Download
1 / 26
350 likes | 897 Vues
نــام درس : بانکداری اسلامی بین الملل رشـته : کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی موضوع : ارز تهیه کنندگان : حسن ابراهیمی ترکمانی ، بهروز امیدی ، امیر سلیمی ترکمانی ، صادق ستاری اصل ، مهدی کفیلی استاد مربوطه : دکتر رسول نظری. دانشگاه آزاد اسلامی میانه - مهرماه 1393.
E N D
نــام درس : بانکداری اسلامی بین الملل رشـته : کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی موضوع : ارز تهیه کنندگان : حسن ابراهیمی ترکمانی ، بهروز امیدی ، امیر سلیمی ترکمانی ، صادق ستاری اصل ، مهدی کفیلی استاد مربوطه : دکتر رسول نظری دانشگاه آزاد اسلامی میانه - مهرماه 1393
فهرست - فصل دوم : ارز ـ وجاهت مبادله ارز ـ مباحث فقهی حقوقی مبادلات ارز ـ عملیات و قراردادهای ارزی اسلامی ـ نرخ ارز و شیوه های تعیین آن ـ ارزش خارجی پول ملی ـ بازار ارز ـ روشها و دستورالعملهای ارزی در بانکداری اسلامی
تاریخچه مبادله ارز قدمت صرافی به قبل از میلاد مسیح(ع) میرسد. به طوری که امام صادق(ع) به یکی از یاران خود به نام سدیر فرمودند: آیا میدانی اصحاب کهف صراف بودند؟ با توجه به این که اصحاب کهف قبل از میلاد حضرت مسیح(ع) بودند نتیجه می گیریم که قرن های قبل از ظهور اسلام شغل صرافی وجود داشته است.
وجاهت مبادله ارز تعریف ارز: ارز يعني ارزش ، بها ، نرخ و سندهاي تجاري به پولهاي بيگانه و در اصطلاح یعنی پولهاي رايج خارجي. ارز يعني پول خارجي، چون اسكناس و سكه بخشي از پول هر آشور است لذا ارز فقط به اسكناس و مسكوك خارجي محدود نشده و چك بانكي ، حواله، چك مسافرتي ، سفته ، برات را هم شامل مي شود.
وجاهت مبادله ارز- ادامه... سیر تکاملی مبادلات ـ مبادله کالا با کالا ـ مبادله کالا با یک کالای خاص طلا ـ مبادله کالا با یک کالای خاص به نام پول
وجاهت مبادله ارز- ادامه... با گسترده شدن و پیشرفته شدن نوع مبادلات و جهانی شدن آن ، نیاز به یک ابزار مورد قبول جهانی احساس می شود. وقتی کالای تولید یک کشور به کشور دیگر صادر می شود درآمد حاصل از آن پول همان کشور خواهد بود که در کشور صادر کننده فاقد اعتبار است. بدینسان یک پول مورد قبول جهانی مانند دلار (نوعی ارز) نیاز می باشد
مباحث فقهی حقوقی مبادلات این بخش را می توان به دو جز تقسیم کرد: آلف : مباحث حقوقی مبادلات ارز که اشاره به قوانین وضع شده بشری است. ب : مباحث فقهی مبادلات ارز اشاره به قوانین ماورای بشری و یا استنتاج از منابع عظیم اسلامی دارد.
مباحث حقوقی مبادلات ارز دو نکته باید مورد توجه قرار می گیرد الف : قوانین مختص هر کشور شیوه و قوانین حاکم بر مبادلات ارز در داخل کشور را مشخص می کند. ب : قوانین بین المللی شیوه و قوانین خرید و فروش ارز در بین کشورها را بیان می کند.
قوانین مختص هر کشور قوانین مختص هر کشور و به عبارتی قوانین داخلی، مجاز بودن و یا نبودن خرید و فروش ارز و قوانین حاکم بر آن را در هر کشور بیان می کند. البته امروزه در همه کشورها مجاز شناخته شده و با توجه به الکترونیکی شدن مبادلات ارز و جهانی شدن مبادلات سایر کالاها منسوخ شده است.
قوانین وضع شده در ایران ـ «قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب سال ۱۳۱۲» و اصلاحات بعدی آن. ـ «قانون راجع به واگذاری معاملات ارزی به بانک ملی ایران مصوب سال ۱۳۳۶» و آیین‌نامه اجرایی آن مصوب سال ۱۳۳۷ ـ«قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱» و اصلاحات بعدی آن.
قوانین وضع شده در ایران ـقانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور مصوب سال ۱۳۶۹ ـقانون مقررات صادرات و واردات ۱۳۷۲ ـقانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز مصوب سال ۱۳۷۴ ـ قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اخیرا (سال ۱۳۹۲) به تأیید شورای نگهبان رسید است.
قوانین وضع شده در ایران ـقانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور مصوب سال ۱۳۶۹ ـقانون مقررات صادرات و واردات ۱۳۷۲ ـقانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز مصوب سال ۱۳۷۴ ـ قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اخیرا (سال ۱۳۹۲) به تأیید شورای نگهبان رسید است.
قوانین وضع شده در ایران - بانک مرکزی در فصل سوم از « مجموعه مقررا ت ارزي » با عنوان « خدمات ارزي و ساير مبادلات ارزي بين المللي » به مباحث خرید و فروش ارز پرداخته است. به استناد قوانین یاد شده در ایران هم مانند سایر کشورها مبادلات ارزی تابع مقرراتی است که وضه شده است.
مباحث فقهی مبادلات ارز در کشورهای اسلامی علاوه بر قوانین حقوقی ، قوانین اسلامی (شرعی یا فقهی) وجود دارد که باید رعایت گردد. اما این که به چه میزان رعایت می شود جای بحث دیگری است. بحث فقهی در حالت کلی به دو بخش فردی و اجتماعی دلالت دارد. در حالت فردی خود فرد و در اجتماعی مسئولین تنظیم کننده مقررات و جوابگو خواهند بود.
مباحث فقهی مبادلات ارز... دکتر خدمتگزار می گوید: از لحاظ فقهی، صرافی و معامله پول یک کشور با پول کشور دیگر فاقد اشکال و صحیح دانسته می‌شود و جزو معاملات مشروع است؛ در واقع چنین استدلال می‌شود که پول یک کشور در کشور دیگر همانند کالا تلقی می‌شود بنابراین خرید و فروش آن فاقد اشکال است و شبهه ربا نیز در آن راه ندارد.
ادامه نظر دکتر خدمتگزار... اگرچه از لحاظ فقهی خرید و فروش ارز در اصل مانعی ندارد، ولی محدودیت‌هایی دارد. این امر از باب اختیارات حکومت در رعایت مصلحت جامعه است. مثلا فروش ارز صرفا باید از طریق بانکها و صرافی‌های مجاز انجام شود و اشخاصی که چنین مجوزی ندارند، حق فروش ارز را ندارند ( قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز).
مباحث فقهی مبادلات ارز... برای روشنتر شده ابعاد کلی به چند نمونه از نظرات فقهی در این زمینه اشاره می شود: ـ نظر حضرت علی (ع) ـ نظر حضرت امام خمینی (ره) ـ نظر حضرت آیت ا... خامنه ای ـ نظر آیت ا... بهجت ـ نظر آیت ا... سیستانی ـ نظر آیت ا... صافی گلپایگانی
نظر حضرت علی(ع) « اشکال ندارد که انسان به طور مثال در مکه درهم هایی قرض بگیرد و به جای پول به طلب کار حواله و سفته ای بدهد که بر طبق آن حواله در وقت دیگری در کوفه طلب ان شخص را به او بدهد .» پس اشکال ندارد که شخصی پولی را از بانک یا صرافی بگیرد و معادل ان را از پول دیگر در شهر یا کشور دیگر بپردازد.
نظر امام خمینی (ره) نظر امام خمینی (ره) در مورد مالیت ارز: امام خمینی در مورد پول های مختلف می فرمایند: در مثل اسکناس و دینار کاغذی و دلار و لیر ترکی،ربای قرضی تحقق پیدا نمی کند و جایز است ،و معاوضه شئ به زیاده و کم اشکالی ندارد. (رساله ایشان،مسئله 2845)
نظر آیت ا... خامنه ای خرید و فروش اسکناس به صورت نسیه به مبلغی بیشتر از مبلغ ان چه حکمی دارد؟ جواب:در صورتی که معامله مذکور به قصد جدی یا غرض عقلایی باشد مثل اینکه اسکناس ها از نظر کهنه و نو بودن با یکدیگر فرق داشته ویا دارای علامت های مخصوص بوده و یا نرخ انها با یکدیگر تفاوت داشته باشداشکال ندارد ولی اگر معامله صوری و برای فرار از ربا بوده و در واقع برای دستیابی به سود باشد شرعا حرام و باطل است.
نظر ایت الله بهجت (ره) مبلغی دلار را مدت دار به شرکتی فروختم و در مقابل ان چک ریالی دریافت نمودم ایا حکم ربا دارد؟ جواب : فروش دلار به ریال ربا نیست هرچند به حساب مدت قیمت معامله فرق کند.
نظر آیت ا... سیستانی یکی از کارهای بانکها اقدام به خرید و فروش و تبدیل ارز برای فراهم اوردن مقدار کافی از انها در جهت تامین نیاز مشتریان خود به ویژه وارد کنندگان کالاهای خارجی و در نتیجه بدست اوردن سود از طریق تفاوت قیمت خرید و فروش انهاست.خرید و فروش ارز به قیمت بازار یا کمتر و یا بیشتر از ان چه نقد و چه مدتدار صحیح است.
نظر آیت ا... صافی گلپایگانی خرید و فروش ارزهای خارجی چه صورتی دارد؟ جواب:فی حد نفسه اشکال ندارد. آیا اسکناس را با قیمت ارزان تر یا گرانتر از ارزشش می توان خرید و فروش نمود؟ جواب: اگر غرض عقلایی در بین باشد اشکال ندارد.
جمع بندی نظرات با توجه به نظرات ذکر شده و همچنین نظرات دیگر می توان گفت که: از نظر شرع مقدس شغل صرافی جایز است و هیچ فقیهی تا امروز حکم به حرمت آن نداده است.
