Deepak Mishra, Vũ Hoàng Quyên và Habib Rab Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam

1. CáchệthốngquảnlýtàichínhcôngcủaViệtnam: KếtquảĐánhgiá Chi tiêuCôngvàTráchnhiệmgiảitrìnhTàichính (PEFA) vàĐánhgiávề Minh bạchTàikhóa(FTR) Deepak Mishra, VũHoàngQuyênvàHabibRab NgânhàngThếgiớitạiViệt Nam

2. Khuônkhổđánhgiá PEFA Chươngtrình PEFA TìnhhìnhtriểnkhaiKhuônkhổđótrêntoàncầu GiớithiệuKhuônkhổđánhgiá

3. Chươngtrình PEFA • Thànhlập: • Đượckhởixướngnăm2001 bởibảytổchứcquốctế. • Hiện nay đangđượcsửdụngphốihợpvới 25 thànhviênthuộcTổCôngtác OECD-DAC vềQuảnlýTàichínhCông (QLTCC). • Vớisựhỗtrợcủa Ban Thưký PEFA. • CácMụctiêuvàChiếnlược: ‘Cáchtiếpcậntăngcường’ đểhỗtrợcảicáchQuảnlýTàichínhCông (QLTCC) : • NhìnnhậncáchệthốngQuảnlýTàichínhCôngtheođịnhhướngkếtquả. • HàihòacôngtácphântíchvềQuảnlýTàichínhCông.

5. KhuônkhổđánhgiáPEFA • Thiếtkế: • TổngquanmọikhíacạnhvềhiệuquảcủacáchệthốngQuảnlýTàichínhCông ở cấpđộtổnghợp (baogồmthu, chi, muasắm, côngnợ/tàisảntàichính). • Ápdụngchocácquốcgia ở cáctrìnhđộpháttriểnkhácnhau. • ĐánhgiávềmặthiệuquảvàhiệusuấtcủahệthốngQuảnlýTàichínhCông, nhưngkhôngđưaranhậnđịnhvềnhữnglựachọnmangtínhchínhtrịvềphânbổnguồnlực hay nănglực. • Đánhgiátrêncơsởbằngchứng. • Thangđiểmgồmbốnmứcđộ(A, B, C, D), phảnánhnhững “thônglệtốt” đượcchấpnhậntrênquốctế. • Ápdụng: • Cungcấpthông tin đểhoạchđịnhvàxácđịnhưutiêncảicáchQuảnlýTàichínhCông. • Giámsátkếtquả. • So sánhvàhọchỏitừcáctrườnghợptươngtự. • Hàihòasựthamgiacủacáctổchứcquốctế qua mộtcôngcụđánhgiáchung.

6. CáckhíacạnhvềhiệuquảcủacáchệthốngQuảnlýTàichínhCôngCáckhíacạnhvềhiệuquảcủacáchệthốngQuảnlýTàichínhCông

7. Hiệuquảcủacáchệthống QLTCC tạiViệt Nam: Khuyếnnghịtừđánhgiá PEFA và FTR Điểmmạnh Nhữngnội dung cầncảithiện ĐẩymạnhGiámsátcủaQuốchộivềTàichínhCông

8. Tiếntrìnhđánhgiá PEFA và FTR • PEFA: • Đánhgiáđợtđầunhằmtìmhiểu QLTCC củaViệt Nam đang ở mứcđộnào so vớicácchuẩnmựcđượcxácđịnh qua cáchệthốngvậnhànhtốttạicácnềnkinhtếthịtrườngpháttriển. • Chínhphủtựđánhgiá, vớisựthamgiacủa QH. • Thẩmđịnhchấtlượngbởi Ban Thưký PEFA, cácchuyêngiađộclậpvề QLTCC, vàcácđốitácpháttriển. • Dựkiếnsẽhoànthiệnvàcôngbốvàotháng 7/2013. • FTR: • Đánhgiákỹthuậtvề minh bạchtàikhóatạiViệt Nam, đượcbổ sung bằngkhảosátcácbênliênquanvềcôngkhaithông tin ngânsáchNhànước. • Mụctiêunhằmnêubậtcácbiệnphápíttốnkémnhằmcảithiện minh bạchtàikhóađểđemlạinhữngtácđộngtíchcựcvềkinhtếvĩmôvàthựcthicácdịchvụsựnghiệp. • ĐưaracáckhuyếnnghịcụthểnhằmràsoátLuậtNgânsáchNhànước. • Sẽđượccôngbốvàphổbiếntừtháng 5/2013.

9. (I) Độ tin cậycủaNgânsách • Điểmmạnh: • Điểmmạnhvềcôngtácthuthuế so vớicácquốcgialánggiềng. • Khôngbịphụthuộcvàonguồnviệntrợbênngoài, hầuhếtsốvaylàvaytrongnước. • Chínhphủđòihỏinhữngnguồnlựccầnthiếtđểthựchiệnngânsáchhiệuquả. • Nhữngnội dung cóthểcảithiện: • Cơchếchuyểnnguồnthu chi sang nămtiếptheogâykhókhăntrongviệcđánhgiávịthếtàikhóacủaChínhphủ, vàlàmchongânsáchnămmấtđihầuhết ý nghĩa. • Liêntụcướctínhthấpsốthu. • Côngtácdựtoán, báocáovàcôngkhaicácchỉsốtàikhóachưatheothônglệquốctếtốt.

10. (II) Mứcđộtoàndiệnvà minh bạch • Điểmmạnh: • Nguồnvốnchochínhquyềnđịaphươngnhìnchungrõràngvàcóthểdựliệu, phảnánhcácchỉtiêukháchquanvềnhucầutươngquan. • Chínhquyềnđịaphươngkhônghàmchứanhữngrủirotàikhóađángkể. • Cócơchếtốtvềcôngkhaicáccơhộiđấuthầu, vàcôngkhaivềnguồnlựcphânbổtớitừngtrườnghọcvàcơsở y tế ở địaphương. • Nhữngnội dung cóthểcảithiện: • Chi đầutưtừnguồntráiphiếunằmngoàingânsách. • Chi tiêu qua cácquỹtàichính (nhấtlàquỹbảohiểmxãhội) đượcquyếttoán, nhưngkhôngđượccôngbốtrướccùngvớidựtoánngânsáchchính. • Do vấnđềchuyểnnguồn, khôngthể so sánhnhấtquángiữasốdựtoánvàsốthựchiện. • RủirotàikhóatừhoạtđộngcủacácDoanhnghiệpNhànướcchưađượcđolườngvàquảnlý. • Khôngcósốliệuvềphânbổvốnđầutưchotoànngành.

11. (III) Lậpngânsáchtrêncơsởchínhsách • Điểmmạnh: • CáccơchếcủaChínhphủvềlậpdựtoánnămvậnhànhtốt. • Lịchbiểungânsáchđượcxácđịnhtốt. Quốchộiphêduyệtkịpthờingânsáchmỗinăm. • Nhữngnội dung cóthểcảithiện: • CácBộtrưởngphụtránhngânsáchchungchocáclĩnhvựcnênthảoluậnchungtrướckhiBộTàichínhđềnghịcácđơnvịdựtoánlậpdựtoántrìnhlên. • Côngtáclậpngânsáchnămchưađượclồngghépvàomộtkhuônkhổtàikhóatrunghạn. • Kếhoạchpháttriểntrunghạncủacáclĩnhvựcsựnghiệpkhácnhauchưathốngnhấtvớihạnmứctàikhóatổngthể. • Chi thườngxuyênvàđầutưtrongtươnglaiđượchoạchđịnhtáchbiệt, thiếusựquantâmđếnmốiquanhệlẫnnhaucủachúng.

12. (IV) Khảnăngdựliệu & kiểmsoáttrongthựchiệnngânsách • Điểmmạnh: • Quảnlýnợ minh bạch, qua quyếtđịnhgầnđâyvềviệccôngbốcảnợtrongnướcvànướcngoài. • Nhữngnội dung cóthểcảithiện: • Việcxácđịnhmụctiêuthu, đặcbiệtcủacáctỉnh, đemlạirủirolànhucầuthuếchưahẳndựatrêncácluậtthuế. • Vănbảnphápluậtvềthuếđãđượccảithiện, nhưngtrongápdụngcònđôichỗchưacósựthốngnhất. • Cầncảithiệnvềcáccơchếkhiếunại, thựcthihiệulựcđăngkýthuếvàquảnlýnợđọng chi tiêu. • Cầntổnghợpsốdưtiềnmặt, baogồmcảsốdưcủa 30 quỹtàichính, đểgiảm chi phívaymượnchung. • Cầngiảmphụthuộcvàochỉđịnhthầu. • Cóvấnđềtrongquảnlýcáchợpđồngnhiềunăm, v.d. Địnhmức chi (khôngphùhợpvớicácđiềukiệnthịtrường), thủtụchànhchính (chậmthanhtoán), kiểmsoát (cam kết chi trướckhicódựtoán) • KiểmtoánnộibộchưađượcphổbiếntạicácBộvàĐịaphương.

13. (V) Kếtoán, sổsáchvàbáocáo • Điểmmạnh: • HệthốngThông tin QuảnlýNgânsáchvàKhobạc (TABMIS) thuthậptoànbộsốliệugiaodịchthu chi đểbáocáotheolĩnhvực, nội dung kinhtếvàđơnvịhànhchính. • Côngtácđốichiếu, điềuhòacáckhoảntạmứngvàchờxửlýđượccoilàthỏađáng. • Nhữngnội dung cóthểcảithiện: • Chưacóbáocáonhấtquán do cáchxửlýchuyểnnguồn. • Cầncảithiệnbáocáoquyếttoánvềmặtthờigian, mứcđộđầyđủvàtuânthủtheochuẩnmựcquốctế. • Chưabáocáoracôngchúngđầyđủthông tin vềkếtquả/ hiệuquảthựchiệnngânsách.

14. (VI) Giámsátvàkiểmtoánbênngoài • Điểmmạnh: • Cácthủtụccủacơquanlậpphápvềthẩmđịnhcácđềxuấtngânsáchđượcthiếtlậpvữngchắcvànhìnchungđượctuânthủ. • KiểmtoánNhànước (KTNN) thựchiệnnhiềuloạihìnhkiểmtoán (tàichính, tuânthủ, vàkiểmtoánhoạtđộng) phùhợpvớithônglệquốctế. • Kiếnnghịcủa KTNN nhìnchungđượcthựchiện. Kếtquảvềtiếtkiệmlớnhơnvàilần so với chi phíkiểmtoán. • Nhữngnội dung cóthểcảithiện: • Cầnthêmnguồnlựcđểđảmbảophạm vi kiểmtoánđầyđủ (hiệntạikhôngquá 60% cácđơnvịcủachínhphủđượckiểmtoánmỗinăm), mởrộngrakiểmtoánhiệuquả hoạtđộng, vàápdụngcáckỹthuậthỗtrợbằng CNTT. • Nênđẩymạnhcôngtáckiểmsoátvàgiámsátcủa QH vềsửdụngnguồnvượtthu (hiện nay, Chínhphủchỉtrìnhvềsửdụngnguồnvượtthusaukhikếtthúcnămtàichínhliênquan, vàmộtphần chi tiêuđượcchuyểnnguồn sang nămtiếptheo, tạorakhảnăngtáiphânbổ chi tiêuvềmặthànhchínhngoàiquytrìnhngânsáchthôngthường). • Nênmởrộngphạm vi đánhgiácủa QH vềcáckhíacạnhkhácnhautrongthựchiệnngânsách.

15. Đẩymạnhgiámsátcủa QH • Côngkhaicácđềxuấtngânsáchvàothờiđiểmtrìnhlên QH (làthônglệthôngthườngtạihầuhếtcácquốcgia). • Trìnhbàynhấtquánsốliệu chi tiếtvề (i) thuvà chi trongtoànbộcácgiaiđoạncủaquytrìnhngânsách, từlập, đếnthựchiện, quyếttoán (sửađổiNghịquyết387), và (i) phântách chi đầutưtheongành/ lĩnhvực. • Phânbổlạisố chi từnguồn “vượtthu” theoquytrìnhngânsáchnăm, đặtrahạnmứcvề chi chuyểnnguồn. • Đẩymạnhđiềutrầnvớicáctổchứcvàcánhânchịutráchnhiệmtrựctiếpvềquảnlývàsửdụngngânsách (cácbộngành), chứkhôngchỉvớiBộTàichínhnhưthônglệhiện nay. • Giảmthờigiandànhchoviệclậpbáocáoquyếttoánđượckiểmtoántổnghợp. • Cânnhắccáccơchếmớinhằmchophépphânbổnguồnlựcngânsáchtrêncơsởkếtquảvà/hoặchiệuquảhoạtđộngcủacácđơnvị chi tiêu.

16. Cámơn Cámơn