Przewlekłe zapalenie ozębnej

1. Przewlekłe zapalenie ozębnej -toczy się powoli może trwać całymi miesiącami lub latami -przebiega bezobjawowo, wykrywane zazwyczaj podczas badania RTG -w przeciwieństwie do ostrego, przewlekłe zapalenie ( z wyj. włóknistego) charakteryzuje się znaczną resorpcją kości -pierwszym objawem radiologicznym jest poszerzenie przestrzeni ozębnowej na skutek resorpcji blaszki zbitej zębodołu a następnie warstw kości gąbczastej -może dojść również do przerwanie ciągłości ozębnej na skutek gromadzącego się w niej wysięku ropnego lub rozrastającej ziarniny

2. Przewlekłe włókniste zapalenie ozębnej(zapalne zgrubienie ozębnej) • zap. typu zwyrodniającego • charakteryzuje się przerostem włókien ozębnej, zarastaniem światła naczyń oraz słabo zaznaczonym nacieczeniem tkanek • ubytek kości dotyczy prawie wyłącznie blaszki zbitej zębodołu • procesom resorpcji towarzyszy niemal równoległe tworzenie kości oraz nadmierne odkładanie się cementu • jest najłagodniejszą post. przewlekłego zap. zmierzającą do odnowy, zejściem zap. ostrych lub przewlekłych ziarninowych czy ropnych • może się tworzyć w zębach z żywą, chorą lub martwą miazgą

3. Przyczyny • Ostry uraz mechaniczny, który uszkodził ozębna i doprowadził do resorpcji blaszki zbitej zębodołu • Przewlekły uraz mechaniczny powodujący przeciążenie aparatu zawieszeniowego zęba ( np. leczenie ortodontyczne , wady zgryzu, wadliwe uz.prot) Objawów subiektywnych brak Badanie podmiotowe- jedynie gdy przyczyną jest chora miazga-niewielkie powiększenie ww. chłonnych Badanie radiologiczne • Nierównomierne poszerzenie przestrzeni ozębnowej • Często obserwuje się HIPERCEMENTOZĘ oraz OTOCZKĘ OSTEOKLASTYCZNĄ Leczenie • W przyp. miazgi żywej- usunięcie przyczyny wywołującej • W przyp. miazgi martwej- leczenie kanałowe • W przyp. prawidłowo wypełnionego kanału-kontrola radiologiczna

4. Przewlekłe ropne zapalenie ozębnej • zapalenie typu wysiękowego • w ognisku zap. tworzy się niewielka ilość ziarniny • w centrum nacieku powstają ogniska martwicy rozpływnej i małe ropnie • dochodzi do niszczenia przyczepu wł. kolagenowych ozębnej, resorpcji cementu i zębiny w okol. wierzchołka korzenia • proces chorobowy toczy się początkowo w ozębnej a następnie obejmuje kość, powodując znaczne jej niszczenie bez tendencji do ograniczania się

5. Przyczyny • Postać pierwotnie przewlekła w następstwie drażnienia bodźcami chorobotwórczymi z kanału korzeniowego • Zakażenie i zropienie ziarniniaka lub torbieli • Zejście ostrych zap. ropnych Objawy subiektywne - ból samoistny i sprowokowany w przypadku wystąpienia przetoki Objawy przedmiotowe • Korona zmatowiona , często również przebarwiona • Zwiększona ruchomość zęba • Przetoka lub ropny wysięk z kanału • Ból na opukiwanie Badanie radiologiczne • Przerwanie ciągłości przestrzeni ozębnowej • Rozlane ognisko rozrzedzenia struktury kostnej ,bez wyraźnego odgraniczenia od prawidłowej tk. kostnej • Rozsysanie cementu i zębiny • W obecności przetoki widoczny jej zarys w postaci przejaśnienia Leczenie - kanałowe, resekcja lub amputacja korzenia

6. Przewlekłe ziarninowe zapalenie ozębnej • zapalenie typu wytwórczego • proces rozpoczyna się nacieczeniem zapalnym ozębnej, któremu towarzyszy tworzenie ziarniny bogatej w młode naczynia krwionośne • ziarnina wnika do kości zębodołu powodując jego resorpcję Brak objawów subiektywnych Badanie podmiotowe- podobnie jak w zap. przewlekłym ropnym, oraz dodatni OBJAW SMREKERA Badanie radiologiczne • Ogniska przejaśnienia różnej wielkości mniej lub bardziej ostro odgraniczone od otaczającej kości (w zależności od tego czy zmiana jest otorbiona lub nie) najw. wym. poprzeczny 8mm • Często wokół przejaśnienia otoczka osteosklerotyczna

7. Zapalenie kości ( osteomyelitis) • Jest to stan zapalny kości zbitej i gąbczastej, szpiku kostnego oraz okostnej • Ze względu na etiologie można je podzielić naswoiste inieswoiste • Ze względu na przebieg na ostre i przewlekłe • Pod względem zasięgu na ograniczone i rozlane • Występuje częściej w żuchwie niż w szczęce ze względu na gorsze jej unaczynienie • Wywołane jest najczęściej przez bakterie odpowiedzialne za zak. zębopochodne (paciorkowce, gram - pałeczki)

8. Przewlekłe zapalenie kości • Przyczyną przewlekłego zapalenia kości jest najczęściej zakażenie bezpośrednie, do którego dochodzi w wyniku urazu (złamania trzonu żuchwy, zabiegu chirurgicznego) . Rzadziej stanowi ono zejście ostrego zapalenia(wtórne).

9. W obrazie klinicznym przeważają objawy miejscowe przy dobrym stanie ogólnym chorego.Z typowego zespołu objawów wymienić należy:- długotrwały przebieg schorzenia z okresami zaostrzeń i remisji- rozchwianie zębów w sąsiedztwie ogniska zapalnego- obecność przetok dziąsłowych lub skórnych, z których sączy się treść ropna- dolegliwości bólowe oraz tkliwość tkanek w okolicy objętej procesem zapalnym

10. Badaniem radiologicznym stwierdzić można:- obecność ropnia śródkostnego;;- zmiany zapalne rozrzedzające lub zagęszczające utkanie kostne;- zmiany zapalne rozlane lub ograniczone;- uwidocznić się mogą zmiany martwakowe pojedyncze lub mnogie( wyspy kostne, które nie uległy resorpcji)

11. Powikłania w przebiegu przewlekłego zapalenia kości zależne są od: - stanu ogólnego chorego;- wieku;- czasu i dynamiki przebiegu schorzenia; - obszaru kości objętej stanem zapalnym

12. Czynniki sprzyjające rozwojowi zakażenia i jego powikłań: - cukrzyca; -zespół niedożywienia alkoholowego- choroby układu krwiotwórczego;- choroby układu krążeniaw stanie niewyrównania;- choroby nowotworowe.

13. Do zasadniczych powikłań miejscowych należy zaliczyć: - uporczywość zapalenia pod postacią zaostrzeń i nawrotów;- ropnie przerzutowe;- skrobiawicę narządów miąższowych;- zakażenia odogniskowe;- zesztywnienie stawu skroniowo-żuchwowego;- zaburzenia wzrostu kości i zębów u dzieci i młodzieży;- złamania patologiczne żuchwy;- możliwość transformacji nowotworowej na zmienionym zapalnie podłożu.

14. O odrębności przebiegu zapalenia kości szczękowych u dzieci, głównie u noworodków i niemowląt, decyduje:- stan ogólny;- łatwa podatność na zakażenia, co wynika głównie ze słabej odporności; immunologicznej ustroju i niewykształconej jeszcze czynności układu siateczkowo-śródbłonkowego;- słabo uwapniona tkanka kostna z bogato rozwiniętym układem naczyniowym;- obecność zawiązków zębowych, które po obumarciu podtrzymują stan zapalny

15. Przewlekłe zapalenie kości występuje częściej u starszych dzieci i związane jest z: - wyrzynaniem się zębów;- zgorzelą miazgi mlecznych zębów- schorzeniami układowymi rozwijającymi się w tkance kostnej (zwyrodnienie włókniste).

16. Leczenieprzewlekłego zapalenia kości zależne jest od jego postaci. Nie w każdym przypadku stosuje się antybiotykoterapię. Częściej istnieją wskazania do leczenia chirurgicznego różnymi sposobami.Ze względu na przewlekły przebieg schorzenia plan leczenia ustala się na podstawie wyniku badania :- radiologicznego;- bakteriologicznego;- mikroskopowego wycinka z kości

17. Leczenie przewlekłego zapalenia kości ma na celu: - usunięcie przyczyny;- usunięcie obumarłej tkanki kostnej;- poprawę ukrwienia kości;- zwalczanie zakażenia przez podanie celowanego antybiotyku.

18. Wskazanie do antybiotykoterapii w przewlekłym zapaleniu kości stanowi: - postać rozlana zapalenia;- towarzyszące zakażenia odogniskowe;- zły stan ogólny chorego spowodowany współistnieniem innych schorzeń, głównie układowych;- jako osłona po rozległych zabiegach operacyjnych.

19. W leczeniu chirurgicznym stosowane jest:- wyłyżeczkowanie ognisk;- usunięcie martwaków w postaciach ograniczonych.Po zabiegu operacyjnym stosowany jest drenaż ssąco-przepływowy roztworu antybiotyku przez ubytek kostny, lub wypełniany jest on wacikami nasyconymi gentamycyną. Obie te metody są krytykowane ze względu na ograniczoną skuteczność i możliwość różnorodnych powikłań

20. Większe trudności stanowi leczenie postaci rozlanej zapalenia przewlekłego kości szczególnie u dzieci, u których leczenie chirurgiczne grozi późniejszymi zaburzeniami rozwojowymi. W tych przypadkach pozostaje leczenie celowanym antybiotykiem. U dorosłych stosowany jest zabieg dekortykacji, polegający na usunięciu części korowej kości dla poprawy ukrwienia.

21. W postaci ograniczonej, i szczególnie w rozlanej stosowana jest streptokinaza wraz z celwoanym antybiotykiem w ciągłym wlewie dożylnym dla poprawy ukrwienia kości, co powoduje rekanalizację naczyń krwionośnych i równocześnie ułatwia przenikanie antybiotyku. Następnie po 3 dniach wdraża się leczenie przeciwzakrzepowe (heparyna).Leczenie fibrynolityczne skojarzone z celowanym antybiotykiem wskazane jest jako podstawowe.. Może ono być również stosowane jako uzupełnienie leczenia operacyjnego, lecz po ok.. 7 dniach od zabiegu ze względu na możliwość krawienia.

22. W grupie podanych wyżej metod leczenia obowiązuje sanacja jamy ustnej, w tym usunięcie zęba przyczynowego. W przerwaniu ciągłości żuchwy, które jest poważnym kalectwem, głównie czynnościowym, istnieją wskazania do odtworzenia ubytku kości własnopochdnym przeszczepem, po całkowitym wygojeniu stanu zapalnego, co następuje w niepowikłanych przypadkach zwykle po upływie 3-4 miesięcy.

23. Uwzględniając trudności w leczeniu zapalenia kości, szczególnie postaci przewlekłej, wynik leczenia powinien być określany jako wygojenie, a nie wyleczenie, czego dowodem jest ustąpienie objawów chorobowych – jednak zawsze z możliwością powstania nawrotu schorzenia.