Visie Dion en duurzaamheid Van energiemanagement naar duurzaam gebouw

1. Visie Dion en duurzaamheidVan energiemanagement naar duurzaam gebouw Bijeenkomst Pioneering / IDF Wim Wind Peter van Gulik

2. Energiebesparing in de Industrie Inhoud: • Voorstellen • Duurzaamheid van (bestaande) gebouwen in tijd van economische laagconjunctuur • Dion aanpak energieconsumptie analyse • Praktijkvoorbeelden • Effecten op energie-inkoop

3. Over Dion • Sinds 1998 zelfstandig & Voortgekomen uit het Facilitair bedrijf van Wavin; • Informele daadkrachtige organisatie met ongeveer 100 werknemers (30fte techniek) en vestigingen in Hardenberg en Deventer, omzet ong. 6mln. DION Groep EmplooJ Salarisadministratie Pensioenbureau Arbo & Milieu Locatiediensten Vastgoed Support

4. Voorstellen

5. Ontwikkeling bestaand vastgoed Ontwikkel & bouw Exploitatie, beheer en onderhoud Revitaliseren kosten / kwaliteit tijd

6. Op weg naar duurzaam vastgoed 1 2 3

7. Dion aanpak energie consumptie analyse Het doel van ECA is drieledig: • het geeft inzicht in het elektriciteit- en gasverbruik en de verdeling over de verschillende aansluitingen (locaties) is tevens basis voor slimme energie-inkoop; • het levert informatie op waarmee de selectie plaatsvindt van locaties/gebouwen die een besparingspotentieel hebben; • het vormt de basis (referentie) voor de kwantificering van besparingsopties.

8. Dion aanpak energie consumptie analyse Aanpak is sterk afhankelijk wat het bedrijf al gedaan heeft: • Energie-monitoring aanwezig? • MJA energiebesparing deelnemer? • Energie efficiency plan (EEP) aanwezig? • Status Milieu- en energiezorg? • Meerjaren onderhoudsplanning aanwezig? • Machinepark en installatie detailgegevens digitaal beschikbaar? • Bedrijfstijden machines en installaties A.d.h.v. ECA “checklist” worden zaken opgenomen en vastgelegd.

9. Dion aanpak energie consumptie analyse • Opname van, o.a.: • Elektriciteit, gas en waterfacturen (1 jr.) inname en lozing. • Eventuele aanwezige (energie)zorgsystemen • Machinepark, productieproces • Gebouwen • Verlichting • Warmte opwekkingsystemen • Koude opweksystemen • Persluchtsystemen • Vacuümsystemen • Pompinstallaties • Aandrijvingen • Stoom • Specifieke bedrijfsinstallaties • Eventuele energiemetingen met een “Energy analyser” Per onderdeel brengen we in kaart of het “stand der Techniek” is, d.w.z. energetisch de beste oplossing.

10. Dion aanpak energie consumptie analyse De opgenomen zaken worden zoveel mogelijk getoetst aan een referentieverbruik: Voorbeelden: Totaal energieverbruik in relatie met gereed product • Gasverbruik tbv verwarming in relatie met inhoud gebouw • Enz. • O.a. Agentschap NL (voorheen SenterNovem) heeft, door jaarlijkse MJA energiebesparing monitoring, veel kentallen beschikbaar. Energie E-G-W Gereed product (st., kg, ton etc) Grondstoffen

11. Dion aanpak energie consumptie analyse Bedrijfs (productie) proces Voorraad Grondstoffen handeling Breken Malen Mengen Extruderen Spuitgieten Blazen Nabe- werking Opslag Expeditie Transport Facilities Verlichting Verwarming Koeling Perslucht Indien mogelijk zoveel mogelijk toetsen aan bekende kentallen

12. Dion aanpak energie consumptie analyse Locatie 3 en 5 dieper onderzoek gewenst

13. Dion aanpak energie consumptie analyse Rapportage, conform regelgeving (vastgelegd in Infomil E16 Energie handleiding energie besparingsonderzoeken) • O.a. energiebalansen.

14. Dion aanpak energie consumptie analyse Energiemanagement en meerjaren onderhoudsplanning Daarna: • Besparingsopties met een korte TVT direct aanpakken • Indien nodig vervolgonderzoeken (studies) opstarten. • Een deel van het gevonden besparingspotentieel is vaak pas economisch haalbaar bij renovatie/groot onderhoud • Onderdeel maken van het meerjaren onderhoud plan geeft synergievoordeel, terugverdientijden zijn berekend en bekend, budgetten op tijd beschikbaar.

15. De praktijk!

16. Ervaring Dion Energiebesparing alleen interessant in combinatie met kostenbesparing! Veelal zijn er kosten te besparen zonder directe energiebesparing, o.a. • Netwerk- en aansluitkosten • Energiebelasting • Goed beheren en eventueel verlagen van gecontracteerd vermogen Deze “verborgen” kosten kunnen we traceren d.m.v. een goede factuur analyse. Besparing inzetten als energiebesparende investering: bijv. • Isoleren • Energiezuinige verlichting • Energiezuinige warmte koude opwekking • etc.

17. Praktijk voorbeelden • “Best Practice” • Aandrijvingen • WarmteKoudeopslag ipv CV en Airco • Spanningsverlaging • Verlichting • Hergebruik restwarmte • Perslucht

18. Frequentieregelaars- Begrip Cos. Φ - • Bij wisselstroomaandrijvingen moeten we rekening houden met opgewekte magnetische velden in spoelen. Die spoelen zitten onder andere in elektromotoren. Deze velden zorgen ervoor dat er een faseverschuiving optreedt tussen de spanning en stroom. • De verhoudingsfactor hiertussen is de cosinus phi, (φ). Die factor verschilt per (soort) apparaat. Bij een elektromotor (afhankelijk van belasting, constructie etc.) bijvoorbeeld 0,85. Voor het zelfde vermogen loopt er bij een lage cosinus phi meer stroom door de kabels

19. - Begrip Cos. Φ – voor Technici -

20. Wagon φ - Begrip Cos. Φ – voor de niet Technici -

21. Frequentieregelaars - Aandrijvingen - • Cos φ aandrijfmotor circa 0,86 bij vollast. • Aandrijfmotor niet in vollast resulteert in slechtere Cos φ. • Gevolg, “blind” stromen, onnodige energieverliezen. • Inzet van frequentieregelaars heft dit op, enerzijds wordt alleen dat vermogen verbruikt wat nodig is en anderzijds worden de “blind” stromen beperkt. • Een flinke energiebesparing is veelal haalbaar. • Voordelen: prima regelbaar, efficiënt energieverbruik • Minder onderhoud(€) t.o.v. gelijkstroomaandrijvingen • Nadeel: “Hoge” aanschafprijs

22. Intelligente transformatoren - Aandrijvingen - • Er zijn vanzelfsprekend ook aandrijvingen die “onderbelast” worden (slechte cos φ) en niet toerengeregeld mogen zijn, dan biedt het inzetten van intelligente transformatoren energie besparingskansen. • Frequentie en daarmee het toerental blijft gelijk, door de aanvoerspanning te verlagen lijkt het of de elektromotor continu in vollast draait.

23. Aandrijvingen • Intelligente spanning trans-formatoren toepasbaar op o.a.: • Draaibanken • Pompen • Roltrappen • Aandrijving machines met veel wisselende belasting Frequentieregelaars toepasbaar op o.a.: • Compressoren • Pompen • Aandrijving machines met veel wisselende belasting • Ventilatoren • Etc.

24. Voorbeeld: KW verbruik vacuümpomp

25. Voorbeeld: Cos Phi vacuümpomp

26. Conclusies • toepassing van duurzame technieken levert zowel milieuvoordelen als kostenbesparingen op

27. Energie-inkoop en energiebesparing

28. Effecten op energie-inkoop Situatie elektriciteitsmarkt 2012 APX/Endex http://www.apxendex.com/ Alleen levering en bemetering zijn vrije markten!

29. Effecten op energie-inkoop Energietarieven worden voor het grootste deel bepaald door: • Olie, kolen, gas, CO2 marktontwikkelingen • Economische en politieke ontwikkelingen. • Verbruikspatroon afnemer! Tariefaandeel verbruikspatroon: • Continu energie besparen verstoort het verbruikspatroon niet en is direct kosten besparen en reduceren CO2 uitstoot. • Kortstondig niet te voorspellen energie besparen verstoort het verbruikspatroon en kan zelfs kostenverhogend werken. (niet te voorspellen verbruikspatroon is risico is extra kosten) • Inzet eigen energieopwekking (WKK, windmolen) • Afspraken maken met leverancier m.b.v. leveringspatroon werkt kostenverlagend.

30. Effecten op energie-inkoop • Peakload aandeel – • Tarief o.a. bepaald door: • Start/stop kosten centrales, bron is veelal WKK en gascentrales • Baseload aandeel – • Tarief o.a. bepaald door: • Geen start/stop kosten centrales, • bron is veelal kolen en kernenergie • Piekreductie loont!

31. Tot Slot

32. Energiebesparing (Neder)land

33. Onze uitnodiging … Wij denken graag verder, we kunnen meer voor elkaar betekenen als we delen Hartelijk dank voor uw aandacht!