SOCJOLOGIA JAKO NAUKA I WIEDZA

1. SOCJOLOGIA JAKO NAUKA I WIEDZA Socjologia jest to nauka o społeczeństwie ( z łac. Societes – społeczeństwo , z gr. Logos – rozum, nauka) Społeczeństwo to: a. zorganizowany zespół zbiorowości ludzkich posiadających wspólne warunki bytowania b. ogół więzi i stosunków społecznych oraz instytucji c. zbiorowość terytorialna stanowiąca układ zamknięty o własnej tożsamości będącą podstawą poczucia odrębności wobec innych

2. Wiedza – wszelka forma poznawania, całokształt informacji pozostających ze sobą w określonym (luźnym bądź systemowym) układzie będącym efektem poznaniaRodzaje wiedzy:a. naukowa b. potoczna c. artystyczno – literacka d. spekulatywnaNauka: • sens przedmiotowy – system uzasadnionych twierdzeń i teorii zawierające możliwie adekwatną – na danym etapie rozwoju poznania – wiedzę o zjawiskach i prawidłowościach rzeczywistości lub danego aspektu rzeczywistości, • sens funkcjonalny – zorganizowany proces poznawczy, ogół czynności i metod składających się na działalność badawczą zapewniającą obiektywne i uporządkowane poznania danego aspektu rzeczywistości, • sens socjologiczny – dziedzina kultury, która oprócz nauki w w/w celu znaczeniach współtworzy także system indukcji naukowo- badawczych, materialno – techniczna baza oraz zbiorowości uczonych

3. Cechy wiedzy naukowej: • wysoki poziom poprawności (adekwatność do rzeczywistości), • b. wysoki stopień pewności, • c. wysoki stopień usystemowania logicznego, • d. samokrytycyzm i samokontrola, • intersubiektywna komunikowalność sprawdzalność, • f. duża zawartość informacji, • g. wysoka zdolność eksploatacyjna, • h. duże możliwości prognostyczne, • duże zdolności heurystyczne (zdobywana wiedza jest źródłem nowej wiedzy) Cele nauki: • a. wewnętrzna (poznawcza), • b. zewnętrzna (praktyczna)

4. PRZEDMIOT I ZAKRES BADAŃ SOCJOLOGICZNYCH Socjologia jako nauka 1. Traktuje społeczeństwo jako uporządkowany zbiór ludzi posiadający prawidłowości i powtarzalne cechy 2. Odróżnia się od wiedzy potocznej metodami zdobywania wiedzy sposobami funkcjonowania i uzasadnienia twierdzeń oraz korzystania z rezultatów badań 3. Analizy zjawisk i procesów społ. oparte są o określone procedury (metoda naukowa), a. twierdzenia uzasadniające empirycznie /doświadczenie/ b. uogólnienia funkcjonują w formie praw społecznych c. język opisu jest precyzyjny, treść pojęć jest ustalona d. unikanie ocen i wartościowania e. podstawowe pytania organizujące proces poznawczy tj. jak jest, dlaczego tak jest, jak będzie, co zrobić aby zmienić stan obecny

5. Funkcje socjologii: 1. teoretyczne 2. praktyczne, a. diagnostyczna , b. prognostyczna, c. socjotechniczna Struktura organizacji ogólna; a. teoria struktur społecznych, b. teoria zmian społecznych 2. szczegółowa, socjologia rodziny, b. miasta, c. przemysłu, d. pracy, e. kultury, f. wiary, g. moralności, h. organizacji

6. Przedmiot i zakres badań socjologii • 1. kolejny etap soc w ramach soc ogólnej • 2. współczesnych przemian społ • zaawansowany podział praw, • powstanie dużej ilości organizacji opartej o sformalizowane normy prawa, • c. praca zawodowa oparta o reguły kontaktu i zasady techniczno-organizacyjnego, • d. rozdział pracy zawodowej od życia rodzinnego i domowego

7. Przyczyny wzrastającego stopnia zorganizowania społecznego: • 1. Aby skutecznie działać ludzie współcześnie muszą się organizować • 2. Organizacje obejmujące najwyższe funkcje społ • produkcję dóbr materialnych, • b. utrzymanie porządku, • c. kształcenie i wychowywanie nowych pokoleń • d. ochrona zdrowia, • e. wypoczynek, • f. załatwianie spraw osobistych rodzinnych • 3. Skuteczność działań jednostki wzrasta jeśli ma wsparcie organizacji

8. TYPY I CELE BADAŃ Typy badań a. opisowe celem jest uzyskanie naukowego potwierdzenia tez o jakimś fakcie lub zjawisku społecznych b. wyjaśniające poszukiwanie odpowiedzi na pytanie „dlaczego” c. praktyczne zastosowanie uzyskanej wiedzy w celu dokonania zmian w obszarze badanych zjawisk społecznych

9. Metody badań • Metody i techniki zbierania badań, • obserwacje (zewnętrzna i wewnętrzna), • b. ankiety i sondaże, • pytanie o fakty, o opinie, otwarte, zamknięte, sugerujące, błąd manipulacyjny, ilość informacji poszukiwanych w jednym pytaniu, • d. gromadzenie autobiografii i wypowiedzi osobistych, • e. gromadzenie dokumentów • 2. Metoda opracowania materiałów, • metoda statystyczne, • b. analiza treści wypowiedzi i dokumentów, • c. sprawozdania z badań • 3. Metoda interpretacji, • metoda historyczna, • b. analiza porównawcza, • c. analiza genetyczna, strukturalna, funkcjonalna.

10. WŁADZA ORGANIZACJIWładza – relacje między podmiotami społecznymi (jednostkowym, grupowym) oparta o zasadę zależności tj. możliwości wywierania wpływu na zachowanie podmiotu społecznego niezależnie od jej woliŹródła władzy: • przymus, • b. nagradzanie, • c. władza prawa, • d. władza kompetencji, • e. władza odniesieniaRodzaje władzy • władza stanowiska (pozycji w organizacji) czyli uprawnienia i możliwości wpływania na ludzi przypisane do zajmowanego stanowiska w organizacji, • b. władza osobista (autorytet) władza oparta na identyfikacji z osobą kierownika, wynika z przeświadczenia podwładnych o niezwykłej sile charakteru czy intelektu przywódcy

11. KIEROWANIE I STYLE KIEROWANIA Kierowanie jest działaniem skierowanym na innych z zamiarem wywołania określonych zachowań i czynności związanych z realizacją celów organizacji. Podstawą kierowania jest posiadanie władzy a. władza stanowiska (pozycja w organizacji) b. władza osobista (autorytet) Role kierownika a. społeczna b. informacyjna c. decyzyjna Funkcje kierownika a. planowania b. organizowanie c. motywowania d. kontrolowania

12. Determinanty procesu kierowania a. wewnętrzna wielkość organizacji, jej struktura zasoby, cele i zadania b. zewnętrzna środowisko społeczne w jakim działa organizacja c. cechy osobowościowe kompetencje kierownika i podwładnych Techniki kierowania a. przymus (kary i nagrody) b. wykorzystywanie formalnych uprawnień c. przekonywanie d. partycypacja w kierowaniu e. manipulacja

13. Styl w miarę jednorodny, charakterystyczny dla zwierzchnika, sposób postępowania w różnych sytuacjach. • Determinanty stylu kierowania • psychologiczno-społeczne • osobowość • b. wzory społeczne i kulturowe • 2. Organizacyjne • właściwości struktury organizacjiKryteria stylów kierowania • wg sposobu decydowania • c. wg orientacji kierownikaStyle kierowania • autokratyczny • b. liberalny • c. demokratyczny

14. Komunikacja z łac. Communico oznacza uczynić wspólnym, mieć coś z kimśKomunikowanie się polega na przekazywaniu wiadomości, porozumiewaniu sięKomunikacja proces wysyłania i odbierania informacji w formie symbolicznej, który dochodzi do skutku ze względu na ogół predyspozycji i umiejętności człowieka pozwalających porozumieć się z innymiKomunikowanie się w organizacji dynamiczny i wielokierunkowy system relacji interpersonalnych oparty o przekaz informacji wśród pracowników, jednostek organizacyjnych i ich otoczenia, zawierający określone wzory tworzenia, przesyłania, interpretowania wiadomości i zasad współpracy, pozwalający optymalnie wykorzystać zdolności i umiejętności pracowników oraz osłabiać zachowania, które obniżają efektywność systemu organizacji

15. Funkcje komunikacji • przełamanie barier wzajemnej nieufności • b. stwarzanie klimatu współpracy i dyskusji • c. zwiększenie wzajemnej akceptacji członków w zespole • d. lepsze rozumienie ról pełnionych w zespole i wzajemnej odpowiedzialności za ustalenia i realizację celów • e. zwiększenie skuteczności i efektywności działań jednostek i zespołów • f. kształcenie wzorów przekazywania i interpretacji informacji

16. Właściwości komunikowania się • największy zasięg • b. hierarchiczny układ • c. relacje między uczestnikami mają charakter formalny, obligatoryjny i organizacyjny • d. reguły postępowania mają podstawy prawne e. planowość, zadaniowość i specjalizacja • Typy komunikacji • werbalna -> kom pośrednia i bezpośrednia • b. Niewerbalna • Komunik w organizacji • komunik wewnątrz organizacji (pomiędzy pracownikami -> przełożony -> podwładny) • b. kom z otoczeniem zewnętrznym (kontrahenci, klienci, dystrybutorzy)

17. Typy sytemu komunik w administracji • formalny – określony organizacyjnie przepływ informacji wg określonego porządku, reguły, planu • b. nieformalny – organizacyjnie nie wyznaczony, brak porządku, różne kierunki przepływu, związany z nieformalnymi kontaktami zadaniowymi • Typy komunik organizacyjnego • informacyjne • b. decyzyjne • c. Perswazyjne • Kierunki komunik się w organizacji • pionowe • b. poziome

18. Model Lasswela • Nadawca (kto mówi?) • b. Komunikat (co mówi?) • c. Kanał (za pośrednictwem jakiego kanału mówi?) • d. Odbiorca (do kogo mówi?) e. efekt (z jakim skutkiem mówi?) • Podstawowe umiejętności w komunikowaniu się • zdolność wyrażania własnych myśli • b. umiejętność słuchania • c. umiejętność rozumienia czytanego tekstu • d. umiejętność pisania sprawozdań, referatów • e. umiejętność wysyłania i interpretacji sygnałów niewerbalnych

19. Struktura organizacji A. NADAWCA a. intencja (zamiar, myśli uczucie)b. kodowanie (przekład zamiaru, myśli uczucia – na informacje, przekształcenie w symboliczną postać)c. wiadomość (informacje przekazywana w postaci sygnałów)Kanał przekazywania, szum informacyjny i fizyczno - psychologiczny

20. Struktura organizacji B. ODBIORCAa. odbiór wiadomości (aktywna reakcja na sygnały)b. odkodowanie (nadawanie znaczenia odebranej wiadomości)c. interpretacja (intencje jakie odbiorca przyjmuje od nadawcy)

21. Przedmiotem socjologii organizacji są społeczne uwarunkowania oraz skutki ludzkich działań które tworzą z pojedynczych osobników ludzkich całości społeczne o uporządkowanym charakterze zwane organizacją.Istotą socjologii organizacji jest to że stanowią specyficzne struktury społeczne które cechują się następującymi właściwościami:

22. każda organizacja składa się ze specyficznych dla siebie elementów • 2. istnieją wewnętrzne współzależności pomiędzy tymi trzema elementami, właściwe tylko tej organizacji • 3.Orgamnizacja zawsze stanowi specyficzny system informacyjny który związany jest z właściwymi dla tej relacji oraz właściwościami poszczególnych elementów które potrafią nadać oraz odebrać przetwarzać i rozumieć określone informacje przekazywane w organizacji • 4.Organizacje zawsze funkcjonują jako struktury celowo-zadaniowe w których istota sprowadza się do • a. formowania zadań i celów organizacji jako całości • b. zadania właściwe dla poszczególnych elementów konstytuujących daną organizację • c. organizacje zawsze funkcjonują jako względnie autonomiczne całości • d. całości te musza mieć względnie jednolity charakter czyli stanowić w całości porządek

23. Organizacja to zjawiska społeczne które wynikają przede wszystkim z działań ludzkich związanych z realizacją potrzeb, interesów i celów jednostek zbiorowości ludzkich. Socjologia organizacji zajmuje się przede wszystkim więc badaniem zasadniczych uwarunkowań powstawania i rozwoju organizacji, ponadto zajmuje się metodami i technikami wpływania na ich funkcjonowanie czyli sterowania nimi. Zajmuje się również badaniami patologicznych form wpływania na organizację czyli socjo i psychomanipulację.Socjologia organizacji należy odróżnić od jej pokrewnej dziedziny zwanej socjologią zarządzania. Istotą socjologii organizacji jest badanie mechanizmu funkcjonowania specyficznych struktur zwanych organizacjami.

24. Zasadnicze rodzaje organizacji 1. podstawowe właściwości struktur organizacji – należą do nich swoiste systemy społeczne analogiczne do takich jak grupy społeczne, społeczności, instytucje w sensie organizacyjnym. Cechują się one w swym funkcjonowaniu następującymi właściwościami: a. specyficznymi dla siebie celami i zadaniami b. metodami i technikami ich realizacji c. określonymi rolami społecznymi związanymi z realizacją tych zadań. Role społeczne są pojmowane tu jako prawa i obowiązki określonych członków organizacji d. każda organizacja posiada system stancji e. każda organizacja w związku z tym wytwarza swoistą świadomość organizacyjną oraz kulturę organizacyjną, czyli sposób myślenia o organizacji i w organizacji

25. 2. Do podstawowych rodzajów struktur organizacji zaliczamy: PODZIAŁ I • a. formalne czyli takie które funkcjonują w organizacji o uporządkowaną, względnie spójną i wyrażoną mniej lub bardziej bezpośrednie normy i wartości oraz postępowania członków danej organizacji • b. nieformalne które nie posiadają określonych reguł funkcjonowania i zachowania członkówPODZIAŁ II • legalne to takie które posiadają zewnętrzną akceptację w odniesieniu do swoich celów, zadań, czyli posiadają zewnętrzną sankcję • b. nielegalne to takie organizacje które funkcjonują bez przyzwolenia zewnętrznego lub których metody funkcjonowania nie pozyskują pozytywnej sankcji społecznych

26. PODZIAŁ III • wertykalne to takie które funkcjonują w oparciu o pionowe uporządkowanie relacji pomiędzy ich elementami są to zawsze struktury o charakterze hierarchicznym • b. horyzontalne czyli takie których zróżnicowanie ma charakter płaski tzn. że poszczególnym elementom przysługują podobne uprawnienia a różnią się pomiędzy sobą pełnieniem określonych funkcji, ról co nie wiąże się z zajmowaniem wyższych bądź niższych pozycji

27. PODZIAŁ IV • organizacje pierwotne to takie które powstają w sposób spontaniczny na drodze samo organizacji tzn. bezcelowej i bez świadomej działalności organizacji człowieka • b. organizacje wtórne to takie które powstają w celu realizacji określonych zadań w dwojakim charakterze • 1)powstają w wyniku oddziaływania zewnętrznych sytuacji lub osób które skłaniają jednostki zbiorowości do określonego postępowania • 2) w zbiorowości pojawia się przywódca który formuje cele i skłania ludzi do ich realizacji przedstawiając je bądź jako ich cele bądź cele szerszych zbiorowości

28. Społeczne determinanty organizacji 1. determinacja gospodarcza – związane są z uwarunkowaniem materialnych możliwości funkcjonowania rzeczywistości społecznej jako całości . Każda organizacja w zróżnicowanym stopniu wchodzi w różnorodne relacje ze strukturami gospodarczymi ze względu na konieczności uzyskiwania materialnych środków do naszej egzystencji, relacje te mogą mieć charakter bezpośredni, legalny i formalny, bezpośredni i nielegalny, pośredni legalny i pośredni nielegalny

29. Społeczne determinanty organizacji a. instytucje społeczne to takie wytwory życia społecznego materialne i świadomościowe które warunkują funkcjonowanie organizacji działając jako zewnętrzne regulatory. Do podstawowych instytucji o charakterze materialnym zaliczamy tzw. organizacje regulacyjne. Instytucje jako regulatory świadomościowe które kontynuując różne formy wiedzy i świadomości społecznej - wiedza potoczna czyli taka którą ludzie uzyskują z toku codziennego życia a której zdobycie nie wymaga żadnych umiejętności

30. Społeczne determinanty organizacji - świadomość moralna czyli te wszystkie informacje które nabyliśmy w stosunkach z innymi ludźmi a które odnoszą się do naszych zachowań w stosunku do innych jednostek zbiorowości i organizacji w których uczestniczyliśmy oraz społeczeństwa jako całości - wiedza moralna uczy odróżnienia zachowań ocenionych pozytywnie - wiedza i wiara religijna - prawo - literatura, sztuka - ideologia i świadomość polityczna

31. Społeczne determinanty organizacji - wiedza filozoficzna - wiedza naukowa 2. Struktury społeczne czyli istniejące w danym społeczeństwie niezależnie od woli i świadomości jednostek zbiorowości i inne elementy życia społecznego jako czynniki kierujące określamy rodzaj organizacji. 3. determinacja materialna – do tych czynników warunkujących zachowania ludzkie a w efekcie funkcjonowanie organizacji zaliczamy wszystkie takie wytwory ludzkiej aktywności które służą zaspakajaniu biologicznych potrzeb człowieka lub też funkcjonują w charakterze środków służących wytwarzaniu materialnych czynników pracy ludzkiej.

32. Społeczne determinanty organizacji 4. psychiczneŚrodowisko organizacyjne to specyficzny aspekt szerszego środowiska zwanego społeczeństwem, które stanowi wszystkie zjawiska, procesy, struktury społecznej oraz efekty z ich istnienia i funkcjonowania, które warunkują sytuacje i funkcjonowanie jednostek jako członków organizacji oraz organizacji jako takich.

33. Środowisko organizacji dzieli się na: 1. zewnętrzne czyli te wszystkie zbiorowości i grupy społeczne których jednostka nie jest członkiem a które wpływają na jej sytuację oraz funkcjonowanie organizacji do której należy. Otoczenie zewnętrze posiada dwa zasadnicze aspekty a. realny tzn. istniejące i rzeczywiście oddziaływujące elementy otoczenia b. potencjalny czyli taki który aktualnie nie wpływa na organizację ale może wpłynąć na jej członków bądź na samą organizację w bliższym lub dalszym czasie

34. Środowisko organizacji dzieli się na: Środowisko zewnętrzne to przede wszystkim takie zjawiska jak: a. poziom i charakter zależności danej organizacji od struktur i organizacji zewnętrznych b. charakter tzw. otoczenia bezpośredniego i pośredniego c. otoczenie kompatybilne bądź nie z naszymi celami i potrzebami d. oddalenie czyli otoczenie konkurencyjne e. otoczenie naturalne f. otoczenie sztuczne

35. Społeczne determinanty organizacji 2. wewnętrzne to specyficzna struktura elementów i właściwości które tworzą: a. skład organizacyjny czyli struktura personalna, demograficzna, kulturowa, psychospołeczną, odnosząca się do potrzeb motywacji postaci i osobowości b. hierarchie organizacyjne oraz struktura ról organizacji czyli specyficzny dla organizacji rodzaj i zakres zadań oraz uprawnień związanych z miejscem zajmowanym przez jednostkę w organizacji

36. Środowisko organizacji dzieli się na c. formalne i nieformalne podstruktury organizacji d. poziom zewnętrzny spójności organizacji e. sprzeczności i konflikty wewnętrzną f. zasoby materialne organizacji g. cele i zadania organizacji h. wielkość organizacji. http://www.sciaga.pl/tekst/36231-37- socjologia_jako_nauka_i_wiedza