Dwory i pałace Mazowsza

1. Dwory i pałace Mazowsza Angelika Kubicka

2. -Słyszałeś kiedyś o Mazowszu? -Jasne! Mieszkam tam. -To może opowiesz mi coś o nim? Słyszałem, że to piękne miejsca. -Yyy… Muszę już iśc… To ja opowiem Ci coś o dworach i pałacach Mazowsza..

3. Chlewiska k. Siedlec Poznaj drewniany, pięknie utrzymany dwór z XIX w. zwany "Reymontówką" należał m.in. do wdowy po wielkim pisarzu Władysławie Reymoncie. Obecnie Dom Pracy Twórczej.

4. Czarnolas k. Zwolenia A teraz zaprezentuję Ci dworek we wsi, która była od końca XV w. własnością rodu Kochanowskich. W miejscu, gdzie według tradycji miał stać dworek Kochanowskiego, wznosi się neogotycka kaplica z XIX w. Murowany dworek mieszczący muzeum poety zbudowano ok. 1870 r.

5. Głuchy niedaleko Wyszkowa Modrzewiowy dworek z końca XVIII w. z gankiem na drewnianych kolumnach zwieńczonym trójkątnym szczytem i czterospadowym dachem krytym gontem. Tu urodził się jeden z najwszechstronniejszych polskich poetów Cyprian Kamil Norwid. Dziś majątek ten jako własność prywatna córki aktorki Beaty Tyszkiewicz i reżysera Andrzeja Wajdy nie pełni funkcji muzeum.

6. Pałac Kaleń Pałac Kaleń zbudowany w 1840r. Położony jest przy szosie Biała Rawska - Nowe Miasto n/Pilicą. Jest jednym z najpiękniejszych późnoklasycystycznych, romantycznych pałaców na Mazowszu. W tym pałacu Kazimierz Brandys umieścił akcję zapomnianej dziś powieści "Antygona" . Wzniesiony na planie prostokąta, z portykiem kolumnowym od frontu i dwoma ryzalitami. W jednym z narożników znajduje się okrągła wieża. Elewacja frontowa i południowa zwieńczone są balustradową attyką z wazonami.

7. Borowie Dwór zbudowany w pierwszym dwudziestopięcioleciu XIX w. dla rodziny Moszyńskich. Dwór wybudowano w duchu klasycyzmu, jest murowany z cegły i otynkowany. Jest budowlą parterową, podpiwniczoną, wzniesioną na planie prostokąta, z czterokolumnowym portykiem toskańskim od frontu, wspierającym trójpołaciowy daszek oraz drugim sześciokolumnowym, zwieńczonym trójkątnym szczytem w elewacji bocznej.

8. Borowice Dwór wzniesiono po 1918 r. dla rodziny Turskich. Architektura dworu nosi cechy późnego klasycyzmu i neorenesansu i wydaje się być zapóźniona jak na czas swego powstania. Dwór w Borowicach jest parterową budowlą murowaną z cegły na kamiennej podmurówce, wzniesioną na planie wydłużonego prostokąta. Ryzalit poprzedzony jest dwukondygnacyjnym portykiem złożonym na parterze i na pierwszym piętrze z czworobocznych filarów skrajnych i dwóch kolumn toskańskich, podtrzymującym trójkątny szczyt z oculusem.

9. Popowo Na planie dwóch wydłużonych prostokątów powstała budowlao różnych wysokościach, przypominająca "bajkowy pałac z klocków". Wrażenie to potęgujądwie ośmioboczne wieże: mniejsza w narożniku południowo-wschodnim i większa od wschodu, zwieńczona krenelażem i oknami o ostrołukowym wykroju. Okna i przeszklone drzwi mają przeróżne kształty: prostokątne, zamknięte łukiem koszowym lub też tudorowskim.

10. Jabłonna  W roku 1774 prymas Michał Poniatowski - brat króla Stanisława Augusta odkupił majątek od kapituły i rozpoczął budowę rezydencji. Zatrudnił najlepszych architektów królewskich. Wzniesiony został pałac na planie prostokąta z wieżyczką zwieńczoną kulą, dwa pawilony - zachodni księcia Poniatowskiego i wschodni królewski, w którym mieszkał król podczas odwiedzin brata. Rezydencję otaczał park krajobrazowy oraz szereg innych budowli parkowych. Swoją architekturą wyróżnia się tzw. pawilon chiński.Przez wiele lat Jabłonna była letnią rezydencją ks. Józefa Poniatowskiego.

11. Pułtusk Historia renesansowego zamku w Pułtusku sięga XII wieku, gdy na miejscu obecnego zamku powstał drewniany gród należący do biskupów płockich. Nieustannie atakowany przez Litwinów został spalony w 1386 roku. Zamek ma kształt podkowy i ramionami zwrócony jest na południe. Wokół roztacza się rozległy park schodzący ku Narwi.

12. Falenty Ok. 1620 roku wyrósł murowany, barokowy pałacyk, który znany jest jedynie z opisu Jana de Bleranval le Laboureur. Jest piętrowy, na planie prostokąta, z czterema wieżyczkami w narożnikach oraz dobudówkami przy bocznych elewacjach. Piętrowa oficyna połączona jest z główną częścią poprzez arkadową galerię. Od strony ogrodu znajduje się dwukondygnacyjny, czterokolumnowy portyk z jońskimi kolumnami na parterze. Górna kondygnacja portyku jest przeszklona i stanowi werandę.

13. Pałac Sobańskich w Guzowie Wiecie gdzie Hitler opijał kapitulację Warszawy? Właśnie tu... w wybudowanym w roku 1880 pałacu, który stoi w niewielkiej miejscowości Guzów. Fundatorem całej budowli był Feliks Sobański, który zażyczył sobie wzniesienie tej budowli o charakterze zamków francuskich . Jest to jednak jedno z bardzo nielicznych miejsc w których stare spróchniałe deski w drzwiach i oknach dodają temu miejscu niezwykłego uroku i zamiast obrzydzać wprowadzają zwiedzającego w niespotykany nigdzie indziej nastrój zwiedzania scenerii z filmów o Drakuli lub tym podobnym straszydle, do tego wszystkiego schodki i zabite drzwi przez które przechodzili pijani niemieccy dowódcy wraz z samym Hitlerem, aby świętować kolejne miasto zdobyte podczas ich pochodu na wschód.

14. Leszno Późnobarokowy pałac w Lesznie wzniesiono w pierwszej połowie XVIII wieku dla rodziny Łuszczewskich. Piętrowa rezydencja została założona na planie litery L z prawym skrzydłem wysuniętym w stronę bramy wjazdowej. W osi głównego budynku znajduje się ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem z kartuszem herbowym. Nad głównym wejściem zbudowano taras wsparty na czterech kwadratowych podporach. Od strony ogrodu znajduje się niewielki balkon i taras na poziomie parteru. Elewacje ozdobiono w XIX wieku neorokokowymi dekoracjami.

15. Młochów Pałac w Młochowie został wzniesiony na początku XIX wieku (budowę rozpoczęto prawdopodobnie po 1804 roku, ukończono przez 1810). To budowla o zwartej bryle, wzniesiona na planie prostokąta, piętrowa. Wejście do pałacu prowadzi poprzez portyk ogrodowy (od południa), natomiast portyk w elewacji frontowej zawiera jedynie taras widokowy. Wszystkie elewacje pałacu pokryte są głębokim boniowaniem.

16. Nowe Miasto nad Pilicą Pałac nowomiejski skomponowano w duchu późnego baroku. Jest murowany i otynkowany, piętrowy. Bryła pałacu opiera się na rzucie wydłużonego prostokąta o kierunku wschód-zachód z trzema podwyższonymi ryzalitami od frontu i od ogrodu. Korpus główny budynku jest dwukondygnacyjny. Elewacje budynku zwieńczone są gzymsem klasycystycznym, obiegającym cały korpus budynku z wyjątkiem części ryzalitu południowego, który posiada odrębne zwieńczenie. Ryzalit środkowy od frontu jest zwieńczony półowalnym szczytem, a ogrodowy, wysunięty półkoliście, wieńczy ścianka attykowa o spływach wolutowych, ujęta dwoma słupkami z szyszkami zdobionym girlandami roślinnymi.

17. Radziejowice We wsi znajduje się zespółpałacowo-parkowy, który tworzą obecnie klasycystyczny pałac, neogotycki zameczek, dworek modrzewiowy, domek szwajcarski, dawna kuźnia i park ze stawem. Wspaniałe miejsce do zwiedzania weekendowego z rodzina.

18. Rozalin Rozalin swoją nazwę zawdzięcza właścicielce, hr. Rozalii z Lubomirskich Rzewuskiej, która nabyła majątek w 1847 roku i zmieniła jego nazwę - Stara Wioska - na Rozalin. Hr. Rzewuska kazała wybudować pałacyk klasycystyczny, zachowany do dziś. W 1864r sprzedała Rozalin kupcom Berkowi i Izaakowi Lichtenbaumom, którzy odstąpili go rok później rodzinie Nowickich; następnie w roku 1892 - zostaje zakupiony przez właścicielkę sąsiadującego z Rozalinem Młochowa, po której dziedziczy córka - księżna Magdalena Radziwiłowa.

19. Sanniki Największą atrakcją turystyczną na terenie gminy Sanniki jest Zespół Pałacowo-Parkowyim. Fryderyka Chopina. Pałac w Sannikach to dawna własność Pruszaków, a później Dziewulskich. W okresie średniowiecza Sanniki, podobnie jak i inne wsie ziemi gostynińskiej były jedną z osad służebnych książąt płockich. Neoklasycystyczny pałac wybudowano w 1910 roku dla Antoniny z Natansonów i Stefana Dziewulskich.

20. Słubice Pałac wybudowany w 1789 Pałac otacza park z XVIII wieku o powierzchni 7,5 ha. Na terenie parku znajduje się Świątynia Milczenia z 1820 roku z jońskim portykiem, zaprojektowana przez Aleksandera Alfonce de Saint Omer. W skład ogrodu wchodziły również (dziś niezachowane): świątynia egipska , kiosk chiński (altana chińska na wyspie jednego ze stawów), Ptaszarnia, staw z wyspą kanaryjską , liczne mostki i rzeźby ogrodowe (lwy, sfinksy, wazy, fotel egipski na wyspie), wodotrysk.

21. Studzieniec Około roku 1790 do wybudowania pałacu rodzina Skarżyńskich zatrudniła znanego architekta Hilarego Szpilowskiego, który wcześniej wybudował pałac i kościół w pobliskich Słubicach. Pałac wybudowano w stylu klasycystycznym z wyeksponowanym portykiem wejściowym z czterema kolumnami. Pałac od wybudowania nie był poddawany poważnym przeróbkom. W końcu XVIII wieku przy pałacu założono park krajobrazowy o powierzchni 3,5 ha.

22. Szymanów Klasycystyczny pałac w Szymanowie został zbudowany na przełomie XVIII i XIX wieku. Majątek był wówczas własnością Sanguszków,a potem Łubieńskich. Kolejnym właścicielem majątku został Konstanty Lubomirski, któryw latach 1898-1902 przebudował pałac według projektu Konstantego Wojciechowskiego. Powstała wtedy piętrowa budowla założona na planie prostokąta, kryta dachem dwuspadowym, Elewacja frontowaz frontowym ryzalitem poprzedzonym balkonem nad głównym wejściem wspartym na czterech kwadratowych kolumnach.

23. Teresin Pierwotny pałac w Teresinie został wzniesiony przed rokiem 1848 według projektu Adolfa Loewe'go, dla Hermana Epsteina, przedstawiciela jednej z najbogatszych rodzin bankierskich w Królestwie Polskim. W latach 1896-99 budowlę rozebrano do fundamentów, a na nich wzniesiono nowy, neobarokowy, bogato zdobiony istniejący do dziś pałac według projektu Franciszka Arueuf'a. Jest to piętrowa budowla założona na planie prostokąta, nakryta dachem mansardowym z lukarnami. Elewacja frontowa z głównym wejściem. Wejście główne znajduje się w pseudoryzalicie frontowym, poprzedzonym niewielkim balkonem wspartym na czterech kolumnach. Z boku prawego skrzydła wzniesiono dwie wieże nakryte kopulastymi daszkami i z tarasem znajdującym się pomiędzy nimi. Za pałacem znajduje się ogród, a za nim oficyna połączona z rezydencją zadaszoną, arkadową galerią.

24. Warszawa - Pałac pod Blachą Późnobarokowy Pałac pod Blachą został zbudowany w latach 1720-30. Pierwotnie stała tu skromna kamienica, wzniesiona w połowie XVI w. Korpus główny pałacu otrzymał od strony skarpy cztery kondygnacje, a od strony dziedzińca tylko dwie. Elewację frontową ozdobiły cztery korynckie półkolumny i cztery pilastry po bokach. Kamienną attykę zwieńczył herb Lubomirskich Szreniawa. Dwa boczne skrzydła przylegające do korpusu utworzyły okazały dziedziniec. Nadbudowano później dwa piętra nad skrzydłem północnym i połączono je ze wzniesioną Biblioteką Królewską na zamku. W roku 1794 pałac został ofiarowany księciu Józefowi Poniatowskiemu. Po śmierci księcia pałac odziedziczyła siostra Józefa - Teresa Tyszkiewiczowa. W roku 1820 pałac nabył car Aleksander I. W czasie II wojny światowej pałac został przez Niemców spalony w 1944. Odbudowany tuż po wojnie w latach 1948-49. Pałac wyróżnia się wąską białą fasadą oraz długimi skrzydłami.

25. Brok - ruiny pałacu biskupiego Obronny pałac w Broku został wzniesiony w 1607 roku przez biskupa płockiego Henryka Firleja. Pełnił on rolę letniej rezydencji biskupiej. Budowla zbudowana przy ujściu rzeki Turki do Bugu miała charakter willi palladiańskiej, połączony z tradycją renesansowego, obronnego dworu polskiego. Pałac został zniszczony w czasie "potopu" szwedzkiego w 1656 roku. W roku 1717 biskup Ludwik Załuski odbudował rezydencję. W 1831 roku pałac spłonął i został opuszczony. Do dziś zachowała się część czworobocznej wieży. W 2003 roku ruszył projekt ożywienia obiektu i stworzenia jego wizualizacji.

26. Chlebnia - dwór Wieniawskich Dwór w Chlebni został wzniesiony dla rodziny Wieniawskich w 1909 roku według projektu Władysława Marconiego. Jest to parterowa  budowla założona na planie prostokąta z frontowymi ogrodowym ryzalitem zakończonym trójkątnym naczółkiem. Całość kryta dachem mansardowym z lukarnami. Wokół rozciąga się zaniedbany park krajobrazowy. Obecnie dwór stoi pusty, zamknięty na cztery spusty.

27. Chociszewo - dwór Lewockich Dwór w stylu późnoklasycystycznym w Chociszewie zbudowanow trzeciej ćwierci XIX wieku dla rodziny Lewockich. Następnie był w posiadaniu rodziny Zawidzkich. Jest to piętrowa, murowana budowla wzniesiona na planie prostokąta, z trójosiowym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym szczytem. Dwór jest otynkowany, kryty czterospadowym, blaszanym dachem. Układ wnętrz jest dwutraktowy z korytarzem. Obecnie mieści się w nim szkoła.

28. Dwór Skarbków w Grodzisku Mazowieckim Tak zwany Dwór Skarbków w Grodzisku Mazowieckim został wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku w stylu barokowo-klasycystycznym. Jest to parterowa budowla założona na planie prostokąta kryta dachem dwuspadowym. We wnętrzu znajdują się unikalne polichromie autorstwa Jana Bogumiła Plerscha z 1782 roku. Dwór był siedzibą rodziny Skarbków kolejnych właścicieli miasta. Obecnie mieści się w nim Państwowa Szkoła Muzyczna.

29. Guzów - pałac Sobańskich Pałac w Guzowie zbudował około 1880 roku Władysław Hirschel z fundacji hrabiego Feliksa Sobańskiego. Pałac wzniesiono w stylu zamków francuskich, przebudowując wcześniejszy dwór Ogińskich. W1939 roku Niemcy wydali w pałacu bankiet w obecności Hitlera z okazji podpisania kapitulacji Warszawy. Przy okazji rozkradziono wyposażenie i zdewastowano wnętrza. Sobańscy mieszkali w pałacu do 1945 roku. Po dotarciu do Guzowa wojsk radzieckich, pałac został ponownie rozkradziony i zdewastowany. Po wojnie upaństwowiony pałac służył jako mieszkania i biura pracownikom miejscowej cukrowni. W 1989 pałac wrócił w ręce spadkobierców rodziny Sobańskich i miejmy nadzieję że zostanie wyremontowany.

30. Izdebno Kościelne - dwór klasycystyczny Dwór w Izdebnie Kościelnym w stylu klasycystycznym wzniesiono około 1800 roku. Jest to parterowy, otynkowany  budynek na planie prostokąta z dwoma piętrowymi ryzalitami w osi, kryty dachem czterospadowym. Całość otoczona parkiem krajobrazowym. Obecnie mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej.

31. Kożuszki Parcele - dwór Tomickich Neobarokowy dwór w Kożuszkach Parcelach został wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku przez rodzinę Tomickich. Wokół rezydencji rozciąga się park krajobrazowy założony wg koncepcji Kamila Jamme w 1870 roku. W latach 70-tych XX wieku budowlę strawił pożar. Po odbudowie pełnił funkcje domu pracy twórczej geodetów. Obecnie własność prywatna. Otoczony wysokim, murowanym płotem, niedostępny jak twierdza ze strażnikiem na bramie.

32. Luberadz - pałac klasycystyczno-romantyczny Klasycystyczno-romantyczny pałac w Luberadzu został wzniesiony w 1789 roku wg projektu Hilarego Szpilowskiego. Piętrowy budynek posiada plan nieregularny, dwa prostokątne skrzydła stykające się pod kątem rozwartym, maskuje czterokolumnowy pseudoportyk. Całość pokryta jest dwuspadowym, blaszanym dachem. Elewacja frontowa, wnętrze bogato zdobione, szczególnie sala balowa. Wokół roztacza się zniszczony park krajobrazowy. W latach 1879-80 pałac był przebudowany. Obecnie odnowiona zewnętrznie rezydencja znajduje się w rękach prywatnych.

33. Opinogóra - pałac Krasińskich Pierwszy zapis o budowie "zameczku" w stylu neogotyckin pochodzi z 1828 roku. Inicjatorem budowy była matka Zygmunta Krasińskiego, Maria z Radziwiłłów Krasińska. Oficjalnie przekazano go poecie jako prezent ślubny w 1843 roku. Pałac składał sięz wysokiej, ośmiobocznej wieży i budynku mieszkalnego. Jego wysmukła wieża i blankowany mur przed podjazdem, nadają mu charakter budowli obronnej i dlatego często bywa nazywany "zameczkiem". W zrekonstruowanym pałacu otwarto Muzeum Romantyzmu. W 1989 roku Odsłonięto pomnik Zygmunta Krasińskiego, a w 1990 roku do kompleksu muzealnego włączono odbudowaną oficynę dworską. Obecnie trwa odbudowa zniszczonego dworu Krasińskich.

34. Pass - pałac klasycystyczny Klasycystyczny pałac w Passie został zbudowany w 1830 roku. Jest to piętrowa budowla założona na planie prostokąta z portykiem wejściowym umieszczonym nietypowo w elewacji krótszej, od wschodu. W elewacji północnej, ogrodowej znajduje się pięcioboczny, trójosiowy ryzalit mieszczący salon. W elewacji południowej umieszczono boczne drzwi. Reprezentacyjne wnętrza parteru otrzymały subtelną dekorację sztukatorską. W 1837 roku, pałac kupuje na licytacji warszawski bankier Ludwik Helpert, który w latach czterdziestych XIX wieku przebudował część wnętrz pałacowych, adaptując jedno z pomieszczeń na salę teatralną. W 1851 roku majątek staje się własnością hrabiego Kazimierza Zyberka. Pałac pozostaje w rodzinie Halpertów do 1932 roku i następnie staje się własnością Pawła Jasińskiego. Po wojnie pałac użytkowany był przez Państwową Stację Hodowli Roślin, która doprowadziła do jego degradacji. Obecnie rezydencja ma nowego właściciela, który kończy generalny remont i chce urządzić w pałacu centrum szkoleniowo-hotelowe.

35. Warszawa - pałac Belweder Pałac Belweder powstał w latach trzydziestych XVIII w. W 1767 roku król Stanisław August Poniatowski kupił pałac z zamiarem przekształcenia go w rezydencję, jednak ostatecznie przeznaczył go na mieszkanie dla dworu. W latach 1819-22 barokowy budynek został przekształcony w duchu klasycyzmu przez Kubickiego na rezydencję Wielkiego Księcia Konstantego. Na obu osiach korpusu głównego wzniesiono monumentalne portyki zwieńczone trójkątnymi naczółkami. Po odzyskaniu niepodległości Belweder pełnił funkcję siedziby prezydentów RP, a od maja 1926 roku mieszkał w nim aż do śmierci Józef Piłsudski. Po wojnie w niezniszczonym pałacu była siedziba prezydenta Polski Ludowej, a od roku 1952 Rady Państwa i jej przewodniczącego.W 1989 roku Belweder na powrót stał się siedzibą prezydenta, a od 1994 pełni funkcję reprezentacyjnej siedziby dla zagranicznych gości Rzeczypospolitej.

36. Warszawa - Łazienki Królewskie Około 1680 roku wzniesiono na terenie dzisiejszego parku barokowy pawilon mieszczący łaźnię, od której wziął nazwę późniejszy zespół pałacowo-parkowy. Na północ od łaźni wzniesiono pawilon zwany Ermitażem. W latach 1724-32, na zlecenie króla Augusta II wykopano basen wodny, obecnie zwany Kanałem Piaseczyńskim. Około 1764 roku król nakazał powiększenie dawnego ogrodu przy łaźni, którą w 1772 roku przekształcono w dom mieszkalny. W latach 1788-93 całą budowlę połączono z bocznymi pawilonami mostkami z kolumnowymi galeriami i przekształcono w pałac. Powstała budowla w stylu klasycystycznym, o oryginalnym rzucie poziomym i układzie brył. Wnętrza pałacu noszą cechy dwóch epok : baroku i klasycyzmu. Pałac stoi w samym sercu jednego z najpiękniejszych parków w Europie.

37. Warszawa - pałac w Wilanowie Barokowy pałac w warszawskim Wilanowie powstał na zlecenie króla Jana III Sobieskiego w latach 1677-96 . Sam korpus główny w środkowej części piętrowy, posiada dwie wieże nakryte barokowymi dachami z lukarnami, a w części ogrodowej dwa alkierze. Na ścianie południowego alkierza znajduje się zegar słoneczny. W połowie XVIII wieku majątek odziedziczyła Izabela Lubomirska, za której rządów Wilanów zaczął znów błyszczeć dawnym blaskiem. W 1805 roku w Wilanowie otwarte zostało jedno z pierwszych muzeów w Polsce. W 1892 roku ostatnia z rodu Potockich, Aleksandra zapisała majątek swemu kuzynowi Ksaweremu Branickiemu. Ród Branickich zamieszkiwał w Wilanowie do 1945 roku, kiedy to pałac został przejęty przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.

38. Żelazowa Wola - dwór Chopinów Dwór w Żelazowej Woli został wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku prawdopodobnie. Tu urodził się Fryderyk Chopin. Dzisiejszy dworek to w rzeczywistości zaledwie lewa oficyna, front budowli strawił pożar w 1812 roku, natomiast prawa oficyna spłonęła w czasie I wojny światowej. W sześciu pokojach, które rozlokowane są po obu stronach sieni umieszczono przedmioty i meble z XIX wieku. Wnętrze obecnego muzeum oddaje co prawda charakter epoki, jednak do naszych czasów nie zachowało się XIX-wieczne wyposażenie domu Chopinów. Wokół dworu rozciąga się park, przez który przepływa rzeka Utrata. Muzeum zostało otwarte dopiero po II wojnie światowej. W 2007 roku dwór był remontowany.

39. -To jest naprawdę fantastyczne miejsce! -Warte poznania, bo… ,,Oj, śliczna to ziemia to nasze Mazowsze!I czysta tam woda, i powietrze zdrowsze!I sosny roślejsze i dziewki kraśniejsze,I ludzie mocniejsi i niebo jaśniejsze. ’’ Teofil Lenartowicz, Jak to na Mazowszu