ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE NARZĄDU ŻUCIA

1. ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE NARZĄDU ŻUCIA

2. W SKŁAD UKŁADU STOMATOGNATYCZNEGO WCHODZĄ: • Jama ustna wraz z jej zawartością • Szczęka • Żuchwa • Staw skroniowo- żuchwowy • Mięsnie żucia • Mięśnie mimiczne • Gruczoły ślinowe

3. Narząd żucia stanowi funkcjonalną jedność z całym organizmem

4. Charakterystycznym tylko dla układu ruchowego narządu żucia elementem jest to, że na czynność mięśni tego układu mają wpływ receptory wychodzące ze: • stawów skroniowo-żuchwowych; • zębów; • przyzębia.

5. W układzie ruchowym narządu żucia są 3 stawy: • Staw skroniowo-żuchwowy. • Staw zębowo-zębodołowy, to z jednej strony powierzchnia korzenia a z drugiej ściana zębodołu. Pomiędzy nimi możliwe są określone ruchy dzięki elastyczności przyzębia. • Staw zębowo-zębowy (międzyzębowy). Czynność tego stawu określają wzajemne kontakty powierzchni zwarciowych zębów górnych i dolnych (tj. zębów przeciwstawnych).

6. Tylko staw skroniowo-żuchwowy jest stawem z anatomicznego punktu widzenia. Pozostałe są uzasadnione z fizjologicznego punktu widzenia (ponieważ oba te stawy powodują za pośrednictwem proprioreceptorów przyzębia pobudzanie czynności odpowiednich mięśni).

7. Uszkodzenie stawów doprowadza do upośledzenia czynności mięśni związanych z narządem żucia, ale również nieprawidłowa czynność mięśni doprowadza do zaburzenia w stawach. Zaburzenia mięśniowe mogą być skutkiem wzmożonego napięcia tych mięśni pochodzenia centralnego

8. Długotrwałe zmiany czynnościowe prowadzą do zmian organicznych w poszczególnych elementach układu ruchowego narządu żucia czyli dysfunkcji. Zaburzenia czynnościowe mogą być spowodowane: • przez czynniki miejscowe zlokalizowane w poszczególnych stawach; • przez czynniki ogólne.

9. 1. Zaburzenie zwarcia w stawie zębowo-zębowym, są one następujące: • przemieszczenie zębów (utrata punktów stycznych, wyrzynanie zębów mądrości, częściowa utrata uzębienia), przemieszczenie zębów w stronę luki, wydłużenie się zębów; • nieprawidłowości zgryzowe i zębowe (zęby ustawione poza łukiem, zgryz przemieszany); • błędne leczenie protetyczne czy ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia; • urazy stawu skroniowo-żuchwowego; • złamania żuchwy czy szczęki (główna miejscowa przyczyna parafunkcji zwarciowych).

10. 2. Zmiany w stawie skroniowo-żuchwowym, zaburzenia w ułożeniu głów żuchwy, zaburzenia czynności krążków stawowych.

11. 3. Czynniki miejscowe sprzyjające powstawaniu parafunkcji niezwarciowych (nawyki ruchowe w obrębie narządu żucia przy których nie dochodzi do kontaktu zębów przeciwstawnych).

12. 4.Zaburzenia w stawie zębowo-zębodołowym: -stany zapalne; -rozchwianie zębów; -obrzęk brodawki (błądzenie języka w tej okolicy); -ostre brzegi ubytków, wypełnień, prac protetycznych - parafunkcje języka; -zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej.

13. 5. Długotrwałe nawykowe żucie po jednej stronie • asymetryczna czynność mięśni; • obciążenie stawu skroniowo-żuchwowego po tej stronie.

14. 6. Utrwalona, nieprawidłowa pozycje mięśni z przemieszczeniem żuchwy do boku lub do przodu.

15. Czynnik psychiczny jest głównym czynnikiem ogólnym wpływającym na funkcje narządu żucia. Napięcie psychiczne powoduje zwiększenie intensywności uprawiania określonych nawyków. Ze zdenerwowania: • zaciskamy, zgrzytamy zębami; • ogryzamy paznokcie; • nagryzamy obce przedmioty.

16. OBJAWY ZABURZEŃ CZYNNOŚCIOWYCH NARZĄDU ZUCIA

17. W obrębie stawu zębowo-zębowego: • patologiczne starcie zębów; • dodatnie testy zwarciowe, zaciskania i/lub zgrzytania zębami.

18. 2. W obrębie stawu zębowo-zębodołowego: • rozchwianie pojedynczych zębów; • rozchwianie grupy zębów; • przemieszczenie zębów; • odsłonięcie pojedynczych szyjek zębów lub grup zębowych; • przerost kości zębodołu.

19. 3. W obrębie stawu skroniowo-żuchwowego: • bóle głowy (często przypominające migrenę), bóle uszu oraz ból i ucisk za oczami • zaburzenia ruchomości głów żuchwy (bez objawów akustycznych), tzw. "przeskakiwanie głów żuchwy"; • patologiczne objawy akustyczne np.: trzaski lub trzeszczenia; • bolesność uciskowa stawu skroniowo-żuchwowego; • zbaczanie żuchwy w czasie jej odwodzenia i/lub przywodzenia; • nadmierne wysunięcie żuchwy w czasie jej opuszczania; • zbaczanie przy wysuwaniu; • niejednakowy zakres ruchów bocznych żuchwy; • nadmierne ruchy żuchwy; • ograniczone ruchy żuchwy.

20. 4. Ze strony mięśni: • zmęczenie i poranna sztywność mięśni; • zwiększone napięcie mięśni; • bolesność uciskowa, dotykowa; • przerost (twarz kwadratowa przy przeroście żuchwy); • promieniowanie bólu z przeciążonych mięśni; • ból głowy z napięcia mięśni narządu żucia.

21. 5.Inne obiektywne i subiektywne objawy kliniczne dysfunkcji narządu żucia: • drętwienie, mrowienie zębów i wyrostków, ubytki przyszyjkowe, złamanie korzeni żywych zębów; • objawy o charakterze otolaryngologicznym: pieczenie gardła, krtani, "ból ucha", zaleganie woskowiny, zawroty głowy; • objawy oczne np.: ucisk, uczucie wysadzania gałki ocznej, ból oka; • objawy bólowe o charakterze neuralgii nerwu trójdzielnego; • ból głowy.

22. Jak leczy się schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego? • Wyeliminowanie skurczów i bólów mięśni poprzez zastosowanie wilgotnego ciepła lub przyjmowanie leków takich jak środki rozkurczowe lub dostępne bez recepty leki o działaniu przeciwbólowym bądź przeciwzapalnym. • Redukcja szkodliwego wpływu zaciskania i ścierania zębów poprzez noszenie szyny relaksacyjnej. Szyna jest zakładana na zęby górne i chroni je przed tarciem o zęby dolne. • Nauka technik relaksacyjnych w celu poprawienia kontroli napięcia mięśni żuchwy. • Jeżeli wszystkie metody zawiodą a stawy żuchwy są objęte procesem chorobowym może być wskazane wykonanie zabiegu chirurgicznego w obrębie stawu żuchwy