به نام پروردگار

1. به نام پروردگار

2. زیست شناسی سلولی و مولکولی جلسه اول دستگاه گلژی

3. سلول چیست؟ • انواع سلول ها؟ • بافت چیست؟ • ماکرو مولکول ها؟ • ویروس ها؟ • سلول از چه بخشهایی ساخته شده است؟

4. اندام چیست؟ • اندامک درون سلولی چیست؟ • شبکه آندوپلاسمی و انواع آن؟

5. Golgi apparatus

7. مقدمه • دستگاه گلژي در سال 1898 توسط كاميلو گلژي ياخته شناس ايتاليايي براي اولين بار توصيف شد و آن را دستگاه رتيكولار داخلي سلول ناميدند كه بعدا به افتخار وي نام آن را به دستگاه گلژي تغيير دادند.گلژي در سال 1906 به دليل كارهاي زيادي كه در زمينه سيتولوژي و هيستولوژي انجام داده بود به دريافت جايزه نوبل نائل آمد.اين ارگانل براي ساليان متمادي به عنوان موضوع بحث انگيز مابين سيتولوژيستها باقي ماند زيرا به راحتي در سلول هاي مختلف قابل تشخيص نبود .

8. کامیلو گلژی براي قابل رويت ساختن آنها گلژي از رنگهايي كه محتواي نقره-اسميوم و فلزات سنگين ديگر بود استفاده كرد CAMILLO GOLGI NOBEL PRIZE FOR THE “BLACK STAIN”

9. آیا همه سلولها دستگاه گلژی دارند؟ • با مطالعه سلولها توسط میکروسکوبهای نوری و الکترونی به این نتیجه رسیده‌اند که دستگاه گلژی هم در یاخته‌های جانوری و هم در یاخته‌های گیاهی وجود دارد و یکی از اجزا مهم ساختمانی یاخته‌هاست که بویژه در اعمال ترشحی سلولها فعالیت زیادی دارد. • در قارچها، دیکتیوزومها کمیاب هستند • در پروکاریوتها تاکنون دیکتیوزومی شناخته نشده است.

10. ساختمان دستگاه گلژی • ساکول،سیسترن،سیسترنا • دیکتیوزوم(3 تا 8 سیسترن): واحد اصلی دستگاه گلژی

11. ساکول یا سیسترن یا سیسترنا • کیسه‌های پهن و قرصی شکل غشایی • بخش میانی صاف و وسعتی حدود یک میکرومتر • کناره‌های کیسه بسیار چین خورده و متراکم که قدرت جوانه زدن دارند و وزیکولهای کوچکی را ایجاد می‌کنند. • هر ساکول حالت کمانی دارد و یک سطح آن برآمده و سطح دیگر فرو رفته است. • ضخامت غشای ساکول همانند غشاي شبكه آندوپلاسمي است. • سطح سیسترن یا ساکول صاف و بدون ريبوزوم است. • بین ساکولهای یک دیکتیوزوم سيتوزول وجود دارد و توسط پروتئینهای رشته‌ای و لوله‌ای بهم متصل شده‌اند.

12. بخشهای دیکتیوزوم • سطح محدب،سطح نزدیک،cis • ناحیه میانی medial • سطح مقعر، سطح دور، trans

13. سطح محدب،سطح نزدیک،cis • ناحیه یا قطب محدب: این قطب به نامهای مختلف از جمله سطح نزدیک ، سطح تشکیل ، سطح کروموفیل ، سطح اسموفیل و سطح سیس (Cis) نامیده می‌شود. این بخش نزدیک به شبكه آندوپلاسمي و گاهی پوشش هسته اي قرار دارد و از راه حفره‌های گذر یا وزیکولهای انتقالی با شبکه آندوپلاسمی ارتباط دارد و مواد از ناحیه Transition شبکه آندوپلاسمی به دستگاه گلژی می‌رسد. این سطح کروموفیل یا رنگ دوست است.ساکولهای جدید از این سطح بر روی ساکولهای قدیم قرار می‌گیرند و به همین جهت سطح تشکیل نیز نامیده می‌شوند. غشاهای سیترناهای جدید نازکتر از قدیمیها هستند. وزیکولهای کوچکی به نام وزیکولهای انتقالی یا حفره‌های گذر به عنوان ساختارهای انتقالی برای حمل مواد از شبکه آندوپلاسمی دانه‌دار به گلژی در منطقه سیس وارد عمل می‌شود. گاهی برخی وزیکولها از بخش سیس گلژی به شبکه آندوپلاسمی برگردانده می‌شوند.

14. ناحیه میانی medial • چند کیسه یا ساکول دارد که بطور منظم روی هم قرار گرفته‌اند. تعداد این کیسه‌ها به نوع سلول بستگی دارد و اغلب نزدیک به 5 است.

15. سطح مقعر، سطح دور، trans • به نامهای سطح ترشح ، سطح گود یا کاو ، سطح بلوغ ، منطقه ترانس ، سطح کروموفوب یا رنگ گریز نیز خوانده می‌شود. این سطح دور از شبکه آندوپلاسمی و در مجاورت کیسه‌های ترشحی و گرانولهای ذخیره‌ای قرار دارد و مواد از این طریق از گلژی خارج می‌شوند و با واسطه حفره گلژی به سوی بخشهای دیگر از جمله غشاي سيتوپلاسمي می‌روند. در این سطح ساکولها یا سیسترناهای قدیمی به صورت حفره یا وزیکول در می‌آیند که مواد ترشحی در آنها وجود دارد.

16. سطح تشکیل و سطح ترشح؟

17. دوناحیه مرتبط با دستگاه گلژی • شبکه ترانس گلژی TGN: در مجاورت سطح دور و شامل کیسه های چندشکل • شبکه سیس گلژی CGN: مجموعه کیسه های چندشکل و به هم پیوسته در مجاورت سطح نزدیک

19. تركيبات شيميايي دستگاه گلژي • اساس تركيب شيميايي دستگاه گلژي فسفوليپوپروتئيني است . • 1-غشاي گلژي داراي 60% پروتئين و 40% ليپيد است كه • از مهمترين فسفوليپيدهاي دستگاه گلژي جانوران فسفاتيديل كولين و در سلول هاي گياهي فسفاتيديل گليسرول و اسيد فسفاتيديك است . • 2-كربوهيدراتها شامل گلوكز-گالاكتوز-مانوز-فروكتوز-پنتوزها • 3-آنزيمها-گليكوزيل ترانسفراز انتقال قند از يك دهنده به يك پذيرنده را كاتاليز مي كند آنزيم نشانه دستگاه گلژي است تيامين پيروفسفاتاز-اسيد فسفاتاز و آنزيمهاي هيدرولازي است . • 4- آب • 5      - مواد معدني  • 6- گليكوپروتدينها

20. منشا و نحوه تشكيل دستگاه گلژي • 1- وزيكول هايي كه از شبكه آندوپلاسمي جدا مي گردند . • 2- وزيكولهايي كه از غشا خارجي پوشش هسته منشا مي گيرند . • 3- وزيكولهايي كه از به درون كشيده شدن غشا پلاسمايي تشكيل مي گردند . • 4- تقسيم دستگاه هاي گلژي كه قبلا در سلول موجود بوده اند . • نظريه اي كه منشا دستگاه گلژي را شبكه آندوپلاسمي دانسته بيشتر مورد قبول مي باشد و توسط مطالعات گوناگون به اثبات رسيده است . وزيكول هايي كه از شبكه آندوپلاسمي جدا مي گردند و وزيكولهاي انتقالي ناميده مي شوند به قسمت سيس گلژي مهاجرت نموده و با سيسترنهاي آن ناحيه ادغام مي گردند كه بدين نحو باعث رشد گلژي مي شوند . تصور براين است كه يك دستگاه گلژي كامل به اين طريق مي تواند به وجود آيد. در خلال تقسيم سلولي در گياهان و جانوران تعداد دستگاه گلژي افزايش مي يابد و پس از تقسيم هر دو سلول دختر حاصله تقريبا داراي تعداد يكساني از اين ارگانل با سلول والد خود مي باشند .تصاوير پي در پي كه از مراحل تقسيم سلولي گرفته شده نشان مي دهند كه تعداد دستگاه گلژي در مراحل متافاز يا آنافاز ميتوز بيشتر از مراحل ما قبل مي باشد .

21. اعمال دستگاه گلژی • پردازش و آماده سازی محصولات تازه سنتز شده سلولی.گلیکوزیلاسیون پروتئینهای ترشحی: این فرایند در شبکه آندوپلاسمی دانه‌دار آغاز می‌شود اما طویل شدن و پردازش زنجیره پلی‌ساکارید در گلژی انجام می‌گیرد.سولفاتاسیون: افزودن گروه‌های سولفات به پروتئینها در سطح دور یا ترانس انجام می‌گیرد.فزودن گروه‌های فسفات به پروتئينها.راهنمایی پروتئینها به سوی هدف نهایی.دخالت در سازماندهی برخی از اندامکهای سلولی از جمله ليزوزومها.دخالت در تشکیل ، گسترش و رشد غشاي سلولي.دخالت در ترشحات نورونی یا تشکیل کیسه‌های سیناسپی محتوی نوروترانسيمترترشح موسیلاژها و مواد ژله‌ای با زیر بنای پلی ساکاریدهای اسیدی بویژه در سلولهاي گياهي.دخالت در تولید و ترشح پولک و پوشش سیلیسی سطح جلبكها.دخالت دراگزو سيتوز سلول.ایجاد تغییرات شیمیایی در مولکولها

22. میکروبادی ها • در گذشته میکروبادی برای نامیدن اجزای سلولی مختلفی مثل حفره های کوچک سیتوپلاسمی، واکوئل های کوچک و حفره های حاصل از به درون برگشتگی غشا سلول و اندامک هایی مثل پراکسی زوم و گلی اکسی زوم به کار بردم می شد. • میکروبادی ها از نظر شکل ظاهری، ساختار و ترکیب شیمیایی و عملکرد در سلول ها ، بافت ها و گونه های مختلف جانوران تنوع زیادی دارند. مهم ترین انواع میکروبادی ها شامل پراکسی زوم ها و گلی اکسی زوم ها هستند. • تک غشایی و ماتریکس گرانولار

23. موفق باشین