Het boekenvak?

1. Het boekenvak? Enkele stellingen

2. Dominante logica • Dominante logica beperkt de mogelijkheden van sectoren, bedrijven en de mensen die werkzaam zijn binnen een organisatie. Het zorgt ervoor dat nieuwe kansen of bedreigingen niet gezien worden. In stabiele omgevingen helpt de dominante logica ervoor te zorgen dat bedrijven zichzelf kunnen onderhouden. Als er echter snelle veranderingen optreden zullen sectoren en bedrijven die vasthouden aan deze logica moeilijkheden ondervinden. • C.K. Prahalad en Richard A. Betis • Geïntroduceerd in 1986 • Komt in elke crisis naar boven als leidraad voor verandering

3. Stelling 1 • Stelling 1: Het personeelsbestand van het boekenvak is verouderd en vernieuwt niet (snel) genoeg • incestueus • Voor buitenstaanders moeilijk om binnen te geraken • Inherent statisch • Weinig instroom vanuit andere sectoren • Weinig nieuwe ideeën

4. Stelling 2 • De businessmodellenzijn verouderd en moeten worden herdacht • Uitgever en boekhandel doen al 500 jaar hetzelfde • Interacties tussen de spelers blijven ongewijzigd • Spelers in de keten zijn te afhankelijk van mekaar • Alles is (te) “goed geregeld”

5. Stelling 3 • Boeken worden te lang in magazijnen bewaard in de hoop dat ze nog ooit in de boekhandel terecht komen. • CB: ca 52 miljoen boeken in voorraad • Verhouding magazijn/boekhandel = 90/10 • 50% van de boeken komt nooit in de boekhandel • Druk op titels die het goed doen, wordt steeds groter • Kosten voor niet verkochte boeken stijgen • Minder boeken uitgeven of minder boeken drukken? • Andere modellen om boeken te produceren?

6. Stelling 4 • De sector is teveel productgedreven en te weinig consumentgedreven • Kent de boekhandel/uitgever zijn consument? • Wat maken/verkopen we? Boeken? Verhalen? Een goed gevoel? “Me-time”? • Waar is de consument vandaag mee bezig? Hoe verhoudt het boek zich in het geheel van (vrije)tijdsbestedingen? • Welke businessmodellen dienen zich aan om de consument een aanbod te doen? 360°-model?

7. Stelling 5 • Het recht van retour is een onhoudbaar model • Unicum in de economie. Geen enkele sector kent dit. • Voorstel voor een ander model: • Uitgevers geven deel in concessie • Magazijnen houden enkel courante voorraden • Na periode x worden boeken via actie uit de winkels gehaald • Restanten worden vernietigd • Boeken blijven via POD ter beschikking • Vraagt een structurele herziening van het businessmodel (vooral bij de uitgever) • Vraag: waarom voor donkere magazijnen betalen terwijl er zoveel boekhandels zijn?

8. Stelling 6 • De huidige crisis moet als opportuniteit worden beschouwd om dingen te veranderen, niet als een bedreiging om wat verouderd is te behouden. • In de jaren ’80 zou de PC en de CD het einde van het boekenvak inluiden (einde van de encyclopedieën) • Het internet (1996) zou het einde van het gedrukte boek inluiden. • Het e-boek is het einde van het papieren boek? • In de muziek is de industrie ingestort maar de sector maakt meer omzet dan vroeger • Ook in andere industrieën verdienen andere partijen geld dan 20 jaar geleden • Zal de boekensector zichzelf kunnen heruitvinden?

9. Stelling 7 • De (fysieke) boekhandel is de etalage van het boekenvak. • Muziek heeft radio, film de bioscoop • De muziekindustrie heeft begrepen dat ze een grote fout gemaakt hebben door in te zetten op iTunes alleen • Uitgevers moeten durven investeren in hun etalages • Rechtstreeks boeken verkopen is korte-termijn denken. Waarom zouden auteurs dan nog bij een uitgever passeren? • Deze stelling gaat ervan uit dat het papieren boek nog een leven zal hebben. Is dat zo?

10. Stelling 8 • Het systeem van kortingen aan de boekhandel is niet gebaseerd op een economische logica. • Bestsellers = hoge korting • Moeilijkere boeken = lage korting • Waarom systeem niet omdraaien? • Extra probleem: actieprijs bij de start van een boek. • Zeggen we daarmee niet dat boeken (te) duur zijn? • Boeken zijn in 20 jaar niet veranderd van prijs • Gemiddelde prijs in Fr = ca 25 euro, in Duitsland 22 euro, in Vl en NL – 15 euro. Waarom? Vertalingen!

11. Stelling 9 • Het boekenvak lijdt aan “bestselleritis”. • Aanbod breed houden is ook nodig voor bestsellers • Culturele verschraling leidt tot economische afbrokkeling • Crisis leidt tot korte-termijn denken: alleen “risicoloze” investeringen • Inzetten op groep mensen die graag “goede” boeken lezen • Rol van de overheid?

12. Stelling 10 • De samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland blijft te beperkt. • 22 miljoen = Vlaanderen + Nederland • 22 miljoen = 1/5 van Duitsland, = 1/8 van de Franstaligen • Vlamingen verkopen niet in Nederland en omgekeerd? • Er zijn ook Vlamingen die niet in Vlaanderen verkopen en Nederlanders die niet in Nederland verkopen • Het grootste deel van de markt is overlappend. • De “overlap” gebruiken zou kunnen aanzetten tot grotere rationaliteit.

13. Stelling 11 • Het boekenvak heeft last van het Kronos-effect • Term van Tim Wu (The Master Switch) • Toegepast op technologiebedrijven • Worden succesvol monopolist • Stoppen dan met innoveren en richten focus op overleven • Kapotmaken van betere producten en initiatieven in de markt uit zelfbehoud • Alle industrieën maken zich zorgen om verlies van markt en verliezen dus hun focus op innovatie • Te grote bescherming tegen (invloeden van) buitenaf.

14. Stelling 12 • Als Vlaanderen eind 2012 eindigt op -5% is dat erger dan wanneer ze in Nederland op -20% eindigen • In Vlaanderen al 20 jaar geleden een sanering geweest • Nederland leeft nog altijd te breed • In Nederland kan de -20 boven de lijn worden opgevangen • In Vlaanderen laat “boven de lijn” niets meer toe waardoor het onder de lijn plaatsvindt.

15. Vragen en conclusies? • Voordeel van “creativedestruction”?