Arbeidsmarktontwikkelingen - Jongerenwerkloosheid in regionaal en toekomstig perspectief

1. Arbeidsmarktontwikkelingen -Jongerenwerkloosheid in regionaal en toekomstig perspectief Studiedag - (Om)wegen naar Werk JES vzw 17 juni 2014 Maarten Gerard

2. Jeugdwerkloosheid: een relevant thema Bijna kwart van de Belgische jongeren is werkloos Het Nieuwsblad– mei 2013 Laaggeschoolde jongeren in Vlaanderen dubbel zoveel kans op werkloosheid Knack - december 2013 Belgische jeugdwerkloosheid al jaren structureel hoog Knack januari 2014 Jeugdwerkloosheid daalt lichtjes in Vlaanderen en fors in Brussel Standaardjuni 2014

3. Evoluties in de jongerenwerkloosheid Cijfersvoor de EU, België, Vlaanderen en de provincies

4. Waarspreken we over?Enkeledefinities • Jongeren: leeftijd van 15 tot 24 jaar • Werkloosheidsgraadbijjongeren: aandeelniet-werkendejongerendatwelbeschikbaar is voor de arbeidsmarkt (dusniet in opleiding) • NEET-jongeren: jongeren die noch een opleiding volgen, noch aan het werk zijn • Laaggeschooldejongeren: jongeren die hoogstens de 2de graadsecundairhebbenbehaald, deeltijdsberoepsonderwijs, leertijd, …

5. Verschillen in werkloosheidsgraad • De werkloosheidsgraadin Vlaanderenverschiltnaargelang tot welkegroep je behoort… • LFS-gegevens – Steunpunt WSE

6. Jongerenwerkloosheid in België en de buurlanden • LFS-gegevens – jongeren van 15-24 jaar

7. Jongerenwerkloosheid in België • Grote verschillentussen de Gewesten… • LFS-gegevens – jongeren van 15-24 jaar

8. NEET-rate in België • Verschillenookzichtbaar in NEET, maar verkleinen • LFS-gegevens – jongeren van 15-24 jaar

9. JongerenwerkloosheidbinnenVlaanderen • LFS-gegevens– jongeren van 15-24 jaar

10. Huidigesituatie in Vlaanderen • Schets van de jongewerkzoekenden – mei 2014 • 38.672 jongewerkzoekenden • 18% van totalegroepwerklozen • 53% laaggeschoold • 30% langerdan 1 jaarwerkloos • 9% met eenniet EU nationaliteit • 23% van allochtoneorigine Bron: VDAB- Arvastat

11. Verschillen in jeugdwerkloosheidvolgensregio • Bron: VDAB- Arvastatmei 2014

12. Verschillen in jeugdwerkloosheidvolgensstad • Bron: VDAB- Arvastatmei 2014

13. Verschillen in jeugdwerkloosheidverklaard? Regionaleverschillen in Vlaanderen, Canada & het VerenigdKoninkrijk

14. Algemeneverklaringenvoorjeugdwerkloosheid Cyclischegevoeligheid van tewerkstelling van jongeren • Minder jobbescherming • Minder ervaring • Lagereontslagpremie Vrijwilligontslag • Vaakanderemogelijkhedenzoeken • Lagereopportuniteitskostbijvrijwilligontslag • Eenvoudigterugnaaropleiding Hogerebarrièresvoortoetreding tot arbeidsmarkt • Minder ervaring • Minder (sociaal) kapitaal • Aanwervingsstop Arbeidsmarktwetgeving Mismatch in skills Cohorte effect • Dennis Görlich, IgnatStepanok, and Fares Al-Hussami (2013): Youth Unemployment in Europe and the World: Causes, Consequences and Solutions, Kiel Institute for the World Economy

15. Watverklaartregionaleverschillen op de arbeidsmarkt? Stijgingbij: • Stijgingalgemenewerkloosheid • Hogeraandeeljongeren • Hogerebevolkingsdichtheid • Hogeraandeelontvangers van maatschappelijkeintegratie • Dalingbij: • Meer openstaandevacatures • Hogeraandeelarbeidsplaatsen • Hogeraandeelhooggeschoolden • Meer afgelegdeafstand VIONA-onderzoekRegionale verschillen in arbeidsvraag en arbeidsaanbod (2011) onderzocht de verklarende factoren van de gemeentelijke werkloosheidsgraden

16. Variatie in jongerenwerkloosheid - cases • Case: The Young and the Jobless - YouthUnemployment in Ontario - Canadian Centre for Policy Alternatives (2013) • Jongerenwerkloosheid: 17%-20% • Hoger in metropolitane gebieden (Toronto) Verklaringen • Daling van de maakindustrie • Opkomst natuurlijke grondstoffen: schaadt maakindustrie en jobs • Nieuwe economische activiteiten: high end jobs • Structuur van de werkloosheid: sterke terugtrekking uit de arbeidsmarkt gecombineerd met hoge allochtone bevolking en lage interne migratie

17. Variatie in jongerenwerkloosheid - cases • Case: The geography of youthunemployment: a route map for change – work Foundation (UK 2014) • Grote verschillen in werkloosheid bij jongeren in UK: 9%-35% • Hoger in stedelijke gebieden, ook bij succesvolle economie Verklaringen • Veranderend economisch weefsel: daling industrie • Lage mobiliteit bij laaggeschoolde arbeid, versterkt door sociale voorzieningen • Slechte transport infastructuur • Beperkte arbeidsbemiddeling • Beperkte opties voor alternerend leren met veel competitie • Londen: hoog aandeel allochtone inwoners + druk van pendelaars

18. Verklaringen van de werkloosheid in stedelijke context Economie • Nadruk op administratie & kennisintensieve diensten • Vraag naar laaggeschoolde ondersteunende diensten • Verdwijnen van industrie Scholingsniveau • Polarisatie op vlak van opleidingsniveau • Mismatch tussen vraag en aanbod Migratie • Intrede van nieuwkomers op de arbeidsmarkt • Opleidingsniveau van nieuwkomers vaak lager Mobiliteit • Druk van pendelaars • Aanwezigheid van fysieke/mentale barrières voor externe mobiliteit Sociale structuren • Transponabiliteit van sociale rechten Bemiddeling & begeleiding • Beschikbaarheid van ondersteuning

19. Toekomstigeontwikkelingen Evolutiesop de Belgischearbeidsmarkt

20. Veranderingen op de arbeidsmarkt • Demografische verandering • (Beperkte) daling jongeren op de arbeidsmarkt • Vergrijzende bevolking • Stagnerende immigratie • Prognose voor dalende immigratie • Intercultureler personeelsbestand Groeiende sectoren • Witte & groene sectoren • Diensten aan particulieren

21. Veranderingen op de arbeidsmarkt • Desindustrialisatie • Dalend aandeel jobs in industriële sectoren • Versneld proces met de crisis Opkomende kenniseconomie • Continue technologische innovatie • Stijgende vraag naar hooggeschoolde werknemers • Hoger aanbod hooggeschoolden • Nood aan nieuwe competenties Dualisering in de economie • Stijgende groep zonder toegang tot arbeidsmarkt • Polarisering van jobs voor laag- en hoogeschoolden

22. Toekomst van (laaggeschoolde) jongeren? Opmerkingen en aanbevelingen

23. Watbetekentditvoorjongeren in de stad? • Tewerkstellingspotentieel omwille van dalende beroepsbevolking Stadsomgeving biedt tewerkstellingspotentieel, maar ook valkuilen • Insluiteffect van de stad • Hoge competitie voor jobs met pendelaars • Opleidingsmismatch • Stijgende ongekwalificeerde uitstroom • Mismatch in opleidingen Onzeker jobpotentieel voor midden- en laaggeschoolden • Dalend aantal jobs in industrie • Potentieel bij diensten aan personen & witte sector

24. Versterken van kansenvoorjongeren • Bereiken van de juiste jongeren! (O’Higgins 2007) • Versterken van opleiding en begeleiding • Meer inzetten op link tussen leren en werken (OECD) • Gepaste begeleidingstrajecten voor jongeren (OECD) Versterken van de mobiliteit • Incentives voor mobiliteit versterken nationaal en internationaal • Vermijden van perverse effecten interregionale mobiliteit bij staatshervorming Ontwikkelen van sectoren met tewerkstellingspotentieel • Setcoren voor jongeren: ICT, toerisme, sociale diensten (Coenjaerts 2009) • Aandacht voor tewerkstelling van laaggeschoolden buiten horeca