ismet aktar anadolu teknik lisesi

1. 1 ISMET AKTAR ANADOLU TEKNIK LISESI

2. 2 Ag Temelleri II.Dönem Modül Adi : TCP/IP ve IP Adresleme TCP/IP ‘ye Giris * 1960’larin sonu, 1970’lerin basi : Amerikan Savunma Bakanligina (Pentagon) bagli Ileri Aras- tirma Projeleri Ajansi tarafindan Paket Anahtarla- mali ag deneyleri üzerinde çalisiliyor. ARPA -> Advanced Research Project Agensy

3. 3 Amaç: ABD’deki stratejik bilgisayarlarin bir fela – ket aninda ayakta kalabilmesi , birbirleriyle ileti– simin devam etmesi

4. 4 * TCP/IP’nin kökleri ARPA ve ARPANET’e daya- nir. ARPANET daha sonralari genisleyerek gü- nümüzde INTERNET haline gelmistir. * TCP/IP’nin tarihi ayni zamanda INTERNET’in de tarihidir. TCP/IP , INTERNET’in temelidir. * INTERNET’in belirli bir sahibi yoktur, fakat IN- TERNET ve TCP/P’yi düzenleyen gönüllü kuru- luslar vardir. Bunlar: - ISOC ( Internet Society : Internet Dernegi ) 1992’de olusturulmustur. Internet’te kullanilan teknolojileri , uygulamalari , kurallari belirler. Her ülkede yerel ISOC’lar bulunur.

5. 5 IAB ( Internet Architecture Board) ISOC içinde teknik kurallari öneren kuruldur. Bu Kurulun altinda üç kurul bulunur. Internet’i düzenleyenler de aslinda bunlardir. - Internet Engineering Task Force (Internet Mühen-dislik Görev Gücü) Internet standartlarini olusturur, teknik sorunlara çözüm üretir. - Internet Assigned Number Autority (Internet Nu – mara Atama Merkezi) Internet’te kullanilan protokolleri belirler ve gelecek için planlama yapar. - Internet Research Task Force (Internet Arastirma Görev Gücü) TCP/IP ile ilgili arastirma projelerinden sorumludur.

6. 6 RFC (Reguest for Comment) Internet standartlari RFC dokümanlari ile tanimlanir. Her Internet protokolü veya mekanizmasi için bunlari tanim- layan bir RFC vardir. Ör:) TCP (Transmission Control Protocol ) ? RFC 793 Telnet ? RFC 854 HTTP 1.0 ? RFC 1945 SMTP ? RFC 821 tanimlanmislardir.

7. 7 Neden TCP/IP Protokolü? Bir ag ortaminda bilgisayarlarin birbirleriyle haberlesebil- mesi için ag protokolleri kullanilir.Kullanilabilecek bir çok ag protokolü vardir. Günümüzde yaygin olarak kullanilan ag protokollerinden bazilari sunlardir: - NetBEUI - IPX/SPX - TCP/IP Bu protokollerden kurulmasi en kolay olani ve en hiz – lisi NetBEUI , en zoru ve en yavasi ise TCP/IP’dir. IPX/SPX ise iki bakimdan da ortadadir. O halde neden TCP/IP Internet’in protokolüdür?

8. 8 NetBEUI’nin iki temel sorunu var. Birincisi firmaya özel olmasi. Bu protokolü Microsoft ve IBM kendi bilgisayar- lari için gelistirmislerdir. Ikinci temel sorun NetBEUI’nin Yönlendirilebilir (routable) olmamasi. IPX/SPX hem yönlendirilebilir bir protokoldür hem de TCP/IP’ye göre daha hizlidir, yapilandirilmasi da daha kolaydir. Ama bu protokolün bir sahibi vardir. (Novell firmasi). Bu protokol kullanildiginda sahibine para öden- mesi gerekir. TCP/IP hiz olarak yavas olmasina ve zor yapilandiril - masina ragmen su andaki tek seçenektir. Çünkü TCP/IP Internet’in kullandigi protokoldür ve çok yayginlasmistir. Üstelik sahibi yoktur ve herkese açiktir.

9. 9 TCP/IP : Internet’in Protokolü Transsmision Control Protokol / Internet Protocol (Iletimi Denetleme Protokolü / Internet Protokolü) TCP/IP tek bir protokol degildir. Herbiri degisik isler ya- pan bir yigin protokolden olusur. TCP/IP ile kurulan bir bilgisayar aginda bir bilgisayari üç parametre ile tanimlanir: * Bilgisayarin adi * IP adresi * MAC adresi

10. 10 Bilgisayarin ismi kullanicilar tarafindan isletim sistemi yüklenirken bilgisayara verilen addir. ( MUHASEBE , AHMETPC , PC1 , BTSERVER gibi…) IP adresi ise 131.108.3.101 gibi dört bölümden olusan bir adrestir. Nokta ile bir digerlerinden ayrilan bu bölüm- lerin herbiri 0 ile 255 arasinda bir deger alabilir. MAC adresi 0020AFF8E771 örneginde oldugu gibi on- altilik düzende rakamlardan olusur. 48 bitlik bu adrese donanim adresi yada fiziksel adres de denir. Ag üzerinde iletisim aslinda MAC adresleri ile gerçek- lesir. Çünkü IP adresleri TCP/IP protokolüne özeldir. Baska bir protokolde , örnegin NetBEUI protokolünde IP adresi diyene bir sey yoktur.

11. 11 Bilgisayarlarin adlari ise sistemden sisteme degisiklik gösterir. Örnegin Microsoft isletim sistemine sahip bilgisayarlarin adlari 15 karakter iken , Internet ortaminda adlar 255 karaktere kadar çika- bilir. Bütün protokollerde degismeden kalan tek MAC adresidir. Ether- net yada Token Ring teknolojileri yanlizca fiziksel adres olan MAC adresini kullanabilirler. IP adresi ise, TCP/IP protokolünün bir parçasidir. NetBEUI yada IPX/SPX’de böyle bir adres yoktur. TCP/IP’de bulunulan ag par – çasini parçasini saptama ve alt aglara ayirma islemi için IP adres- lerine gerek duyulur. Bilgisayar aglarinda IP adreslerini MAC adreslerine çeviren pro- tokol ARP (Adress Resolution Protocol) dir. ARP , TCP/IP pro- tokol kümesinin bir üyesidir.

12. 12 Bir agda iletisime geçecegi bilgisayarin IP adresini bilen bir bilgi- sayar ARP protokolü ile bir mesaj olusturur ve bunu Broadcast ya- par. Yani agdaki tüm bilgisayarlara gönderir. Bu mesaj “Bu IP adresi kiminse bana MAC adresini bildirsin” seklindedir. Bu IP ad- resinin sahibi olan bilgisayar kendi MAC adresini ilgili bilgisayara bildirir. Bundan sonra iki bilgisayar arasinda dogrudan haberlesme gerçeklesebilir. Bir Bilgisayar IP adresini nasil alir? Bunun iki yolu vardir: * IP adresinin kullanicilar tarafindan elle girilmesi * Belli bir IP havuzundan otomatik olarak alinmasi IP adreslerini otomatik olarak dagitan servisin ismi DHCP’dir. DHCP ? Dynamic Host Configuration Protocol ( Dinamik yapilandirma Protokolü)

13. 13 Bilgisayar adlari IP adreslerine nasil çevriliyor? Bilgisayar dünyasinda bilgisayarlarin iki tane adi vardir. Birincisi en çok 15 karakter olabilen NetBIOS adi. Bu ada örnek olarak “MUHASEBE” , “PC1” , “BTSERVER” verebiliriz. Digeri ise 255 karakter olabilen Internet ortamindaki “host” adidir. Host adina örnek olarak “muhasebe.altinadam.com.tr” Bilgisayar adlari iki tane olunca ad / IP eslestirme (çözümleme) mekanizmalari da iki tane olur. Micrsoft , NetBIOS adlarini IP ad – reslerine çevirme konusunda WINS kullanir. WINS ? “Windows Internet Name Service) Host adlarini IP’ye çevirme konusunda ise hem Microsoft, hem de Internet dünyasi DNS mekanizmasini kullanir. DNS ? Domain Name System ( Domain Adi Sistemi)

14. 14 Eger bir agda WINS sunucusu varsa, agdaki bilgisayarlar adlarini ve IP adreslerini buna bildiriyorlar. Böylece WINS üzerinde ortam- daki bilgisayarlarin adlari ve IP adreslerine iliskin bir veritabani olusur. Bir bilgisayar NetBIOS adini bildigi bilgisayarin IP adresini bulmak için Broadcast yapmak yerine WINS sunucusuna basvurur. Bilgisayarlar ortamda WINS sunucusunun var olup olmadigini nasil anlarlar? * Birincisi WINS sunucu adresi elle girilebilir. * Diger seçenek ise WINS sunucu adresinin otomatik alinmasi. DHCP Servisinden otomatik IP adresi alan bilgisayarlar ortamdaki WINS sunucusunun adresini de ögreniyorlar ve gidip WINS sunucusuna kendilerini kaydettiriyorlar.

15. 15 Ayni yapi DNS’te de geçerlidir. Yani DNS sunucusunun adresi ya elle girilir yada DHCP sunu – cusundan otomatik olarak alinabilir. ÖZET TCP/IP bir protokoller kümesidir. TCP/IP Internetin protokolüdür TCP/IP son yillarda Internet’in yani sira Yerel Bilgisayar Aglarinin da da hizla yayginlasmistir. TCP/IP içindeki DHCP, bilgisayarlara otomatik olarak IP yapilandirmasi saglamak için kullanilir. ARP , IP adresini MAC adresine çevirir. WINS, NetBIOS adlarini IP adresine çevirir. DNS, Host adlarini IP adresine çevirir.

16. 16 TCP / IP ‘nin Yapisi : * OSI ve TCP/IP modelinin mukayesesi

17. 17 OSI Katmanlarinda Protokoller:

18. 18

19. 19 TCP/IP referans modelinin katmanlari:

20. 20 TCP/IP protokol grafigi:

21. 21 TCP / IP Modelinde Katmanlar ve Islevleri Ag Erisim Katmani (Network Access Layer) Bilgisayarda fiziksel olarak bulunan ag karti , hub’lar, switch’ler , kablolari v.b. elemanlardan olusur. Veri paketlerinin agada elek- triksel olarak iletilmesinden ve agadan çekilmesinden bu katman sorumludur. Internet Katmani (Internet Layer) Bu katmanda veri paketleri IP’ye göre düzenlenir.Iletim Katmanin- dan gelen veriler burada Internet Paketleri haline geliyor. Paketle- rin yönlendirilmesi ile ilgili islemler de burada yapiliyor.Bu katman- da 4 adet protokol bulunur: * ARP: IP adreslerini MAC adresine çeviriyor. * ICMP : Kontrol mesajlari gönderip karsiliginda gitti – gitmedi bilgisi sagliyor. Örnek:) PING komutu bu protokolü kullanir.

22. 22 * IGMP : Multicast gruplari belirlemek içn kullanilir. Not: Bir agda mesajlar üç sekilde gönderilir. - Broadcast : Mesaj bütün makinelere gider. - Multicast : Mesaj belirli bir gruba gider. - Unicast yada Directed :Mesaj dogrudan bir makineye gider. * IP : Paketlerin adresleme ve yönlendirme islemini yapar. Bag- lantisiz (connectionless) bir protokoldür. Iletim Katmani (Transport Layer) Bilgisayarlar arasi iletisim için oturumlar düzenlenir. Burada iki se- çenek söz konusudur. * TCP: Baglantili (connection-oriented) ve güvenilir bir iletisim saglar. Buradaki baglanti mantiksal bir baglantidir. Iki bilgisayarin karsilikli olarak iletisim kurallari için anlas- masi demektir. Gönderilen paketler için bir onay mesaji beklenilir. Belli bir süre içinde onay mesaji gelmez ise

23. 23 paket tekrar gönderilir. Buda iletimin güvenli olmasi anlamina gelir. * UDP : Baglantisiz ve güvenilir olmayan bir iletisim sunar. Karsi tarafla iletim için bir anlasma gerekmez ve giden mesaj- larin yerine ulasip ulasmadigi kontrol edilmez. Buda da- ha hizli bir veri iletisimi saglar. Verinin çok hizli sekilde karsi tarafa iletilmesi istenilen durumlarda bu protokol kullanilir. Uygulama Katmani ( Application Layer): Ag üzerinde is yapacak uygulamalarin bulundugu katmandir. FTP, DNS , WINS gibi uygulamalar, PING benzeri komutlar bu katman- da bulunur.

24. 24 Windows Sockets (WinSock) Ag islevleri içeren bir uygulama gelistirebilmek için kullanilabilecek iki tane yapi yada arabirim vardir. - NetBIOS Spesifikasyonu - Windows Sockets Spesifikasyonu Bir programi NetBIOS Spesifikasyonu ile yazarsaniz bu program Microsoft isletim sistemleri altinda çalisir, diger isletim sistemlerin- de çalismaz. Eger ag üzerinde çalisan programlar Windows Sockets Spesifika- syonlari ile yazilirsa her isletim sisteminde çalisir. WinSock , Soc- kets yapisinin Windows uyarlamasidir. Sockets TCP/IP ortaminda uygulama gelistirebilmek için kullanilabilecek bir programlama arabirimidir.

25. 25 Bir Socket Uygulamasi üç sey ile tanimlanir. - Bilgisayarin IP Adresi - Hizmet Tipi (TCP yada UDP) - Kullanilan port Bir socket programi bulundugu bilgisayarda kendisini port numa- rasiyla belirlemek zorundadir ve karsi taraf da bir port numarasiy- la iliskiye geçmek zorundadir. Port numaralari 0 ile 65535 arasinda yer alir. 0 ile 1023 arasinda- kiler iyi bilinen port numaralaridir. Bunlar internet ortaminda stan- dart hizmetler tarafindan kullanilir. Ör) DNS hizmeti 53 nolu portu, HTTP ise 80 nolu portu kullanir \ windows \ system32 \ drivers \ etc klasöründe bulunan services dosyasinda bunlar görülebilir.

26. 26 # Copyright (c) 1993-1999 Microsoft Corp. # # This file contains port numbers for well-known services defined by IANA # # Format: # # <service name> <port number>/<protocol> [aliases...] [#<comment>] # echo 7/tcp echo 7/udp discard 9/tcp sink null discard 9/udp sink null systat 11/tcp users #Active users systat 11/tcp users #Active users daytime 13/tcp daytime 13/udp qotd 17/tcp quote #Quote of the day qotd 17/udp quote #Quote of the day chargen 19/tcp ttytst source #Character generator

27. 27 * TCP / IP protokolüne uygun olarak kullanicilar tarafindan yazilan diger programlar da birer port numarasi kullanmalidirlar. * Bu programlarin port numaralari 1024 ile 65536 arasinda yer almaktadir. TCP (Transmission Control Protokol) TCP , baglantili (connection-oriented) ve güvenilir (reliable) bir iletisim saglar. Buradaki baglantili ifadesi su anlama gelir: Bilgisayarlar iletisime geçmeden önce aralarinda bir oturum (session) açarlar. Güvenilir iletisim ise bir bilgiyi karsi tarafa gönderdiginizde, kar- si tarafin eline ulastigindan emin olmaktir. Bu da bir onay mesaji ile mümkün olur. (ACK – Acknowledge )

28. 28 TCP/IP kümesi içinde kritik isler yapan protokoller ve hizmetler verilerini TCP ile iletirler. Örnek:) 21 ?FTP , 80 ? HTTP Ag Izleyicisi programi ile TCP iletisimini gözlemlemek: Yukaridaki sekilde görüldügü gibi bir TCP oturumu açilirken ilk Olarak 3 adet veri çerçevesi (frame) gidip-gelir.

29. 29 * Gelip-giden bu üç çerçevenin amaci veri paketlerinin gelis ve gi- disi senkronize etmek, karsi tarafa tampon bellek miktari hakkinda bilgi vermek ve TCP baglantisini kurmaktir. * Daha sonra dosya paylasimi yapmak üzere SMB (Server Mes- sage Block) oturumu açiliyor. * TCP/IP iletisiminde iletilmek istenilen veriler segment ‘ lere ayrilir. Her segmente bir sira numarasi verilir. * Segmentler yani çerçeveler teker-teker degil belli bir sayida topluca gönderilir. Örnegin onar-onar. Bu belirli sayiya Window (pencere) denir. * Alici bilgisayar çerçeveler kendisine ulastikça bunlari kendi tam- pon bellegine yerlestirir. Iki ardisik çerçeve tampon bellege yerles- tirilince alici bilgisayar aldigi en son çerçeve için bir onay mesajini gönderici bilgisayara gönderir.

30. 30 Soru:) Diyelim ki pencere büyüklügü 10. Iki bilgisayar arasindaki bir iletisimde 17. Segmentte hata olursa ne olur? TCP/IP Segment Yapisi

31. 31 Bir TCP/IP Segmenti iki kisimdan olusur: - Baslik (Header) - Veri (Data) * TCP Basligi 20 byte uzunluktadir. Su alanlardan olusur: - Kaynak Portu (Source Port) : Gönderici bilgisayarin kullandigi port numarasi. 16 bitliktir. - Hedef Portu ( Destination Port) : Alici bilgisayarin TCP portu 16 bitlik. - Sira Numarasi ( Sequence Number) : Segmentlere verilen nu- mara. (Çerçevelerin sira numarasi). 32 bitlik. - Onay Numarasi (Acknowledgement Number) : Istenilen bir sonraki paketin numarasi. 32 bitlik. - Baslik Uzunlugu ( Header Length) :TCP segmentinin uzunlugu 4 bit. - Reserve (Sakli) : Gelecekte kullanilmak üzere sakli tutulmus 6 bit.

32. 32 - Kod Bitleri ( Bayraklar – Flags) : Segment’in içerigine dair bilgi 6 bit. - Pencere (Window) : TCP penceresinde ne kadar yer kalmis oldugunu gösterir. 16 bit. - Kontrol Toplami (Checksum) : Baslik kisminin bozulup bozul- madigini gösteren kontrol bitleri. 16 bit. - Acil Veri Göstericisi (Urgent Pointer): Bayrak kisminda belir- tilen acil bir verinin iletilmek istendigini gösterir. 16 bit. UDP (User Datagram Protocol): * Baglantisiz ve güvensiz bir protokoldür. UDP’nin avantaji veri- lerin hizli bir sekilde iletilmesidir. * UDP’nin saglayamadigi güvenirligi daha yukarilarda bulunan uygulama programlari saglayabilir. * UDP’yi kullanan programlara örnek : 161 nolu SNMP (Simple Network Management Protocol ) , 53 nolu DNS .

33. 33 UDP Paket Formati: - Kaynak Portu (Source Port) : Gönderici bilgisayarin UDP portu - Hedef Portu (Destination Port) : Alici bilgisayarin UDP portu - Mesaj Uzunlugu (Message Length) : UDP mesajinin uzunlugu - Kontrol Toplami ( Checksum) : Baslik kisminin bozulup bozulmadigini gösteren kod.

34. 34 ARP (Address Resolution Protokol) * IP adresi bilinen bir makinenin MAC adresini bulmak için kullanilir. * ARP ile elde edilen MAC adresi bilgisi ARP Kasesi denilen bir bölgede saklanir. * ARP Kasesinde iki tür bilgi bulunur:Statik ve Dinamik - Dinamik kayitlar Broadcast yayini ile bulunanlardir. Dinamik kayitlar ARP kasesinde devamli durmazlar. Kullanilmadiklarinda belirli bir süre sonra silinirler. - Statik kayitlar ARP kasesine elle girilir ve bilgisayar kapatilincaya kadar saklanir. Kapatilip açilma gerek- meden de statik kayitlar elle silinebilir.

35. 35 ARP.EXE programi ile Komut Isteminden ARP islemleri yapilabilir: c:\> arp -g : Kasede yer alan kayitlari görüntüler. c:\> arp -s IP_adresi Mac_adresi : Kaseye statik kayit ekler ör) c:\> arp -s 192.168.0.5 00-e0-06-09-78-87 c:\> arp -d IP_adresi : Kaseden kayit silmek için kullanilir. ör) c:\> arp -d 192.168.0.5

36. 36 IP Adresleme IPv4 versiyonunda , IP adresi TCP/IP protokol yapisina göre ag ortaminda bir bilgisayari gösteren 32 bitlik bir numaradir. IPv4 versiyonunda adresleme için 32 bit vardir ve buda toplam olarak 232 = 4 milyar adrese karsilik gelir. Ancak gerçekte adres- lenebilecek bilgisayar sayisi bu sayidan daha azdir! Örnek bir IP adresi su sekildedir: 11000000 10101000 00000000 00000001 Bu adresi daha okunakli kilmak için her Oktet onlu düzene çev- rilip aralarina nokta konulur. 192 . 168 . 0 . 1 Bu sekildeki yazima Onluk Düzendeki Noktali Yazim (Dotted Decimal Notation) denir.

37. 37 IP adresinde belirli bir kisim bilgisayar agini, diger kisim da ag içindeki tek bir bilgisayari gösterir. Bu kisimlar: - Ag Adresi (Network ID) - Bilgisayar Adresi (Host ID) Ör) IP Adres Siniflari: Internet adresleri 5 sinifa (class) bölünmüstür. Bir IP adresinde ag adresi ile bilgisayar adresinin hangi kisimlar oldugunu o adre- sinsinifina bakarak anliyoruz. IP adres siniflari A , B , C , D ve E seklinde siralanir.

38. 38 A sinifi adreslerde ag adresi ilk oktet ile belirlenir. Geri kalan üç oktet ise o agdaki bir bilgisayari gösterir.Örnegin IBM firmasi inter- net üzerinde A sinifi bir adres kullanir. B sinifi adreslerde ag adresi ilk iki okted ile belirlenir. Geri kalan iki oktet o agdaki bilgisayari gösterir. Örnegin Microsoft’a bir B si- nifi adres alani ayrilmistir.

39. 39 C sinifi adreslerde ag adresi ilk üç okted ile belirlenir. Geri kalan tek oktet o agdaki bilgisayari gösterir. Örnegin Devlet Istatistik En- stitüsü C sinifi bir adres kullanir. D ve E sinifi adresleri ise özel test adresleridir. Bizim tarafimiz- dan kullanilamaz. Bir adresin A,B,C yada D sinifi olup olmadigini nasil anliyoruz? Bu adresin ilk oktedine bakilarak anlasilir. - Ilk oktet 0 ile 126 arasinda ise adres bir A sinifidir. - Ilk oktet 128 ile 191 arasinda ise adres bir B sinifidir. - Ilk oktet 192 ile 223 arasinda ise adres bir C sinifidir.

40. 40 Bu açiklamada bazi adresler kayip görünüyor! 127 ile baslayan adresler özel adreslerdir ve herhangi bir bilgisa- yara verilemezler. Örnegin 127.0.0.1 adresi localhost’u gösterir. 223 ve yukarisi ise D ve E sinifi adreslerdir ve kullanicilar bu ad- resleri kullanamazlar.

41. 41

42. 42

43. 43 Soru) Internette adresleri kim dagitiyor? Internet genelinde adres dagitimini Internet Society yapiyor. Bu kurum ülkelere verilecek adresleri ayarliyor ve her ülkede adres- lerden sorumlu bir organizasyon belirliyor. Türkiyede adres dagi- tim yetkisi ODTÜ’ye verilmistir. Bir çok kuruma ve bir çok ülkeye önceden ayrilan Internet adres- leri yüzünden Internetteki 4 milyar adres hemen dolmus durumda. Örnegin su anda A sinifi adres almak mümkün degildir! Adres kisitlamalarini asmak için çesitli çalismalar yapilmaktadir. Örnegin , IPv6 adinda yeni bir IP adresleme standardi gelistiril – mektedir. Bu yeni standartta adresleme için 128 bit kullanilmakta- dir. 2128 = 4 milyar kere 4 milyarin karesi

44. 44 Internet baglantisi için herkeze IP adresi dagitmak ge- rekmiyor. NAT mekanizmasini kullanarak tek bir IP adre- si üzerinden birden fazla bilgisayar internete baglanir. NAT ? Network Address Translation (Ag Adresi dönüsümü)

45. 45 Alt Aglar ve Alt Ag Maskesi (Subnet , Subnet Mask) * Ethernet ag teknolojisinde bir bilgisayar yalnizca ken- disiyle ayni fiziksel agda bulunan bir bilgisayarla dogru- dan iletisime geçebilir. * Kendi fiziksel aginda olmayan bir bilgisayarla ancak Yönlendirme (Routing) ile iletisime geçebilir. * Bir bilgisayar iletisime geçmek istedigi baska bir bilgi- sayarin kendisiyle ayni agda bulunup-bulunmadigini na- sil anlar? * IP adresine bakarak anlar çünkü IP adresinin bir bölü- mü agi , bir bölümü de bilgisayarin o ag içindeki adresini tanimlar.

46. 46 * Bir bilgisayar IP adresinin hangi bölümünün agi, hangi bölümünün ise agdaki bilgisayari tanimladigini Subnet Mask bilgisine bakarak anlar. Subnet Mask ? Alt Ag Maskesi * Subnet Maskesi dört bölümden olusur ve ag adresinin hangi bölüme kadar geldigini gösterir. * Bilgisayarlar kendi Network ID’sini bulmak için Subnet maskesini kullanirlar. Ör) Örnek bir Subnet maskesi 255 . 255 . 255 . 0 11111111 . 11111111 . 11111111 . 00000000

47. 47 Netword ID ? Ag Tanimlayicisi ( Ag Adresi ) * Bir bilgisayar ag tanimlayicisini bulmak için IP adresini Subnet maskesi ile mantiksal VE (and) islemine tabi tutar. Mantiksal VE (And) islemi: X Y F = X ve Y 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 1

48. 48 * Diyelim ki bir bilgisayarin IP adresi = 195.134.67.200 olsun. Subnet maskesi ise 255.255.255.0 olsun. Bilgisa- yarin bulundugu agin tanimlayicisi yani ag adresi nedir? 195 .134.67.200 ve 255.255.255.0 sonuç = 195.134.67.0 1100 0011 . 1000 0110 . 0100 0011 . 1100 1000 ve 1111 1111 . 1111 1111 . 1111 1111 . 0000 0000 1100 0011 . 1000 0110 . 0100 0011 . 0000 0000

49. 49 195.134.67.200 195.134.67.56 SM: 255.255.255.0 SM: 255.255.255.0 * Soldaki bilgisayar ilk önce kendi ag adresini saptar. Kendi ag adresi = 195.134.67.0 dir. * Daha sonra hedef bilgisayarin IP adresi ile kendi Subnet maskesini kullanarak onun ag adresini bulur. 195.134.67.0 = 195.134.67.0 * Her iki bilgisayar da ayni agda olduklarindan dogrudan iletisime geçebilirler.

50. 50 * A bilgisayari, D bilgisayari ile irtibat kurmak isterse ne olur? * A bilgisayarinin Subnet maskesi 255.255.0.0 olarak degistirilir- se neler olabilir?

51. 51

52. 52 ALT AGLARA AYIRMA (SUBNETTING) Alt aglara ayirma , verilen bir adres araligini bölümle – mekve yeni ag adresleri türetmek demektir. Örnek) Bir kurum internete erismek için 195.156.89.0 ag adre- sini aliyor. Bu “C Sinifi” bir adrestir. Bunu kullanarak ku- rum aginda 254 adet bilgisayar adresi tanimlayabiliriz. Kurumumuzu olusturan bilgisayarlar fiziki olarak ayri bölgelerde örnegin Istanbul , Ankara ve Izmir gibi üç ayri sehirde bulunuyorsa ve biz bunlari ayri aglar seklinde dü- zenlemek istiyorsak ne yapmaliyiz? Veyahut bilgisayarlar yalnizca Ankara’da ve tek bir binadalar fakat biz bunlari üç farkli ag seklinde düzenlemek istiyorsak ne yapmaliyiz

53. 53

54. 54 Yönelticiler ile birlikte baglanan aglarin her biri için ayri bir ag tanimlayicisi (network ID ) gerekir. Ek olarak yö – nelticiler arasinda kalan kisimlar da ayri bir ag sayilir. Buna göre bes adet ag (segment) ortaya çikar. Peki elimizdeki tek ag adresi olan 195.156.89.0 ile bunu nasil yapacagiz? Bu durumda mevcut agimizi alt aglara bölecegiz, bunu yapmak için de , elimizdeki son okteti kullanacagiz. Çün- kü oynama yapabilecegimiz tek yer orasi. Bes adet alt ag için en az 3 bit kullanmaliyiz. ( 2n-2 ) 195 .156 . 89 . X X X 0 0 0 0 0

55. 55

56. 56

57. 57

58. 58

59. 59

60. 60

61. 61

62. 62

63. 63

64. 64

65. 65

66. 66

67. 67