Medische regulering : physician-led of society-led ?

1. Medischeregulering:physician-led of society-led? Medisch-maatschappelijke argumenten voor afschaffing van de Orde van artsen en vervanging door moderne, democratische, niet-coporatistische alternatieven Kris Merckx, arts Brussel, 5 juni 2010 Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk 1

2. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Inhoud • 1938 – 2010: gigantische maatschappelijke veranderingen, vooral in gezondheidszorg • ‘Oude’ kritieken op Orde nog relevant? • Nieuwe bezwaren tegen een Orde • Steun aan alternatief Progress Lawyer’s Network • Oproep tot de collega’s 2

3. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk 1938 – 2010: een wereld van verschil • 1938: Wet op Orde van Geneesheren (pas uitgevoerd in 1947, toegepast door bezetter in 1942) • Product van zijn tijd • Geneeskunde = ‘colloque singulier’ ‘eer, waardigheid, ‘collegialiteit’ • 1967 ° huidige Orde: stempel van artsensyndicalisme (staking 1964) • -> 2010: Ontwikkeling gezondheidszorg tot sector met grote impact. De hele maatschappij is betrokken • als patiënt • als stakeholders, financiers en rechthebbenden van de ziekteverzekering (Sociale Zekerheid) 3

4. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Wijzigingen in gezondheidszorgsector zelf • aantal gezondheidswerkers ziekenhuizen grootste bedrijven • democratisering en feminisering artsenberoep  • multidisciplinariteit  migratie  • medische wetenschap en technologie spectaculair  • bio-ethische vraagstukken abortus, euthanasie, in vitro fertilisatie (IVF), prenatale en preïmplantatie- diagnostiek, experimenten op mensen en embryo’s, stamcel- en gentherapie… 4

5. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Enorme sociaal-economische impact • Sociale zekerheid = 87 miljard euro = 25 % BBP • Gezondheidszorg (RIZIV) = 24 miljard euro = 24 x bedrag 1970 = + 4,5 % reëel/jaar = 7 % BPP • Eigen aandeel: • 1970: 10 % -> 2003: 28 % -> totaal 9 % BPP • Hospitalisatieverzekeringen én premies  • Toegankelijkheid  • Besluit: Gezondheidszorg zaak van hele maatschappij niet van 45.000 artsen -> physician-led regulation is niet meer van deze tijd 5

6. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk ‘Oude’ kritieken op Orde nog relevant? Ja. Corporatisme - instrument van Syndicale Kamers van geneesheren ‘Bij de verkiezingen van 7 maart 1979 voor de Provinciale Raden van de Orde werden 77 van de 140 te begeven zetels toegewezen aan leden van onze Syndicale Kamers.’ • Syndicale Berichten, nr. 442, 31 maart 1979 Dr. Joseph Farber, ondervoorzitter Nationale Raad Orde én leider van de Syndicale Kamers (hier links van Dr. Wynen) verdedigde openlijk de “samenbundeling van de syndicale en ordinale macht” 6

7. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Breekpunt: ‘Deontologische verantwoording’ artsenstaking 1979-1980 door Nationale Raad • Magistraat Albert Meeùs neemt ontslag uit Nationale Raad • Betaalstaking lidgeld Orde door 600 artsen waaronder vele academici 7

8. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk • Ook vandaag nog grote invloed Absym- Bvas- Dr. J. De Toeuf, dr. R. Haché…, functies in syndicaat én Orde - Dr. Roland Lemye (Absym- Bvas) met Orde naar CEOM - Absym vertegenwoordigt België in CPME • BVAS representatief voor 60% artsen (: 2) maar gedachtegoed over gezondheidszorg is niet representatief voor maatschappijbv. tegen forfait en pro dominantie prestatiegeneeskunde • Aanwezigheid van andere belangengroepen zoals medische laboratoria (met artsen-aandeelhouders), ziekenhuisgroepen… • -> Mislukking poging hervorming Orde van binnenin. Afhakers: - prof. Clara en prof. H. Janssens (UIA)- dr. Cornette (CGSP, Liège)- dr. Paul Franssen (Limburg) e.a. 8

9. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Nog oude én… vooral nieuwe bezwaren • Oude: de Orde is • pro geneeskunde met 2 snelheden (prof. Sokal, dr. Haché) • passief of tolerant tegenover honorariaoverschrijdingen • welwillend t.a.v. pharma.be: o.a. pro sponsoring bijscholing • geen dam tegen commercialisering en privatisering • Nieuwe bezwaren • De Orde liep achterop of was contra in grote ethische dossiers (abortus, euthanasie,…) • Vele taken beter opgenomen door o.a. Raadgevend Comité voor Bio-ethiek, bio-ethische commissies, Kenniscentrum (KCE), diensten RIZIV (evaluatie-controle) e.a. ministeriële diensten… • Ze is passief tegenover  supplementen en premies hospitalisatieverzekering 9

10. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Belangrijk nieuw argument: bloedarmoede Orde • Verkiezingen: kandidaten = mandaten, desinteresse (test: laat lidmaatschap vrij) • -> Ultra-kleine groep artsen >< omvang en complexiteit van regulering moderne gezondheidszorg. Bv. vrij verkeer van artsen , ontsporingen publiciteit op Internet • Dit is geen takenpakket meer voor vrije tijd of pensioen • Democratisch georganiseerde medische regulering met lekenmeerderheid en deskundigheid is onafwendbaar. • Voor het alternatief van Progress Lawyer’s Network: • Normering door Hoge Raad deontologie (De Meyer-Detiège, Vankrunkelsven) • Sanctionering: gewone rechtbanken + inspiratie uit Nederland, UK en Finland 10

11. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Krachtlijnen van alternatief NORMERING Hoge Raad voor deontologie van de gezondheidsberoepen. Samenstelling en taken ± zoals in wetsvoorstel Magda De Meyer SUPERVISIE EN SANCTIONERING Zie juridische alternatieven Progress Lawyers Network Zie ervaring Nederland - 400 FTE Inspectie Gezondheidszorg i.s.m. medische tuchtcolleges- KNMG: vrijwillig lidmaatschap, morele autoriteit, interne controle en arbitrage Zie Finland en plannen Groot-Britannië Is kostprijs van zo’n vrij omvangrijk apparaat een bezwaar? Neen. Goede supervisie zal overconsumptie, Riziv-fraude, beroepsfouten… voorkomen en dus besparen 11

12. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk UK 2011: Office of Health Professionals Adjudicator (OHPA) 1998: Shipman- affaire (dokter-seriemoordenaar, 15 doden) Dame Janet Smith’s Shipman enquiry (5 j.) > veel grotere publieke controle over medische regulering nodig Hoe? Door oprichting OHPAEen meerderheid van leken en deskundigenFaire, efficiente beslissingen onafhankelijk van druk beroepen en regering Consulteert ruim beroepsgroepen o.a. General Medical Council (GMC) die Is geprivilegieerde gesprekspartner Met taken in beroepsgroep maar geen disciplinaire rechtspraak 12

13. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Het voorbeeld van Finland Uitstekende scores menselijke ontwikkeling (onderwijs, gezondheid): Lange traditie van public-led supervisie van de gezondheidszorgberoepen in samenwerking met de beroepsverenigingen. 1 januari 2009: Het Nationale Agentschap voor Productcontrole voor Welzijn en Gezondheid en het Nationaal College voor Medico-legale Aangelegenheden smolten samen -> nieuw centraal bureau van de administratieve sector van het Ministerie voor Sociale Zaken en Volksgezondheid: de ‘National Supervisory Authority for Welfare and Health’ (in het Fins VALVIRA) Werkt op basis van wet op patiëntenrechten (= code plichtenleer) en wet op gezondheidszorgberoepen Departement Supervisie gezondheidszorgberoepen: beroepsbeoefenaars (40%), juristen en ethici (40%), administratief personeel (10%). ‘Geen gestapo maar vorming, ondersteuning, bereikbaar voor advies’ (30 FTE). Supervisory board of Healthprofessions: een meerderheid van deskundigen van Valvira naast vertegenwoordigers van de beroepsgroep. Finish Medical Association (FMA) is blij dat overheid beslissingen neemt zodat FMA vrij is voor verbetering standaarden beroep, advies.... 13

14. Colloquium 'Biedt Orde een meerwaarde in 2010?‘ – Dr. Kris Merckx Geneeskunde v/h Volk Collega’s, stap in de Nieuwe Tijden • Erken zoals in Finland, Nederland, UK: maatschappelijke impact van gezondheidszorg is zo immens dat regulatie opdracht is van maatschappij met hulp democratisch aangeduide deskundigen • Orde van artsen, ook na hervorming = dominantie van artsengroep -> corporatisme, gebreken op vlak van rechtspraak en deskundigheid -> kritieken blijven • Oproep tot artsen, ook uit Orde, met engagement en deskundigheid inzake ethiek en deontologie: • kies voor de nieuwe democratische regulering met plaats voor gezondheidswerkers maar zonder te domineren • dwing door kwaliteit en hoge morele en sociale standaarden van ons werk af dat gezondheidswerkers - en hun organisaties - geconsulteerd en gewaardeerd worden als geprivilegieerde gesprekpartners 14