Teorie jako struktury

1. Teorie jako struktury Zarówno falsyfikacjonistyczna iak i indukcjonistyczna teoria nauki jest zbyt wąska. Należy traktować teorie jako swego rodzaju strukturalne całości.

2. Analizy historyczne dowodzą, że ewolucja najpoważniejszych dyscyplin naukowych miała charakter ustrukturalizowany. • Tylko spójnie skonstruowane teorie nadają pojęciom ściśle określone znaczenia. • Nauka ujęta jako struktura rozwija się szybciej.

3. Metodologia naukowych programów badawczych Program badawczy ma być strukturą kierującą przyszłymi badaniami naukowymi. W zależności od tego czy prowadzi on do pojawiania się nowych odkryć czy też ” tkwi” wraz ze swymi teoriami w jednym miejscu możemy go nazwać postępowym lub degeneracyjnym.

4. Heurystyka negatywna zakłada, że twardy rdzeń programu badawczego nie podlega odrzuceniu ani modyfikacjom. Przed falsyfikacją ma być chroniony pasem ochronnym hipotez pomocniczych, warunków początkowych, itd. Heurystyka pozytywna zawiera ogólne wskazówki mówiące o tym w jaki sposób program badawczy można rozwijać.

5. Istotną cechą wielu programów badawczych jest fakt, iż sprawdzanie obserwacyjne określonej teorii nabiera znaczenia na dość późnym etapie ich rozwoju.

6. Postulaty dotyczące programów badawczych • Program powinien być na tyle spójny aby pozwalał na wypracowanie projektu badań przyszłych • Przynajmniej od czasu do czasu powinien prowadzić do odkryć nowych zjawisk Program może uchodzić za naukowy gdy spełnia oba te warunki.

7. Dopuszczalne oraz wykluczone uzupełnienia i modyfikacje Dopuszczamy każdy krok o ile • nie stawia on hipotez ad hoc tj. takich, których nie można poddać niezależnemu sprawdzianowi • pozwala on na przeprowadzenie nowych testów

8. Paradygmaty T. S. Kuhna Główna cechą koncepcji Thomasa S. Kuhna jest przekonanie o rewolucyjnym charakterze postępu naukowego. Teorię tę wyróżnia także podkreślenie roli jaką w postępie odgrywają socjologiczne cechy wspólnot naukowych.

9. Obraz rozwoju nauki PRE-NAUKA NAUKA NORMALNA KRYZYS REWOLUCJA NOWA NAUKA NORMALNA NOWY KRYZYS

10. Kryteria wyboru paradygmatu Wybór danego paradygmatu determinować będą zróżnicowane czynniki. Będzie on zależeć między innymi od perspektywy z jakiej patrzy uczony. Osądzany wg własnych standardów paradygmat A może wydać się lepszy od paradygmatu B podczas gdy – jeżeli jako przesłanek użyje się założeń paradygmatu B – ocena ta może być odwrotna.

11. Funkcje nauki normalnej i rewolucji Okres trwania nauki normalnej pozwala naukowcom na rozwijanie szczegółów teorii w ramach danego paradygmatu. W chwili gdy ten, przestaje być wystarczający dla wyjaśnienia ważnych zagadnień dochodzi do rewolucji a zarazem przejścia do nowego paradygmatu.

12. Anarchistyczna teoria wiedzy Wg Feyerabend’a każda próba wyjaśnienia nauki za pomocą kilku prostych zasad metodologicznych jest nierealna i zarazem zgubna. Wobec tego uczeni nie powinni być ograniczani a jedyna zasada jaką należy stosować to ” wszystko wolno”.

13. Reguła ”wszystko wolno” nie powinna być interpretowana zbyt szeroko.Feyerabend stosuje rozróżnienie pomiędzy rozsądnym naukowcem a szaleńcem.

14. Niewspółmierność teorii Znaczenia i interpretacje pojęć oraz zdań obserwacyjnych, w których one występują, zależą od kontekstu teoretycznego. Wybór określonej teorii będzie w każdym przypadku zależał od kryteriów jakie przyjmiemy, będzie zatem subiektywny.

15. Nauka vs magia Nie istnieje z góry przyjęta wyższość nauki nad innymi formami wiedzy. Jeżeli nauka ma być porównywana z innymi formami wiedzy, należy najpierw zbadać naturę, cele i metody nauki na równi z celami, metodami i naturą innych typów wiedzy.