Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu

1. Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu Prof.Dr.Sümer Yamaner

2. Amaç • Kan ürünlerinin türleri • Elde ediliş yöntemleri • Kullanım amaçları • Riskleri, komplikasyonları • Alternatifleri

3. Hematokrit (Hct) % 55 % 45

4. Hemoglobin Düzeyi • 100 mL (1 dL) kandaki Hemoglobin miktarı (gram). • Birimi: g/dL

5. Tarihçe • 1667 Koyun kanı 15 yaşında çocuğa • 1668 Transfüzyon yasaklandı • 1900 Landsteiner (ABO grupları) • 1939 Rh grubu

6. Kan • Şekilli elemanlar: • Eritrosit • Lökosit • Trombosit • Plazma: • Albumin, Globulin, Pıhtılaşma faktörleri,... KAN BİR DOKUDUR !!!

7. 1 Ü Taze Tam Kan İlk 6 saatte santrifüj Trombositten zengin plazma. (% 70) Santrifüj Eritrosit Süspansiyonu Trombosit Süspansiyonu Plazma

8. Tam Kan (Banka Kanı) • 450 mL kan + 63 mL koruyucu • ACD Acid Citrate Dextrose • CPD Citrate Phosphate Dextrose • CP2D-A Citrate Phosphate Double Dextrose Adenine • ABO – Rh uyumu gereklidir • Depolama+ 4° C (1° C – 6° C), CPD ile 3 hafta, CP2D-A ile 6 hafta

9. Tam Kan (Banka Kanı) • Modern tıpta kullanımı YOK! • 2,3-DPG miktarı süratle azalır • Trombositler 24 saat içinde yok olurlar • Faktör II, VII, IX ve XI stabil • Faktör V ve VIII labil • Bekledikçe: • pH düşer, laktik asit, amonyak ve potasyum artar

10. Tam Kan (Banka Kanı) • Hastalık nakil riski daha yüksek • Genellikle ihtiyaç tek bir elemana (kaynak israfı) • Ürünler tam kandan daha uzun raf ömrüne sahip • Komplikasyon riski • Ürünlerde ABO/D uyum sorunu daha az

11. Tam Kan (Taze Kan) • Vericiden alınmasını takiben ilk 24 saat içinde alıcıya nakledilen kan • ABO - Rh uyumu gereklidir • Hastalık nakli açısından riskli • Trombosit işlevleri kısmen korunmuştur ancak hiçbir zaman trombosit süspansiyonu kadar etkin olamaz • Yetersiz bir Faktör VIII kaynağıdır

12. Eritrosit Süspansiyonu (ES) • Taze kanın santrifüje edilerek plazmanın uzaklaştırılmasıyla elde edilir • 270 – 350 (310) mL • 180 mL eritrosit, 100 mL koruyucu, 30 mL plazma • Hct % 50 - 65 • ABO - Rh uyumu gereklidir • Nakledilen sodyum, potasyum, laktik asit ve sitrat miktarı daha düşüktür • Depolama + 4° C (1° C – 6° C)

13. Eritrosit Süspansiyonu (ES) • 70 kg bir erişkinde 1 Ü eritrosit süspansiyonu Hct değerini 3, Hb değerini 1g artırır • Eritrositlere karşı duyarlık gelişmiş hastalarda Dondurulmuş Eritrosit Süspansiyonu kullanılabilir • - 35° C’de 3 sene depolanabilir

14. Yıkanmış / Filtrelenmiş ES • Lökosit ve trombosit filtrelerinden geçirilmiş veya serum fizyolojikle yıkanmış eritrosit süspansiyonu • Özellikle lökosit ve trombosit verilmesinin kontrendike olduğu durumlarda kullanılır • +4° C’de 24 saat

15. Trombosit Süspansiyonu • Taze tam kanın düşük devirde santrifüje edilmesiyle üstte Trombositten Zengin Plazma kalır • Bunun daha yüksek devirli santrifüjü ile elde edilen çökelti Trombosit Süspansiyonudur • 1 Ü yaklaşık 50 mL’dir • ABO uyumu gerekir? Rh ? • Tromboferez yöntemiyle selektif olarak trombosit nakli mümkündür • +22 ± 2°, hareketli halde 5 gün

16. Nötrofiller • Aferez yöntemi ile • Çok özel indikasyonlarda

17. Taze Dondurulmuş Plazma (TDP) • Taze tam kandan santrifüj yoluyla şekilli elemanların ayrılması sonrası hızla –30 ° C’de dondurulması ile • 180 - 400 mL • ABO uyumu gerekir • -18° C’de 1 sene depolanabilir • + 37 ° veya +4° C’de eritilir ve 24 saat depolanabilir • 1mL/kg TDP faktörleri % 1 artırır • TEK KULLANIM ALANI PIHTILAŞMA FAKTÖR REPLASMANIDIR!!!

18. Kriyopresipitat • TDP +4° C’da eritildiğinde oluşan çökeltidir • 10 – 20 mL • Fibrinojen, Faktör VIII, XIII, von Willebrandt faktörü içerir • Depolama TDP olarak -18° C’de 1 yıl • TDP eritildikten sonra 20 – 24° C’de 4 saat

19. Albumin • Human Albumin • Havuzlanmış plazmadan elde edilir • Saflaştırılmış halde Albumin fraksiyonunu içerir • % 4 Albumin izoosmotik • % 20 Albumin hiperosmotik

20. Human Albumin • % 4 • Ciddi hipoalbüminemiye bağlı şok • Terapötik plazma değişimi • Açık kalp cerrahisi • % 20 • Kritik hastada aşırı düşük albumin düzeyi • Yanıklar • Sirozlu hastada > 6L assit ponksiyonu • Hemodiyaliz

21. Human Albumin • TEK İNDİKASYON ACİL PLAZMA ONKOTİK BASINCI SAĞLANMASIDIR • ASLA BİR BESLENME SOLÜSYONU DEĞİLDİR

22. Diğer Kan Ürünleri (Ticari) • İmmünglobulinler • Pıhtılaşma faktör konsantreleri • Fibrinojen • Antitrombin III konsantresi

23. Transfüzyon Komplikasyonları • Hemolitik Reaksiyon • Grup uyumsuzluğuna bağlı. • Serbest Hb’e bağlı renal tübüler nekroz • DIC • Ven üzerinde sıcaklık hissi ve ağrı • Şiddetli bel ve göğüs ağrısı • Hemoglobinüri

24. Transfüzyon Komplikasyonları • Febril ve allerjik reaksiyonlar • % 1 • Ateş • Ürtiker • Anafilaksi • Adrenalin, Antihistaminikler, Steroidler

25. Transfüzyon Komplikasyonları • Sepsis: • Gram negatif mikroorganizmalar, özellikle koliformlar ve psödomonas, +4° C sıcaklıkta üreyebilirler • Emboli • Tromboflebit • Dolaşım Yüklenmesi ve Akciğer Ödemi • Hastalık İletimi (Syphillis, Viral Hepatitler, AIDS, Cytomegalovirus, Malarya)

26. Transfüzyon İndikasyonları • Genelde sağlıklı bir insanda, akut kan kaybı,Hb  7 g/dl ve aşağıdakilerden en az ikisi: • Total kan hacminin  % 15’inin kaybı (750 mL) • Diyastolik arter kan basıncı  60 mm Hg • Sistolik arter kan basıncında  30 mm Hg düşme • Taşikardi (> 100) • Oligüri, anüri • Mental durumda değişiklikler

27. Transfüzyon İndikasyonları • Koroner arter hastalığı ya da akciğer hastalığı olan hastalardaki kan kayıplarında, Hb  10 g/dl ve aşağıdakilerden biri: • Taşikardi (> 100) • Mental durumda değişiklikler • Miyokard iskemisi bulguları • Minimal eforla nefes darlığı • Ortostatik hipotansiyon

28. Transfüzyon İndikasyonları • Bilimsel desteği olmayan ve artık kabul görmeyen indikasyonlar: • Yara iyileşmesinin hızlandırılması • Hastanın kendini iyi hissetmesinin sağlanması • Asemptomatik hastada Hb  10 g/dL • Elde fazladan kan kalmış olması

29. Massif Transfüzyon • Bir seferde 2500 mL ? • 24 saatte 5000 mL ? • 24 saatte 10 Ü? • 24 saatte vücuttaki kanın tamamı kadar ya da daha fazla transfüzyon • Dolaşım yüklenmesi, DIC, Dilüsyonel Trombositopeni, Faktör Eksikliği (V, VIII, XI), Hiperpotassemi, Sitrat Toksisitesi, Hipokalsemi, Hipotermi, Alkaloz

30. Kan Replasmanı İçin Diğer Yöntemler • Otolog transfüzyon, hemodilüsyon • Ototransfüzyon • Ameliyatta (Peroperatuar) • Ameliyat sonrasında (Postoperatuar)