2. Fiziksel aktivite

1. 2. Fiziksel aktivite • Yapılan her hareket belirli miktarda enerji harcamasını gerektirir. • Hareketin derecesi ve süresine göre enerji harcaması değişir.

3. Fiziksel Aktivite Düzeyinin Sınıflaması İnsanlar yaşam biçimlerine göre; 1. Hafif, 2. Orta 3. Ağır aktiviteli olmak üzere 3 basamakta toplanabilir.

4. 1.Hafif aktiviteli yaşam biçimi olanlar: • Genellikle masa başında çalışanlar ve çalışma dışı zamanlarda hafif işlerle uğraşanlardır. Bunların fiziksel aktivite faktörü (FAF) 1.4-1.69 arasında değişir.

5. 2.Orta aktiviteli yaşam biçimi olanlar: Genellikle ayakta el ve kol hareketleriyle çalışanlar ya da günlük yaşantılarında biraz daha beden hareketi gerektiren işlerle uğraşanlardır. Bunların FAF 1.70-1.99 arasında değişir

6. 3.Ağır aktiviteli yaşam biçimi olanlar: FAF 2.0-2.4 arasında değişir.Bu tür işleri uzun süre yapmak imkansızdır.

7. 3. Besine Metabolik Yanıt Yemek yeme, besinlerin sindirimi, besin öğelerinin emilmesi, taşınması, oksidasyon ve depolanması da enerji harcamasını gerektirir. Enerji harcamasındaki artış; karbonhidrat ve yağ alımından sonra % 6, protein alımından sonra ise % 30 civarındadır. Karışık dengeli bir diyet alımına karşı enerji harcamasındaki artış 24 saatte BMH’ın % 10'u kadardır

8. Vücut Isısının Denetimi Vücut çalışmasının yan ürünü olarak ısı oluşur. Metabolizma sonucu oluşan ısı, vücut yüzeyinden kaybolursa normal vücut ısısını sağlamak için daha çok enerji kaynağının alınması gerekir. Isı kaybı olmadığı zamanlarda ise vücut ısısını normalde tutmak için fazla enerji kaynağı gerekmez.

9. Organizmanın canlılığı metabolizmanın sürekliliğine bağlıdır. Organizma yaşamak için çalışmasını sürdürdüğüne göre çalışma süresince yan ürün olarak ısı oluşur. Oluşan ısı normal durumda iletim ve buharlaşma ile vücuttan kaybolur. Isı kaybının % 80 kadarı deri yolu ile kalanı ise solunumla olur. Normal durumlarda vücutta oluşan ısı ile kaybolan ısı dengededir.

10. Bazal metabolizma ve fiziksel çalışmaların artması ile de ısı oluşumu artar. Vücuttaki ısı kaybının arttığı durumlar: 1.Vücut yüzeyinin genişliği ısı kaybını arttırır. Bebeklerin vücut yüzeyi yetişkinlerden farklıdır. Çünkü bebeklerde yağ dokusunun oranı düşüktür. Yine ince uzun tiplerin vücut yüzeyi geniştir. Bebek ile ince zayıf kimselerde ısı kaybı fazla olur. Bu kaybı karşılamak için daha çok besin metabolize olur.

11. 2.Derialtı yağ miktarının fazlalığı ısı kaybını önler, aksi arttırır. Bu nedenle zayıf bireylerin ısıyı denetlemek için daha fazla enerji kaynağına gereksinmeleri vardır.

12. 3.Yalıtma araç ve gereçlerinin durumu da ısı kaybını etkiler. Giysi ve konut sıcaklığı yetersiz olduğu zaman kaybolan ısı için daha çok besin metabolize olmak zorundadır

13. 4.İklimkoşulları da ısı kaybında etkilidir. Soğuk ve kuru havalar, rüzgâr, buharlaşma ısı kaybını artırır. Nemli hava ise ısı kaybına yol açmaz. Normal iklim koşullarında yaşayan yetişkinler için vücut ısısını normalde tutmak için fazladan enerji harcamak gerekmez. Bebekler, çocuklar ve yaşlılarla, soğuk yerlerde yetersiz giyim ve konut koşulları içinde yaşayanların vücut ısısını normalde tutmak için daha çok enerji almaları gerekebilir.

14. Sebatullah YAKUT