BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMLARININ GELİŞTİRİLMESİ

1. ODEVVAKTİ.COM BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMLARININ GELİŞTİRİLMESİ

2. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Nedir? Bireyselleştirilmiş eğitim programı özel gereksinimli bireyin gelişim ve ona uygulanan programın gerektirdiği disiplin alanlarında eğitsel gereksinimlerini karşılamak üzere uygun eğitim ortamlarından ve destek hizmetlerden en üst düzeyde yararlanmasını öngören yazılı dokümandır.

3. Temel Kavramlar Bireyselleştirme;Bir grup ya da bir sınıf çocuğun değil, tek bir çocuğun eğitim gereksinimleri dikkate alma Eğitim; özel eğitim ve destek hizmetleri içerir. Eğitim Programı; Birey ya da grubun eğitim gereksinimlerine cevap verecek olan amaçlar, içerik, öğrenme ve öğretme süreçleri ve değerlendirme olmak üzere dört önemli öğesi olan yazılı materyallerdir. Plan; programı geliştirmek için gerekli aşamaları içerir

4. BEP’nın Temel Öğeleri • Öğrencinin o andaki performans düzeyi • Uzun dönemli amaçlar • Uzun dönemli amaçlara ulaşmayı sağlayacak kısa dönemli amaçlar • Öğrenciye sağlanabilecek özel eğitim ve destek hizmetler • Özel eğitim hizmetlerinin başlayış ve bitiş tarihleri ve sorumlu olan kişiler • Öğrencideki ilerlemelerin gözlenmesi ve değerlendirilmesi

5. BEP Nasıl Geliştirilir • Değerlendirme öncesi çalışmalar • Değerlendirme • Yerleştirme • Program geliştirme • BEP’in izlenmesi ve değerlendirilmesi

6. BEP Yasal Dayanakları 1. Parasız uygun eğitim 2. Nesnel değerlendirme 3. Bireyselleştirilmiş eğitim programı 4. En az kısıtlayıcı eğitim ortamı 5. Eğitsel kararları uygulama garantisi 6. Ailenin katılımı • ABD’de Tüm Engelli Çocukların Eğitimi Yasası’nın Temel Öğeleri:

7. BEP’in Türleri Türkiye’de Yasal Dayanaklar: • Bireyselleştirilmiş Aile Hizmet Planı (BAHP);Bebekler, okul öncesi çocuklar ve göre geliştirilen plandır. ailelerin gereksinimlerine • Bireyselleştirilmiş Geçiş Planları;Öğrencinin varolan eğitim yaşantısından daha farklı eğitsel, toplumsal ve mesleki yaşantıya uyumunu sağlamasına yardımcı olmak amacıyla hazırlanan plandır. 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (1997) Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği(2000)

8. Ekip Çalışması: • Özel eğitim ve kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve kurumlarda özel eğitim gerektiren bireyler için, bireyselleştirilmiş eğitim programının geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla birden fazla kişinin işbirliği ile gerçekleştirdikleri çalışmalardır.

9. BEP’i Kimler Hazırlar? • Özel gereksinimli öğrencinin ailesi • Öğrencinin kendisi (uygunsa) • Özel eğitim öğretmeni • Sınıf öğretmeni(varsa) • Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi temsilcisi • Ek hizmet uzmanları

10. Ekip Modelleri • Çoklu Disiplinli Ekip Modeli • Tek Yönlü Disiplinler Arası Ekip Modeli • Çok Yönlü Disiplinler Arası Ekip Modeli

11. Ekip Çalışması İçin Gerekli Beceriler • Becerilerde birbirine bağımlılık • Ürünlerde birbirine bağımlılık • Yeterlilik

12. Ekip Çalışmasını Engelleyen Faktörler • Ekip üyelerinin rollerini bilmemeleri • Ailenin rolünü yerine getirememesi • Ekip üyeleri arasında rol dağılımının dengesizliği • Yapılan hataları tolere edememeleri • Liderlik özelliğinin ve iletişim becerilerinin eksikliği • Anlaşılır dil kullanmama • Toplantılara katılmama

13. Ekip Çalışmasında Koordinasyon • Ekip üyeleri arasında koordinasyonun kurulabilmesi ve çalışmaların düzenli olarak yürütülebilmesi için anne babanın ya da diğer ekip üyelerinden birinin ekip koordinatörü olarak görevlendirilmesi gerekir.

14. Özel Eğitimde Değerlendirme Nedir? • Değerlendirme çocukların akademik, davranışsal ya da fiziksel özelliklerini belirlemek ve bu özelliklere göre kararlar vermek amacıyla veri toplama sürecidir.

15. Niçin Değerlendirme Yapıyoruz? • Tarama ve gönderme amacıyla • Tanılama ve yerleştirme amacıyla • Eğitsel programı planlama amacıyla • Öğrencilerdeki ilerlemeleri izlemek amacıyla • Öğretim programının değerlendirilmesi amacıyla

16. Değerlendirme Sürecine Kimler Katılmaktadır • Okul personeli • Anne baba ve öğrenciler • Okul destek personeli • Motor gelişim personeli • Tıbbi personel

17. Değerlendirme Sürecinin Aşamaları • Tarama/eleme amaçlı değerlendirme • Başvuru/Gönderme • Bireyselleştirilmiş değerlendirme planının hazırlanması • Uygulama, puanlama ve yorumlama • Sonuçların rapor edilmesi • Özel eğitim için uygunluğuna karar verilmesi • BEP’nın hazırlanması • BEP’ın uygulanması için ailenin izninin alınması

18. Formal Değerlendirme (Standartlaştırılmış Testler) • Formal değerlendirme öğrencilerin çeşitli öğretim alanlarındaki durumlarının AYNI YAŞ grubundaki diğer bireylere kıyasla nasıl olduğunu belirlemek amacıyla gerçekleştirilir. • Standart testler; -öğrencinin gelişim düzeyini açıklar, -öğrenciyi tanılar ve bir öğretim kurumuna yerleştirir, -öğrencinin gelecekteki gelişim düzeyini tahmin etmeye hizmet eder.

19. İnformal Değerlendirme (Öğretmen Yapımı Araçlar) • İnformal değerlendirme öğrencilerin çeşitli öğretim alanlarındaki İŞLEVDE bulunma düzeylerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilir. • İnformal değerlendirmeler, • öğrencinin eğitim gereksinimlerinin belirlen-mesinde, • BEP’nın geliştirilmesinde, izlenmesinde ve • programın değerlendirilmesinde kullanılır.

20. İnformal Değerlendirme Teknikleri • Ölçüt bağımlı değerlendirme • Programa dayalı değerlendirme • Gözlem, • İş örnekleri ve öğrenci dosyaları analizi • Beceri analizi • Kontrol listeleri, • Derecelendirme ölçekleri • Anket ve görüşmeler

21. Çevresel Değerlendirme • Çevresel değerlendirme, özürlü öğrencinin şu anda içinde bulunduğu ve gelecekte içinde bulunacağı farklı ortamlardaki gereksinimleri belirlemek ve buna dayalı öğretim programları hazırlamak üzere geliştirilmiş bir değerlendirme yaklaşımıdır. Toplum Okul Aile Çocuk

22. Çevresel Değerlendirme Sürecinin Aşamaları Nelerdir? • Program alanlarının belirlenmesi • Şu anda ve gelecekte bulunacağı ortamların belirlenmesi • Belirlenen ortamların alt ortamlara ayrılması • Seçilen alt ortamlardaki etkinliklerin belirlenmesi • Etkinliklerin yerine getirilmesi için gerekli becerilerin açıklanması

23. Oyuna Dayalı Değerlendirme • Oyuna dayalı değerlendirme, oyun sırasında bir çocuğun gözlenmesi ve elde edilen bilgilerin analiz edilmesini gerektirir. • Oyuna değerlendirme; -gelişimsel, -disiplinler arası, -dinamik , -işlevsel bir değerlendirme yaklaşımıdır. • 6 ay ile 6 yıl arasındaki tüm çocuklara uygulanabilir

24. Aile Değerlendirmesi • Özel gereksinimli çocuklar için hazırlanacak programların aile odaklı olması gerekir. • Aile değerlendirilmesinde; -anne-baba ve çocuk etkileşimlerini etkileyen özellikleri, -Aile ve çocuk etkileşimleri, -Aile gereksinimleri, -Çocuğun gelişimindeki önemli olaylar ve -Ailenin güçlü ve zayıf yönler belirlenmelidir.

25. Ünite 5 Varolan Performans Düzeyinin Belirlenmesi ve Yazılması • Varolan Performans Düzeyi Ayrıntılı değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak hazırlanan, öğrencinin yapabildiklerini ve yapamadıklarını tanımlayan özet ifadelerdir.

26. Performans Düzeyi İfadelerinde Yer Alması Gereken Bilgiler • Öğrenci Performans Düzeyi İfadelerinde; -akran grubu ile ilgili, -yapabildikleri ve yapamadıkları becerilere ilişkin, ve -eğitim programına katılım düzeyine ilişkin bilgiler yer almalıdır.

27. Öğrencinin Performans Düzeyini Yazarken Kullanılacak Bileşenler • Özürün, eğitim programına katılımına etkisi, • Özür nedeniyle gerçekleştirmediği beceri alanları, • Öğretimsel amaçlara hizmet eden mantıksal ipuçları

28. Performans Düzeyi İfadesi Yazılırken İzlenmesi Gereken Kurallar • Performans düzeyi ifadeleri; -BEP’nın diğer öğeleri ile ilgili olmalı, -öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıklarına ilişkin ifadeleri kapsamalı, -öğrencinin özürünün eğitsel performansına olan etkisini belirtmeli, -güncel bilgileri içermeli, -açık ve anlaşılır bir dille yazılmalı

29. Öncelikli Becerilerin Seçimi Öncelikli olarak: • Öğrenci için işlevsel olan ve sık kullanılan beceriler; • Çeşitli ortamlarda gerçekleştirilen beceriler, • Gözleyerek öğrenebileceği beceriler, • Kendine güvenini artırmasını sağlayacak beceriler • Önkoşul özelliği olan beceriler tercih edilmelidir.

30. Program Alanları • İletişim ve sosyal beceriler • İşlevsel akademik beceriler, • Motor beceriler, • Özbakım becerileri, • Bilişsel beceriler • İş ve meslek becerileri

31. Ünite 6 Amaçları Belirlemenin ve Yazmanın Nedenleri • Özel gereksinimli öğrencilerin öğretimi üzerinde odaklaşabilmek • Öğrencinin performansındaki ilerlemeleri izlemek • Anne-baba, öğretmen ve diğer ekip üyeleri arasında iletişim kurabilmek • Yasal gereklilik

32. Uzun Dönemli Amaçlar ve Yazımı • Uzun dönemli amaçlar uzun bir zaman sonunda edinmesini istediğimiz davranışlardır. • Amaç seçiminde; öğrencinin başarısı, performans düzeyi, tercihleri, öncelikli gereksinimleri, amaçların uygulanabilirliği ve ayrılan zaman dikkate alınmalıdır. • Uzun dönemli amaçlar öğrencinin var olan performans düzeyi ile ilgili olmalı, kısa dönemli amaçları kapsamalı, ölçülebilir gözlenebilir ve anlamlı olmalıdır.

33. Uzun Dönemli-Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar Arasındaki İlişki Kısa Dönemli Amaçlar Kısa Dönemli Amaçlar Kısa Dönemli Amaçlar Öğretim Amaçları Öğretim Amaçları Öğretim Amaçları

34. Kısa Dönemli Amaçlar ve Yazımı • Kısa dönemli amaçlar, öğrencinin var olan performans düzeyi ile uzun dönemli amaç arasında kalan ve daha kısa sürede kazandırılabilen alt amaçlardır. • Kısa dönemli amaçların yazımında dikkat edilecek öğeler: 1. Öğrenciyi belirlemek 2. Ölçülecek davranışı belirlemek 3. Davranışın hangi koşullarda gerçekleşeceğini açıklamak 4.Kabul edilebilir davranış için ölçüt belirleme

35. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarında Kısa Dönemli Amaçların Düzenlenmesi • Davranış ya da performans öğesinin tek başına yazılması • Davranış öğesinin, koşulla ve ölçütle birleştirile-rek ifade edilmesi • Kısa dönemli amaç ifadesinin tüm öğelerini bir arada kullanarak amaç yazma • Kısa dönemli amaç yazımını tablo içinde gösterme

36. Ünite 7 Kavram ve Beceri Analizi • Beceri (sembolik olmayan bilgi): Bireyin sahip olduğu yeterliklerine dayalı olarak yapabileceği tahmin edilen veya yaptığı etkinliklerdir. • Kavram (sembolik bilgi): Bireylerin ortak tepki vermesine yol açan ilişkili uyaranlardır. • İçerik (beceri ve kavram) Analizi: Çocuklara güçlük yaratan yapıların daha kolay anlaşılabilen parçalara ayrılmasıdır.

37. Beceri Analizi ve Beceri Analizinde Benimsenecek Yaklaşımlar Beceri analizi: Bir becerinin daha küçük parçalara ayrılmasıdır. Beceri Analizi Türleri: • Yapılış sırasına göre beceri analizi • Gelişimsel aşamaya göre beceri analizi • Güçlük düzeyine göre beceri analizi • Becerinin yapısal analizi; • Yönergelere göre • Sunum şekline göre • Tepki şekline göre • Gerekli görülen niteliklere göre • Yeterli görülen süreye göre • Doğruluk düzeyine göre

38. Kavram Analizinin Önemi ve Yapılışı • Kavram analizi, kavramın tüm ilişkili ilişkisiz niteliklerinin, taksonomik düzeyinin ve kurallarının belirlenerek, tüm ilişkili niteliklerin ayırt edilmesini ve kurallarının anlaşılmasını sağlamak için yapılacak uygulamanın aşamalandırılmasıdır. • Bilişsel davranışların (sembolik bilginin) analizinde yaralanılabilecek sınıflandırmalar; • Bloom(1956); bilme, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme • Gagne(1985)zihinsel becerileri;ayırt etme, kavram öğrenme, kural öğrenme ve problem çözme

39. Kavramın Yapısına İlişkin Özellikler • Kavramın yapısında var olan ve bir kavramı diğer kavramlardan ayıran özelliklerdir. • Kavramın İlişkili niteliği: kavramın yapısında vardır ve kavramı tanımlarlar. • Kavramın İlişkisiz niteliği: kavramın yapısında vardır, fakat kavramı tanımlamaz. • Örnek • Kavram: Üçgen • İlişkili nitelik: Üç kenarı ve üç açısı olması • İlişkisiz nitelik: Büyük-küçük olması, rengi, kullanılan malzemesi

40. Kavramın Sunulmasına İlişkin Özellikler • Kavramın olumlu ve olumsuz örneklerinin birlikte sunulması öğrenmeyi kolaylaştırır. • Olumlu Örnekler; kavramı örnekler • Olumsuz Örnekler; kavrama örnek olmayanları örnekler • Örnek: • Kavram :Üçgen • Olumlu Örnek: Eşkenar üçgen, ikizkenar üçgen, çeşitkenar üçgen… • Olumsuz Örnekler: Kare, daire, dikdörtgen….

41. Ünite 8 Tüm Hizmet Planı Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı • Tüm Hizmet Planının; • Birinci kısmı: Bireyselleştirilmiş Eğitim Programından, • İkinci kısmı: Bireyselleştirilmiş Öğretim Planından oluşur • Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı: Bireysel-leştirilmiş eğitim programı ekibinin ürettiği bilgilere göre geliştirilen genel bir plan olup, öğrenciler için konulan yıllık amaçları ve ilişkili kısa dönemli amaçları içerir.

42. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı • Öğrencinin kimlik bilgileri ve tıbbi bilgileri, • Performans düzeyi, • Uzun dönemli amaçları ve kısa dönemli amaçları, • Program sorumluları, • Amaçların başarım tarihleri, • Sunulacak eğitim ve özel eğitim hizmetleri, • Aile onayı, • BEP geliştirme ekibinin adı soyadı ve imzalarına ilişkin bilgileri kapsar.

43. Ünite 9 Bireyselleştirilmiş Öğretim Planları • Bireyselleştirilmiş öğretim planı (uyarlamaları), özel gereksinimli öğrenciler için bireyselleştirilmiş eğitim programında yer alan kısa dönemli amaçların nasıl gerçekleştirileceğinin uygulamaya aktarılmasıdır.

44. Günlük Rutinlerin Önemi ve Oluşturulması • Günlük rutin, günlük yaşam etkinliklerinin yapılması için izlenen sıra-düzendir. • Günlük plan etkinlikleri: • Selamlaşma, yoklama • Serbest oyun, müzik • Küçük grup etkinlikleri • Temizlik, yemek • Masal, teneffüs • Sanat etkinlikleri • Okuldan ayrılış hazırlıkları • Okuldan ayrılış

45. Okulöncesi Dönemde Oyunun Önemi ve Oyun Rutinleri • Oyun ve oyun aracılığı ile öğretim hem normal hem de özel gereksinimi olan çocuklar için önemlidir. • Her oyunun kendi içinde belli bir sıra düzeni ve içerdiği roller vardır. Oyun aracılığı ile öğretim süreci iyi bir planlama yapılmasını gerektirir. • Oyunun amacı, bilinen ve aşina olduğumuz sıra ve roller içerisinde bazı becerileri kazandırmaktır.

46. Fiziksel Çevrenin Düzenlenmesi • Fiziksel çevre, özellikle özel gereksinimli çocukların öğrenme ve sosyal etkileşim fırsatlarını yakalamaları açısından önemlidir. • Kaynaştırma sınıflarındaki etkinlik köşeleri düzenlemeleri, özel gereksinimi olan öğrencinin diğer akranları ile uzun süre çalışmasına izin verir.

47. Yetişkin-Çocuk İletişimi Stratejileri • Dili kullanma stratejileri; • Nesne ya da eylemleri isimlendirmek • Sözcükleri abartılı bir şekilde tekrarlamak • Rutinleri oluşturmak • Anlamlı bilgi sağlamak • Çocuk dilini kullanmak • Sıra alma becerilerini geliştirmek

48. Akademik Becerilerin Öğretimi • Özel gereksinimli öğrenciler, yetersizlikten etkilenme derecesine ve yetersizlik türüne bağlı olarak küçük düzenlemelerle akranları gibi temel becerileri öğrenebilirler. • Bu amaçla; • Önkoşul becerilerin belirlenmesine, • Örneklerin seçimi ve sıralanmasına gerek vardır.

49. Öğretim Teknikleri • Özel gereksinimi olan öğrencilere bir beceri ve kavramı öğretirken, kullanılan öğretim tekniklerinde uyarlamalar yapmayı gerektirebilir • Kullanılabilecek öğretim teknikleri; • Yanlışsız öğretim teknikleri • Doğal öğretim teknikleri • Fırsat öğretimi • Yetişkin tarafından yaratılan fırsatlar • Tepki için fırsat verme • Milieu tekniği

50. Özel Eğitimde Ek Hizmet Türleri • Ek Hizmetler, özel gereksinimi olan bireylerin özel eğitim dışındaki gereksinimlerini karşılamak üzere, ek hizmet personeli tarafından sağlanan hizmetlerdir. • Ek Hizmet Türleri; • Ulaşım terapisi, • Konuşma terapisi, • Fiziksel terapi, • İş ve Uğraşı Terapisi • Danışmanlık ve Sağlık Hizmetleri gibi.