1 / 47

HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI

HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI. Prof. Dr. Güldal KIRKALI Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Dönem I – 11. Modül ( 15 Nisan 2004). AMAÇ. Çeşitli hormonların etki mekanizmalarının öğrenilmesi ve bu mekanizmaların birbirleriyle karşılaştırılarak irdelenmesi.

hamlin
Télécharger la présentation

HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI Prof. Dr. Güldal KIRKALI Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Dönem I – 11. Modül ( 15 Nisan 2004)

  2. AMAÇ Çeşitli hormonların etki mekanizmalarının öğrenilmesi ve bu mekanizmaların birbirleriyle karşılaştırılarak irdelenmesi G.Kırkalı,2004

  3. HEDEFLER • Hücreler arası sinyal sistemler • Sinyal moleküller ve reseptörler • Protein, peptid hormonlar, büyüme faktörleri, nörotransmitterlerin etki mekanizmaları • Tiroid ve steroid hormonların etki mekanizmaları G.Kırkalı,2004

  4. Hücreler Arası Haberleşme 1-Direkt hücre-hücre bağlantısı ile (Adhezyon molekülleri, GF-R) 2-Salgılanan moleküller aracılığı ile • Endokrin (hormonlar) • Parakrin (GF ve sitokinler) • Otokrin (GF ve sitokinler) G.Kırkalı,2004

  5. Hücrelerin Yanıt Verdiği Bazı Sinyaller • Antijenler • Hücre yüzeyi glikoproteinler /oligosakk. • Gelişim sinyalleri • Ekstrasellüler matriks bileşenleri • Büyüme faktörleri • Hormonlar • Işık • Nörotransmitterler • Koku ve tatG.Kırkalı,2004

  6. Sinyal İletiminin Moleküler Mekanizmaları • Spesifiklik (=Özgüllük) • Amplifikasyon (=Çoğalma) • Desensitizasyon (=Duyarlılığın yitimi) • İntegrasyon (=Birleştirme) G.Kırkalı,2004

  7. G.Kırkalı,2004

  8. G.Kırkalı,2004

  9. G.Kırkalı,2004

  10. G.Kırkalı,2004

  11. SİNYAL MEKANİZMALARI • İyon kapılı kanallar (örn.asetilkolin resep.) 2. Reseptör enzimler (örn.insülin resep.) 3. -adrenerjik resep.(serpentin resep.) GTP-bağlayıcı prot.(örn.epinefrin) 4. Steroid reseptörler(örn. steroid ve tiroid hormonlar) G.Kırkalı,2004

  12. G.Kırkalı,2004

  13. 1. Transmitter bağlanır 2. Reseptör kanalı açılır 3. İyon kanaldan geçer *Etkileri ani ve kısa sürelidir (ms) *Reseptör ve efektör aynı molekül * Ör: nAsetilkolin reseptörü G.Kırkalı,2004

  14. Asetilkolin Reseptörünün Evreleri G.Kırkalı,2004

  15. Sinir iletiminde voltaj kapılı ve ligand kapılı iyon kanallarının rolleri G.Kırkalı,2004

  16. RESEPTÖR ENZİMLER 1. Örnek İnsülin Reseptörü G.Kırkalı,2004

  17. İnsülin ile gen ekspresyonunun düzenlenmesi G.Kırkalı,2004

  18. İnsülin ile glikojen sentaz aktivasyonu

  19. RESEPTÖR ENZİMLER G.Kırkalı,2004

  20. RESEPTÖR ENZİMLER 2. Örnek Guanilil siklaz G.Kırkalı,2004

  21. Epinefrin Sinyal İletimi: -adrenerjik yol G.Kırkalı,2004

  22. Adenilil siklaz İntegral protein G.Kırkalı,2004

  23. Gs proteininin kendini inaktive etmesi İntrinsik GTP az G.Kırkalı,2004

  24. G.Kırkalı,2004

  25. G Protein Tipleri Gs--------- Adenil siklaz akt., Ca kanal akt. Gi---- ----- Adenil siklaz inh. Gi---- ---- K kanal akt. Go--- ---- K kanal akt., Ca kanal inakt., PLC-  akt. Gt-------- cGMP fosfodiesteraz akt,(fotoresep) Gq--- ---- PLC- akt. G.Kırkalı,2004

  26. cAMP-Bağımlı Protein Kinaz (PKA) Aktivasyonu G.Kırkalı,2004

  27. PKA’nın katalitik subuniti nukleus membranından geçer. CRE bağlayıcı protein (CREB) CRE: cAMP yanıt elementi (proliferasyon/ Diferansiasyon genlerinin Kontrolü) G.Kırkalı,2004

  28. Epinefrin kaskadı G.Kırkalı,2004

  29. cAMP Yıkılımının İnhibisyonu G.Kırkalı,2004

  30. İkincil Haberci Olarak cAMP Kullanan Bazı Sinyaller • Kortikotropin (ACTH) • Kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH) • Dopamin • Epinefrin (-adrenerjik) • Folikül stimulan hormon (FSH) • Glukagon • Luteinizan hormon (LH) • Paratiroid hormon (PTH) • Tiroid stimulan hormon (TSH) G.Kırkalı,2004

  31. Uzun süre ligand ile etkileşime giren reseptör desensitize olur • G-protein eşleşmiş reseptörlerin desensitizasyonu reseptör fosforilasyonuna bağlıdır. • Reseptör değişime uğrayarak inaktive olabilir (inaktivasyon) • Hücre içi veziküllerde korunabilir (korunum) • Hücre içine invaze olarak lizozomlarda degrade edilebilir (down-regülasyon) • G.Kırkalı,2004

  32. Her üç olasılıkta da desensitizasyon, PKA, • PKC veya G-proteine bağlı reseptör kinazlar • (GRKs) ile fosforilasyonuna bağlıdır. • Fosforile olan reseptöreARRESTİNproteini • bağlanır. • -Reseptörün G protein ile etkileşimini engeller • -Reseptör ve klatrin kaplı kuyular arasında adaptör protein rolü oynar. G.Kırkalı,2004

  33. GRKs aktive reseptörü çeşitli bölgelerden fosforile eder P P P ADP ATP GRK Desensitize reseptör P P P ARRESTİN G.Kırkalı,2004

  34. -Adrenerjik Reseptör Desensiti- zasyonu Sürekli epinefrin varlığında Desensitizasyon G.Kırkalı,2004

  35. İkincil Haberci G.Kırkalı,2004

  36. İkinci sınıf serpentin resep. Hormon-Aktive Fosfolipaz C ve IP3 G.Kırkalı,2004

  37. İkincil Haberci Olarak Fosfolipaz C ve IP3 Kullanan Bazı Sinyaller • Vazopresin • Serotonin • Oksitosin • Anjiotensin II • Gonadotropin salgılatıcı hormon (GRH) • 1 adrenerjik agonistler • Glutamat • Asetilkolin (muskarinik M1) • Gastrin salgılatıcı peptid Forbol esterleri G.Kırkalı,2004

  38. Kalsiyum: Sinyal İletiminde İkincil Haberci • Nöronlarda ve endotel hücrelerde ekzositoz • Kas kasılması • Sitoiskelet düzenlenmesi Sitozolik Ca2+ çok düşük düzeyde tutulur ER – Mitokondri – Plazma mb. Ca2+ pompaları G.Kırkalı,2004

  39. KALMODULİN

  40. Bazı Proteinler Ca2+ ve Kalmodulin ile düzenlenirler • Adenilil siklaz (beyin) • Ca2+/kalmodulin bağımlı protein kinazlar • Ca2+ bağımlı Na+ kanalı • cAMP fosfodiesteraz • NADH kinaz • Plazma membranı Ca2+ATP azı • RNA helikaz • Nitrik oksit sentaz • cGMP-kapılı Na+, Ca2+kanalları (rod ve kon hüc) G.Kırkalı,2004

  41. LİPOFİLİKHORMONLAR • Steroid hormonlar • Retinoik asit (Retinoidler) • Tiroid hormonlar • D vitamini Farklı etki mekanizması G.Kırkalı,2004

  42. R E S E P T Ö R S T E R O İ D G.Kırkalı,2003

  43. STEROİD HORMON RESEPTÖRÜ NH3+ G.Kırkalı,2004

  44. Steroid hormonların reseptörleri Sitoplazmada (glukokortikoid reseptörleri) Nukleusta (östrojen ve progesteron reseptörleri) • Tiroid hormonlarının reseptörleri Nukleusta G.Kırkalı,2004

  45. Hidrofobik Hormonların Etki Mekanizması G.Kırkalı,2004

  46. ÖZET - 1 G.Kırkalı,2004

  47. ÖZET - 2 G.Kırkalı,2004

More Related