TEKSTİL HİJYEN EĞİTİMİ

1. TEKSTİL HİJYEN EĞİTİMİ

2. TEKSTİL HİJYENİ NEDİR ? SAĞLIKLI ORTAM SAĞLIKLI VE TEMİZ TEKSTİL

3. ÜLKEMİZDE TEMİZLİK MALZEMESİ TÜKETİMİ!. DETERJAN TÜKETİMİ • ABD ‘YE KIYASLA 12 KAT • AVRUPA’YA KIYASLA 10 KAT DAHA AZDIR!..... • SUUDİ ARABİSTAN’DA TEMİZLİK KAĞIDI TÜKETİMİ KİŞİ BAŞINA ÜLKEMİZİN 6 KATIDIR!....

4. Kir : Organik ve inorganik maddelerden oluşan ve tekstile yapışarak kötü görünüm sağlayan tüm maddeler “Kir” olarak değerlendirilebilir. Kirler ; katı, yarı katı veya sıvı halde bulunabilirler. Bakterilerin beslenmesi için gerekli ortamı oluştururlar.

5. KİR NEDİR? Kir, ortamda bulunması istenmeyen maddedir Yağ Protein Mineral Toz YÜZEY DİKKAT! 1-Kirin analizi iyi yapılmalı 2-Yüzeyin analizi çok iyi yapılmalı

6. Kirin tekstil üzerine yapışması ; • Kirin cinsine, • Tekstilin özelliklerine. • Zamana bağlıdır.

7. TEKSTİLDE OLUŞAN KİR ÇEŞİTLERİ VE KİRLERE MÜDAHALE ŞEKİLLERİ

8. Yağ,Kan,Nişasta,Şeker,tuz Lekeleri . Su ve Deterjanlı solüsyonlar kullanılarak ortamdan uzaklaştırılır.

9. Boya,Madeni yağ,mum,kozmetik lekeleri. Solvent veya ovma ile temizlenir.

10. Kireç, pas,metal gibi lekeler. Asidik solüsyonlar kullanılarak, ortamdan uzaklaştırılırlar.

11. Meyve,şarap,çay,kahve lekeleri. • Bir ağartıcı maddesi kullanılarak çıkartılabilen lekeler

12. GÖRÜNEN KİR. • KİR, • Göz Burun Cilt tarafından algılanan • Bulunduğu ortamda bulunmaması gereken materyallerdir.

13. Görünmeyen Kir MİKRO ORGANİZMA NEDİR? Mikroorganizmalar çok küçük canlılardır. Bazıları faydalı olup, ekmek, peynir, şarap ve antibiyotik üretiminde kullanılır. Diğerleri ise, (ki Bayer kimya’nın profesyonel ürünlerinin alanınagirmektedir) patojen olup canlıların özellikle de insanların hasta olmasına sebep olurlar.

14. Bakteriler, tek hücreli organizmalar olup ikiye bölünerek çoğalırlar. Üremeleri çok hızlıdır. Eğer uygun koşullar sağlanırsa, sayıları 7-20 dakikada ikiye katlanır.

15. BAKTERİLERİN ÇOĞALMA HIZI NEDİR? 1Bakteri hücresi,20 dakikada 2 3 saat içinde 512 . 6 saat içinde 262.000. 8 saat içinde 16,000,000. adet hücre olur.

16. TEMİZLİK ÜRÜNÜ NEDİR, NASIL ÇALIŞIR? TEMİZLEME ETKİLERİ; 1) Yüzey aktif etkisi 2)Çözücü etkisi 3)Kimyasal etki

17. 1) Yüzey Aktif Etki Yüzey Aktif Madde: Bir sıvının yüzey gerilimini düşürerek “ıslatma” gücünü arttıran kimyasallardır • Kil bilinen en eski yüzey aktif maddelerden biridir • Yağ + NaOH (kül) +   RCOO- + Na+ +gliserol • Yağ + KOH +   RCOO- + K+ (arap sabunu)+gliserol

18. Yüzey aktif maddelerin sınıflandırılması YÜZEY AKTİFLER • Anyonik Yüzey Aktifler • Katyonik Yüzey Aktifler • Noniyonik Yüzey Aktifler • Amfoterik Yüzey Aktifler Günlük hayatımızdaki emülsiyonlar • Süt • Mayonez • Çorbalar • Salata sosları

19. H2O OH2 OH2 H2O H2O O- OH2 OH2 Cl- Na+ H2O + NaCl H2O OH2 OH2 H2O H+ H2O H2O H+ OH2 OH2 H2O UÇUCU OLMAYAN ÇÖZÜCÜLER UÇUCU ÇÖZÜCÜLER (SOLVENTLER) 2) Çözücü Etkisi ÇÖZÜCÜLER

20. ÇÖZÜCÜ ÇEŞİTLERİ • UÇUCU OLMAYAN ÇÖZÜCÜLER • Su • Glikoller • Amonyak UÇUCU ÇÖZÜCÜLER • CCl4 • Tiner • Benzin • Trikloretilen • Perkloretilen Zararları • Kanserojendirler • Cilde cok zararlıdır • Yanıcı veya patlayıcıdırlar • Suda çözünmezler

21. KİMYASAL REAKSİYON 3) Kimyasal Etki BAZI KİRLER FİZİKSEL OLARAK ORTAMDAN UZAKLAŞTIRILAMAZLAR Örnek: Kireç, Pas, Silikat Çözücüler ! İNHİBİTÖRLER= istenmeyen reaksiyonları önler

22. TEMİZLİĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER Isı Isı Mekanik Mekanik Mekanik Isı Zaman Zaman Kimyasal Zaman Kimyasal Kimyasal

23. TEMİZLİK MADDELERİNİN KULLANIMI • DOĞRU ÜRÜN • DOĞRU YERDE • DOĞRU MİKTARDA • DOĞRU YÖNTEMLE KULLANILMALIDIR

24. ÇAMAŞIR HİJYENİ • Çamaşır Hijyeni Nedir? • Yıkama • Temizleme • Dezenfeksiyon • Tekstil Ömrü • Yıkama Maliyeti • Koku • Uzun Vadeli Tekstil Koruma (Kireç, Sararma, Grileşme) • Maliyet Kontrolü (Cost Control) • %40 enerji • %35 personel • %10 amortisman • %7 su • %7-10 KİMYASAL

25. ÇAMAŞIR HİJYENİ • Kontrol Edemediklerimiz: • Tekstil Türü • Kirin Cinsi ve Miktarı • Su Şartları • Çamaşır Makinesi (tip ve kapasite) • Kontrol Edebildiklerimiz: • Kimyasal • Mekanik • Isı • Zaman

26. KONTROL EDEMEDİKLERİMİZ • Tekstil (Ön Ayrımın Önemi) • Kumaş Cinsine Göre • Pamuklu-Keten (max ısıda) • Pamuklu-Sentetik (60-70) • Sentetik (naylon, polyester, 40-50 max 60) • Nazik (Yün, ipek) • Renge Göre • Renkli Beyaz • Kirlilik Derecesine Göre • Az Kirli • Çok Kirli • Kullanılan Mekana Göre • Restoran • Ağır Hizmet Önlük • Yatak Takımı ve Yastık Kılıfları • Havlular • İş Elbiseleri • Hastane

27. BAYER KİMYA KONTROL EDEMEDİKLERİMİZ • KİRİN CİNSİ ve MİKTARI • Yıkama ile temizlenebilen kirler • Deriden gelen, toz, is, ilaç, kan, protein, nişasta, yağ • Kir ile Leke kavramlarının ayrımı • ‘Leke sökme ilacı değildir!...’ • Trafik kirinin en aza indirgenmesi • Pişmiş Leke kavramı • Su + deterjan ile temizlenebilenler • Su + deterjan + yardımcı maddeler ile temizlenebilenler • Su + Asidik yıkama maddeleri ile temizlenebilenler • Su + deterjan ile temizlenemiyenler

28. KONTROL EDEMEDİKLERİMİZ • SU FAKTÖRÜ • Su sertliği ve yumuşak suyun önemi • Tesisat • Suyun kalitesi • Sertlik birimleri • Dh ve fr sertlik ( 1 dh= 1.79 fr) • Su tasviyesi (yumuşatma sistemleri maliyetlere olan etkisi) • Tekstile yapışan kirecin olumsuz etkileri • Emicilik • Ağırlaşma • Grileşme

29. KONTROL EDEMEDİKLERİMİZ • ÇAMAŞIR MAKİNELERİ • Ev tipi, Sanayii Tipi • Yüklemenin Önemi • Makine Bakımının Önemi • Flot Oranı (1/4 – 1/5) • Silindir Hacmine Göre Kuru Çamaşır (1/12 – 1/14) • H (sil.hacmi)=3,14 * r2 * L(sil.uzunluğu)

30. KONTROL EDİLEBİLEN FAKTÖRLER • KİMYA • Kullanılan Miktar • Doğru Kimyasal Seçimi • Çamaşır deterjanın temel yapısı • Toz deterjanlar • Yardımcı Yıkama Maddeleri • Ağartıcılar • MEKANİK (Yükleme Miktarı) • ISI (Su ısısı) • ZAMAN

31. KONTROL EDİLEBİLEN FAKTÖRLER • TOZ DETERJANLARIN TEMEL YAPISI • Anyonik Aktif • Noniyonik Aktif • Sabun • Fosfatlar • Kompleks Yapıcılar • Alkaliler (Silikatlar ve Soda) • Ağartıcı • TAED • Köpük Kesici • Optik Parlatıcı (Normal ve Super Optik) • Fosfonat • CMC • Enzimler (2li ve 3 lü) • Parfüm

32. KONTROL EDİLEBİLEN FAKTÖRLER • YARDIMCI YIKAMA MADDELERİ • Yağ Sökücüler • Alkali Katkılar • Ağartıcılar • Grilik, Sarılık Gidericiler • Yumuşatıcılar

33. Tekstil temizliğinde AMAÇ , • Tekstile zarar vermeden yani çamaşırların değerini koruyarak hijyenik ve estetik açıdan en iyi temizlik sonucunu almaktır.

34. Tekstil temizliğinde AMAÇ ; • Birinci derece yıkama sonuçları,bir yıkama sonunda çamaşırların : • Sağlık açısından güvenli • Renklerinin solmamış,bembeyaz • Lekelerinin çıkmış • Yumuşak • Hoş kokulu olması gerekir.

35. Tekstil temizliğinde AMAÇ ; 2.İkinci derece yıkama sonuçları , 15 ve üzerinde yıkama sonrasında çamaşırların : • Tekstil elyafının zayıflamamış • Grileşmemiş • Sararmamış • Sertleşmemiş • Renklerin solmamış olması gerekir.

36. NELERE DİKKAT ETMELİ!... • Ön ayrıma özen gösterilmeli • Fazla çamaşır yüklenmemeli • Su sertliği bilinmeli • Ana yıkamada düşük, durulama yüksek su seviyesi • Leke Sabitleşmesi (pişme) ve soğuk ön yıkamanın önemi • Yeterli deterjan kullanılmalı • Doğru ürün kombinasyonu seçilmeli • Yıkama Programları oluşturulmalı • Doğru ve yeterli ağartıcı kullanılmalı • Yumuşatıcı doğru ve yeterli kullanılmalı

37. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi Yıkamada kullanılan suyun kalitesi yıkama işleminin kalitesini de belirler

38. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi Suyun GÖREVLERİ ; • Isı ve mekanik hareketi taşıma • Deterjanı ve kiri çözme • Elyafı ve kiri yumuşatma • Çözülüp elyaftan ayrılan kiri askıda tutma

39. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi Kullanılan SU ; • Berrak tortusuz • Kokusuz • Yumuşak ( sertlik derecesi düşük ) • Demir içermeyen olmalıdır

40. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi Suyun içerisindeki kalsiyum- magnezyum tuzları su sertliğini meydana getirirler. Suyun 1 litresi içinde bulunan madensel tuzların toplamı suyun sertliğini verir

41. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi Suyun sertlik derecelerine göre ; • Yumuşak su : 0-5 dH Çamaşır yıkamaya en uygun • Orta sertlikte su : 5-10 dH • Sert Su : 10-15 dH Çamaşır yıkamaya uygun değil • Çok sert su : 15-20 dH Çamaşır yıkamaya uygun değil

42. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi Su sertliğinin olumsuz etkileri ; • Çamaşırlarda sertleşme,grileşme,zamanla elyafta zayıflama • Yıkama maddesinin içindeki yüzey aktif maddelerin kaybı

43. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi 1.Çamaşırlarda sertleşme,grileşme,zamanla elyafta zayıflama ; Kireç ( Ca ,Mg tuzları ) suda çözünmeyen bileşikler oluşturarak çamaşırın üzerine çöker.Her yıkamada birikim artar,zamanla çamaşırlar grileşir ve sertleşir.Çamaşırlarda belirgin mukavemet kaybı gözlenir (tuzların keskin moleküler yapısı elyaf üzerinde kesikler oluşturur).Kireç birikintileri aynı zamanda çamaşır makinesinin dış tamburunda da gözlenir.

44. Çamaşır yıkamada SUYUN önemi 2. Yıkama maddesinin içindeki yüzey aktif madde kaybı ; Kireç ( Ca,Mg tuzları ) yüzey aktif maddeler ile birleşerek suda çözünmeyen bileşikler oluşturur.Bu nedenle aktif maddenin temizleme gücü azalır.Sert sularda daha fazla yıkama maddesi kullanılması gerekir.

45. TEKSTİL TÜRLERİ ELYAF TÜRLERİ DOĞAL KİMYASAL Selüloz bazlı Protein bazlı Selüloz bazlı Sentetik *Pamuklu *Yün *Viskoz *Diolen *Keten *İpek *Asetat *Trevira *Polyamid *Naylon *Perlon *Polyacryl SENTETİK KARIŞIMLAR *Orlon *Pamuklu / Polyester *Dralon *Yünlü / Polyacryl

46. TEKSTİL TÜRLERİ Çamaşırlarda Problem yaşamamak için ; *Çamaşırın dokunmuş olduğu elyafın cinsine dikkat edilmeli,elyafın türüne uygun ısıda,programda ve uygun ürünlerle yıkama yapılmalıdır *Renkli çamaşırlarda kullanılan boya maddesinin yıkama ve ağartma işlemlerine dayanıklı olmasına dikkat edilmelidir

47. TEKSTİL TÜRLERİ A) SELÜLOZ BAZLI DOĞAL ELYAFLAR Ortak özellikleri hidrofil ( suda kolay ıslatılabilen yapıda olmalarıdır ) • Pamuklu *Yıkamaya ve kullanıma dayanıklıdır *Alkali ortama dayanıklıdır *Asitlere karşı zayıftır

48. TEKSTİL TÜRLERİ A) • Pamuklu ; • Islakken direnci % 20-30 oranında artar • Aşırı kullanılan klorlu ağartma maddeleri elyafı zayıflatır • Çabuk buruşur,ilk 10 yıkamada çekebilir • Isıya oldukça dayanıklıdır ( max.225 C )

49. TEKSTİL TÜRLERİ A) • Pamuklu ; • Beyazlar 80-90 C ısıda , renkliler en fazla 60 C ısıda yıkanmalıdır • Sıcak ve nemli ortamda uzun süre beklerse çürür ve küflenir,mantar üremesi görülür

50. TEKSTİL TÜRLERİ • SELÜLOZ BAZLI DOĞAL ELYAFLAR • Keten ; • % 64 Selüloz , % 16 hemiselüloz karışımıdır • Alkali ortama dayanıklı , aside duyarlıdır • Yıkama özellikleri aynen pamuklu dokumalar gibidir