„@doradca zawodowy – elektroniczna aplikacja on-line”

1. Projekt innowacyjny: Poszukiwanie nowych skutecznych metod aktywizacji zawodowej i społecznej grup zawodowych wymagających szczególnego wsparcia „@doradca zawodowy – elektroniczna aplikacja on-line” PROJEKT INNOWACYJNY TESTUJĄCY Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.4 Projekty innowacyjne

2. WARTOŚCI I A WYBÓR KARIERY ZAWODOWEJ

3. DEFINICJA WARTOŚCI • „(...) cecha lub zespół cech właściwy danej osobie lub rzeczy, stanowiący o jej walorach (np. moralnych, artystycznych) cennych dla ludzi, mogący zaspokoić jakieś ich potrzeby; ważność, znaczenie kogoś, czegoś” (Encyklopedia Multimedialna PWN - Słownik Języka Polskiego, 2000) • bywa rozpatrywana w dwóch odmiennych znaczeniach: • coś może mieć wartość (wartość jako cecha przedmiotu) • coś samo w sobie być wartością

4. WŁAŚCIWOŚCI (CECHY) PRACY PRACA JAKO WARTOŚĆ • Badania Falkowskiej (1997; za: Chmielewski, Skarżyńska, 2001) - 85% Polaków traktowało pracę jako ważną wartość w życiu, a 20% mieszkańców naszego kraju postrzegało pracę wyłącznie przez pryzmat uzyskiwanych w niej dochodów • Oznacza to, iż praca stanowi nie tylko narzędzie do zaspokajania potrzeb instrumentalnych, ale pełni ponadto inne funkcje

5. WŁAŚCIWOŚCI (CECHY) PRACY „DLACZEGO LUDZIE PRACUJĄ?” • Powody: • instrumentalne • samorealizacji • społeczne • wewnętrznej przyjemności

6. WŁAŚCIWOŚCI (CECHY) PRACY WARTOŚCI ZAWODOWE Część badaczy definiuje wartości zawodowe w kategorii zainteresowań, część w kategorii potrzeb, a niektórzy w kategorii postaw. Wartości zawodowe są przez wszystkich wiązane z motywacją do pracy i podejmowaniem przez człowieka aktywności w konkretnej dziedzinie.

7. KONCEPCJA WARTOŚCI HACKMANA I OLDHAMA- WYMIARY PRACY ZWIĄZANE Z PSYCHOLOGICZNĄ ROLĄ AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ • Poczucie sensowności wykonywanej pracy - praca musi być postrzegana jako mająca znaczenie w kontekście wyznawanego systemu wartości, ważna, warta podjęcia wysiłku • Poczucie odpowiedzialności - pracownik musi doświadczać (poprzez podejmowane decyzji czy realizowane zadania) osobistej odpowiedzialności za wyniki pracy • Znajomość rezultatów - pracownik musi znać wyniki swoich działań, aby móc na ich podstawie regulować podejmowany w pracy wysiłek

8. Wymiary modyfikacji stanowisk pracy według Hackmana i  Oldhama (1980) • Różnorodność kwalifikacji liczba czynności, które są wykonywane na danym stanowisku • Identyfikowalność zadań zakres w jakim pracownik wykonuje pracę • Znaczenie zadania odczuwana waga zadania • Autonomia zakres kontroli pracownika nad sposobem wykonywania pracy • Sprzężenie zwrotne zakres w jakim pracownik potrafi ocenić jakość wykonywanych zadań

9. WŁAŚCIWOŚCI (CECHY) PRACY – WNIOSEK Z BADAŃ Zespół Metodyczny postanowił włączyć koncepcję wartości zawodowych do kwestionariusza. W oparciu o przeprowadzone badania (por. Hauk, 2007; Paszkowska-Rogacz, 2003), koncepcje teoretyczne (por. Hackman, Oldham, 1979; za: Kożusznik, 2002) oraz własne przemyślenia do wersji testowej kwestionariusza wybrał 13 właściwości pracy umożliwiających realizację określonych wartości zawodowych

10. WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI (CECHY) PRACY poczucie bycia szanowanym dobre relacje ze współpracownikamI dobre stosunki z przełożonymi szanse rozwoju zawodowego komfortowe warunki pracy duża aktywność w pracy samodzielność w ustalaniu sposobu realizacji zadań indywidualne ustalanie godzin roboczych poczucie, że własna praca ma sens wykorzystywanie w pracy wielu własnych umiejętności widoczne efekty własnego działania możliwość korzystania z pomocy współpracowników jasno określone zadania / jasno sformułowane cele

11. WŁAŚCIWOŚCI (CECHY) PRACY – SKALA OCEN Zadaniem osób badanych jest ocena każdej z cech pracy na pięciostopniowej skali, gdzie: 1 - oznacza bardzo niepożądaną właściwość pracy 2 - oznacza raczej niepożądaną właściwość pracy 3 - oznacza neutralną, obojętną właściwość pracy 4 - oznacza raczej ważną właściwość pracy 5 – oznacza bardzo ważną właściwość pracy

12. WŁAŚCIWOŚCI (CECHY) PRACY – WZÓR ARKUSZA

13. WARTOŚCI A WZORY KARIER DLA KOBIET (SUPER, 1979) • Stabilna kariera gospodyni domowej- wczesne zawarcie małżeństwa i krótki okres zdobywania doświadczeń zawodowych. • Kariera konwencjonalna - podjęcie pracy po ukończeniu szkoły i jej porzucenie po ślubie • Kariera stabilnej pracy- koncentracja na życiu zawodowym • Kariera dwutorowa- łączenie obowiązków domowych i zawodowych • Kariera przerywana- przerwy w pracy zawodowej związane z wychowywaniem dzieci • Kariera niestabina- sekwencyjność zmian według wzoru: próba – stabilizacja – próba; kobiety częściej niż mężczyźni w przerwach między okresami zatrudnienia pozostają w domu • Kariera wielokrotnych prób - częste zmiany pracy; dotyczy osób niżej wykwalifikowanych

14. WARTOŚCI A WZORY KARIER DLA MĘŻCZYZN (SUPER, 1979) • Kariera stabilna- rozpoczynanie pracy bezpośrednio po szkole bez okresu próbnego; typowe dla pracowników wysoko wykwalifikowanych, menedżerów, urzędników • Kariera konwencjonalna - tak jak w grupie poprzedniej z istnieniem fazy przygotowawczej prowadzącej do stałej pracy • Kariera niestabilna- sekwencyjność zmian według wzoru: próba – stabilizacja – próba; typowa dla osób średnio wykwalifikowanych, urzędników i samozatrudnionych • Kariera wielokrotnych prób - częste zmianami pracy; osoby niżej wykwalifikowane

15. Podsumowanie Praca, będąca świadomym aktem jednostki, traktowana jest jako źródło różnych norm i wartości. Wartości zawodowe, obok potrzeb oraz zainteresowań zawodowych człowieka, stanowią motor napędowy rozwoju zawodowego, a także mają wpływ na różnicowanie się aspiracji, celów czy preferencji zawodowych jednostki. Istotnym więc kryterium wyboru zawodu jest ocena możliwości realizacji wyznawanych wartości zawodowych w miejscu pracy, dokonywana w oparciu o konkretne aspekty pracy. Jednostki, których rozwój zawodowy jest zgodny z preferowanymi przez nie wartościami zawodowymi osiągają nie tylko większe zadowolenie z pracy, ale także wyższą pozycję zawodową aniżeli osoby, których ów rozwój jest niezgodny z hierarchią wartości.

16. Poszukujesz nowej pracy?Sprawdź najpierw, co jest dla Ciebie najważniejsze

17. LITERATURA • Hornowska, E., Paluchowski, W. (1993).Technika badania ważności pracy. Model teoretyczny i wstępne wyniki. W: J. Brzeziński (red.) Psychologiczne i psychometryczne problemy diagnostyki psychologicznej. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM. • Paszkowska-Rogacz, A. (red. oraz współautor). (2006). Materiały metodyczno dydaktyczne do planowania kariery zawodowej uczniów. Część I, II i III. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej • Super, D. (1979). Work importance study. Report of the December, Conference. • Weiss, D.J. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire, Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, 46.

18. Dziękujemy za uwagę