“Kök Sorunlar” ve “Hayalet Sorunlar”

1. “Kök Sorunlar” ve “Hayalet Sorunlar”

2. Nedir? En az bir sebebi olan tüm sorunlara “hayalet Sorun” denilir. Buna göre her sorun bir hayaletdir. Hayalet’e yol açan nedene ise Kök Sorun denilir. kök hayalet kök kök

3. Örnek! Başağrısı bir hayalet sorundur. Buna yol açan çeşitli nedenler olabilir. Sigara dumanı Baş ağrısı Yetersiz havalandırma Uzun süre

4. Nedir? Bir kök soruna yol açan neden(ler) de olacağına göre, kök sorun aynı zamanda bir hayalet sorundur da! Sigara dumanı Aspiratör bozuk sorun Yetersiz havalandırma Baş ağrısı Düşük çalışma verimi Üşüyenler çoğunlukta Uzun süre 3.düzey 2.düzey 1.düzey

5. Kök ve hayaletler bir Sorunlar Ağacı (koni) oluşturur. Bir hayalet’e yol açan birkaç neden, o nedenlerin her birine yol açan yine birkaç neden…… Böylece sorunlardan oluşan bir ağaç ortaya çıkar.

6. KÖK SORUN - HAYALET SORUN(“roots vs. phantoms”) Bir “hayalet” sorun • Çeşitli “kök” sorunlar birleşe birleşe “hayalet” sorunları oluşturur. • Her “kök” sorun ise, çeşitli “hayalet” sorunların oluşumuna katkı yapar. Çeşitli “hayalet” sorunlar “hayalet” sorunlar konisi “kök” sorunlar konisi Çeşitli “kök” sorunlar Bir “kök” sorun

7. Bir örnek: “Hayvanlara eziyet yaygınlığı” Kök-hayalet sorun ilişkisini görmek için herhangi bir sorun ele alınabilir.

8. Bir “hayalet” sorun Hayvana eziyet yaygınlığı H’a eziyet özendirilir Yaygın şiddet Örgütsüz Hsever H’a eziyet normal görülür TV’ler şiddeti özendirir İnsan doğasında şiddet Zedelenen adalet duygusu Örgütsüz toplum İns/H ortak yanının canlı olduğu anlaşılmamış “seyirci böyle istiyor” Şiddet filmleri ucuzdur Haksızlık yaygınlığı Mevzuat / uygulama caydırıcı Mevcut örgütler etkisiz Çocuklukta H ile tanışmamışlık Eksik sorumluluk duygusu Kâr amacının egemenliği “çok şapka” kavramı anlaşılmamış Kolay yönetme isteği Hak ve özgürlük, sorumlulukla dengelenmemiş

9. “hayalet” sorunlardan yalnızca birisi Çevre tahrip edenlere tepkisiz kalır Kıt kaynakları kendine benzeyene dağıtır Hemşehrilik okulculuk, dini, etnik yandaşlık Kendi cinsinden saymadığına eziyet eder Hseverler dışlanır H’a eziyet yaygınlığı Ekosistem dengesi bozulur İnsanlar arasında ayrım yapar Eziyet, genel olarak normalleşir Çevreyi tahrip eder H’a eziyet özendirilir Ekosistem dengesini anlamaz H’a eziyet normal görülür İnsanları da gruplandırır İns/H ortak yanının canlı olduğu anlaşılmamış Erişkin hale gelince de H sevmez Kök sorun doğurgandır “kök” sorunlardan yalnızca birisi Çocuklukta H ile tanışmamışlık

10. Bir “hayalet” sorun Bir “kök” sorunun, türemesine katkıda bulunabileceği çeşitli “hayalet” sorunlar.. %10 kök %90 hayalet %20 kök %80 hayalet %30 kök %70 hayalet Çeşitli “kök” sorunların birleşe birleşe bir “hayalet” sorunu oluşturmaları... %40 kök %60 hayalet Bir “kök” sorun

11. Özetin özeti! • İlk plandaki hayalet sorunlar (1nci düzey) çözülemezler; çözümde israr edilirse enerji tükettirerek öldürürler, • Her kök sorun birçok hayalet sorun doğurur; her hayalet sorunun ise birden fazla nedeni olabilir, • Ancak kök sorunlar yok edilebilir ya da en azından etkileri azaltılabilir, • Sorun ağacı anlaşılmadan hiçbir şey yapılmamalıdır ve de zaten yapılamaz da!

12. Teşekkür ederiz www.beyaznokta.org.tr