Welkom

1. Welkom Predikant en docent Harry Kamphuis www.bijbelleerhuis.nl Het boek Leviticus

2. Leviticus • Leviticus – literaire genre is voorschrijvend. • Joodse naam Wayyiqra = en Hij riep. • Om te herhalen Genesis Beresjiet Exodus Sjemot. • Griekse vert Leutikon biblion • Latijn leviticus liber. • Je zou kunnen zeggen het boek van de levieten. ( heel opmerkelijk de zelf naam komt er heel weinig in voor)

3. Achtergrond • Tijdvak • Beslaat een periode van 50 dagen. (Typologie periode tussen Pasen en Pinksteren) Let op het woord regel of instructie. • Gods regels worden gegeven tussen 1 april van het 2de jaar van de uittocht tot 20 mei toen ze de sinaï verlieten. • Teksten Ex 40:1-7 en Num. 10:11

4. Achtergrond • Schrijver is Mozes • Reb. Maimonides zegt in zijn geloofsbelijdenis:“dat de hele thora, zoals ze zich in onze handen bevindt, dezelfde is, als die onze leraar Mozes door gegeven werd.” • 65 x kom je tegen dat er staat en God sprak • Ezra 6:18  ‘... naar het voorschrift van het boek van Mozes.’ • Matth. 8:2-4  ‘... Mozes heeft voorgeschreven...’ n.a.v. Lev. 14:1-4.

5. Regel van de Priester • Genesis handelt over de val van de mens. • Exodus over de verlossing. • Leviticus gaat over de heiliging • Grondgedachte in het boek:Wees heilig , want Ik ben heilig. (11:45)

6. Structuur van het boek Leviticus • Offerwetten (1-7) –brand, spijs, dank , zond en schuldoffer • Het ambt van de Priester (8-10) • Reinigingswetten (11-16) • Eten (11) Kraamvrouwen (12) Huidziekten (13-14)Lichamelijke vloeiing (15)Grote verzoendag (16) • Heiligheidswetten (17-27)Persoonlijk (17) Familie (18) Gemeenschap (19,20) Priesters (21,22) Eredienst (23,27) Sleutel woord is Heiligheid.

7. Offerdienst • Het gaat om reinheid want de Heere is Heilig Afgezonderd van het kwade (11:45, 19:2, 20:26). • De reden om je aan de wetten te houden: ‘Ik ben de HERE, uw God, die u uit Egypte hebt bevrijd. (denk nog even aan de 10 geboden) • Het gaat om persoonlijke, priesterlijke en nationale godsdienst.

8. overzicht • Intentie van de offerdienst • Gave: het offer is een gave van de aanbidder aan de Verbondsgod. • Gemeenschap: een aantal offers geeft de gemeenschap tussen de verbondspartners aan. • Verzoening: de offers geven het herstel van de verbroken verbondsrelatie aan. • Offeren is een van God gegeven middel om de relatie tussen God en mens te herstellen.

9. offers • Bij ieder offer hoort een gebed . • Lev. beschrijft de cultische kant. • De psalmen geven voorbeelden. • AANBIDDING VAN GOD

10. Brandoffer = Ola Hoofdstuk 1 • Hebreeuws Ola = opgaan Het opstijgen van een geurig aroma naar de Hemel totaal verbrand. (Brandoffer komt van de Griekse vertaling.) • Voor Israëliet volkomen overgave aan God. Het was een gave en zoenmiddel.(schaap, geit, rund of vogel) • Jezus werd zijn huid afgestroopt = kleren verdeeld. ( zie les Genesis eerste offer laatste offer.) • Zijn bloed werd gesprenkeld = Zijn kostbare leven gedeeld. • Beeld van = Zijn ( Christus) leven en totale onverdeelde overgave was een liefelijke reuk voor God. • Psalm 119:10-11 (NT: Rom. 12:1 / Ef. 5:2)

11. Schema Brandoffer • 1. God heiligen = Het moest een volkomen dier zijn. ( Jezus was volkomen) • 2.God aanbidden d.m.v. belofte = Handopleggen. • 3.Gods vergeving aanvaarden in het kostbare leven van Christus die totaal verteerd werd.

12. Geestelijk schema Brandoffer Hij heeft zichzelf overgegeven naar Geest ziel en Lichaam • 1. Jezus heeft in zijn lijden zichzelf overgegeven. In uw handen bevel ik mijn Geest ultieme overgave. • 2. Jezus heeft de schande en schaamte gedragen. Hij werd bespot = Hij hing naakt aan het kruis. • 3. Jezus heeft de zonden in zijn lichaam gedragen en heeft de prijs betaald met zijn bloed.

13. Spijsoffer = minhâ Hoofdstuk 2 • Minhâ = geschenk (Grieks charis = genade, geschenk) • doel: schenken aan de Jahwe Adonai. Een offer van meel, olie en wierook. Verwijzing naar de Persoon van Jezus in verbinding met de mensen, de Heilige Geest en de Vader.

14. Jezus in verbinding met de mens • Jezus is het ware brood. • Als manna uit de hemel neergedaald • Fijn en wit = volkomen • Ik ben het brood des levens wie van mij eet. • Dit is mijn lichaam dat voor u verbroken wordt. • Het overblijfsel is voor onderhoud voor de priesters

15. Jezus in verbinding met de Heilige Geest Olie = beeld van de Heilige Geest. • De Heilige Geest daalde op Jezus neer bij zijn doop. • Hij blies op zijn discipelen en beloofde hen een andere Trooster. • De Heilige Geest werd gedeeld op de pinksterdag.

16. Jezus in verbinding met zijn God en Vader. Wierook is een beeld van de aanbidding van God de vader, die zit op de troon achter het voorhangsel. • Jezus is een welriekende reuk zijn voor God. • Wij mogen met Christus een geur des levens verspreiden. Psalm 67:7-8 OT: 1 kron 29:14-16 NT: Fil. 4:18 / Fil. 4:6 Wij kunnen ons overgeven aan God 2 Kor 8:4,5

17. Dank of vrede offer = selãmîm Hoofdstuk 3 • Selãmîm komt van shalom = vrede. • Lijkt in veel opzichten op het brandoffer. • Het grote onderscheid is dat dit offer door alle familieleden gegeten mag worden = Typologisch spreekt dat van de gemeenschap die wij met God mogen hebben omdat wij verzoend zijn met hem en vrede mogen ervaren. ( Deut 12:1-18)

18. Jezus onze vrede • Handoplegging offerdier • Het dier wordt geslacht • God, de priester en de gelovige krijgt een deel • Na het offer is er een gezamenlijke maaltijd • Mijn vrede geef ik u Mijn vrede laat ik u • Psalm 52:11 / 116:16-17 • NT: 1 Kor. 8:1 / Fil. 4:6 • Is verbonden met de ZONDE EN positie VAN de ZONDAAR

19. Zondoffer = hattã’at • hattã’at = vergeving van zonden • Doel vergeving voor een vergissing zonder opzet begane wetsovertreding. • Onderscheiden van onwetend zondigen (Num. 15:22-29) en zondigen met opgeheven handen (Num. 15:30-31). • Het offerdier is afhankelijk van de status van de overtreder: • Priester • Gehele Israelische gemeenschap • Overste van de Israelische gemeenschap • Israelische leek • doel: • verzoening van de zonden • beschrijving: • handoplegging offerdier • slachten van het offerdier • bloed sprenkelen en strijken aan horens reukaltaar en rest storten bij brandofferaltaar • vet wordt verbrand • rest wordt buiten de legerplaats verbrand

20. Schuldoffer Hoofdstuk 6 • 6. schuldoffer (Lev. 5:14-6:7 + 7:1-10) • Andere naam: hersteloffer. • Dit offer beperkt zich tot de zaken van de HERE. • doel: • verzoening van de schulden, zonden • beschrijving: • vergelijkbaar met het zondoffer • extra: betaling van 20%, die de overtreding vergoed.

21. Afzondering Priester Hoofdstuk8 • Aäron werd gezalfd beeld van afzondering door Heilige Geest 1 • Korf ongezuurd brood = Jezus is de Hogepriester 9 zonder zuurdesem beeld vd zonde vs 2 Heel Israël moest getuige zijn vs 3

22. Studie van de onderdelen • Priesterschap • Levieten: nageslacht van Levi, de stam Levi • Priesters: nageslacht van Aaron. • De priesters doen dienst in de tabernakel en de Levieten assisteren de priesters als bijv. koor van aanbidders (Num. 3:5-10), huishoudelijke taken, ... • De priesters en Levieten zijn apart gezet voor de dienst aan God. • Door offers beschermen ze de heiligheid van de legerplaats. • Aanvaarding priesterschap Aaron en zijn zonen • Zondoffer: verzoening van zonden, moeten rein zijn om dienst te doen. • Brandoffer: toewijding aan God. • Vredeoffer: goede verhouding met God wordt hersteld.

23. 4.4 Studie van de onderdelen 8 • Bijzondere dagen / feesten • Pinkster feest is oogstfeest • sabbatsjaar/jubeljaar is zeven weken/jaren en 50e dag/jaar • Grote Verzoendag ( De priester ging dan naar binnen met bloed) • Belangrijkste feest dag. . • Het wees heen naar de komst van de Messias als het zoenmiddel voor onze schuld. • De bok Azazel (Lev. 16:8-10): een demon die met het rijk van de zonde te maken heeft. Men denkt wel aan de naam van een woestijndemon (verg. Jes. 13:21). • De bok gaat de woestijn in als zondebok.

24. Typologie • Hogepriester Jezus Christus • - Aaron was geroepen door God (Hebr. 5:4) - Jezus ook (Hebr. 5:5-6) • - Had bewogenheid voor zwakken (Hebr. 5:2) - Bad onder tranen (Hebr. 5:7) • - kleding: zuiver en vlekkeloos - karakter: zuiver en vlekkeloos • - bemiddeling verzoening door offer lam - bemiddeling door offer Zichzelf • - voor heel de natie en zichzelf - voor heel de wereld (Joh. 3:16) • - bleef offeren: jaar, na jaar, ... - eenmaal tot in eeuwigheid (Hebr. (9:25)

25. Slot • Offers zijn niet meer nodig want: • Jezus is de grote middelaar Hebr 9 • Jezus is het betere offer Hebr 7, 9, en 10 • Jezus is de grote Hogepriester Hebr 4,6, 7 • Het bloed van Jezus heeft een overtreffende kracht het reinigt en neemt weg.

26. Welkom Predikant en docent Harry Kamphuis www.bijbelleerhuis.nl Het boek Numeri

27. Betekenis - Numeri • = getallen over genomen van de Vulgata • = ontleend aan arithmoi Septuagint • Hebreeuws veel beter Bammidbar = in de woestijn. • Weer de eerste woorden van het boek.

28. Herhaling: Hebreeuws • Beresjiet = in den beginne – Genesis. • Sjemot = Namen.- Exodus • Wayyiqra = En Hij Riep – Leviticus • Bammidbar = In de woestijn – Numerie • Debarim = woorden - Deutronomium

29. Herhaling Grieks • Genesis = Oorsprong. • Exodus = Uittocht. • Leviticus = Leutikon – Levieten. • Numeri = arithmoi – getallen. • Deutronomium = Deutros = twee en Nomos =wet

30. Tocht door de woestijn • Regelingen:1. Doodslag2. eigendomsvergrijpen3. erfenis.4. Huwelijk • Regelingen:1. Eredienst2. Feestdagen3. Rechten en plichten Levieten

31. Alternatieve namen Offers Dr. B Maarsingh • Brandoffer = Hoogheidsoffer. • Spijsoffer = Huldigingsoffer. • Slacht / vrede offer = Gemeenschaps (slacht)offer. • Vuuroffer = Bijzonder offer. • * Reukoffer = aanbidding offer *( noot H.Kamphuis)

32. Rode draad. Twee lijnen: • Gods leiding – tocht door de woestijn. • Ongeloof – ongehoorzaamheid ongeloof. Wantrouwen. Straf ongeloof . Pas de volgende generatie ± 40 jaar mag het beloofde land in

33. Rode draad met Mozes: • Gods leiding. • Hij is een profeet. • God spreekt van mond tot mond. • Mag de achterste delen van God zien. • Zijn heerlijkheid = Kabooth • Is een voorbidder Goël. • Mozes falen. • Verliest zijn geduld. Slaat de rots 2x • Mag niet het beloofde land binnen gaan.

34. Eindredactie • Mozes heeft zeker zijn stempel gezet op dit boek. Wij zien duidelijk zijn hand erin. • Theologen (1) nemen aan dat het boek 600 v.Chr. Is afgesloten. (1) Zie boek Tekst voor tekst. Dr. B van Oeveren en Dr J. Vlaardingerbroek.

35. Indeling (A) • De telling 1:1-54 • De opstelling 2:1-34 • D e stam 3:1-4-39 • Zuiverheid 5:1-6:27 • Voorbereiding vertrek 7:1-10:10 • Van Sinaï tot Paran 10:11-12:16 • Verspieders 13:1-14:45 • Voorschriften 15:1-41 • Opstand 16:1-17:13 • Taken en Inkomsten Priesters 18:1-31 • Rode Koe en Reinigingswater 19:1-22 • Dood Mirjam / Zonde Mozes en Aäron 20:1-13 • Tegenslag en overwinning 20:14-21:35

36. Indeling (B) • 32:1-42 • Moab 22:1-25:18 • Erfrecht dochters 27:1-11 • Jozua 27:12-23 • Offers 28:1-30:16 • Midjan 31:1-54 • Overjordaanse 31:1-42 • Overzicht woestijntocht 33:1-49 • Verdeling Land 33:50-36:13

37. De telling 1:1-54 • Doel = Strijdbare mannen tellen.(Leeftijd 20 jaar). • Wordt verricht door Mozes en Aäron bijgestaan door leiders twaalf stammen. • Levi telt niet mee. • Stam van Jozef opgedeeld in Manasse en Efraïm.

38. De opstelling 2:1-34 • OostzijdeJuda (Lea) 74600Issakar (Lea) 54400Zebulon (Lea) 57400 Totaal 186400 • ZuidzijdeRuben (Lea) 46500Simeon (Lea) 59300Gad (Zilpa) 45650 Totaal 151450

39. Stam van levi rondom in het hart • Westzijde: Efraïm (Rachel) 40500Manasse (Rachel) 32200Benjamin (Rachel) 35400 Totaal 108100 • Noordzijde:Dan (Bilha) 62700Aser (Zilpa) 41500Naftali (Bilha) 53400 Totaal 157600 • Totaal generaal 603550

40. De stam 3:1-4-39 • Nadab en Abihu sterven – vreemd vuur.Broers volgen hen op Elieazer en Ithamar. • Levieten helpers van de priesters. • Eerst geborenen behoren aan de Here. • Leven van de levieten in dienst van God

41. Zuiverheid 5:1-6:27 • Vereffening van schuld 5:5-10 • Vrouw van ontrouw verdacht 5:11-31 • Nazireeër gelofte 6:1-8 • Onderbreking 6:9-12 • Beëindiging 6:13-21 • Priesterzegen 6:22-27

42. Voorbereiding vertrek 7:1-10:10 • Gaven voor de tent. 7:1-9 • Gaven voor het offer 7:10-88 • God spreekt met Zijn knecht Mozes 7:89 • De kandelaar 8:1-4 • De wijding van de levieten 8:5-22 • Dienst van de levieten 8:22-26 • 2de Pascha 9:1-14 • Legeren en voorttrekken 9:15-23 • Zilveren trompetten 10:1-10

43. Van Sinaï tot Paran 10:11-12:16 • Het vertrek 10:11-12:16 • Chobab (zwager Mozes) de gids 10:29-32 • De ark des Heren 10:33-36 • Tabera (branden,ontbranden) 11:1-3 • De eisen 11:4-9 • Verwijten 11:10-15 • Dubbele belofte 11:16-23 • De vervulling 11:24-35

44. Verspieders 13:1-14:45 • De uitzending 13:1-24 • Het verslag 13:25-33 • De reac\tie van het volk 14:1-10 • Mozes op de bres voor het volk 14:11-25 • Een gelijk bericht 14:26-38 • Te laat geluisterd 14:39-45

45. Voorschriften 15:1-41 • Het bijzonder offer 15:1-16 • Heffing 15:17-21 • Opzettelijke- en onopzettelijke zonden 15:22-31 • Sabbatsschender 15:32-36 • De gedenkkwasten 15:37-41

46. Opstand 16:1-17:13 • Grote opstand 16:1-15 • Korach en zijn groep 16:16-22 • Datan en Abiram en hun groep 16:23-35 • Vuurpannen waarschuwing 16:36-40 * zie ook Hebr. 17:1-5 • Verzoenend reukwerk 16:41-50* zie ook Hebr. 17:6-15 • De bloeiende staf 17:1-13* zie ook Hebr. 17:16-28

47. Taken en Inkomsten Priesters 18:1-31 • Taken 18:1-7 • Inkomsten 18:8-32

48. Rode Koe en Reinigingswater 19:1-22 • Rood = wijst op het bloed. • Koe = tweede waarheid nooit opzettelijk gezondigd. • Zonder gebrek = Jezus was volmaakt. • Geen enkel werk = Het werk van Jezus.was de wil van de Vader te doen. • Buiten de legerplaats = Golgotha • Bloed naar ontmoetingstent = Door de kracht van Jezus bloed scheurde de voorhang. • Verbrand = toorn van God.

49. Reinigingswater • Boom = beeld van de mens (Psalm 1) ceder is een hele grote boom. • Hysop = Beeld van nietigheid en reiniging.Hysop = een heel klein plantje. Hij had gedaante nog heerlijkheid. • Samen met water spreekt het ook van reiniging.

50. Dood Mirjam / Zonde Mozes en Aäron 20:1-13 • De dood van Mirjam 20:1sobere mededeling.jaar wordt niet vermeld.Gaat niet het beloofde land binnen.Sterft als eerste van de drie.In Kades Barnea. • Mozes en AäronKernzonde Ze vertrouwden niet op God • Mozes moest tegen de rots spreken.