برنامه کشوری مراقبت هپاتیت های ویروسی

1. برنامه کشوری مراقبت هپاتیت های ویروسی دکتر محمود نبوی واحد مراقبت وکنترل هپاتیت های ویروسی مرکز مدیریت بیماری های واگیر 1391

2. توجه جهانی به هپاتیت های ویروسی - در گردهمایی شصت و سوم اعضای WHO در ژنو در 21 ماه مه سال 2010 میلادی ، این اعضاء خواستار توجه جهانی به هپاتیت های ویرال شده و توصیه به برگزاری روز جهانی هپاتیت در کشور های جهان در 28 جولای یا روز دیگری در سال شدند . تا توجه عمومی به این بیماری ها جلب شده و آموزش داده شود. - کمیته های کارشناسی در خاتمه نشست شصت و سوم WHO اعضای سازمان را موظف به اجرای دستور های زیر کردند :

3. دستورهای WHOدر باره هپاتیت 1- تقویت و اجرای سیستم Surveillance (مراقبت )هپاتیت ها در جامعه و نیز تقویت آزمایشگاه ها در جاهای لازم تا اطلاعات بیماری برای برنامه ریزی پیشگیری و کنترل هپاتیت ها به دست آید. 2- برای تقویت پیشگیری – کنترل و درمان هپاتیت های ویروسی ، Co-infection با سایر عوامل پاتوژن مانند HIV مورد توجه قرارگیرد .

4. 3- سیاست ها - استراتژی ها و ابزار مناسب برای پیشگیری – تشخیص و کمک به جمعیت های آسیب پذیر در جامعه در نظر گرفته شود ( برنامه استراتژیک برای کنترل هپاتیت های ویروسی نوشته شود که اهداف و زمان رسیدن به آن ها مشخص شده باشد ). 4- وارد کردن برنامه مراقبت هپاتیت در برنامه های شبکه بهداشت کشور (PHC) 5- برنامه های حفاظت کارکنان بهداشت و درمان از هپاتیت ها با تزریقات ایمن و واکسیناسیون وکاربرد تزریقات ایمن در تمام سطوح جامعه . 6- امکان دسترسی به داروهای لازم برای درمان هپاتیت های مزمن برای بیماران فراهم شود( با استفاده از امکانات ملی و بین المللی ) 7- شروع به واکسیناسیون هپاتیت صفر درروز تولد نوزادان تا 5 سال آینده چنانچه تا به حال نداشته اند .

5. برنامه های اجرا شده کنترل هپاتیت -1 در ابتدای شروع برنامه واکسیناسیون عمومی هپاتیت B شیوع HBSAg carrier حدود 3% جمعیت تخمین زده می شد و بنابراین روش واکسیناسیون جوامع با شیوع متوسط یعنی واکسیناسیون نوزادان در بدو تولد و نیز افراد پرخطر ( خانواده بیماران هپاتیت B ) و پرسنل پزشکی انتخاب و پس از یک مطالعه Pilot در سه استان در سال های 69 تا 70 در سال 1372 در سراسر کشور شروع شد . در بررسی شاخص های بهداشتی کشور در سال 1378 شیوع هپاتیت B 1/7 % به دست آمد ولی برنامه کشوری تغییر نکرد و برنامه شیوع متوسط ادامه یافت .

6. برنامه های اجرا شده هپاتیت در کشور-2 از19 سال قبل (1372) واکسیناسیون هپاتیت B در نوزادان در 24 ساعت اول تولد شروع شده و 4 کوهورت سنی،18,19، 20 و21 سال نیزاز سال 86تا 89 واکسینه شده اند که سبب کاهش شیوع هپاتیت B در کشور شده است . از3 سال قبل( 1388) انستیتو پاستور واکسن هپاتیت B را در ایران می سازد از زمستان سال 1389انترفرون Pegylated برای هپاتیتC و آدفوویر برای هپاتیت B تحت پوشش بیمه های همگانی کشور( خدمات درمانی و تامین اجتماعی)قرارگرفتند .

7. برنامه های اجرا شده کنترل هپاتیت در کشور -3 در سیر واکسیناسیون نوزادان متوجه کاهش بروز هپاتیت B در کودکان چند سال بالاتر نیز شدند ، بنا براین واکسیناسیون کوهورت های سنی بالاتر از اولین سری واکسیناسیون در برنامه قرار گرفت و 4 کوهورت سنی 18 تا 21 سال تا 2سال قبل واکسینه شدند .

8. برنامه های هپاتیت -4 • طرح دیگر بررسی شیوع هپاتیت در افراد پرخطر مانند معتادان تزریقی و زنان خیابانی و زندانی ها است . • طرح دیگر برنامه ادغام دیده وری هپاتیت در شبکه بهداشت و درمان است که باکمک دانشگاه اصفهان تهیه می شود. • طرح بعدی نرم افزار گزارش هپاتیت که توسط آزمایشگاه مرجع سلامت برای ثبت آزمایشات مثبت هپاتیت در شبکه رایانه ای آزمایشگاه ها تهیه شده است . • برنامه استراتژیک کشوری هپاتیت نوشته شده و پس از تایید کمیته فنی کشوری در حال ویراستاری است.

9. برنامه مراقبت هپاتیت ویروسی -5 برنامه کنترل هپاتیت C درکشور : از آن جایی که هپاتیت C واکسنی ندارد. برنامه کنترل آن برنامه کاهش آسیب مشابه AIDS ، شامل تزریقات ایمن و انتقال خون سالم و با وصف انتقال کمتر از راه تناسلی نسبت بهHIV دارد آموزش Safe sex با توجه به اصول اخلاقی جامعه است . و نتیجه این فعالیت ها در پیشگیری HIV سبب کاهش شیب افزایش بروز HCV مانند منحنی کاهش شیب افزایش بروز HIV با وصف دیده وری بیشتر است که در منحنی های زیر دیده می شود .

11. درکشور از سال82 تا 87B نمودار بروز هپاتيت

12. نمودار بروز هپاتیت C در کشور در سال های 82 تا87

13. > 350 million carriers (HBsAg + > 6 months) Geographic Distribution of Chronic HBV Infection 10th cause of death (1 million / year) Cirrhosis in 20% (75 - 100 million) HCC in 5 - 10% (20 - 40 million) HBsAg Prevalence 8% - High 2-7% - Intermediate <2% - Low