Human papilomaviruset ( HPV ) dhe mundësitë për mbrojtje

1. Humanpapilomaviruset (HPV) dhemundësitë për mbrojtje

2. SËMUNDJETBARTËSESEKSUALE • Sëmundjet të cilat barten përmes gjinisë quhen Sëmundje Bartëse Seksuale. • Kanë rëndësi të madhe sepse janë shumë të përhapura,i prekin shumë njerëz, kryesisht të rinj dhe madje në periudhën e riprodhimit. • Mund të nxisin sterilitet ose shterpësi.

3. FAKTORËT E RREZIKUT! • Ndërrimi i shpeshtë i partnerit seksual • Kultura e dobët seksuale, • Higjiena e keqe intime, • Mospërdorimi i mjeteve mbrojtëse (prezervativ). +

4. SËMUNDJET MË TË SHPESHTA BARTËSE SEKSUALE • Infektimi HPV • Trikomoniaza • Hlamidiaza • Gonorreja • Sifilizi • SIDA(HIV) • Hepatiti B

5. ÇKA ËSHTË HPV? • HPVështë virusi më i shpeshtë i hasur bartës seksual. • Ai i godet në mënyrë të barabartë si burrat edhe gratë.. • Çdo njeri me jetë të filluar seksuale mund të infektohet me HPV gjatë kohës së aktit seksual, madje edhe pa depërtim. • Shumë njerëz të infektuar me HPV mund të mos tregojnë kurrfarë shenjash ose simptomash. Kjo do të thotë se ata mund ta bartin virusin tekk tëë tjerët, pa ditur për këtë.

6. Human Papilomavirus (HPV) >120tipa të identifikuar ~30-40 anogjenitale ~15-20 onkogjene

7. SI BARTET? • Mënyra seksuale • të shpeshtën është gjatë kontaktit vagjinal, anal dhe oral • Është dëshmuar se virusi mund të bartet edhe pa kontakt seksual, do të thotë, në paralojën e dashurisë • përdorimi si duhet i prezervativëve mund ta zvogëlojë rrezikun,por jo edhe tërësisht të mbrojëngaHPV. Prezervativët nuk janë 100% mbrojtje • Mënyra joseksuale • Infektimi është i mundshëm, mujnd të bartet nga nëna në foshnjën e sapolindur ose përmes rrobave

8. Gratë Mosha e re (pikprej20–24 vjeç) Mosha e re e kontaktit të parë seksual Numri i partnerëve seksual Sjellja seksuale e partnerit Pirja e duhanit Burrat Mosha e re (pikprej25–29 vjeç) Numri i partnerëve seksual Partnerja seksuale me CIN Pa cirkumcision BASHKËFAKTORËT E INFEKTIMIT HPV

9. ÇKA NXIT ? • Lythët gjenitaleshkaktarët më të shpeshtë janë HPV të tipave6dhe11. - 10% e burrave dhe e grave kanë lytha gjenitale gjatë jetës së tyre. • Kanceri i qafës së mitrësshkaktarët më të shpeshtë janë HPV të tipave16dhe18. • HPVnxit edhe sëmundje të tjera malinjetë organeve seksuale (anusi, penisi, vagjina), si dhe i kanaleve të frymëmarrjes.

10. Në botë në çdo 2 minuta vdes një grua nga kanceri në qafëne mitrës • Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) llogariti se mbi630milionë njerëz në botë janë të infektuar me HPV. • Prej tyre mbi 40milionë janë me ndryshime para kancerit, që në disa raste mund të rriten deri në kancer. • Çdo vit në botë nga kanceri në qafën e mitrës sëmuren mbi gjysmë milionë dhe vdesin mbi250.000gra.

11. Kanceri në qafën e mitrës është kanceri i dytë për nga shpeshtësiatekgruaja e re në Evropë Evropa, gra (15–44 vjeç) Të porsa-diagnostifikuar (2002): 128.550 Kanceri nëqafën e mitrës 1. Ferlay J, Bray F, Pisani P, Parkin DM. Lyon, France: IARC Press; 2004.

12. MAQEDONIA • Kanceri në qafën e mitrës në Maqedoni zë vendin e katërtë për nga shpeshtësia, derisa vetëm tek gratë e moshës ndërmjet 15 dhe 44 vjeç është në vendin e dytë, menjëherë pas kancerit të gjirit. • Në Maqedoni çdo vit sëmuren nga kanceri në qafën e mitrës mbi 250 gra, kurse prej tyre vdesin mbi 30

13. Vitet e jetës të humbura nga tipat e ndryshme të kancerit • *In women in the United States (2003) • 1. Ries LAG, Harkins D, Krapcho M, et al. (eds). SEER Cancer Statistics Review, 1975–2003, National Cancer Institute. Bethesda, MD; 2006.

14. A MUND TË MBROHEMI?SI? • Vaksina HPV– bio-produkt modern, i cili mbron meefektivitet ngakatërtipa më të përhapur HPV - 6, 11,16 и 18 – shkaktarët themelor të kancerit në qafën e mitrës, ndryshimet para kanceroze dhe lythët gjenitale. • Kontrollime të rregullta gjinekologjike • Sjellja me përgjegjësi seksuale me të gjitha masat për mbrojtjen nga sëmundjet bartëse gjenitale (prezervativë)

15. A MUND TË MBROHEMI Kush mund të vaksinohet? A është vaksina e sigurt? Si pranohet?

16. 6 11 16 18 Vaksina katërvalente HPV

17. Kjo vaksinë është prodhuar me teknologji rekombinante nga tharmet e kërpudhave dhe përmban të a.q. të pastruar, “të ngjashëm me virusin e thërrmijave” (virus like particles, VLPs) nga kaër tipa të HPV (6,11,16 и 18) që veprojnë sipas parimit të imune memories që paraqet bazën për mbrojtjen afatgjate. Vaksina nuk përmban ADN virusale, që do të thotë se nuk të shkaktojë infektime dhe/ose sëmundje.

18. E lejuar në mbi117 vende North America Europe 39 2 Caribbean & Central America 16 26 13 Asia Pacific 8 Middle East & Africa South America Deri në Tetor 2009më shumë se50 milionë dozajanë dhënë në botë

19. Asia Pacific Australia New Zealand Latin America & Caribbean Cayman Islands Mexico Panama Middle East United Arab Emirates – Abu Dhabi North America Canada United States Europe Belgium Denmark France Germany Greece Italy Liechtenstein Luxemburg Macedonia Netherlands Norway Portugal Romania Slovak Republic Slovenia Spain Sweden Switzerland United Kingdom QEEVRITË E26 SHTETE VENDOSËNQË TA FINANCOJNË VAKSINËN HPV

20. Q & A Pyetjet më shpesh të shtruara

21. KUSH MUND TË VAKSINOHET? • Vaksinimi me vaksinën HPV katërvalente rekomandohet për vajzat dhe gratë e moshës prej 9-26 vjeç, si dhe të djelmoshave të rinj të moshës prej 9-15 vjeç. • Prej Tetorit të vitit 2009 vaksina kundër Human papilomaviruseve (HPV) është aplikuar si vaksinë e obligueshme në kalendarin për imunizimin e vajzave të moshës 12 vjeç.

22. PSE ËSHTË PËRFSHIRË VEWTËM KJO GRUPMOSHË? FPMIJA IM INDE NUK KA JETË AKTIVE SEKSUALE! • Vaksinimi rutinor me vaksinën HPV thuajse çdo kund në botë rekomandohet për vajzat e moshës 12 vjeçe • Atëherë është koha më e mirë oër vaksinim: - efikasiteti më i madh, - krijimi i imunitetit para fillimit me jetë aktive seksuale (para mundësisë për infektim me HPV)

23. SI JEPT VAKSINA HPV? • Vaksina HPV pranohet në parallërë në 3 doza të ndara: - në ditën e zgjedhur - 2 muaj pas dozës sëparë - 6muaj pas dozës së parë • Me rëndësi kryesore është që të pranohen të gjitha • të tri dozat!!!

24. PARA VAKSINIMIT ME RËNDËSI ËSHTË QË MJEKUT T’I THEKSOHET: a keni pasur reagim alergjik në dozën e parë • sistemin e dobësuar imunologjik • shtatzënësia • temperatura e rritur • terapia tjetër

25. A DUHET TË BËHET TESTIMI PAP DHE HPV PARA VAKSINIMIT? • Para vaksinimit me vaksinën HPV të vajzave që kanë filluar jetën aktive gjenitale nuk ka nevojë për ekzaminime, kontrollime (testime PAP, kolposkopi) • Rekomandohet që gratë të cilat tashmë janë aktive seksualisht që të bëjnë kontrollime gjinekologjike me testim PAP. Gratë duhet që të informohen dhe këshillohen lidhur me nevojën e skriningut dhe gjatë ndryshimeve të diagnostifikuara të trajtohen në mënyrë adekuate • Vaksinimi së bashku me skriningun duhet në mënyrë sinergjistike të veprojnë dhe të jenë e ardhmja në parandalimin e kancerit në qafën e mitrës!

26. A MUND TË VAKSINOHEN GRATË TË CILAT JANË SEKSUALISHT AKTIVE OSE GRATË TË CILAT DIKUR ISHIN HPV POZITIVE? • Gratë që kishin HPV ose ishin të trajtuara nga CIN mund të vaksinohen me vaksinën kundër HPV. • Vaksinimi nuk duhet ta ndryshojë ose ndërpritet trajtimi tashmë i rekomanduar për lezionet ekzistuese. • Vetëm 1në 1000 gra ishin të infektuara me të gjithë katër tipa HPV. • Tek gratë që janë të infektuara me një ose më shumë të katër tipave HPV, vaksina që do ta mbrojë nga tipat e tjerë HPV që përmbahen në vaksinën me të cilët ajo nuk është e infektuar.

27. HPV 45 4.7% A7 2 most common types in cervical cancer after 16 and 18 HPV 31 3.8% A9 • 5 most common types in cervical cancer after 16 and 18 • Selected for analysis based on 80% shared amino acid homology to 16 and 18. HPV 33 2.3% A9 HPV 52 2.2% A9 HPV 58 2.2% A9 Types Tested HPV 35 1.4% A9 HPV 59 1.2% A7 HPV 51 0.7% A5 HPV 56 0.6% A6 HPV 39 0.5% A7 Evaulimi i mbrojtjes së kryqëzuar me vaksinën katërvalente HPV HPV Type Proportion in Cervical Cancer Species HPV 16 58.7% A9 HPV 18 12.2% A7 To calculate HPV type contribution in the setting of infection with ≥2 HPV types, a hierarchy based on the pathogenicity of HPV types was used (HPV 16>18>31/45>33/52/58>all others). 1. Brown D; for the FUTURE Study Group. Poster presented at ICAAC; September 17-20, 2007; Chicago, IL.

28. KUNDËRINDIKIMET • Ndjeshmëria e madhe ndaj substancës aktive ose ndaj cilës do nga komponentet përbërëse të ilaçit. • Individët tek të cilët janë paraqitur simptoma të ndjeshmërisë gjatë dhënies së dozës së parë, nuk guxojnë që t’i pranojnë dozat e ardhshme. • Vaksinimi duhet që të anulohet tek pacientët që kanë sëmundje akute fibrine. • Nuk rekomandohet që të vaksinohet gruaja shtatzënë. Nëse pacientja mbetet shtatzënë gjatë procesit të vaksinimit, atëherë rekomandohet që vaksinimi të shtyhet deri në përfundimin e shtatzënisë. • Dhënie gji nuk paraqet kundërindikim për vaksinimin. Mëndeshat mund të vaksinohen kundër HPV.

29. ATHUA VAKSINA HPV ËSHTË E SIGURT?A KA MUNDËSI NGA PARAQITJA E EFEKTEVE TË PADËSHIRUESHME? • Vaksina kundër HPV tipat 6, 11, 16 dhe 18 nuk përmban ADN virusal dhe andaj ajo nuk mund të nxit infektimin ose sëmundjen HPV. • Deri më tash në botë janë dhënë mbi 50 milionë doza, kurse në Maqedoni mbi 15.000. • Sikurse edhe gjatë çdo vaksine tjetër, mund të vërehen, ndonëse rrallë, disa ndikime të padëshirueshme, sikurse: dhembja, të ënjturit dhe skuqja në vendin e injektimit, si dhe rritja e lehtë e temperaturës. • Këto reagime të organizmit janë të kalueshme dhe humben brenda një kohe të shkurtër.

30. A ËSHTË E SIGURT VAKSINA HPV? • Të dhënat e grumbulluara deri më tash e vërtetojnë efikasitetin dhe imunogjenitetin e vaksinës për periudhën 5.5 vjeçare me profilin jashtëzakonisht të mirë të durueshmërisë dhe të sigurisë. • Vaksina HPV katërvalente është rekomanduar nga organizatat mjekësore botërore dhe shoqatat e mjekëve në mbi 120 vende. • Siguria e vaksinës është përcjellë dhe vazhdon që të ndiqet prej faqes së parë të: 1. CDC- Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS) , 2. Vaccine Safety Datalink (VSD) и 3. Clinical Immunization Safety Assessment Network (CISA), me ç’rast deri më tash nuk është evidentuar kurrfarë lidhshmërie ndërmjet Silgard dhe efektet e regjistruara të padëshirueshme.

31. Vaksina HPV katërvalente kaloi mbi 3 vite“Safety Check”/kontrollin e sigurisë • CDC's Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS) “Nuk ka kurrfarë lidhshmërie ndërmjet SILGARD dhe efekteve të padëshirueshme të regjistruara nga mjekët dhe personat e vaksinuar “. • Vaccine Safety Datalink (VSD) “Nuk ka kurrfarë shenje, që vë ne dukje lidhshmërinë ndërmjet SILGARD dhe paraqitjes së trombozës, reagimeve alergjike, të fikët ose Guillain-Barre sy. • Grupi i pavarur akademik, the Clinical Immunization Safety Assessment Network (CISA), “Nuk ka kurrfarë lidhshmërie ndërmjet SILGARD dhe çrregullimeve të sistemit qendror dhe periferik nervor (mielitisi transverz ose Guillain-Barre sy).

32. WHO www.who.int/vaccine_safety/reports/June_2007/en/index.html Gardasil's safety – World Health Organization

33. Vaksina mund të mbrojë vetëm nga sëmundjet, që janë të shkaktuara nga HPV tipat 6, 11, 16 dhe 18. • Vaksina nuk është destinuar për shërimin e kancerit në qafën e mitrës, para kancereve ose lythave gjenitale. • Të vazhdohet me sjelljen me përgjegjësi seksuale me të gjitha masat për mbrojtje nga sëmundjet bartëse gjenitale. • Të mos harrohet se edhe vajzat dhe gratë e vaksinuara duhet që të vazhdojnë me kontrollime të rregullta gjinekologjike dhe testimit PAP.

34. Ato vende që në kohë do ta bëjnë mbulimin me vaksinimin HPV të grupmoshës së caktuar (vajzat deri më 12 vjeç), tashmë pas 10-15 vjet, do të kenë zvogëlimin e konsiderueshëm të para kancereve dhe kancerit në qafën e mitrës deri në 70%-80% hipotetik si dhe zvogëlimin e traumave psikike tek pacientët. • Përfitimi nga parandalimi i lythave gjenitale mund të shihet qysh gjatë vitit të parë.

35. Ardhmëria e parandalimit të kancerit në qafën e mitrës përbëhet nga përdorimi i vaksinës HPV si parandalim parësor së bashku me skrining (testimi PAP) si parandalim sekondar.