1 / 17

Prawo procesowe pod zaborami

Prawo procesowe pod zaborami. Powszechny proces cywilny. Procedura austriacka i pruska z końca XVIII w. Zasada dyspozycyjności Zasada kontradyktoryjności

Télécharger la présentation

Prawo procesowe pod zaborami

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Prawo procesowe pod zaborami

  2. Powszechny proces cywilny • Procedura austriacka i pruska z końca XVIII w. • Zasada dyspozycyjności • Zasada kontradyktoryjności • Zasada inkwizycyjności – w procesie pruskim, podział na 2 stadia procesowe: rozpoznawcze (prowadzone przez sędziego instruującego zw. decernentem; badanie formy i zasadności skargi, potem wymiana pism procesowych: odpowiedź na pozew lub instrukcja skargi: eksepcje, ustalenie spornych faktów, postępowanie dowodowe) i wyrokujące (przedstawienie przez sędziego referenta sprawy kolegium sędziowskiemu) • Zasada pisemności • Brak zasady jawności • Zasada formalizmu procesowego i dowodowego • Zasada ewentualności (przezorności) • Dość daleko idąca zasada legalnej teorii dowodowej • Zasada prawdy formalnej (p. austriacka), zasada prawdy obiektywnej (p. pruska) • Środki odwoławcze: apelacja, rewizja

  3. Nowoczesny proces cywilny • Procedura francuska z 1806 r., procedura II Rzeszy Niemieckiej (1877 r.), procedura austriacka 1895 r., procedura rosyjska 1864 r. • Zasada autonomii jednostki, indywidualizmu i liberalizmu • Zasada równości stron • Zasada dyspozycyjności (rozporządzalności) • Zasada kontradyktoryjności (sporności); ograniczenie przez procedura austriacką z 1895 r. na rzecz zasady instrukcyjności • Zasada wyłącznej inicjatywy stron • Zasada formalizmu • Zasada ustności • Zasada jawności • Zasada bezpośredniości • Zasada koncentracji materiału procesowego • Zasada swobodnej oceny dowodów • Środki odwoławcze: apelacja, rewizja lub kasacja

  4. Inkwizycyjny proces karny • W Prusach do połowy XIX w., Rosji do 1864 r., Austrii do 1873 r., Królestwie Polskim do 1876 r. • Wszczynany z urzędu • Zasada śledcza – sędzia łączył funkcje ścigania, rozpoznania, obrony, wyrokowania i wykonania wyroku • Podejrzany przedmiotem postępowania – miał obowiązek przyznać się do przestępstwa (kary za nieposłuszeństwo zamiast tortur), nie był obecny przy przesłuchaniu świadków, nie mógł korzystać z prawa do obrońcy • Zasada tajności • Zasada pisemności i pośredniości • Legalna teoria dowodowa (najpierw w wydaniu pozytywnym, potem negatywnym) • Brak niezawisłości sędziowskiej • Brak udziału czynnika ludowego w procesie • Brak środków odwoławczych – zatwierdzenie wyroków w najcięższych sprawach przez sądy wyższej instancji

  5. Mieszany proces karny • W Prusach po poł. XIX w., w Rosji po 1864 r., w Austrii po 1873 r., w Królestwie Polskim po 1876 r. • Podział postępowania na dwa stadia (w procedurze niemieckiej s. przejściowe jako przygotowanie do rozprawy) • Wstępne, śledcze – wszczynał je prokurator; obejmował dochodzenie (w drobniejszych sprawach, prowadzone przez policję), śledztwo (w poważniejszych sprawach, prowadzone przez sędziego śledczego); oba nadzorował prokurator; z czasem podejrzany mógł w tym stadium korzystać z pomocy obrońcy; zasada tajności, kończył się sporządzeniem aktu oskarżenia przez prokuratora • Główne, kontradyktoryjne – 3 podmioty: prokurator jako oskarżyciel publiczny, oskarżony z obrońcą (własnym lub z urzędu), sąd; zasada równości stron, zasada jawności (publiczności) i ustności, zasada bezpośredniości, zasada swobodnej oceny dowodów, zasada prawdy materialnej • Udział czynnika społecznego (ława przysięgłych) orzekającego o winie • Zasada niezawisłości sędziowskiej • Środki odwoławcze: zwyczajne (apelacja) i nadzwyczajne (kasacja lub rewizja) • Gwarancje procesowe dla oskarżonego (ograniczenia w zakresie tymczasowego aresztowania), zasada domniemania niewinności

  6. §. 337. Że zaś obrona niewinności z mocy urzędu obowiązkiem Sądu zbrodniowego iest, nie może zatem Obwiniony, ani przydania sobie zastępcy lub obrońcy, ani udzielenia znayduiących się poznaków żądać(...) Z jakiego aktu prawnego może pochodzić zacytowany przepis? Odpowiedź uzasadnij.

  7. Svod Zakonov (1832 r.): 2181. Wszystkie strony, bez rozróżnienia tytułów i rang, korzystają z sądu równego, sprawiedliwego i niezwłocznego. 2182. Wszyscy w ogóle uznani są za zdolnych do osobistego dochodzenia swych praw, wnoszenia pozwu i bronienia się z wyjątkami określonymi w następujących artykułach (…) Jaka zasada procesowa została przewidziana w § 2181? Określ jej znaczenie w postępowaniu sądowym. Jaką zdolność reguluje § 2182? Jakie mogłyby być owe wspomniane wyjątki?

  8. § 280. Przeciw wyrokom trybunału pierwszej instancyi służą tylko środki prawne zażalenia nieważności i odwołania. Pierwsze idzie do sądu najwyższego jako trybunału kasacyjnego, drugie do trybunału drugiej instancyi. Jest to przepis Ustawy o postępowaniu karnym z 1873 r. Na jego podstawie podaj różnice między zażaleniem nieważności a odwołaniem uwzględniając, do jakiego sądu należało je kierować.

  9. § 228. Rozprawa główna jest jawna pod nieważnością. Tylko osoby dorosłe i nieuzbrojone mogą być obecne i przysłuchiwać się rozprawie. Nie wolno jednak wzbronić wstępu osobom, które na mocy swej służby publicznej broń nosić są obowiązane. § 229. Jawność rozprawy głównej można wykluczyć jedynie ze względów moralności lub publicznego porządku. Trybunał zarządza wykluczenie to z urzędu lub na wniosek oskarżyciela lub oskarżonego po odbytej tajnej rozprawie i naradzie nad tym przedmiotem, wydając orzeczenie z powodami na piśmie, przeciw któremu nie ma żadnego środka prawnego. Określ jedną z podstawowych zasad procesowych uregulowanych przez § 228-229 procedury austriackiej. W jaki sposób sędzia mógł od niej odstąpić? /podaj przyczyny, formy, procedurę/

  10. § 316. Po zamknięciu postępowania dowodowego przewodniczący naradziwszy się poprzednio z trybunałem, układa pytania, które przysięgłym ma postawić(...) § 318. Pytanie główne zmierza do tego: czy oskarżony jest winien popełnienia czynu przedmiotem oskarżenia będącego? (...) § 319. Jeżeli twierdzono, że zachodził stan albo iż zaszła okoliczność, któreby wykluczały lub uchylały karygodność, zadać należy odpowiednie twierdzeniu temu pytania (...) § 320. Jeżeli twierdzono takie okoliczności, z którychby się okazywało, przypuściwszy ich prawdziwość, że oskarżony o dokonaną zbrodnię lub występek,winien jest tylko usiłowania, albo że oskarżony jako sprawca uważany ma być tylko za współwinnego lub uczestnika, albo według którychby czyn oskarżonemu zarzucony podpadał pod inny przypis karny, który jest surowszy od przytoczonego w akcie oskarżenia, wówczas zadać należy przysięgłym odpowiednie pytania (...) § 321. Jeżeli oskarżonego obwiniono na rozprawie głównej jeszcze o czyn inny oprócz tego, o który był oskarżony, zadać można także co do niego pytania osobne (...) § 323. Pytania dla przysięgłych w ten sposób układać należy, aby na nie odpowiedzieć mogli „tak” lub „nie” (...) § 329. Do potwierdzenia pytania co do winy, tudzież pytań tyczących się okoliczności obciążających wymaga się większości wynoszącej przynajmniej dwie trzecie głosów. We wszystkich innych przypadkach rozstrzyga prosta większość głosów: w razie równości głosów rozstrzyga zdanie dla oskarżonego korzystniejsze (...) Sądy przysięgłych w cytowanych przepisach Ustawy o postępowaniu karnym austriackim wzorowano pośrednio na instytucji ....................................... . Liczba głosów potrzebna do skazania oskarżonego w prawie austriackim to .........................................., w odróżnieniu od .............................................. w prawie .................................. .

  11. § 511. Przeciw wyrokom końcowym, wydanym w pierwszej instancji, służy odwołanie. § 525. W sądzie odwoławczym rozprawa w sporze toczy się na nowo w granicach zakreślonych przez wnioski. § 545. Przeciw wyrokom końcowym, wydanym w instancji odwoławczej przez sądy apelacyjne, służy rewizja. § 567. Zażalenie jako środek prawny, przysługuje w przypadkach wymienionych szczegółowo w niniejszej ustawie i przeciw takim nie wymagającym poprzedniej ustnej rozprawy rozstrzygnięciom, na skutek których odrzucono wniosek dotyczący postępowania (...) § 578. Wznowienie postępowania, zamkniętego prawomocnym wyrokiem końcowym, można uskutecznić zapomocą skargi nieważności lub skargi restytucyjnej (...) Powyższy fragment niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego wymienia następujące środki prawne przeciw orzeczeniom: ..................................................., .................................... , .............................................., ................................................ . Podaj różnice między rewizją i kasacją. Gdzie zrodził się system kasacyjny, a gdzie rewizyjny? Który ze środków prawnych niemieckich miał charakter nadzwyczajny?

  12. Ustawa o postępowaniu karnym austriackim (1873 r.): § 205. Przyznanie się obwinionego nie uwalnia sędziego śledczego od zbadania istoty czynu, o ile to tylko nastąpić może. Jeżeli wyznanie jest szczegółowe i innymi wynikami śledztwa wstępnego poparte, wówczas przedsiębranie dalszych dochodzeń zależy od osobnych wniosków oskarżyciela. Podaj łacińską paremię określającą przeciwną zasadę procesową do uregulowanej powyżej. Określ, w jakim typie procesu karnego zasad ta miała zastosowanie.

  13. § 286. Przy uwzględnieniu całej treści rozpraw i wyniku ewentualnie przeprowadzonych dowodów, sąd winien rozstrzygnąć według swobodnego przekonania, czy faktyczne twierdzenie należy uznać za prawdziwe lub nieprawdziwe. W wyroku należy podać powody, jakie kierowały sędziowskim przekonaniem. Ustawowe normy dowodowe wiążą sąd tylko w przypadkach w niniejszej ustawie wymienionych. Powyższy przepis niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego zawiera elementy wyrażające dwie przeciwstawne zasady procesowe. Scharakteryzuj je.

  14. 1169. Nikt nie powinien być skazany bez pewnych dowodów lub jawnych poszlak przestępstwa. Dowody dzielą się na dwa rodzaje: pełne i niepełne. 1170. Dowody winy uznawane są za pełne, jeśli wykluczają wszelką możliwość wykazania niewinności podsądnego. 1171. Wystarczy jeden pełny dowód, żeby uznać wyrok za niewątpliwy. 1172. Dowody winy uznawane są za niepełne, kiedy nie wykluczają możliwości wykazania niewinności podsądnego. 1173. Jeden niepełny dowód pozwala jedynie na podejrzenie; kilka niepełnych dowodów razem wziętych może stanowić dowód pełny, kiedy wykluczają możliwość wątpić o winie podsądnego. Zacytowane przepisy pochodzą ze Zwodu Praw. Świadczą one o istnieniu, odmiennie niż w ówczesnych innych państwach europejskich, zasady ……………………………….. ……………………………......… rządzącej postępowaniem dowodowym. Wyjaśnij, na czym polegała.

  15. § 93. Śledztwo wstępne przeprowadza zwyczajnie sędzia śledczy osobiście i bezpośrednio. § 96. Jeżeli wdrożono śledztwo wstępne, sędzia śledczy, nie czekając na dalsze wnioski oskarżyciela – postępuje z urzędu w celu stwierdzenia istoty uczynku, wyśledzenia sprawy, oraz w celu ustalenia środków dowodowych, służących do przekonania lub do obrony obwinionego o tyle, o ile tego wymaga cel śledztwa wstępnego. § 97. (...) Czynności śledczych nie wykonywa prokurator państwa pod nieważnością aktu. Ani oskarżycielowi ani obrońcy nie wolno być obecnym podczas formalnego przesłuchania świadków przez sędziego śledczego. Mają oni jednak prawo uczestniczyć w oględzinach, w rewizyi domowej i w przetrząsaniu papierów, tudzież wskazywać przedmioty, do których te czynności śledcze rozciągnąć należy (...) § 101. Co do wszystkich czynności sądowych do śledztwa należących spisać należy protokół; oprócz urzędnika, który czynność przedsiębierze lub nią kieruje, zawsze obecny być powinien zaprzysiężony protokolant. Wymień przynajmniej 4 zasady rządzące śledztwem na gruncie austriackiej Ustawy o postępowaniu karnym z 1873 r.

  16. § 287. Wszelkie przyznania Obwinionego, wbrew temu przepisowi dopięte, nie maią żadnego na iego osądzenie wpływu, ieżeli innemi dowodami nie są wsparte. § 288. Żaden z Inkwiruiących niech się nie waży, zmuszać do zeznania prawdy którego z Obwinionych do Inkwizycyi kryminalney pociągnionego, przez groźby, dotkliwe traktowania, popychanie, bicie, lub zarządzenie iakieykolwiek, na ciele dolegliwości. § 292. Aby zaś zacięty złoczyńca, przez zuchwałe kłamstwa i zmyślania, lub zapamiętałe wypieranie się bądź zupełne milczenie, nie usunął się od zasłużoney kary; Inkwirent w takowych przypadkach, i gdy przepisanie w powyższym § upomnienie i ostrzeżenie, iuż stąpiło, ma donieść z dokładnością sądowi, którego iest członkiem lub przełożonem Collegium Prowincyi (...) § 293. Na ów czas Collegium iest umocowane, przez prosty Dekret, od którego nie ma mieysca żaden rekurs, naznaczyć skarcenie takowego winowaycy. Skąd pochodzą powyższe przepisy regulujące postępowanie karne /podaj nazwę, rok i miejsce wydania/?

  17. § 39. Obwiniony może we wszystkich sprawach karnych używać obrońcy i wybrać każdego, kto wpisany jest do wykazu obrońców w jednym z krajów reprezentowanych w Radzie Państwa (...) § 41. Udzielając akt oskarżenia obwinionemu, należy go pouczyć, że mu służy prawo przybrania sobie obrońcy. Do rozprawy głównej przed Sądem Przysięgłych ustanowić należy oskarżonemu obrońcę z urzędu, jeżeli sam nie chce go sobie ustanowić. Jeżeli obwiniony, według swych Sądowi znanych stosunków, nie jest w stanie ponosić kosztów obrony z własnego majątku, wówczas Sąd powinien mu przydać na jego żądanie obrońcę ubogich do wywodu dokładnie oznaczonych, a przez niego zapowiedzianych środków prawnych, do uzasadnienia zapowiedzianego sprzeciwu przeciw aktowi oskarżenia, jakoteż do rozprawy głównej. Zacytowane przepisy pochodzą z ............................................................................................. /podaj nazwę aktu, rok i miejsce wydania/. Reguluje one prawo oskarżonego do …………………............................., które występowało w dwóch aspektach – materialnym i formalnym. Określ różnice między nimi.

More Related