TIP EĞİTİMİNDE TÜBERKÜLOZ Prof.Dr.Zeki KILIÇASLAN İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi

1. TIP EĞİTİMİNDE TÜBERKÜLOZ Prof.Dr.Zeki KILIÇASLAN İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi

2. Tüberküloz Sorunu • Dünya’da her yıl 8 milyon insan tüberküloza yakalanıyor. • Her yıl 1.7 milyon insan ölüyor.

3. Tüberküloz Sorunun Artışındaki Nedenler • Yoksulluk • HIV epidemisi. • Nüfus artışı-demografik yapı değişimi. • Özelikle yoksul ülkelerde sağlık sisteminin toplumu tam olarak kapsayamamamsı. • Tüberküloz kontrol programlarında ihmal.

4. Tüberküloz Kontrolü Mümkündür. • DOTS Stratejisi Birçok ülke olguların % 70’ini bulma ve % 85’ in kür etme hedefini geçmiştir. Fakat ! • DSÖ önerdiği kontrol stratejisi olan DOTS programları halen yayma pozitif hastaların sadece % 45’ ini kapsamaktadır.

5. WHO’s new Stop TB Strategy *Bütünüyle sağlık sistemini güçlendirilmesinin önemi. *Hastaları az bir kısmı Program dahilinde tanı tedavi alıyor.Tüm hizmet sunan kurumların (özel sektör) iyileştirilmesi gerekli. Tıp eğitiminin önemi !! Mario C Raviglione, Mukund W Uplekar Lancet 2006; 367: 952–55

6. TB Kontrolünde Hekimlerin Öncü Rolü-1 • Bir çok ülkede TB doğru tanı ve tedavi edilememekte. • Tek neden kontrol programının yetersizliği değil. • Hekimler tanı, tedavi ve takip konusunda yetersiz.

7. Kolombiya İntörnlerin Tüberküloz bilgisi .1986 da 21 , 1996 10 Tıp Fakültesi Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236

8. Pakistan’ da yeni mezun hekimlerin (n:460) sadece % 5’ i tüberkülozlu hastalara Ulusal Tüberküloz Kontrol Programına uygun tedavi yazabilmekte.

9. Cezayir • 1963-1973 Geleneksel eğitim • 1974 –Araştırmalar öğrencilerin ancak % 30’nun TB tanı-tedavi problemlerini çözebildiğini göstermiş. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236

10. Türkiye’ de TB Eğitim/Bilgisi-2 Türkiye’de tüberküloz hastalarında tanı ve tedavi gecikmeleri yüksek. (1,2) 1.Yurdakul A S, Çalışır H C, Uçar N, Ögretensoy M. Solunum Hastalıkları 2000; 11: 2.Yılmaz A, Boga S, Sulu E, et al. Respir Med 2001; 95: 802–805.

11. Türkiye’ de TB Eğitim/Bilgisi-2 Yeni olgularda doğru tedavi seçimi : % 30,8 (208 hekim) Physicians' approach to the diagnosis and treatment of tuberculosis in Afyon, Turkey Cirit M, Orman A, Unlu M.

12. Türkiye’ de Tıp Eğitimi/Bilgisi-2 İstanbul Tıp Fakültesi. 1998-2000 yılları sınavı soruları DSÖ’ nün TB eğitimi için belirlediği 23 hedeften sadece 9’ u kapsam dahilinde. Soruların % 77.8’ i klinik-radyolojik bulgular-ilaç bilgilerini içermekte. Smear okuma yetersiz. Evaluation of undergraduate training on tuberculosis at Istanbul Medical School. Z. Kilicaslan, E. Kiyan, F. Erkan, M. Gurgan, N. Aydemir, O. Arseven.INT J TUBERC LUNG DIS 7(2):159–1642003

13. TB Kontrolünde Hekimlerin Öncü Rolü-2 • Hekimler yetersizse DOTS stratejisi başarısız olacaktır. • TB Halk sağlığı sorunudur önceliklidir. • Tıp Fakülteleri sorumluluk almalıdır.

14. Geleceğin Hekimleri • İyi Sağlık hizmeti sunucusu. • Doğru karar verici. • Sağlık için yaşam stili değişikliklerini öncüsü. • Toplum lideri. • Yönetici. “ 5 yıldızlı doktor” . Doctors for Heaalth. Document WHO/HRH/96.1 Boelen C, Frontline of tomorrow,10994, World Health, 5 Sept

15. Eğitim Stratejileri • Ardışık Klasik-eğitici için kolay- kopuk bilgilenme. • Tam entegre Modüler eğitim-Öğrenciler için optimal- Okullarda reorganizasyon ve kurumsal değişiklik ister. • Yarı entegre

16. Değerlendirme • Klasik teorik sınav TB hastalığını ve(belki TB Kontrolünü !)içerir. Yeni yönelimler. Tutum ve klinik becerilerin ölçülmesi. OSCE (Hedefe göre yapılandırılmış klinik sınav).

17. FARKLI ÜLKELERDE TIP EĞİTİMİİtalya • Tüberküloz eğitimi Mikrobiyoloji 3. Yıl Patoloji 3. Yıl. Enfeksiyon Hastalıkları 4. Yıl. İç Hastalıkları 4. Yıl. Halk Sağlığı 6. Yıl. Pratik sınav yok.

18. FARKLI ÜLKELERDE TIP EĞİTİMİ Japonya’da 80 tıp eğitim kurumunun 58’ inde ( % 72) tüberküloz servisi (koğuşu) yok. [Education and training for tuberculosis in medical schools and in hospitals. Kekkaku. 1998 Jan;73(1):17-35.

19. FARKLI ÜLKELERDE TIP EĞİTİMİ AVUSTURALYA-NORVEÇ-İNGİLTERE ORTAK ARAŞTIRMA Organizasyon ve eğitimin içeriği (n:25) • Farklı disiplinlerde aralıklı dersler 20 • Tam entegre modüler eğitim 1 • Kesin değil 3 • Hiç biri 1 Gelişmekte olan ülkelerde TB kontrolü 0 Eğitim kapsamı (n.20) Yeterli 9 Yetersiz 11

20. Filipinler Geleneksel eğitim değiştirilmiş. • Son yılda TB kursu.(İç Hast-Çocuk-Halk Sağlığı ortaklığı). 1. Tüberkülozlu hasta temelinde Tanı-tedavi-ARB-PPD-İlaç uyumu-Akciğer grafisi-temaslı taraması. 2.Toplum temelinde-TB eğitimi-BCG-Olgu bulma. 3.Problem temelinde TB’ un önlenmesi ve yönetimi. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236

21. VİETNAM Ho Chi Minh City Universitesi • 3. Sınıf 3 saatlik kurs Patoloji-Klinik-Epi-Tanı-DOTS-UTKP-Sağlık entegrasyonu • 6. Sınıf. 6 saatlik kurs. Bir mahallede veya köyde DOTS uygulaması TB&HIV. UTKP-Bilimsel temelleri. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236

22. VİETNAM-2 • Eğiticiler Üniversite öğretim üyeleri-Bölge Hastanesi Eğiticileri-Bölge TB kontrol Sorumlusu. • Eğitim ortamı Fakülte- Bölge Hastanesi ve Mahalle/Köy Sağlık Merkezi. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236

23. Cezayir-1 • 1963-1973 Geleneksel eğitim • 1974 –Araştırmalar öğrencilerin ancak % 30 TB tanı-tedavi problemleri çözebildiğini göstermiş. • 19974 den sonra TB Eğitim modülü Tam entegre-6 haftalık kurs. TB ve TB kontrolü bilgisini içeren yazılı materyal verilmekte. Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236

24. Cezayir-2 • Küçük grup tartışmaları-Problem çözme- Rol playying. • TB merkezinde. Kayıt-Olgu değerlendirme-Cohort analizi Bakteriyoloji-Mikroskopi-Akciğer grafisi. • Değerlendirme-TB Bilgisi-ARB boyama/ okuma-Akciğer Grafi-10 adet filmin okunması Tuberculosis Control Medical School. WHO /TB/98.236

25. TÜBERKÜLOZUN TIP EĞİTİMİNDE YENİDEN YERALMASI 1.Tüberküloz eğitimi görevinin tanımlanması. 2.Hekimlerin eğitiminde işbirliği. 3.Tıp pratiğinde ve mezuniyet sonrası eğitimde işbirliği.

26. Tüberküloz eğitim görevinin tanımlanması-1 • Her eğitici görevli olduğu sahada tüberkülozun temel bilgi ve becerisini kazandırmalı. • Sınav; bilgi, tutum ve beceriyi ölçmeli. • Entegre eğitim modüllerinde “entegre eğitim” den “entegre öğrenme” ye doğru yönelinmeli. • Eğitim ve değerlendirme içeriği Ulusal Tüberküloz Kontrol Programının öncelikleri ile uyumlu olmalı.

27. Tüberküloz eğitim görevinin tanımlanması-2 • Görev grubu - Öğretim üyeleri Bakteriyolog-Patolog Göğüs Hastalıkları-Enfeksiyon Hastalıkları-Halk Sağlığı Uzmanları-Radyolog • Sağlık Bakanlığı-Dekan-UTP Koordinatörü

28. TÜBERKÜLOZUN TIP EĞİTİMİNDE YENİDEN YERALMASI 1.Tüberküloz eğitimi görevinin tanımlanması. 2.Hekimlerin eğitiminde işbirliği. 3.Tıp pratiğinde ve mezuniyet sonrası eğitimde işbirliği.

29. Hekimlerin eğitiminde işbirliği-1 • Eğitimin içeriği UTKP yetkilileri ile birlikte ele alınmalı. Ulusal Uzmanlık Dernekleri ile işbirliği sağlanmalı. Toplumla bağlantılar kurulmalı.

30. Tıp pratiğinde ve mezuniyet sonrası eğitimde işbirliği-2 • Pratik kılavuzların hazırlanması. • Tıbbi bakım organizasyonu. • Sürekli eğitim. • Performans Değerlendirilmesi.

31. National Tuberculosis Curriculum Consortium –USA A Multidisciplinar y Project for Tuberculosis Education Ulusal Sağlık Ensititüsü-ABD tarafından oluşturulmuş. Amacı: 1.TB eğitim müfredatını yeniden dizayn etmek, uygulamaya koymak ve değerlendirmek. 2.Eğitim materyalleri ve eğitim fırsatları yaratmak. 3.Eğitim materyalleri ve eğitimim fırsatlarına ulaşmayı desteklemek.

33. TÜRKİYE ; Orta gelişmiş-orta TB insidansı. Dünya’ da tüberküloz olgularının % 30’ u orta gelişmiş ülkelerde bulunmaktadır.Yeterli altyapının bulunduğu bu ülkelerde özel sorunlar vardır.DOTS stratejisine ek olarak üç konuda ilerleme sağlanmalıdır. 1.UTP temelinde farklı kurumlar arası entegrasyon. 2.Üniversite ve Tıp Fakültelerinin doğrudan katılımı. 3. Özel çalışan pratisyen ve uzmanların UTP ile özel olarak ilişkilendirilmesi. Is the DOTS strategy sufficient to achieve tuberculosis control in low- and middle-income countries? Caminero JA. Int J Tuberc Lung Dis. 2003 Jun;7(6):509-15

34. YORUM YA DA BİR SORU Türkiye’de tıp eğitiminde Ulusal Tüberküloz Müfredat Komisyonu’ na ihtiyaç var mı ?

35. TEŞEKKÜRLER

36. nearly 30% of all tuberculosis (TB) cases worldwide occur in middle-income countries, which usually have an adequate health infrastructure and sufficient economic resources for TB control. These countries nevertheless have other limitations that make it necessary to develop other aspects in addition to the DOTS strategy. These can be summarised in three main themes: 1) adequate coordination of all health structures involved in TB management, ensuring that they follow the basic norms of the National Tuberculosis Programme (NTP), 2) direct intervention in universities and medical schools, which are ubiquitous in such countries, and 3) specific collaboration with specialists and physicians in private practice, an important obstacle to the success of NTPs in several countries. Is the DOTS strategy sufficient to achieve tuberculosis control in low- and middle-income countries? 1. Need for interventions in universities and medical schools Caminero JA. Int J Tuberc Lung Dis. 2003 Jun;7(6):509-15

37. a report by D r L y n d a T G o o d f e l l o w Assistant Professor, Acting Chair and Program Director, Department of Cardiopulmonary Care Sciences, Georgia State University

38. Medical Schools and Tuberculosis Control : Bridging the Discordance Between What is Preached and What is Practiced [Indian J Chest Dis Allied Sci 2004; 46 : 5-7]