Michał Popiołek Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt Główny Inspektorat Weterynarii

AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ REALNE ZAGROŻENIE Michał Popiołek Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt Główny Inspektorat Weterynarii Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Opis jednostki chorobowej Gatunki wrażliwe (Polska) ASF stanowi zagrożenie dla populacji świń... 170-190 nm ... oraz dzików. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Opis jednostki chorobowej Znaczenie Afrykański pomór świń należy do chorób podlegających ustawowemu obowiązkowi zgłaszania i zwalczania. Jest to wyjątkowo groźna, nieuleczalna, wysoce zakaźna i zaraźliwa, wirusowa choroba świń domowych wszystkich ras oraz dzików. Zasadnicze straty związane z wystąpieniem ASF w krajach eksportujących świnie lub wieprzowinę związane są z całkowitym zablokowaniem importu świń oraz mięsa wieprzowego z krajów dotkniętych ASF przez kraje wolne od tej choroby. Z uwagi na brak szczepionki przeciw ASF, zwalczanie choroby odbywa się wyłącznie metodami administracyjnymi poprzez wybijanie zwierząt chorych. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Opis jednostki chorobowej Gatunki wrażliwe (Afryka) świnie rzeczne świnie leśne fakoszery guźce Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Występowanie ASF Sytuacja na kontynencie afrykańskim (2005-2012) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Źródło: OIE Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Występowanie ASF Przeniesienie ASF z Afryki na Zakaukazie Choroby nie znają granic Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Występowanie ASF Sytuacja w Federacji Rosyjskiej Liczba ognisk w roku: 2007 – 1 Przypadki ASF w roku 2007 Źródło: OIE Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Występowanie ASF Sytuacja w Federacji Rosyjskiej Liczba ognisk w roku: 2008 – 59 (w sumie 60) Przypadki ASF w latach 2007-2008 (kumulatywnie) Źródło: OIE Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Występowanie ASF Sytuacja w Federacji Rosyjskiej Głównymi czynnikami stwarzającymi ryzyko wyprowadzenia wirusa ASF poza obszar Rosji są: • obecność ASFV w populacji dzików; • bardzo duża skala nielegalnego obrotu świniami oraz wieprzowiną i brak skutecznego nadzoru nad obrotem trzoda chlewną; • powszechne żywienie świń odpadkami; • brak dobrej infrastruktury (również w kontekście bioasekuracji) w obszarze chowu i hodowli świń; • ograniczone środki finansowe przeznaczane na zwalczanie ASF. ASF występuje w Rosji endemicznie Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Analiza ryzyka Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Analiza ryzyka Źródła zagrożenia dla Polski Zawleczenie ASF do Polski jest możliwe w drodze: • Przemieszczeń zwierząt dzikich – zagrożenie głównie dotyczy woj. wschodnich (małe stada); • Przewożenia przez osoby opuszczające czasowo terytorium UE (turyści) żywności – a następnie skarmiania świń resztkami (małe stada); • Przemytu żywności; • Przemieszczeń środków transportu do FR i z powrotem – kontrola na granicy obowiązku dezynfekcji pojazdów powracających na teren UE, a przewożących do FR i/lub Białorusi i/lub Ukrainy świnie (duże stada). Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Analiza ryzyka Zagrożenia dla państw UE Opinia naukowa EFSA nt. ASF z dnia 19 kwietnia 2010 r. Ryzyko wystąpienia endemii choroby na terytorium FR - średnie Ryzyko rozprzestrzeniania się choroby na terytorium FR - wysokie Ryzyko przeniesienia choroby na terytorium UE – średnie(najbardziej zagrożone w UE są gospodarstwa wolnowybiegowe i o niskim poziomie bioasekuracji) Ryzyko rozprzestrzenienia się choroby - po przedostaniu się jej na terytorium UE - średniedo wysokiego Ryzyko, iż choroba stanie się endemiczna na terytorium UE - niskie Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Analiza ryzyka Sytuacja w Federacji Rosyjskiej Fakt, iż kilka ognisk ASF stwierdzono w obwodach oddalonych od siebie o kilka tysięcy kilometrów wskazuje, że ASFV w każdej chwili może pojawić się w różnych regionach Rosji. Służby weterynaryjne Federacji Rosyjskiej szacują, iż ASF może rozprzestrzeniać się w kierunku północnym i północno-zachodnim Rosji i w końcu może objąć swym zasięgiem całą europejską część tego kraju. Należy przyjąć, że ryzyko zawleczenia ASF z Rosji do UE, w tym do Polski, jest aktualnie średnie. Polska, jako kraj sąsiadujący z Rosją powinna być solidnie przygotowana do ewentualnego zawleczenia ASFV na obszar terytorium naszego kraju. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Analiza ryzyka Sytuacja w Federacji Rosyjskiej Źródło: Rossielchoznadzor Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Znaczenie ASF ASF należy do chorób podlegających ustawowemu obowiązkowi zgłaszania i zwalczania. Z uwagi na brak szczepionki przeciw ASF, zwalczanie choroby odbywa się wyłącznie metodami administracyjnymi poprzez wybijanie zwierząt, oczyszczanie i dezynfekcję pomieszczeń, nałożenie restrykcji w przemieszczaniu zwierząt. Pośrednie straty mogą być znacznie bardziej dotkliwe. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Znaczenie ASF Zasadnicze straty związane z wystąpieniem ASF w krajach eksportujących świnie lub wieprzowinę związane są z całkowitym zablokowaniem wywozu świń oraz mięsa wieprzowego z krajów dotkniętych ASF do krajów wolnych od tej choroby. Restrykcje będą trwać od kilku miesięcy do kliku lat. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Znaczenie ASF Ograniczenia w handlu wg. OIE Według Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), państwo, w którym wystąpił ASF może odzyskać wolność po: • Przeprowadzeniu akcji zwalczania ASF, oraz • Odczekaniu 40 dni (wymóg polskiego i unijnego prawodawstwa) przed repopulacją stada i wygaszeniem ogniska, oraz • Odczekaniem 3 (wymóg OIE) miesięcy przed ogłoszeniem wolności. Nie jest to jednoznaczne z odzyskaniem wszystkich rynków i wznowieniem handlu. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Znaczenie ASF Straty związane z wystąpieniem ASF Eksport wieprzowiny i produktów wieprzowych z Polski 2011 r. - 2 436 mln zł (310 tys. ton/ok. 580 mln EUR) 2012 r. - 3 116 mln zł (363 tys. ton/ok. 760 mln EUR) 2013 r. - 685,5 mln zł (96,7 tys. ton/ok. 164,5 mln EUR) Z w/w ilości produktów niemal połowa trafia na rynki państw trzecich (główni odbiorcy to Białoruś, Ukraina, Japonia, Korea Południowa, Hongkong, Rosja), a pozostała część do państw członkowskich UE. Eksport wieprzowiny stanowi ok. 5 proc. całego eksportu rolno-spożywczego. Eksport żywca wieprzowego W 2012 r. - 100 mln zł (ok. 24,4 miliony EUR) Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Znaczenie ASF Straty związane z wystąpieniem ASF Wystąpienie epizootii afrykańskiego pomoru świń na terytorium Polski spowodowałoby straty w gospodarce kraju w wysokości ok. 0,2 – 1% Produktu Krajowego Brutto (PKB), tj. od 600 mln zł do 3 mld zł. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Znaczenie ASF Zapobieganie ASF Szybkie rozpoznanie jest podstawą szybkiej i skutecznej eradykacji choroby. Średni czas od zawleczenia np. wirusa pomoru klasycznego świń (CSFV) do stada do momentu jego wykrycia wynosił w UE 63 dni, podczas gdy wstępne badania laboratoryjne w kierunku potwierdzenia obecności ww. wirusa trwają w laboratorium zaledwie 4-6 godzin Tak długi czas konieczny do potwierdzenia wystąpienia wirusa CSF w stadzie wynika przede wszystkim ze spóźnionego postawienia podejrzenia zakażenia stada przez opiekującego się nim lekarza weterynarii. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Znaczenie ASF Afrykański pomór świń jest realnym zagrożeniem dla Polski. Polska musi być dobrze przygotowana na ewentualność zawleczenia ASFV na obszar terytorium naszego kraju. Puławy, 20-21 czerwca 2013 r.

Dziękuję za uwagę

Michał Popiołek Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt Główny Inspektorat Weterynarii