Informatisering en Informatievaardigheden

1. Informatisering en Informatievaardigheden Albert K. Boekhorst UvA 2013

2. Informatiseringvan de samenleving UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN Documentaire informatiewetenschap Albert K. Boekhorst

3. Informatiewetenschap(Borko 1968) ‘Een interdisciplinaire wetenschap waarbinnen onderzoek wordt verricht naar de eigenschappen en het gedrag van informatie, de krachten die de informatiestromen en het gebruik van informatie sturen, en de technieken van zowel handmatige als geautomatiseerde informatieverwerking tbv optimale opslag, retrieval en verspreiding van informatie’ Informatisering van de samenleving

4. 3 aspecten • Eigenschappen van informatie • Informatiestromen • Informatieverwerking Informatisering van de samenleving

5. STINFON: ‘Informatiewetenschap houdt zich bezig met de wijze waarop kennis in de vorm van informatie wordt vastgelegd, verspreid en verwerkt’ Informatisering van de samenleving

6. Informatisering van de samenleving

7. Niveaus • Individueel • Mensen als individuele informatieproducenten en -gebruikers • Micro-economisch • Informatie in organisatie • Macro-economisch • Informatie tussen organisaties (nationaal/internationaal) Informatisering van de samenleving

8. Shannon & Weaver (1948) Sibiu 2013

9. Informatisering van de samenleving: • Theoretisch perspectief over het proces waarin informatie de dominante productiefactor wordt en de betekenis hiervan voor die maatschappij • http://upetd.up.ac.za/thesis/submitted/etd-11082004-111737/unrestricted/thesis.pdf Informatisering van de samenleving

10. Informatiserings paradigma • Sociologisch perspectief • Lange termijn: civilisatieproces • Discontinue: sociaal-economisch • Informatiewetenschappelijk Informatisering van de samenleving

11. Beschavingsproces • toenemende technische beheersing van natuurkrachten  technologisering • toenemende maatschappelijke verscheidenheid  differentiëring • Uitbreiding van de afhankelijkheidsnetwerken  mondialisering Informatisering van de samenleving

12. Afhankelijkheden & Bindingen • Economisch • Politiek • Affectief • Cognitief Informatisering van de samenleving

13. Discontinue verandering Informatisering van de samenleving

14. : : : : Opeenvolgende regimes • Nomadisch: Jagen / voedselverzamelen • Agrarisch: Ontrekken • Industrieel: Produceren • Informatie: Dienstverlening Informatisering van de samenleving

15. nomadisch regime agrarisch regime industrieel regime kennis regime natuur hierarchisch bureaucratie netwerken Karakterisering Informatisering van de samenleving

16. informatie informatie informatie kapitaalgoederen informatie kapitaalgoederen arbeid kapitaalgoederen arbeid arbeid grond grond grond DF = 1 DF = 0,7 DF = 0,001 Verhouding productiefactoren agrarisch industrieel DF = duplicatiefactor Informatisering van de samenleving

17. Informatiewetenschap • Informatie-infrastructuur  Infostructuur • Informatie • Technische infrastructuur • Sociale infrastructuur Informatisering van de samenleving

18. Infostructuur Informatisering van de samenleving

19. Informatie • Informatie-als-kennis • Informatie-als-object • Informatie-als-proces • Product • Productiemiddel • Proces Informatisering van de samenleving

20. Aspecten van informatie II • Syntaxis • Semantiek • Pragmatiek • Fysieke vorm Informatisering van de samenleving

21. wijsheid kennis informatie gegevens feiten Informatiecontinuüm Filosofie Informatie professionals Informatiewetenschap Bèta-wetenschappen Universiteit van Amsterdam

22. wisdom knowledge information data facts Information continuum Sibiu 2013

23. wijsheid kennis kennis informatie informatie informatie gegevens gegevens gegevens feiten feiten Informatiecyclus Informatisering van de samenleving

24. i i ’ ’ i ’ a a a ’ ’ ’ e ’ k ’ ’ k e k’ ’ e ’ ’ k ’ ’ ’ Kennisgroei 2006

25. Pragmatiek van informatie hoeveelheid aanbod informatie (syntaxis) kennisniveau (semantiek) effect informatie op gedrag (pragmatiek) tijd Informatisering van de samenleving

26. Popper • Principe van wetenschappelijke groei dmv falsificatie • Drie Werelden: • ‘Wereld I’ is de fysieke wereld • ‘Wereld 2’ is de wereld zoals mensen die ervaren • ’Wereld 3’ de wereld zoals mensen de ervaren werkelijkheid vastleggen en erover communiceren. Informatisering van de samenleving

27. Documentaire informatie: • Informatie die op een informatiedrager is vastgelegd: • tekst, inclusief: • indexen, gestructureerde full text, • ongestructureerde full text • numeriek • multimedia, inclusief: • beelden, full-motion video / film, geluid Informatisering van de samenleving

28. Technische infrastructuur • Alle technische en fysieke hulpmiddelen die mensen hebben ontwikkeld om in staat te zijn informatie vast te leggen, te verspreiden, te raadplegen, te bewerken en te gebruiken Informatisering van de samenleving

29. Sociale infrastructuur • Het geheel van instituten, organisaties, instellingen en personen die betrokken is bij activiteiten in het informatieproces Informatisering van de samenleving

30. Informatiemodel mensen sociale context informatie en kennis ICT Informatisering van de samenleving

31. Barrières • Economisch • Politiek • Affectief • Cognitief Informatisering van de samenleving

32. Technologisch: Sociaal: Economisch: Politiek: Cultureel: ICT sleutelrol verhogen kwaliteit leven sleutelrol als grondstof participatie & consensus individuele en nationale ontwikkeling Criteria (Martin 1988/95) Informatisering van de samenleving

33. Webster • technologisch • economisch • beroepsmatig (occupational) • ruimtelijk (spatial) • cultureel Informatisering van de samenleving

34. Moore (1997) • Informatie wordt gebruikt als een economische bron • Er is een groter gebruik van informatie door het algemene publiek • De ontwikkeling van een informatie sector in de economie bevredigt de algemene behoefte aan informatiefaciliteiten en –diensten: ‘the networks of telecommunications and computers’ Informatisering van de samenleving

35. Parameters informatiemaatschappij • (Dordick) • Infrastructurele parameters • Economische parameters: • Sociale parameters: Informatisering van de samenleving

36. Infrastructurele parameters • Telephone main lines per 100 population; • Television sets per 1,000 population; • Newspaper circulation/1,000 population; • Amount of data terminal equipment on the public telephone and telex networks; Informatisering van de samenleving

37. Economische parameters: • Percentage of information workers in the nation’s work force; • Contribution of information sector to GNP/GDP; • Contribution of the information sector to productivity of the industrial sector; Informatisering van de samenleving

38. Sociale parameters: • Rate of literacy; • Percentage of nation’s school age population attending tertiary school. Informatisering van de samenleving

39. Fasen communicatie c o m. t e c h n i e k digitaal drukpers schrift oraal structureel tijd Informatisering van de samenleving

40. Communicatierevoluties • Structureel: • veranderingen tov ruimte/plaats • Technisch: • verbetering van techniek Informatisering van de samenleving

41. Innovaties Informatisering van de samenleving

42. Informatie • Tastbaar (tacit) • Niet-tastbaar (non tacit) Informatisering van de samenleving

43. Documenten • ‘Een document is elk object waarvan de bedoeling is, of waaraan de bedoeling wordt toegekend, te dienen tot kennisname van de gegevens waarvan het de drager is’ • (VIP jaarboek 1996: p.100-101) Informatisering van de samenleving

44. Problemen digitaal doc • Grens van digitaal document is moeilijk vast te stellen • Toegankelijkheid wordt bepaald door de technologische context Informatisering van de samenleving

45. Kenmerken ‘document’ • kennis in de vorm van ‘human-readable’ informatie Informatisering van de samenleving

46. Documentaire informatie • Informatie die op een informatiedrager is vastgelegd: • tekst, inclusief: • indexen, gestructureerde full text, • ongestructureerde full text • numeriek • multimedia, inclusief: • beelden, full-motion video / film, geluid Informatisering van de samenleving

47. World Times/IDC index 1999 Informatisering van de samenleving

48. Rangorde Informatisering van de samenleving

49. Rangorde Informatiemaatschappij Informatisering van de samenleving

50. Informatiseringsmodel Informatisering van de samenleving