Download
1 / 60
1.16k likes | 2.39k Vues
TECHNOLOGIA I ORGANIZACJA ROBÓT BUDOWLANYCH. RUSZTOWANIA . Rusztowania są to urządzenia pomocnicze wykorzystywane w czasie wykonywania robót budowlanych. Rusztowania, ze względu na ich przeznaczenie, podzielono na:
E N D
TECHNOLOGIA I ORGANIZACJA ROBÓT BUDOWLANYCH RUSZTOWANIA
Rusztowania są to urządzenia pomocnicze wykorzystywane w czasie wykonywania robót budowlanych. Rusztowania, ze względu na ich przeznaczenie, podzielono na: • rusztowania montażowe, które podtrzymują elementy budowli w projektowanym położeniu do czasu połączenia ich w trwały ustrój budowlany, • stemplowaniapodpierające deskowania kształtujące elementy murowe lub betonowe, • rusztowania robocze, które podtrzymują pomosty robocze konieczne do wykonania robót na wysokości przekraczającej 1,2 m licząc od poziomu terenu, dna wykopu, poziomu stropu, itp.
KLASYFIKACJA RUSZTOWAŃ ROBOCZYCH. Omówimy tylko rusztowania robocze, jako element sprzętowy wykorzystywany w różnych rodzajach robót, ale podległy w dużym stopniu standaryzacji.
RUSZTOWANIA TRADYCYJNE Rusztowania tradycyjne drewniane występują jako: • stojakowe, • drabinowe, • na wysuwnicach • kozłowe Rusztowania stojakowe mogą być: jedno lub dwurzędowe. Rusztowania dwurzędowe stosuje się obecnie znacznie częściej, głównie przy wykonywaniu robót elewacyjnych przy wzniesionych już budynkach.
RUSZTOWANIE DWURZĘDOWE • Rusztowanie dwurzędowe składa się z dwu rzędów stojaków wykonanych z dłużyc o średnicy minimum 14 cm lub kantówki o wymiarach nie mniejszych niż 12×12 cm. • Stojaki ustawia się na podwalinie lub wkopuje w grunt z pochyleniem 2% w stronę muru. Stojaki wewnętrzne ustawia się w odległości nie większej niż 35 cm od muru, a odstęp między rzędami stojaków nie może przekraczać 1,50 m, a wzdłuż ściany budynku - 2,5 m. Stojaki łączy się między sobą podłużnicami, które wykonuje się z desek nie cieńszych niż 38 mm i nie węższych niż 22 cm. Podłużnice powinny być tak długie by opierały się przynajmniej na trzech stojakach, do których przybija się je gwoździami. Na podłużnicach opiera się leżnie, które łączą stojaki w kierunku prostopadłym do muru. Leżnie wykonuje się z takiego samego materiału jak podłużnice i stojaki. Wysokość kondygnacji rusztowania wynosi 2,0÷2,2 m.
RUSZTOWANIE DWURZĘDOWE • Do wysokości rusztowania H = 20 m stojaki wykonuje się jako pojedyncze. Dolną część stojaków rusztowań wyższych wykonuje się z dwóch krawędziaków zbijanych klamrami. Stojak podwójny powinien sięgać do wysokości H = 20 m. Najwyższy pomost rusztowania nie powinien znajdować się wyżej niż 25 m. Odchylenie stojaków od pionu w płaszczyźnie równoległej do ściany nie powinno być większa niż 1 cm na długości jednego krawędziaka i 2 cm na wysokości całego rusztowania dla H < 10 m oraz 3 cm dla H > 10 m.
RUSZTOWANIE DWURZĘDOWE • Rusztowanie usztywnia się też w płaszczyźnie równoległej do ściany za pomocą tężników przybijanych pod kątem 45° do stojaków. Tężniki (krzyżulce) wykonuje się z desek nie cieńszych niż 25 mm i nie węższych niż 12 cm. • W rusztowaniach o wysokości do 10 m i długości do 20 m krzyżulce można stosować tylko w skrajnych palach rusztowania. W rusztowaniach dłuższych tężnik wykonuje się jeszcze w połowie długości, a w rusztowaniach wyższych stosuje się je na całej powierzchni rusztowania. W polach skrajnych przybija się je do stojaków gęsto, co 2,5 m. W polach środkowych krzyżulce przybija się co 5 m, krzyżując je na stojaku.
RUSZTOWANIE DWURZĘDOWE • Leżnie układa się z 1% spadkiem w kierunku ściany w odstępach co 1,3 m i nie dalej niż 0,6 m od stojaka. Leżnie opiera się na podłużnicach, tak by ich końce wystawały poza leżnie nie mniej niż 20 cm i przybija dwoma gwoździami Na leżniach układa się pomost. Do robót murarskich pomost powinien być ułożony z dwóch warstw desek o grubości 32 mm i szerokości 18 cm, umieszczonych w odstępach nie większych niż 3 cm w warstwie górnej i 5 cm w warstwie dolnej.
RUSZTOWANIE DWURZĘDOWE • Do robót tynkarskich pomost układa się z jednej warstwy desek. • Odstęp pomostu od ściany nie powinien być większy niż 5 cm dla robót murarskich i 25 cm dla robót tynkarskich lub okładzinowych. • Deski pomostu mogą być łączone tylko na leżniach(poziomych belkach) na zakładkę długości nie mniejszej niż 30 cm. Każda deska pomostu powinna opierać się przynajmniej na trzech leżniach. Pod pomostem roboczym układa się drugi pomost ochronny złożony z jednej warstwy desek.
RUSZTOWANIE DWURZĘDOWE • Każdy pomost ułożony na wysokości większej niż 2,0 m ponad teren powinien być zabezpieczony poręczami. Poręcze przybija się od wewnętrznej strony stojaków, tak by górna poręcz znajdowała się na wysokości 110 cm od pomostu a dolna 55÷60 cm. Bezpośrednio nad deskami pomostu ustawia się na rąb odbojnice, które zabezpieczają narzędzia i materiały przed spadnięciem z pomostu. • Rusztowanie dwurzędowe wymaga zakotwienia w ścianie budynku. Otrzymuje się to przez wiązanie rusztowania do haków wbitych w ścianę lub blokowanie przepuszczonych przez otwory w ścianach leżni.
DESKOWANIA JEDNORZĘDOWE • Rusztowania jednorzędowe stosuje się obecnie do wykonywania obmurowań osłaniających np. izolację zbiorników i przy wykonywaniu wzmocnień murów różnych budowli przemysłowych. • Występuje tu jeden rząd stojaków (odpowiadający rzędowi zewnętrznemu rusztowań dwurzędowych), a leżnie drugą stroną opierają się na murze. • Długość oparcia nie może być mniejsza niż 15 cm. Leżnie co drugiej kondygnacji w odstępach co 4,0 m powinny przechodzić przez ścianę budynku i być zakotwione. Kotwienie wykonuje się przeważnie klamrami ciesielskimi.
RUSZTOWANIE DRABINOWE • Rusztowania drabinowe (wiedeńskie) są innym typem dość powszechnie stosowanego rusztowania tradycyjnego szczególnie przy robotach elewacyjnych. Są one łatwe w montażu i demontażu. Składają się one z szeregu ustawionych pionowo i prostopadle do muru drabin oraz ułożonych na ich szczeblach pomostów roboczych
RUSZTOWANIE DRABINOWE • Rusztowanie wykonuje się z drabin pojedynczych lub drabin podwójnych w dolnej kondygnacji. Szerokość drabiny w świetle między stojakami wynosi 52 cm. Szczeble rozstawione są co 50 cm. • Drabiny mają długość 6 lub 8 m. Stojaki drabin wykonane są z drewna o przekroju 50×100 mm, a szczeble 32×63 mm. Każda drabina jest wzmocniona trzema ściągami wykonanymi z okrągłej stali o średnicy 10 mm. Ściągi są umieszczone pod środkowym i skrajnymi szczeblami. Końce ściągów powinny być nagwintowane i naciągnięte nakrętką z umieszczoną pod nią podkładką.
RUSZTOWANIE DRABINOWE • Drabiny rozstawia się co 2,0÷2,5 m. Drabiny stęża się krzyżulcami wykonanymi z dwóch grubości 25 mm i szerokości 14÷18 cm i przybija do stojaków drabin. • Pomost wykonuje się z bali grubości 50 mm i szerokości 25 cm, odbojnice z desek grubości 25 mm i szerokości 14 cm. Podkładki pod stojaki drabin mają grubość 32÷50 mm, szerokość 12 cm i długość 1,0 m. • Każda drabina, w odstępach co 4,0 m, powinna być przymocowana do ściany. Przywiązuje się ja drutem grubości 2 mm, okręconym na haku wbitym w ścianę na głębokość nie mniejszą niż 15 cm.
RUSZTOWANIE DRABINOWE • Wadą rusztowań drabinowych jest ich stosunkowo wąski pomost szerokości 50 cm i utrudnione przejście wzdłuż rusztowania przez szczeble każdej kolejnej drabiny. Konieczność mocowania hakami drabin do ściany powoduje, przy demontażu rusztowania konieczność zacierania otworów, co zwłaszcza przy robotach elewacyjnych pozostawia niepożądane ślady. Rusztowanie tego typu jest stosunkowo słabe i może być obciążane tylko do wielkości 1,5 kN/m2
RUSZTOWANIE WSPORNIKOWE • Rusztowania wspornikowe (na wysuwnicach) są stosowane bardzo rzadko. Podstawowym elementem nośnym są tu wsporniki - wysuwnice, które mogą być wysunięte poza lico ściany nie więcej niż 1/3 swojej długości i nie więcej niż 1,20 m. Wewnątrz budynku wysuwnice mocuje się za pomocą specjalnej konstrukcji przeważnie między stropami. Rusztowanie nadaje sie do obciążenia 2 kN/m2
RUSZTOWANIA KOZŁOWE • Rusztowania kozłowe to chyba wciąż najpopularniejszy rodzaj rusztowań stosowanych przy wykonywaniu robót murowych. Składa się ono z dwóch podstawowych elementów: kozłów i ułożonych na nich pomostów. Kozły do robót murowych wykonuje się w dwóch rodzajach: dłuższe wykorzystywane do murowania drugiego pasa muru i krótsze potrzebne do wykonywania pasa trzeciego. Kozły pod pomost dolny mają długość 2,0 m oraz wysokość 1,0÷1,2 m.
RUSZTOWANIA KOZŁOWE • Nogi kozłów pochylone są pod kątem około 70° do poziomu. Nogi powinny być tak przycięte, aby opierały się całym przekrojem na podłożu. W celu nadania kozłom sztywności należy stężyć je deskami w czterech płaszczyznach. Kozły rozstawia się w odstępach nie mniejszych niż 1,5 m i układa na nich pomost z dwu warstw desek grubości 32 mm i szerokości 18 cm. Deski pomostu łączy się tylko nad kozłami na zakład, uważając by nie był on mniejszy niż 20 cm od osi oparcia. Kozły można ustawiać na wykonanych pomostach rusztowań, jak również na belkowaniu stropów. W tym ostatnim przypadku belki stropowe należy przykryć pomostem z podwójnej warstwy desek grubości 32 mm. Belki stropu niżej leżącego powinno pokryć się również jedną warstwą desek ułożonych w odstępach 7÷10 cm jako zabezpieczenie pracujących ludzi.
RUSZTOWANIA KOZŁOWE • Rusztowanie na kozłach można ustawiać najwyżej w dwóch kondygnacjach. • Przy ustawianiu rusztowań w dwóch poziomach na pomoście pokrywającym dolne kozły ustawia się kozły górne, krótsze tak, aby pozostawić wolny pas szerokości ok. 1,0 m, służący do transportu materiałów. • Wyjścia i wejścia z pomostów powinny odbywać się po schodniach, czyli pochylniach zaopatrzonych w listwy przeciwpoślizgowe, poręcze i odbojnice. • Rusztowania na kozłach stosowane do innych robót różnią się od murarskich wysokością, która np. przy robotach tynkarskich zależy od wysokości tynkowanych pomieszczeń. • Pomosty rusztowań przy innych robotach, które nie wymagają użycia ciężkich materiałów, mogą być wykonane z jednej warstwy desek grubości 32 mm.
RUSZTOWANIA DREWNIANE • Rusztowania drewniane mogą być wykonywane z drewna sosnowego, świerkowego lub jodłowego. Elementy rusztowania decydujące o nośności konstrukcji powinny być wykonywane z drewna sortowanego wytrzymałościowo, o odpowiedniej klasie. • Dłużyce na okrągłe stojaki i podłużnice lub leżnie powinny mieć grubość w najcieńszym miejscu, po zdjęciu kory, nie mniejszą niż 14 cm. • Wilgotność drewna sosnowego na rusztowania budowlane powinna być nie większa niż 23%, a drabiny powinny być wykonane z drewna o wilgotności nie większej niż 18%. • Drewno użyte na rusztowania powinno być impregnowane, tzn. co najmniej dwukrotnie posmarowane środkiem grzybobójczym na całej swojej powierzchni.
RUSZTOWANIA DREWNIANE • Długość gwoździ stosowanych do rusztowań powinna być 2,5÷3,0 razy większa od grubości przybijanego elementu, lecz nie mniejsza niż 7,5 cm. • Jarzma, klamry i tym podobne łączniki należy wykonywać ze stali budowlanej gładkiej gatunku A-I (St. 39X lub St. 39Y). Stal na klamry powinna być o średnicy nie mniejszej niż 1,2 cm. • Do wykonywania cięgien kotwiących należy stosować drut wyżarzony o średnicy nie mniejszej niż 0,3 cm. Cięgna z drutu wyżarzonego w każdym przekroju co najmniej 4 druty. Kotwy wkręcane i wbijane (haki) powinny być wykonane ze stali budowlanej. Kotwy wkręcane o średnicy nie mniejszej niż 0,6 cm (haki o przekroju nie mniejszym niż 1,4×1,4 cm). Kotwy wbijane ze stali okrągłej są niedopuszczalne.
Rusztowania metalowe wykonuje się ze stali lub stopów aluminiowych. Rusztowania metalowe w swojej konstrukcji nawiązują do rusztowań drewnianych. Wykonuje się je z rur i kształtowników metalowych zaopatrzonych w różnego typu zaczepy i złącza, które zapewniając odpowiednią sztywność połączenia są proste w montażu i demontażu. Rusztowania metalowe stojące dzieli się wg PN-M-47900:1996
PARAMETRY RUSZTOWAŃ METALOWYCH • Podstawowym parametrem technicznym rusztowań metalowych jest obciążenie użytkowe równomiernie rozmieszczone, które może występować w sześciu znamionowych znormalizowanych wielkościach, oznaczonych liczbami od 1do 6, ( tj.: 1 - 0,75 kPa, 2 - 1,50 kPa, 3 – 2,0 kPa, 4 –3,00 kPa, 5 – 4,50 kPa, 6 – 6,00 kPa). • Norma określa jeszcze: • obciążenie rozmieszczone równomiernie na powierzchni 500x500 mm, którego wielkość zależy od wielkości znamionowej, • obciążenie rozmieszczone równomiernie na powierzchni 200x200 mm, które wynosi 1,00 kN • obciążenie części powierzchni pomostu o wielkości i usytuowaniu podanym w normie.
PARAMETRY RUSZTOWAŃ METALOWYCH Drugim parametrem jest siatka konstrukcyjna rusztowania określająca: • rozstaw stojaków w kierunku podłużnym, która w zależności od wielkości znamionowej waha się w granicach 1,50 – 2,50 m (dla rusztowań ramowych do 3,00 m), • rozstaw stojaków w kierunku poprzecznym, nie mniejszy niż 1,00 m, (dla rusztowań ramowych nie mniej niż 0,70 m), • - wysokość kondygnacji rusztowania, która zasadniczo powinna wynosić 2,00 m , ale dopuszcza się wielkość 1,80 m, lub więcej niż 2,00 m ale nie więcej niż 180i, gdzie i promień bezwładności poprzecznego przekroju rury w mm.
PARAMETRY RUSZTOWAŃ METALOWYCH • Trzecim parametrem jest całkowita wysokość rusztowania albo zakres, w jakiej może zmieniać się ta wielkość. W rusztowaniach systemowych produkowanych seryjnie, wysokość nie przekracza zwykle 30 m, rusztowania wyższe wymagają indywidualnego projektowania.
RUSZTOWANIA RUROWE • Rusztowania rurowe maja konstrukcję taką samą jak rusztowania drewniane dwurzędowe. Stojaki i podłużnice wykonuje się z jednakowych rur gazowych gładkich o średnicy 48,25 mm i długościach 5,4 i 3,6 m, natomiast leżnie z rur o długości 1,8 m.
RUSZTOWANIA RUROWE • Stojaki ustawia się na specjalnych podstawkach opieranych na drewnianych podkładach. Stojaki ustawia się na przemian z rur 3,6 i 5,4 m tak by styki pionowe, przedłużonych stojaków mijały się. Połączenie rur stojaków i podłużnic uzyskuje się stosując łączniki wzdłużne. Stojaki z podłużnicami, podłużnice z leżniami i leżnie z krzyżulcami łączy się stosując łączniki krzyżowe lub krzyżowo obrotowe. Pomosty układa się z gotowych płyt drewnianych opieranych na leżniach. Podobnie jak w innych typach rusztowań należy ustawić odbojnice z desek i poręcze, które wykonuje się z rur.
RUSZTOWANIA RUROWE • Do komunikacji pomiędzy poziomami służą drabiny metalowe ustawione w jednym pionie komunikacyjnym. Pochylenie drabin nie powinno przekraczać 60°. Piony komunikacyjne wykonuje się jako oddzielne przęsła rusztowania albo przyległą do podstawowego rusztowania konstrukcję. Odległość pomiędzy sąsiednimi pionami komunikacyjnymi nie może przekraczać 40 m, zaś odległość od najdalszego stanowiska do pionu 20 m.
RUSZTOWANIA RUROWE • Do wyciągania podręcznego materiału na rusztowania stosuje się żurawie o konstrukcji wspornikowej wykonanych z dwóch rur o średnicy 48,5 mm każda i długości 1 m. Rury te łączy się za pomocą łączników krzyżowo-obrotowych i krzyżowych z rurą stojakową. Urządzenia wyciągowe powinny być przymocowane do słupków w odstępach ok. 5,0 m. • Rusztowanie powinno być mocowane do konstrukcji budynków podobnie jak rusztowanie drewniane i dodatkowo zaopatrzone w odgromnik i uziemienie.
RUSZTOWANIA RAMOWE Rusztowania ramowe przeznaczone są głównie do stosowania przy robotach elewacyjnych. Rusztowanie jest montowane z następujących elementów: • ramy stojakowej i rur stalowych zakończonych czopami do łączenia na górze ramy i gniazdami na dole; występują tu dwa typy rozwiązań tj. z ramami prostokątnymi niepodzielnymi i z ramami prostokątnymi podzielnymi; W tym drugim przypadku podstawowe ramy składają się z: • elementu przypominającego kształtem literę T (element standardowy) lub elementu przypominającego kształtem literę L (element montowany przy podstawie rusztowania) oraz prostych przedłużaczy. • podłużnic i zastrzałów łączonych z ramami na proste zamki, • elementów pomostu (drewnianych lub w niektórych typach rusztowań wykonanych z kratki metalowej), • drabinek komunikacyjnych, • wysięgnika transportowego o udźwigu 0,75 kN. Rusztowania tego typu można montować do wysokości 30 m.
SYSTEMOWE PRĘTOWE RUSZTOWANIA MODUŁOWE • Systemowe, prętowe rusztowania modułowe to konstrukcja charakteryzująca się tym, że: wszystkie elementy poziome i ukośne można łączyć ze stojakami w sposób rozłączny w stałych punktach węzłowych rozmieszczonych na stojaku w regularnych odstępach (na ogół 0,5 m). • Elementem charakterystycznym dla poszczególnych, dość licznych już wytwórców, jest rozwiązanie węzłów łączeniowych.
SYSTEMOWE PRĘTOWE RUSZTOWANIA MODUŁOWE • Elementy połączeniowe w postaci tarcz płaskich z otworami lub kielichów, przyspawanych do stojaków, są dostosowane do połączenia takich elementów jak: podłużnice, poprzecznice, stężenia itp. elementy te wraz z pomostami zabezpieczają sztywność przestrzenną rusztowania. • Stojaki, na których zamocowane są kryzy, wykonywane są zazwyczaj z rur stalowych o średnicy 48,3 mm, o długości 1,0 – 4,0 m.
SYSTEMOWE PRĘTOWE RUSZTOWANIA MODUŁOWE • Poprzecznice, podłużnice i stężenia wykonywane są z rur albo kształtek o długości wynikającej z przyjętej siatki przestrzennej rusztowania (zwykle w granicach 0,72 do 4,00 m) są zaopatrzone w specjalne zamki mocujące taką końcówkę w kryzie węzłowej. Konstrukcja zamka posiada na ogół klin w sposób przegubowy połączony z całym zamkiem, (a więc nie powinien się zgubić), ale dobrze usztywniający konstrukcję. Elementy rusztowań prętowych modułowych umożliwiają budowę rusztowań wolnostojących, przyściennych kotwionych, nieruchomych lub przejezdnych o zróżnicowanych funkcjach
RUSZTOWANIA RUCHOME • Rusztowania ruchome (przetaczane) stosuje się tam, gdzie trzeba wykonać w wielu miejscach na wysokości krótkotrwałe roboty. • Rusztowania ruchome są obecnie prawie wyłącznie produkowane na bazie elementów konstrukcyjnych innych, masowo wytwarzanych rodzajów rusztowań i uzupełnianych o specyficzne dla takich konstrukcji elementów (np. elementy jezdne).
METALOWE RUSZTOWANIA KOZŁOWE • Metalowe rusztowania kozłowe to nowoczesny odpowiednik rusztowań drewnianych „na kobyłkach” Podstawowym elementem jest tu metalowy łatwy do przemieszczania kozioł. • Konstrukcja kozła umożliwia zmianę poziomy ułożenia pomostu roboczego, zamocowanie poręczy i inne udogodnienia.
RUSZTOWANIE WISZĄCE • Rusztowanie wiszące stosuje się do robót elewacyjnych szczególnie na budynkach wysokich. • Rusztowanie wiszące składa się z: pomostu, kosza lub krzesełka podwieszonego do wysuwnic układanych na stropie lub dachu budynku. Wysuwnice są unieruchomione i dociśnięte do podłoża za pomocą ułożonego na nich balastu.
