Derslerin AKTS Formlarında Ölçme ve Değerlendirme Prof. Dr. Selahattin GELBAL

1. Derslerin AKTS Formlarında Ölçme ve Değerlendirme Prof. Dr. Selahattin GELBAL

2. Eğitimde Kullanılan Ölçme Araç ve Yöntemleri • Geleneksel Ölçme Araç ve Yöntemleri 1. Yazılı Yoklamalar 2. Kısa Cevaplı Testler 3. Doğru-Yanlış Testleri 4. Ödev ve Projeler 5. Sözlü Sınavlar 6. Çoktan Seçmeli Testler

3. Geleneksel Ölçme Araç ve Yöntemleri 1. Yazılı Yoklamalar Yazılı olarak verilen birkaç sorunun yine yazılı olarak cevaplandırılması istenilen sınavlara yazılı yoklamalar adı verilmektedir.

4. Geleneksel Ölçme Araç ve Yöntemleri 2. Kısa Cevaplı Testler: Cevaplayıcının bir rakam, bir kelime ya da en çok bir cümle ile cevaplandırdığı sorulardan oluşan sınavlara kısa cevaplı testler adı verilmektedir.

5. Geleneksel Ölçme Araç ve Yöntemleri 5. Sözlü Sınavlar ve Mülakatlar: Sözlü sınavlar, soruların ve cevapların sözlü olarak verildiği sınavlar olarak tanımlanmaktadır. Sözel iletişim becerilerinin ölçülmesinde kullanılabilen tek ölçme yöntemidir.

6. Geleneksel Ölçme Araç ve Yöntemleri 6. Çoktan Seçmeli Testler: Sorulan bir sorunun cevabını, verilen cevaplar arasından seçme gerektiren maddelerden oluşan testlere çoktan seçmeli, ya da seçme gerektiren testler denilmektedir.

7. Yeni Ölçme Araç ve Yöntemleri B.Yeni Ölçme Araç ve Yöntemleri 1) Portfolyolar (gelişim dosyaları) 2) Performans değerlendirme ve gözlem 3) Tartışma 4) Görüşme (Mülâkat) 5) Projeler 6) Kavram haritaları

8. Portfolyo (Öğrenci Gelişim Dosyası) Bireyin gelişim ve öğrenme sürecini bir bütün olarak gösteren ve bunların değerlendirilmesini sağlayan sistemli ve amaçlı olarak oluşturulmuş gelişim dosyalarıdır.

9. Ödevler ve Projeler Bir konunun sınıf ortamı dışında araştırma yaparak derinlemesine incelenmesi ve raporlaştırılması ile yapılan çalışmalardır. Projeler, ‘proje değerlendirme formu’ kullanılarak puanlamada nesnellik sağlanabilir.

10. Öz Değerlendirme Belli bir konuda bireyin kendi kendisini değerlendirmesine öz değerlendirme denir. Öz değerlendirmede sübjektiflik olması nedeniyle daha çok öğrenme eksikliklerin belirlenmesinde kullanılmalıdır.

11. Yeni Ölçme Araç ve Yöntemleri Kavram Haritaları • Kavramlar, varlıklar, olaylar, insanlar ve düşünceler benzerliklerine göre gruplandırıldığında gruplara verilen ortak adlardır (Kaptan, 1999). Başka bir tanımda, Novak ve Govin (1984) kavram haritasını daha geniş bir kavram başlığı altındaki kavramların birbiriyle ilişkilerini gösteren iki boyutlu bir şema olarak ifade etmektedirler.

12. Derslerde ölçülen özellikler Derslerde öğrencilere kazandırılmaya çalışılan özellikler daha çok bilişsel süreçler ile ilgilidir. Bilişsel süreçlerin birbirinden farklılık göstermesi nedeniyle ölçülmesi de farklıdır.

27. Kavrama basamağındaki kazanımların genel özelliği öğrencinin kazandığı bilgiyi değişiklik yaparak sunabilmesidir. Öğrencinin iki farklı iletişim formunu kullanması, yorum yapabilmesi ve tahminde bulunması değişiklik yaptığını gösterir. Değişiklik yapılarak özellikleri açığa çıkaran bir öğrencinin bunları yapabilmelerini göstermede farklı sınav türleri kullanmak gerekir. Çoktan seçmeli testler kavrama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde kullanılabilmektedir.

28. Sorunun içeriğinde farklılık yapılabilirse kavrama basamağına uygun bir soru yazılmış olabilir. Bir kavramın tanımı derste geçen ifadesi dışında soruluyorsa, sorunun kavrama basamağında olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle kavrama basamağında da bilgi basamağında kullanılan ölçme yöntemlerinden faydalanılabilir.

29. Kısa cevaplı testler: Boşluk doldurmalı ve soru şeklinde sorulabilir. • Ancak soruda derste ve kitapta geçen ifadenin dışında bir cevap olmalı. • Çoktan seçmeli testler:Sorular çevirme, yorum yapma ve öteleme içerdiğinde kavramaya uygun olur. • Yazılı yoklamalar: Kısaca açıklama ve örneklendirme yaptırılması istenildiğinde uygun olur. • Doğru-yanlış testler: Bilgi farklı formatta verildiğinde öğrencinin bunu görebilmesi kavradığını gösterir. • Eşleştirmeli testler: Farklı içerikte olanların eşleştirilmesi kavramaya uygun olduğunu gösterir

30. Uygulama Basamağındaki Kazanımların Ölçülmesi Uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde bilgi ve kavrama basamaklarında önerilen ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin tamamının kullanılması uygun değildir. Uygulama, problem çözdürmeyi gerektirir. Problem çözdürme ise en kolay şekilde yazılı yoklamalar ile yapılabilir. Uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde yazılı yoklamaların kullanılması uygun bir yöntemdir.

31. Kısa cevaplı testler de yazılı yoklama sınavı özelliği taşır. Bu nedenle uygulama basamağında yer alan bir problemin çözümü kısa cevaplıya uygun olduğunda, bu testlerin kullanılması da önerilir.

32. Çoktan seçmeli testlerin uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde kullanımına yönelik tartışmalar iki gruba ayrılmıştır.

33. 1. Bunlardan biri ölçülemeyeceğine ilişkindir. Çoktan seçmeli sorularda madde kökünde sorulan sorunun doğru cevabı, seçenekler arasında verilmektedir. Doğru cevabın öğrenci tarafından çözülerek bulunulmayıp seçenekler arasında verilmesi ve öğrencinin daha az bilgiyle bu cevabı bulup işaretlemesinin, bir problem çözüm aşamalarını yerine getirmemesi nedeniyle kullanımının uygun olamayacağı düşünülmektedir.

34. 2. Diğer görüş ise her ne kadar sorunun doğru cevabı seçenekler arasında veriliyorsa da öğrenci bu cevabı bulabilmesi için problemi, yazılı yoklamalarda olduğu gibi çözmesi gerektiği görüşüdür. Öğrencinin yeni karşılaştığı soruyu çözerek doğru cevabı seçenekler arasından bulduğu için çoktan seçmeli testlerle de uygulama basamağındaki özellikleri ölçülebileceği düşünülmektedir.

35. Bu tartışmaların kullanılan ölçme yöntemlerinden çok bu yöntemlerde kullanılacak soruların yazımında sonlanabileceği açıktır. Soruların ölçülecek özelliği ortaya çıkarıcı şekilde sorulması bu tartışmaların önüne geçebilir.

36. Çoktan seçmeli testlerin farklı bir uygulaması olan eşleştirmeli sınavların, uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde kullanılması oldukça zordur. Eşleştirmeli sınavlarda daha çok iki farklı boyutta yer alan kavramlar ile bu kavramların tanımları veya özelikleri eşleştirilmeye çalışılır. Bu ise bir problem çözdürmekten oldukça uzaktır. Eşleştirmede problem çözdürmeyi gerektiren etkinlikler bulunabilirse mümkün hale gelebilir.

37. Doğru yanlış testlerinin uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde kullanımı uygun değildir. Çünkü doğru-yanlış testleri öğrenciden bir problem çözme davranışı gerektirmez. Ancak okuduğunu anlama ve zihinde düşünme davranışı gerektirir. Bu nedenle de uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesine uygun düşmez.

38. Analiz basamağındaki kazanımların ölçülmesi Analiz bir bütünü parçalara ayırma ve parçalar arasında var olan örüntüleri bulma özelliği taşır. Bu nedenle, analiz basamağındaki kazanımların ölçülmesi için uygun olan ölçme yöntemleri arasında, ödevler, projeler, vaka incelemeleri, yazılı yoklamalar, kavram haritaları yer almaktadır.

39. Sentez Basamağındaki kazanımların ölçülmesi Sentez parçalardan yeni bir ürün yaratmayı gerektirir. Bu nedenle uygun olan ölçme yöntemleri arasında ödev ve projeler gelmektedir.

40. Değerlendirme basamağındaki kazanımların ölçülmesi Ölçülmesi en zor olan ölçme araç ve yöntemleri arasında yer almaktadır. Eleştirel bakıldığı durumlarda değerlendirme yapıldığı ifade edilebilir. Bir ürünün üründe bulunması gereken iç ve dış ölçütler açısından incelenmesi gerekir. Bu ise ancak okul dışı etkinliklerle mümkün halde ölçülebilir. Bu nedenle ödevler ve projeler uygun yöntemler arasındadır.

41. TEŞEKKÜRLER… Selahattin GELBAL