Wydział Gospodarki, Promocji i Współpracy Międzynarodowej

1. Rola samorządu województwa w kreowaniu polityki energetycznej(Działania samorządu Województwa Śląskiego w propagowaniu Odnawialnych źródeł Energii i Efektywności Energetycznej) Wydział Gospodarki, Promocji i Współpracy Międzynarodowej Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego w Katowicach Wisła, 12-13 luty 2014 r.

2. Samorząd Województwa, rozumiejąc wagę i znaczenie efektywności energetycznej w gospodarce regionu oraz doceniając role i potencjał drzemiący w zasobach Odnawialnych Źródeł Energii, wpisuje się w realizacje zapisów „Polityki energetycznej Polski do 2030 roku”poprzez tworzenie i realizację dokumentów o charakterze wojewódzkim.

3. Przykładem są dokumenty wykonane na zlecenie Samorządu Województwa Śląskiego przez Polską Akademię Nauk z Krakowa - uchwalone przez Sejmik Województwa Śląskiego: „Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach nieprzemysłowych województwa śląskiego” czy „Program wykorzystania wód podziemnych, w szczególności termalnych i leczniczych, w wybranych obszarach województwa śląskiego”.

4. W dniu 10.05.2007r. Sejmik Województwa Śląskiego uchwalił: „Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach nieprzemysłowych województwa śląskiego”

5. Program wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach nieprzemysłowych województwa śląskiego Cel strategiczny: Stworzenie warunków i mechanizmów dla szerokiego wykorzystania lokalnych zasobów energii odnawialnej na terenach nieprzemysłowych województwa śląskiego prowadzących do zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w lokalnym bilansie energetycznym Cele szczegółowe: - Rozpoznanie i inwentaryzację lokalnych zasobów energii odnawialnej, - Klasyfikację zasobów pod względem możliwości ich zagospodarowania, - Wskazanie właściwych technologii wykorzystania lokalnych zasobów energii odnawialnych.

6. Przewidywane efekty • ekologiczne • Obniżenie poziomu zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery poprzez budowę i modernizację instalacji wykorzystujących energię z OZE, • Poprawa stosunków wodnych poprzez spowolnienie spływu wód powierzchniowych wywołane wykorzystaniem urządzeń piętrzących, • Wykorzystanie gazów z komunalnych wysypisk i oczyszczalni ścieków, • Ochrona przyrody i bioróżnorodności na obszarze województwa. • gospodarcze • Rozwój różnych form działalności gospodarczej w dziedzinie wykorzystania OZE, • Wzrost inwestycji, przyrost mocy i produkcji, • Rozwój sektora przedsiębiorstw zajmujących się produkcją urządzeń służących wykorzystaniu energii odnawialnej, • Tworzenie możliwości wykorzystania pod uprawy terenów nie nadających się pod uprawy rolnicze, • Tworzenie alternatywnych możliwości wykorzystania terenów rolniczych, • Rozwój nowych technologii.

7. społeczne • Tworzenie nowych miejsc pracy, • Ograniczenie ryzyka zdrowotnego, • Tworzenie rynku konsumenta dla wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. • edukacyjne • Promowanie w społeczeństwie oraz wspieranie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, • Tworzenie programów edukacyjno-szkoleniowych dotyczących odnawialnych źródeł energii, • Animacja życia środowiska wiejskiego poprzez akcje informacyjne, szkolenia, konkursy, pikniki w zakresie ochrony środowiska oraz zrównoważonego rozwoju. • turystyczne • Rozszerzenie bazy agroturystycznej, • Tworzenie bazy rehabilitacyjno-balneologicznej, • Rewitalizacja obiektów historycznych i kulturalnych.

8. Dlaczego w obszarach nieprzemysłowych? - nie zamierzamy konkurować z systemami sieciowymi/z węglem, - odmienne warunki dla wykorzystania OZE w dużych miastach i terenach słabiej zurbanizowanych, - większe nadzieje związane z systemami rozproszonymi,

9. Atlas zasobów • energia biogazu • energia z biomasy i biopaliw • energia słoneczna • energia wiatru • energia wód powierzchniowych • energia geotermalna • energia z odwadniania kopalń

10. Zestawienie technicznego potencjału odnawialnych nośników energii dostępnych na terenie woj. śląskiego wraz z oszacowaniem nakładów inwestycyjnych związanych z jego wykorzystaniem

11. Zestawienie możliwości wykorzystania OZE na rynku lokalnym (przykład powiatu będzińskiego)

12. Biogaz z oczyszczalni rolniczych – potencjał teoretyczny i techniczny

13. Biogaz z biogazowni rolniczych – potencjał teoretyczny i techniczny

14. Biogaz ze składowisk odpadów – potencjał teoretyczny i techniczny

15. - Brak stabilnych uregulowań prawno – finansowych,- Proste zasady ekonomicznej konkurencyjności,- Znaczące przywiązania społeczności do tradycji,- Administracyjne,- Ekologiczne,- Edukacyjne, Bariery ograniczające wykorzystanie odnawialnych źródeł energii

16. W dniu 28.12.2008 r. Zarząd Województwa przyjął:Program wykorzystania wód podziemnych, w szczególności termalnych i leczniczych, w wybranych obszarach województwa śląskiego

17. Program wykorzystania wód podziemnych, w szczególności termalnych i leczniczych, w wybranych obszarach województwa śląskiego • Pracę wykonał na zlecenie Województwa Śląskiego Zakład Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. • Zakres tematyczny objęty opracowaniem został określony w „Specyfikacji istotnych warunków zamówienia przetargu nieograniczonego ...”: • Charakterystykę terenu inwestycji w aspekcie jej wykorzystania jako obszaru działalności górniczej, • Analizę uwarunkowań geologicznych dotyczącą możliwości pozyskania wód podziemnych, • Określenie przewidywanych parametrów energetycznych ujęcia otworowego rozpoznanych zbiorników wodonośnych, • Określenie przewidywanych własności hydrochemicznych w aspekcie ich cech balneoterapeutycznych, • Zestawienie istniejących odwiertów wraz z analizą i oceną technicznych możliwości ich wykorzystania w planowanych przedsięwzięciach geotermalnych

18. Program wykorzystania wód podziemnych, w szczególności termalnych i leczniczych, w wybranych obszarach województwa śląskiego Wstępne wskazanie zakresu prac rekonstrukcyjnych starych odwiertów, Wstępne karty nowego odwiertu zawierające lokalizację odwiertu, jego zarurowanie oraz przewidywany profil geologiczny, Ocenę kosztów wykonania odwiertu i rekonstrukcji starego odwiertu, Określenie optymalnych kierunków wykorzystania dostępnych zasobów podziemnych z uwzględnieniem lokalnych warunków terenowych, Ogólną koncepcję przedsięwzięcia wykorzystującego dostępne zasoby wód podziemnych oraz szacunkowe koszty, Wstępną ocenę uwarunkowań środowiskowych dotyczącą możliwości wykorzystania gospodarczego dostępnych zasobów wód podziemnych.

19. Program wykorzystania wód podziemnych, w szczególności termalnych i leczniczych, w wybranych obszarach województwa śląskiego Dokument jest opisem warunków geologicznych, właściwości wód podziemnych oraz istniejących odwiertów. Określa optymalne kierunki wykorzystania dostępnych zasobów podziemnych, koncepcje realizacji potencjalnych przedsięwzięć oraz szacunkowe koszty eksploatacji wód podziemnych. „Program wykorzystania wód podziemnych ...” pozwoli lokalnym władzom samorządowym oraz przyszłym inwestorom na zmniejszenie stopnia tzw. „ryzyka geologicznego”, związanego z osiągnięciem odpowiedniej temperatury wody i wydajności, a co za tym idzie – kosztów przedsięwzięcia. Z Raportu wynika, że do najlepiej rozpoznanych geologicznie gmin należą: Jaworze, Olsztyn, Rajcza i Ustroń.

20. Zarys warunków hydrogeotermalnych województwa śląskiego

21. W kwestii efektywności energetycznej województwo śląskie realizuje program pn.„Uruchomienie i prowadzenie systemu monitorowania kosztów oraz zużycia nośników energii i wody w nieruchomościach budynkowych Województwa Śląskiego, w których zadania statutowe realizują samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, dla których funkcję organu założycielskiego pełni Województwo Śląskie”,będący kontynuacją programu realizowanego w latach 2003-2004 pod nazwą:„Zarządzanie energią i środowiskiem w budynkach publicznych w województwie śląskim”.

22. Monitoring obejmował gromadzenie informacji o zużyciu i kosztach mediów (54 placówki służby zdrowia), które były pomocne w bieżącym zarządzaniu tymi obiektami. Ponadto, obserwując na bieżąco zmiany wielkości zużywanych mediów oraz ponoszone koszty można było oceniać stan wykorzystania energii oraz budżetu, wykrywać wszelkie stany w poborze mediów odbiegające od normy i bezzwłocznie reagować, minimalizując swoje straty.

23. Ważnym dokumentem jest również, zrealizowany przez firmę Atmoterm S.A. z Opola i uchwalony w dniu 16 czerwca 2013 r. przez Sejmik Województwa Śląskiego - „Program Ochrony Powietrza dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu”, który to m.in. zakłada przystąpienie do prac nad realizacją - „Strategii ekoenergetycznej Województwa Śląskiego”, jako dokumentu pośredniczącego i łączącego wymienione dokumenty oraz różnego rodzaju akty prawne, unormowania i wytyczne rangi krajowej i unijnej z programami samorządowymi.

24. Potrzeba opracowania„Strategii Ekoenergetycznej Województwa Śląskiego”wypłynęła również z wniosków podczas panelu energetycznego realizowanego w ramach „III Forum Polityki Gospodarczej Śląskie 2013+”(14-15.10.2010 r.) oraz „IV Forum Polityki Gospodarczej Śląskie 2013+”(29-30.09.2011 r.) organizowanego w Wiśle, przez Wydział Gospodarki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w Katowicach.

25. Prezentacje prelegentów potwierdziły potrzebę i konieczność stworzenia regionalnej polityki i strategii ekoenergetycznej województwa oraz programu wykonawczego Wynika to z następujących przesłanek: • istnieje luka pomiędzy celami i działaniami Polityki energetycznej państwa do 2030 roku a lokalnym planowaniem energetycznym, • są specyficzne uwarunkowania o charakterze regionalnym, które określają w jakim stopniu region może włączyć się w realizację polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej i polityki energetycznej państwa, • jest potrzeba określenia możliwości realizacji celów 3x20%, • stwierdzono potrzebę koordynacji lokalnych planów energetycznych z punktu widzenia regionu, szczególnie w zakresie rozwoju sieciowych systemów zaopatrzenia miast i gmin w energię, • potrzeba poprawy jakości lokalnych planów energetycznych poprzez promowanie standardów budowy, realizacji, monitorowania planów. • konieczność transformacji szeroko rozumianej energetyki (od pozyskania do końcowego wykorzystania energii) może stanowić szansę społeczno-gospodarczego rozwoju całego regionu, bazującego na czystych technologiach energetycznych, efektywnym wykorzystaniu energii w produkcji i użytkowaniu oraz wzroście udziału w bilansie energetycznym energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, • zdolność do absorpcji środków finansowych programów Unii Europejskiej i krajowych programów wsparcia (np. GIS).

26. Priorytetami regionalnej polityki i strategii ekoenergetycznej powinny być: • Poprawa jakości powietrza szczególnie w zakresie zanieczyszczeń pyłowo-gazowych, głównie w zakresie ograniczenia niskiej emisji pochodzącej z rozproszonych, małych źródeł ciepła. Potrzebne jest stworzenie skutecznych instrumentów prawnych, finansowych, edukacyjnych eliminacji wysokoemisyjnych źródeł energii z centrów miast i obszarów na których występują przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń oraz obszarów rekreacyjnych. Instrumenty te powinny również pozwolić na usunięcie z rynku paliw niskiej jakości. • Stworzenie warunków dla modernizacji i rozwoju regionalnego systemu ciepłowniczego w celu wykorzystania potencjału skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej, powstania warunków do konkurowania źródeł ciepła, wykorzystania energii odpadowej i utrzymania roli węgla w zaopatrzeniu regionu w ciepło oraz wykorzystanie efektu skali dla zapewnienia możliwie najniższych kosztów zaopatrzenia w ciepło. • Stworzenie warunków dla rozwoju innowacyjnych gałęzi gospodarki opartych o klastry: czystych technologii węglowych, budownictwa energooszczędnego i pasywnego, czystych i odnawialnych źródeł energii, technologii energooszczędnych. • Rozwój instytucjonalny, budowa kapitału ludzkiego dla zarządzania energią i środowiskiem na poziomie lokalnym i regionalnym. • Tworzenie i realizacja programów pilotowych poprawy efektywności wykorzystania energii i odnawialnych źródeł energii w większej skali pozwalających na przełamanie barier dla nowych innowacyjnych technologii, sprawdzenie nowych sposobów finansowania i realizacji inwestycji. • Podnoszenie świadomości użytkowników energii przez informację i edukację

27. Powołanie Zespołu Eksperckiego ds. wdrożenia Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Park Naukowo – Technologiczny EuroCentrum (PNT), reprezentując szersze środowisko osób i podmiotów zainteresowanych tematem, wystąpił do Pana Marszałka z inicjatywą powołania zespołu ds. wdrażania na poziomie regionu postanowień Dyrektywy Parlamentu i Rady Unii Europejskiej w sprawie charakterystyki energetycznej budynków nr 2010/31/UE, która weszła w życie 8 lipca 2010 r. (dalej jako dyrektywa)

28. Zadania Zespołu Eksperckiego Zespół ten powinien się – zdaniem autorów - składać z przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego, przedstawicieli środowisk naukowych (akademickich), przedstawicieli biznesu, architektów i innych branżowców. Zespół ten podjąłby się, między innymi, następujących zadań: - opracowanie „mapy drogowej” terminowego dochodzenia do wyznaczonych celów dyrektywy EPBD na poziomie regionalnym oraz krajowym, harmonogramu i instrumentów jej wdrożenia, - przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych w różnych środowiskach związanych z budownictwem i zarządzaniem budynkami w sprawie podjęcia działań koniecznych do terminowego wdrożenia dyrektywy EPBD, - sporządzenie na poziomie regionu wykazu - aktualnych i w razie potrzeby, proponowanych środków i instrumentów - zawierającego także środki i instrumenty o charakterze finansowym, - opracowanie na poziomie regionalnym i lokalnym zasad dotyczących powstania funduszy, instrumentów lub mechanizmów wsparcia efektywności energetycznej, przeznaczone dla prywatnych właścicieli, małych i średnich przedsiębiorstw oraz spółek oferujących usługi w zakresie efektywności energetycznej, - dokonanie przeglądu i podanie propozycji znowelizowania regulacji prawnych dotyczących charakterystyki energetycznej nowych budynków oraz budynków poddawanych modernizacji.

29. Powołanie Regionalnej Rady ds. Energii Cele działania Rady • stałe podnoszenie stopnia bezpieczeństwa energetycznego regionu w kontekście zabezpieczenia interesów odbiorcy końcowego oraz przedsiębiorstwa energetycznego • inicjowanie i koordynacja działań oraz opiniowanie i doradztwo dla wspierania lokalnej polityki energetycznej, kreowanej i realizowanej przez jednostki samorządu terytorialnego Województwa Śląskiego • pobudzenie wszystkich lokalnych podmiotów na rzecz inicjowania i realizacji przedsięwzięć efektywnego wykorzystania energii i odnawialnych źródeł energii, • aktywne włączenie w proces społecznego planowania zaopatrzenia gmin w energię • poprawa warunków środowiska naturalnego • planowanie wspólnych przedsięwzięć przez sektor energetyczny oraz samorządy

30. Zadania Regionalnej Rady ds. Energii 1. Przedstawianie propozycji działań w zakresie zrównoważonej gospodarki energetycznej regionu. 2. Podjęcie inicjatywy w celu opracowania dokumentu strategicznego stymulującego rozwój zrównoważonej gospodarki energetycznej regionu. 3. Inspirowanie rzeczowo właściwych instytucji i firm do przygotowania i realizacji programów oraz przedsięwzięć w zakresie zarządzania energią (norma ISO 50001) i poprawy stanu środowiska naturalnego. 4. Ocena etapowych i końcowych rozwiązań polityki rozwoju gospodarki energetycznej regionu, w szczególności założeń, planów i programów energetycznych, uwzględniających ochronę środowiska naturalnego. 5. Wypracowywanie kompromisowych rozwiązań między potrzebą regulacji przez Gminę lokalnego rynku energii przez plany i programy, a interesem społeczności lokalnej i podmiotów zaopatrujących ten rynek w media energetyczne. 6. Okresowe monitorowanie zmian w gospodarce energetycznej regionu, z nakierowaniem na realizacje założeń polityki energetycznej Polski oraz Unii Europejskiej. 7. Przygotowanie założeń i wspomaganie systemu zarządzania energią w regionie pozwalającego na: a. racjonalizację kosztów usług energetycznych dla: - Gminy - zmniejszenie rachunków energetycznych za utrzymane sfery publicznej, - lokalnej gospodarki - wzrost konkurencyjności jej towarów i usług, - mieszkańców - zmniejszenie wydatków za nośniki energii przy jednoczesnym dobrym spełnieniu ich funkcji energetycznych (ogrzewanie, oświetlenie, ciepła woda, napędy, itp.), b. rozwój rynku usług energetycznych, zapewniający przedsiębiorstwom energetycznym stabilną pozycję biznesową c. zmniejszenie obciążenia środowiska d. prawidłową komunikację ze wszystkimi uczestnikami rynku energii i pozyskiwanie akceptacji dla bezpiecznej, efektywnej ekonomicznie i przyjaznej środowisku gospodarki energetycznej, e. stymulowanie rozwoju społeczno-gospodarczego regionu przez promowanie i realizację efektywnych energetycznie i przyjaznych środowisku inwestycji

31. Skład Regionalnej Rady ds. Energii a) przedstawiciele samorządu lokalnego (reprezentacja uwzględnia cztery subregiony województwa śląskiego oraz rożne typy jst. – w tym powiaty, miasta na prawach powiatu oraz mniejsze gminy) – 9 osób: Bielsko-Biała, Chorzów, Częstochowa, Gierałtowice, Herby, Katowice, Rybnik, Siemianowice Śląskie i Sosnowiec. b) przedstawiciel Południowego Oddziału Terenowego w Katowicach Urzędu Regulacji Energetyki; c) przedstawiciel Marszałka Województwa Śląskiego; d) przedstawiciel Wojewody Śląskiego; e) przedstawiciele sektora energetycznego – ok. 7 osób: - przedstawiciel firmy TAURON Dystrybucja S.A. oraz TAURON Ciepło S.A.; - przedstawiciel firmy Fortum Power and Heat Polska Sp. z o.o.; - przedstawiciel firmy CEZ Polska Sp. z o.o; - przedstawiciel firmy Zespół Ciepłowni Przemysłowych „Carbo - Energia” sp. z o.o.; - przedstawiciel firmy EDF Rybnik; - przedstawiciel firmy Górnośląska Spółka Gazownictwa; f) środowiska eksperckie i naukowe - ok. 5 osób: - przedstawiciel Politechniki Śląskiej; - przedstawiciel Politechniki Częstochowskiej; - przedstawiciel Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej;

32. G m i n a w rozumieniu ustawy Prawo energetyczne w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym to wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium gminy oraz związki i porozumienia międzygminne w zakresie uregulowanym ustawą o samorządzie gminnym 32

33. Obowiązki gminy ustawa o samorządzie gminnym ustawa Prawo energetyczne Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy:   1)   planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy;   2)   planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy*;   3)   finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy*. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. *nie dotyczy autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych. 33

34. Obowiązki gminy Zmiana wprowadzona ustawą z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Gmina realizuje zadania określone ustawą – Prawo energetyczne zgodnie z:   1)  miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - z kierunkami rozwoju gminy zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;   2) odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie art.91 ustawy - Prawo ochrony środowiska. 34

35. Planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy W orzecznictwie sądowym podkreślono, że treść art. 18 ustawy – Prawo energetyczne nie upoważnia do stwierdzenia, że ustawowym obowiązkiem gminy jest dostarczanie wspólnocie mieszkańców ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych (zob. wyrok SN z dnia 07.02.2002 r., I CKN 1002/99). Gmina może w zakresie zadań polegających na planowaniu i organizacji zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię podejmować działania: - bezpośrednie – tworzenie podmiotów gospodarczych np. spółek prawa handlowego; - pośrednie – tworzenie warunków rozwoju przedsiębiorstw energetycznych za pomocą dostępnych instrumentów prawnych. 35

36. Podmioty uczestniczące procesie planistycznym Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii Gminy Samorząd województwa plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe • opiniowanie projektu założeń w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami; • badanie zgodności planów • zaopatrzenia w energię i paliwa • z polityką energetyczną państwa. 36

37. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy - cechy Plan jest dokumentem o charakterze: • kompleksowym i strategicznym, • całościowym, • długoterminowym - projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata (zapis wprowadzony ustawą z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw). Pamiętamy: Pierwsze założenia do planu lub ich aktualizacja winny być dokonane w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r.o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw (por. art. 17), czyli do 11 marca 2012 r. Obecnie w Województwie Śląskim na 167 gmin przedmiotowy dokument opracowało 98, z czego 38 zdążyło już zaktualizować ten dokument (stan na 2014 r.) 37

38. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe – „sankcje” Przepisy prawa energetycznego nie zawierają sankcji dla władz gminy za brak planów założeń lub brak ich aktualizacji. Ale czy na pewno? • W doktrynie przyjmuje się, że podmioty, które mają interes prawny w sporządzeniu lub aktualizacji projektu założeń, w sytuacji niewykonania lub opóźnienia w wykonaniu tego obowiązku, mogą po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszeń, złożyć skargę do sądu administracyjnego; • Niezadowoleni takim stanem rzeczy mieszkańcy w najbliższych wyborach mogą nie zagłosować na opieszałe władze. 38

39. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - wybrane korzyści Posiadanie planu pozwala na : - kształtowanie gospodarki energetycznej gminy w sposób optymalny i uporządkowany uwzględniając przy tym specyficzne warunki lokalne gminy; - harmonizację działań w zakresie zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię podejmowanych bezpośrednio przez organy gminy z odpowiednimi przedsiębiorstwami energetycznymi funkcjonującymi na obszarze gminy; - uzgadnianie kierunków działań gmin i przedsiębiorstw energetycznych w zakresie rozwoju infrastruktury, w tym lokalizacji nowych źródeł wytwórczych; - uzgadnianie kierunków działań gmin i przedsiębiorstw energetycznych z interesami i potrzebami społeczności lokalnej. 39

40. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - wybrane korzyści c.d. - łatwiejszy dostęp do środków unijnych oraz innych środków publicznych; - uzyskanie społecznej akceptacji dla rozwoju systemów energetycznych; - lepszy wizerunek i promocję gminy poprzez plany energetyczne zorientowane na zrównoważony rozwój; - przyciągnięcie inwestorów; - podniesienie konkurencyjności; - zapewnienie ładu energetycznego; - inwentaryzację infrastruktury energetycznej; - lepsza wiedza w zakresie czym dysponujemy i jakiej jest to jakości; - ocena stanu obecnego i przewidywanych zmian; - zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego; - lepszy dostęp odbiorców do usług energetycznych; - dodatkowe dochody dla mieszkańców i większe wpływy z podatków. 40

41. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Pamiętajmy !! Działania gminy i działania przedsiębiorstw energetycznych winny być ze sobą skorelowane. Brak założeń do planu zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię nie pozwala przedsiębiorstwom energetycznym racjonalnie planować rozwoju infrastruktury energetycznej. Odbiorcy na terenie gminy, która nie opracowała projektu założeń, mogą ponosić wyższe koszty opłat przyłączeniowych; Uwzględnienie w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego kosztów realizacji inwestycji zawartych w planie rozwoju – wpływ na poziom cen i stawek opłat. Uchwalone przez radę gminy założenia do planu bezpośrednio wiążą jedynie organy gminy, nie wiążą natomiast innych podmiotów. 41

42. Obowiązki przedsiębiorstw energetycznych i gmin • Obowiązek przedsiębiorstwa energetycznego: • 1. współpracy z przyłączonymi podmiotami polegająca na przekazywaniu im informacji o planowanych przedsięwzięciach w takim zakresie, w jakim przedsięwzięcia te będą miały wpływ na pracę urządzeń przyłączonych do sieci albo na zmianę warunków przyłączenia lub dostawy paliw gazowych lub energii. • 2. współpracy z gminami na których obszarze przedsiębiorstwa te wykonują działalność gospodarczą - w szczególności polegającej na zapewnieniu spójności między planami przedsiębiorstw energetycznych a założeniami i planami zaopatrzenia, w tym: • udostępnianie planów rozwoju, • przedłożenie propozycji niezbędnych do opracowania projektu założeń. • Obowiązek gminy do nieodpłatnego przekazywania informacji : • - odnośnie przewidywanego zakresu dostarczania paliw gazowych i energii; • - dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł, w tym źródeł odnawialnych; • - dotyczących połączeń transgranicznych; • - dotyczących racjonalizacji zużycie paliw i energii u odbiorców. 42

43. Projekt założeń powinien określać: • ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; • możliwości wykorzystania • istniejących nadwyżek i lokalnych • zasobów paliw i energii, • z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; • zakres współpracy z innymi gminami. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowanie projektu założeńdo planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe opiniowanie przez samorząd województwa w zakresie: - koordynacji współpracy z innymi gminami - zgodności z polityką energetyczną państwa wyłożenie do publicznego wglądu na okres 21 dni, złożenie wniosków, zastrzeżeń i uwag do projektu założeń przez osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w paliwa gazowe i energię na obszarze gminy. powiadomienie o wyłożeniu w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości Uchwalenie przez radę gminy założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe 43

44. Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię operatora systemu dystrybucyjnego powinien zapewniaćminimalizację nakładów i kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo energetyczne, tak aby nakłady i koszty nie powodowały w poszczególnych latach nadmiernego wzrostu cen i stawek opłat dla paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, przyzapewnieniu ciągłości, niezawodności i jakości dostaw. plan rozwoju opracowany przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego. obejmuje w szczególności: • przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, • energii elektrycznej lub ciepła; • przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł odnawialnych; • przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami gazowymi albo z systemami elektroenergetycznymi innych państw; • przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców; • przewidywany sposób finansowania inwestycji; • przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów; • przewidywany harmonogram realizacji inwestycji. Plan rozwoju OSD elektroenergetycznego uwzględnia miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. 44

45. W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwalonych przez radę tej gminy założeń i winien być z nim zgodny. wójt (burmistrz, prezydent miasta) Projekt planu powinien zawierać: • propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych systemów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, wraz z uzasadnieniem ekonomicznym; • propozycje w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i wysoko-sprawnej kogeneracji; • harmonogram realizacji zadań; • przewidywane koszty realizacji proponowanych przedsięwzięć oraz źródło ich finansowania. opracowanie projektu planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla obszaru gminy lub jej części uchwalenie planu zaopatrzenia przez radę gminy 45

46. Umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi W celu realizacjiplanu zaopatrzenia, gmina może zawierać umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi. Jest to umowa cywilnoprawna regulowana przepisami prawa cywilnego. Powinna ona zawierać co najmniej zapisy określające: • obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego • sposób partycypacji gminy w działaniach przedsiębiorstwa energetycznego • zasady odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania • zasady rozliczeń finansowych 46

47. Dziękuję za uwagę Mariusz Świąder Wydział Gospodarki, Promocji i Współpracy Międzynarodowej Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego w Katowicach tel. kont. (32) 77 40 066 e-mail: mswiader@slaskie.pl