AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI

1. AVRUPA BİRLİĞİMALİ YARDIMLARI

2. TARİHSEL GELİŞİM • MEDA (1996-2001) : 3.ülke • Katılım Öncesi Mali Yardımlar (2002-2006) : Aday Ülke • IPA (2007-2013) : Aday Ülke – Müzakere süreci

3. YENİ DÖNEM : ADAYLIK PERSPEKTİFİ Aralık 1999 Türkiye’ye Adaylık Statüsü Helsinki Zirvesi ADAYLIK STATÜSÜNÜN MALİ İŞBİRLİĞİNE YANSIMALARI: AB tarafından “Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardıma Dair Çerçeve Tüzük” yayımlanmıştır. (17 Aralık 2001) Sonuçları : 1. AB mali yardımlarının yapısı ve öncelikleri değişmiştir. 2. Türkiye’ye sağlanan mali yardımların kullanımı için Merkezi Olmayan Yapılanma “DIS” oluşturulmuştur.

4. MALİ YARDIMDA ÖNCELİKLER Ulusal Program ve Ön Ulusal Kalkınma Planı Ulusal taahhütler, ihtiyaçlar Katılım Ortaklığı Belgesi AB’nin çizdiği yol haritası ÖNCELİKLER İlerleme Raporları AB’nin sürece ilişkin değerlendirmesi, özellikle siyasi kriterler alanında güncel ihtiyaçlar

5. MERKEZİ OLMAYAN YAPILANMA (DIS)

6. MALİ YARDIM MİKTARLARI Aralık 2002 Kopenhag Zirvesi : Türkiye’ye yapılan mali yardımlar artırılacak... milyon €

7. 2002-2006 DÖNEMİ PROGRAMLARI 126 M € hibe - Toplam 18 Proje 2002 Yılı Programı Projelerin uygulamaları tamamlandı. 144 M € hibe - Toplam 28 Proje 2003 Yılı Programı Projelerin uygulaması tamamlanmak üzeredir. 235,6 M € hibe - Toplam 38 Proje 2004 Yılı Programı Uygulamalar 2005 yılı sonunda başladı. 276,7 M € hibe - Toplam 35 Proje 2005 Yılı Programı Uygulamalar 2006 yılı sonunda başlayacak. 450 M € hibe - Toplam 45 Proje 2006 Yılı Programı (Dört farklı Finansman Anlaşması) Sivil Toplum Diyaloğu, Kuş Gribiyle Mücadele ve 1.paket projelere ilişkin Finansman Anlaşmaları imzalandı. 2.paket de kısa zamanda imzalanacak.

8. AB MALİ YARDIMLARININ PROGRAMLANMASI

9. PROGRAMLAMA : BİR ÇEŞİT MÜZAKERE Sektörel Çalışma Grupları Mali İşbirliği Paketi ABGS AB Kamu Kuruluşları Proje Fikirleri Eylül………………………………………………………………………Mayıs

10. 2002-2006 AB Mali Yardım Projeleri Sektörel Dağılımı

11. YÜRÜTÜLMEKTE OLAN - YÜRÜTÜLECEK PROJE SAYISI VE BÜYÜKLÜĞÜ (Aralık 2006 İtibarıyla) MEDA Yardımları 23 Proje (451,8 m €) + 170 Proje (782,3 m €) Katılım Öncesi Mali Yardım 192 Proje (1234,1 m €) TOPLAM

12. Mevzuat Uyumu ve Kurumsal Yapılanma için Teknik Yardım Mevzuat Uyumunun Desteklenmesi için Yatırımlar 1/3 1/3 1/3 • Ekonomik ve Sosyal Uyum • . Bölgesel Kalkınma • KOBİ’ler • Sınır Ötesi İşbirliği HANGİ ALANLARDA MALİ YARDIM KULLANILIYOR ?

13. Programlaması Yapılmış Projelerin Gerçekleşme Süreci -Projelerin Uygulama Yöntemleri ı. Eşleştirme (Twinning) ıı. İhaleler -Hizmet İhalesi -Tedarik İhalesi -İnşaat İhalesi ııı. Doğrudan Sözleşmeler (Direct Contracts)

14. EKONOMİK VE SOSYAL KALKINMANIN DESTEKLENMESİ EKONOMİK ve SOSYAL UYUM I. Bölgesel Kalkınma Projeleri II. Sınır Ötesi İşbirliği Projeleri 1/3 • Yerel Yönetimlerin Desteklenmesi • KOBİ’ler • Sivil Toplum

15. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ I Güneydoğu Anadolu Kalkınma Projesi Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Batman, Kilis, Şırnak, Siirt ve Gaziantep Projenin bütçesi : ~ 47 milyon € II Doğu Anadolu Kalkınma Projesi Van, Hakkari, Bitlis ve Muş Projenin bütçesi : ~ 45 milyon € III Erzurum (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Kastamonu (Çankırı, Kastamonu, Sinop) Samsun (Amasya, Çorum, Samsun, Tokat) Projenin bütçesi : ~ 53 milyon €

16. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ IV* Ağrı (Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır) Konya (Konya, Karaman) Kayseri (Kayseri, Yozgat, Sivas) Malatya (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) Projenin bütçesi : ~ 90 milyon € V Trabzon (Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) Projenin bütçesi : ~ 28 milyon €

17. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ

18. PROJELERİN YAPISI AB mali yardımları ile finanse edilen projeler iki ayrı başlıktaele alınmalıdır. I Çerçeve Projeler II Mikro Projeler

19. MİKRO PROJELERE NASIL KARAR VERİLİYOR? ÇERÇEVE PROJE HİBE Çerçeve Proje Bütçesi Çerçeve Projenin Hedef Kitlesindeki Kuruluşlar -STK’lar -KOBİ’ler -Yerel Yönetimler -diğer kuruluşlar

20. HİBE PROGRAMLARI: ÖRNEKLER

21. İSTİHDAM ALANINDAN BİR ÖRNEK : AKTİF İŞGÜCÜ PİYASALARI PROJESİ (İŞKUR) Değerlendirmeler sonucu yaklaşık 1500 proje başvurusundan 246 projeye finansman sağlanmasına karar verilmiştir. Halı ve gıda sektörlerine yönelik kalifiye ara eleman yetiştirilmesi ve istihdamın artırılması projesi 207 Bin € Gaziantep Ticaret Odası Edirne İl Özel İdaresi 187 Bin € Ev Pansiyonculuğunu Geliştirme Projesi Çini ve Seramik Ustası Yetiştirme Eğitimi Projesi Kütahya Belediyesi 203 Bin € Tekstil Sektörüne kalifiye eleman yetiştirme kursu Konya Ticaret Odası 272 Bin € TEMA Vakfı Artvin ilinde Arıcılığı Geliştirme Projesi 167 Bin €

22. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINA YÖNELİK HİBE PROGRAMLARI : SİVİL TOPLUM GELİŞTİRİLMESİ HİBE PROGRAMLARI: Uygulayıcı Kuruluş: AB Genel Sekreterliği ve Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Toplam bütçe: 6.000.000 € Uygulama Takvimi: Ekim-Kasım 2006 -Kadın Hakları için Hibe Programı -Özürlülere YönelikHibe Programı -Tüketicinin korunmasına Yönelik Hibe Programı -Çocuk İşçiliğinin Önlenmesine Yönelik Hibe Programı -Çevrenin Korunmasına Yönelik Hibe Programı

23. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINA YÖNELİK HİBE PROGRAMLARI : SİVİL TOPLUM DİYALOĞU HİBE PROGRAMLARI: Uygulayıcı Kuruluş: AB Genel Sekreterliği Toplam bütçe: 19.000.000 € Uygulama Takvimi: Ekim-Kasım 2006 -Belediyelere Yönelik Hibe Programı -Meslek Kuruluşlarına Yönelik Hibe Programı -Üniversitelere Yönelik Hibe Programı -Gençlik Derneklerine Yönelik Hibe Programı

24. DENİZ TAŞIMACILIĞININ GÜVENLİĞİNİN ARTTIRILMASI PROJESİ • Amaç: • 1. Türk mevzuatının AB müktesabatı ile uyumlu hale getirilmesi ve • deniz kirliliğinin önlenmesi, • 2. Denizcilik Müsteşarlığının idari kapasitesinin arttırılması • Genel Bütçe: 2.7 milyon Euro • Başarı göstergesi: • “AB üyesi ülkelerin limanlarında tutulan Türk bayraklı gemilerinin sayılarında 2001 -2005 yılları arasında %40 azalma olması” • Sonuç: Yıl Gemi sayıları Azalma % Azalma % (2001-2004) 2001 211 2002 160 %24 2003 151 %28 2004 74 %50 %65

25. BİR BAŞARI ÖYKÜSÜ :AB-TÜRKİYE İŞ MERKEZLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (TOBB) Amaç: 1- Gümrük Birliği çerçevesinde Türkiye ile AB arasındaki iş ilişkilerinin geliştirilmesi 2- KOBİ iş programlarının iyileştirilmesi (Gaziantep, İzmir, izmit) Genel Bütçe: 18,6 milyon Euro Etki Değerlendirmesi Sonuçları: • 10.000’den fazla KOBİ’ye ulaşılmıştır. 2500 KOBİ’den 6000 çalışan girişimcilik konularında eğitilmiştir. • 55 milyon Euro’luk ekonomik etki yaratılmıştır. (Yani harcanan her 1 Euro’dan 3 Euro’luk katma değer...) • Çalışan başına 14.440 YTL’lik iç satış artışı Çalışan başına 7704 YTL’lik ihracat artışı %142,8’lik verimlilik artışı Yeni proje: Afyon, Çorum, Denizli, Eskişehir, Erzurum, Kayseri, Konya, Malatya

26. 2006 YILIPROGRAMLAMA ÇALIŞMALARI

27. 2006 PROGRAMININGENEL ÇERÇEVESİ • %20 Siyasi Kriterler • %20 Sivil Toplum Diyalogu • %30 Müktesebat Uyum • %30 Ekonomik ve Sosyal Uyum 500 m €

28. DÖRT FİNANSMAN ANLAŞMASI • 2006 yılı için tahsis edilen yaklaşık 500 milyon Avro’nun • kullanımı dört finansman anlaşması altında gerçekleşecek: • Kuş gribiyle mücadele için Tarım ve Köyişleri ve Sağlık Bakanlıklarına Destek (sunuldu) (AB: 8,35 m € / Toplam : 10,4 m €) • Sivil Toplumla Diyalog (sunuldu) (AB / Toplam: 21,5 m €) • Çeşitli sektörlerde projeler – 1.paket (sunuldu) (AB: 85,1 m € / Toplam : 108,3 m €) • Çeşitli sektörlerde projeler – 2.paket (sunuldu) (AB: 352,7 M € / Toplam: 416,8 m €)

29. AB MALİ YARDIMLARININ İZLENMESİ

30. İZLEME ve DEĞERLENDİRME SÜRECİ 6 Sektörel Alt Komite kuruldu Proje sahibi kurumlar senede 2 izleme raporu hazırlıyor Bağımsız Değerlendirme Ekibi : Her sektör için değerlendirme raporu hazırlıyor Her yıl Ülke Değerlendirme Raporu hazırlanıyor: Türkiye’nin yardımları kullanma kapasitesinin ölçülmesi SON DÖRT YIL TÜRKİYE’NİN NOTU : YETERLİ

31. AB MALİ YARDIMLARINDA YENİ DÖNEM : 2007-2013

32. 2007-2013 DÖNEMİ AB MALİ PERSPEKTİFİ Katılım Öncesi Yardım Enstrümanı (Instrument for Pre Accession Assistance-IPA) AB, 2007-2013 döneminde tüm katılım öncesi mali yardım programlarını tek bir enstrüman altında (IPA) altında toplamayı öngörmektedir.

33. 2007-2013 DÖNEMİ AB MALİ PERSPEKTİFİ IPA Bütçesi :11,5 milyar Euro IPA’nın Kapsadığı Ülkeler :

34. KATILIM ÖNCESİ YARDIM MEKANİZMASI (2007 – 2013) Ulusal Koordinatör (NIPAC) AB Genel Sekreterliği Stratejik Uyum Çerçeve Belgesi (2007-13) Devlet Planlama Teşkilatı Bölgesel Kalkınma İnsan Kaynakları Kırsal Kalkınma Kurumsal Kapasite -Siyasi kriterler -Adalet, İçişleri -Müktesebat Uyumu -İdari Kapasite -STK’lara destek -Sivil Toplum Diyaloğu Bölgesel ve Sınırötesi İşbirliği Operasyonel Program - Çevre (Çevre Bakanlığı) OP – İnsan Kaynakları. (Çalışma Bakanlığı) Kırsal Kalkınma Planı (Tarım Bakanlığı) Operasyonel Program – Ulaştırma (Ulaştırma Bakanlığı) Operasyonel Program – Bölgesel Rekabeti Artırma (Sanayi Bakanlığı)

35. IPA Alt Başlıkları 2007 2008 2009 2010 Total 252.2 250.2 233.2 211.3 946.9 I. Kurumsal Gelişme 6.6 8.8 9.4 9.6 34.4 II. Sınır Ötesi işbirliği 167.5 173.8 182.7 238.1 762.1 III. Bölgesel Gelişme 50.2 52.9 55.6 63.4 222.1 IV. İnsan Kaynakları 20.7 53.0 85.5 131.3 290.5 V. Kırsal Kalkınma TOPLAM 497.2 538.7 566.4 653.7 2099.5 2007-2013 DÖNEMİ AB MALİ PERSPEKTİFİ

36. PROJELERE İLİŞKİN DUYURULAR -Avrupa Birliği Genel Sekreterliği www.abgs.gov.tr -Avrupa Komisyonu Delegasyonu www.deltur.cec.eu.tr -Merkezi Finans ve İhale Birimi www.mfib.gov.tr -Devlet Planlama Teşkilatı www.dpt.gov.tr (Bölgesel Kalkınma Programları) -Europeaid www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl