İSLAMİYET VE TÜRKLER

İSLAMİYET VE TÜRKLER TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABUL SÜRECİ TÜRKLERİN MÜSLÜMANLAŞMASINDA ETKİLİ OLAN ŞAHSİYETLER TÜRKLERİN İSLAMİYETE KATKILARI

İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRKLER • ÇEŞİTLİ DİNLER OLMAKLA BİRLİKTE EN YAYGIN İNANÇ GÖK TANRI İNANCIYDI. • GÖK TANRI İNANCINA GÖRE: • Yaratıcı tektir, • Tanrı üstün güç sahibidir, • Tanrı, her şeyi yönetir, • Tanrı, mükafat veya ceza verir • Cennet cehennem inancı vardır,

Türklerin inancıyla İSLAMİYETİN benzemesi • Türklerin islamı kabul etmesinde etken olmuştur. • Kolay bir şekilde İSLAM dinine adapte olmuşlardır. • İslamın karakterlerine en uygun din olmasıyla, bir yaşam felsefesi haline getirmişlerdir.

TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABUL ETMESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

TÜRKLER’İN İSLAMİYETLE TANIŞMASI

751 tarihinde meydana gelmiştir. • Müslüman araplarla Türkler aynı safta, Çinlilere karşı savaşmıştır. • Bu savaşta Türklerİslamiyeti, müslümanaraplarda Türkleri yakından tanıma fırsatı bulmuştur. • Bu savaştan sonra İslamiyete giriş hızlanmış, kitleler halinde İslamiyet kabul edilmiştir.

TÜRKLERDE İSLAM ANLAYIŞININ OLUŞMASINDA ETKİLİ OLAN ŞAHSİYETLER • EBU HANİFE (İmamı Azam) • Asıl adı Numan bin Sabittir. • Türkler arasında en yaygın fıkhi mezhep olan Hanefi mezhebinin kurucusudur. • İslam dünyasında İmamı Azam (Büyük İmam) olarak anılır. • İslamı Kuran ve sünnetin ışığında aklın ilkeleriyle yorumlamıştır. • Geçimini ticaret yaparak sağlamıştır.

Ebu Hanife’nin Din anlayışı • Allah’ın kitabındakini alır kabul ederim. Onda bulamazsam, Hz. Peygamberin güvenilir, alimlerce de bilinen sünnetiyle hareket ederim, onda da bulamazsam sahabeden dilediğim kimsenin reyini(görüşünü) alırım, fakat diğer insanların görüşlerine gelince bende onlar gibi içtihat ederim.

Maturidi • Asıl adı Ebu Mansur Muhammed bin Muhammed’dir. • Semarkant kenti’ninMaturit kasabasında doğmuştur. • Kelam ve Akait alanında kendini ileri derecede geliştirmiştir. • Ebu Hanife’nin öncülüğünü yaptığı yenilikçi , çoğulcu ve akılcı din anlayışı kelam alanında Maturidiile devam etti. • Dini konularda daha akılcı , gelişmelere ve hayatın gerçeklerine açık bir yöntem izleyen maturidi , öğrencilerine de bu bakış açısını kazandırmak için çalıştı.

Maturidi • İnsan aklıyla Allah’ı bilebilir • İnsan ancak gücünün yettiklerinden sorumludur. • İman taklide değil araştırmaya dayanmalıdır. • İyi ve kötü temel özellikleriyle akılla bilinebilir

Asıl adı Muhammed bin İdris’tir. • Şafii’nin yöntemi, özellikle Peygamberimizin sözleriyle davranışlarının incelenmesine dayanmıştır. • Şafiilik, ülkemizde daha çok Doğu ve GüneydoğuAnadolu bölgelerimizde yaygın bir mezheptir. • Yazmış olduğu fetvaları terkedip, yeni gittiği yerdeki insanların ihtiyacına göre yeni fetvalar yazmıştır.

Asıl adı Ebul Hasan el Eş’ari’dir. • Eş’arilik mezhebinin kurucusudur. • Yaşamı ilim öğrenmek ve öğretmekle geçmiştir. • Çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. • Görüş ve eserleriyle islam dünyasını büyük ölçüde etkilemiştir. • Nizamiye medreselerinde eğitim programı büyük oranda Eş’arilikekololünün görüşlerine göre yapılmıştır.

Ahmet Yesevi Türkistan’da yetişen büyük bilginlerdendir , 11.yüzyılda yaşamıştır. • Zamanın en büyük ve üstün bilginlerinden oldu. • Yetiştirmiş olduğu çok sayıda öğrencilerini farklı ülkere göndererek islamiyetin doğru şekilde öğretilip yayılmasını sağladı. • Anadolu’nun MüslamanTürklere yurt olmasında, onun manevi katkılarının rolü büyüktür. • Ahmet YeseviAnadoludakitürk edebiyatının yeşerip gelişmesine zemin hazırlamış, Yunus Emre gibi büyük şairlerin yetişmesine katkı sağlamıştır.

Ahmet Yesevi der ki; ‘’Kafir de olsa hiç kimsenin kalbini kırma, çünkü kalp kırmak Allahü Teala’yı kırmaktır. Gönlü kırık zavallı garip birini görsen yarasına merhem koy, onun yoldaşı ve yardımcısı ol.’’ Yukarıdaki söz Ahmet Yesevi’nin insanlara bakışı konusunda sizlere neler düşündürmektedir ?

Hacı Bektaş Veli • Hacı Bektaş Veli, Anadolu’da sevgi odaklı bir din anlayışının yerleşmesinde en etkili isimlerden biridir. • AnadolununTürkleşmesinde ve Müslümanlaşmasında büyük hizmetleri olmuştur. • Makalat adlı eseri vardır. O, bu eserde genel olarak Allah sevgisi ekseninde kişinin manevi ve ahlaki açıdan arınması üzerinde durur. • Hacı Bektaş Veli; Allah’ın varlığı, birliği, şeytanın kötülükleri ve ondan korunma yolları gibi konuları insanlara basit, açık ve etkili bir üslupla anlatmıştır.

Mevlana • Mevlana’ya göre varlığın özünde sevgi vardır. Allah insanı ve evreni sevgiyle yaratmıştır. Canlılar, sevgiyle yaşar ve hareket eder.Din de sevgi temeli üzerine kuruludur. • Mevlana, yaşamını İslam’ın sevgi dolu evrensel mesajını anlatmaya adamıştır. • O gönül kapısını herkese açar. Engin hoşgörü dolu olan şu dizeler ona aittir: ‘Gel,yine gel! Her ne olursan ol,yine gel! Hristiyan, Mecusi, Putperest te olsan yine gel! Bizim dergahımız umutsuzluk dergahı değildir; Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel!’

Yunus Emre • Yunus Emre, sevgiyi hayat felsefesi haline getirmiş bir bilgedir. Yaklaşık 700 yıldır Türk Milleti tarafından dilden dile aktarılmış, türkü ve ilahilere söz olmuş mısralarıyla o, Türk kültür ve medeniyeti’nin oluşumuna büyük katkılar sağlamıştır. • Yunus Emre insan sevgisiyle ilahi sevgiyi bağdaştırmıştır. Bunun en çarpıcı örneği ‘Yaratılanı hoş gör, Yaradan’dan ötürü’ dizeleridir. Gelin tanış olalım İşi kolay kılalım Sevelim sevilelim Dünya kimseye kalmaz.

Hacı Bayram Veli • Anadoluda dini ve ahlaki anlayışının oluşmasında büyük etkileri vardır. • Miskinliğe ve tembelliğe karşı çıkar, insanlara bağ ve bahçelerle uğraşmalarını, ekip biçmelerini ve ürün yetiştirerek ihtiyaçlarını gidermelerini tembihlerdi. • Ankarada doğmuş ve orada yaşamıştır.

TÜRKLERİN İSLAM MEDENİYETİNE KATKILARI • Türkler müslümanlığı benimsedikten sonra askeri alanda, din bilimleri alanında, ve pozitif bilimleri alanında İslama çok büyük hizmetler vermişlerdir. İslam dininin gelişip güçlenmesi ve yayılması için çalışmışlardır. • Türkler uzun süre İslam dünyasının kurulucuğunu yapmıştır. Özellikle Haçlı Seferleri karşısında İslam dünyasının Anadoluda en ön safını tutmuşlardır.

Ebu Hanife • Maturidi • Şafii • Eş’ari

Ahmet Yesevi • Hacı Bektaş Veli • Hacı Bayram Veli • Yunus Emre • Mevlana

İBNİ SİNA

FARABİ

ALİ KUŞÇU

HAREZMİ

BİRUNİ

MİMAR SİNAN

Hadi HATIRLAYALIM… NELER ÖĞRENDİK?

HAZIRLAYAN VE SUNAN ABDURRAHMAN YAĞCI

İSLAMİYET VE TÜRKLER