270 likes | 1.06k Vues
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ. MİTOZ BÖLÜNME. FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ. Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen ortak bir özelliktir. Hücre bölünmesi ile yeni hücreler oluşmakta ve hücre sayısı artmaktadır. Hücre Bölünmesinin Nedenleri
E N D
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ MİTOZ BÖLÜNME
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen ortak bir özelliktir. Hücre bölünmesi ile yeni hücreler oluşmakta ve hücre sayısı artmaktadır. • Hücre Bölünmesinin Nedenleri • Sitoplazma- çekirdek oranının bozulması • Hacim-yüzey oranının bozulması • Çekirdekten bölünme emrinin verilmesi
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ HÜCRE BÖLÜNMESİ • Mitoz Bölünme • (vücut hücrelerinde gerçekleşir) • Mayoz Bölünme • (eşey ana hücrelerinde gerçekleşir)
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Düşüp yaralandığımızda bir süre sonra yaralarımız nasıl iyileşiyor? Baharda budanan dallardan yeni dallar nasıl oluşuyor? Mayalanma için kullanılan bir kaşık yoğurt bir litre sütün yoğurda dönüşmesini nasıl sağlayabiliyor? ! Bu olayların sebebi mitoz bölünmedir. Mitoz Bölünmenin Amacı Tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde ise büyümeyi, gelişmeyi, yıpranan dokuların onarılmasını ve ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlamaktır.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ • Mitoz Bölünmenin Özellikleri • Vücut hücrelerinde görülür. • Ancak, sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, alyuvarlar, gözün retinasındaki özelleşmiş hücreler gibi bazı hücreler bir süre sonra bölünme yeteneklerini kaybederler.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ • 2. Tek hücrelilerde çoğalmayı sağlar.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ • Çok hücrelilerde; • Eşeysiz üreme • Büyüme ve gelişme • Yenilenmeyi sağlar.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ • 3. Bir hücreden mitoz bölünme ile 2 yavru hücre oluşur. • 4. Oluşan yavru hücrelerin birbirleriyle ve ana hücreyle genetik yapıları aynıdır. • 5. Oluşan hücrelerin kromozomlarının sayısı ve yapısı değişmez, aynı çeşit organellere sahiptirler. Ancak hücre büyüklükleri, organelsayıları ve sitoplazma miktarlarında farklılıklar oluşabilir. • 6. Kalıtsal çeşitlilik yoktur. • 2n • 2n • 2n
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ • 7. Hayat boyu devam eden bir olaydır. • 8. Oluşan hücreler belli bir büyüklüğe ulaştığında tekrar mitoz bölünme geçirebilir. • 9. Mitoz bölünme başlamadan önce hücre bölünmeye hazırlık dönemi geçirir. • 10. Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi olarak birbirini takip eden evreler gerçekleşir. • 11. Sinaps, tetrat ve parça değişimi görülmez. • 12. Hücrelerin kontrolsüz bölünmesi kanserleşmeye neden olur.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Mitoz Bölünme Evreleri Mitoz, çekirdek bölünmesiyle başlayan ve birbirini takip eden evrelerden oluşur. Bölünmeye Hazırlık Döneminde: 1- Hücre büyür ve bölünme büyüklüğüne ulaşır. 2- Hücredeki kalıtsal madde iki katına çıkar, DNA kendini eşler. 3- Yaşamsal faaliyetler hızlanır. 4-Sentrozom kendini eşleyerek sentriolleri oluşturur. (Bitki hücresinde sentrozom eşlenmesi görülmez.)
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Çekirdek bölünmesi • - Çekirdek zarı ve çekirdekçik erimeye başlar. • - Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom halini alır. • - Kromozomlardan kardeş kromatidler oluşur. • Sentrioller birbirinden ayrılarak karşılıklı kutuplara çekilir. • Aralarında iğ iplikleri oluşur.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ -Kromozomlar sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasında tek sıra halinde dizilirler. (Canlılarda kromozom sayısı bu evrede tespit edilir.)
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ -Sentromer bölgelerinden birbirine tutunan kardeş kromatidler birbirinden ayrılarak karşılıklı kutuplara çekilirler. Kromozom sayısı ve yapısı aynı hücrelerin oluşmasını sağlayan bu kardeş kromatidlerin ayrılması olayıdır.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ - Çekirdek zarı ve çekirdekçik yeniden oluşmaya başlar. - Kromozomlar kromatin iplik halini alır. - İğ iplikleri kaybolur.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Sitoplazma bölünmesi: Hayvan hücrelerinde boğumlanma ile, bitki hücrelerinde hücre çeperinden (hücre duvarı) dolayı ara lamel (ara plak) oluşumu ile sitoplazma bölünmesi tamamlanır.
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ • Kromozom sayısı 94 olan bir hücre arka arkaya 3 mitoz bölünme geçiriyor. • Bu bölünme sonucunda kaçar kromozomlu kaç hücre oluşur? Mitoz bölünme sonucu kromozom sayısı değişmez. Kromozom sayısı =94 Mitoz bölünme sonucu 1 hücreden 2 hücre oluşur. 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2 x 2 x 2 = 8 hücre
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ ! Mitoz bölünme sonucu 1 hücreden aynı kalıtsal bilgiye sahip 2 hücre oluşur. Mitoz bölünme tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde ise eşeysiz üremeyi, büyümeyi, gelişmeyi ve yenilenmeyi sağlar.