Εξετασεισ αιματοσ

1. Εξετασεισ αιματοσ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ 30018 ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

2. ΣΚΟΠΟΣ • Στην προκειμένη παρουσίαση κύρια επιδίωξή μας είναι η δημοσίευση ορισμένων εκ των πιο σημαντικών εργαστηριακών εξετάσεων αίματος, διότι το αίμα εκτός της μεταφοράς του οξυγόνου έχει αναλάβει κι άλλους ρόλους μείζονος σημασίας, όπως της μεταφοράς θρεπτικών ουσιών, έμμορφων στοιχείων υπεύθυνα για την άμυνα του οργανισμού καθώς και μεταβολικών αποβλήτων.

3. ορισμοσ • Οι Εξετάσεις αίματος και ούρων ή άλλων υγρών του σώματος είναι μια εργαστηριακή εξέταση που πραγματοποιείται σε αίμα που έχει προηγουμένως απομονωθεί από μια φλέβα στο αντιβράχιο με τη χρήση μιας βελόνας. Έχει σαν σκοπό την μέτρηση ουσιών και βιοχημικών παραγόντων, με σκοπό τη διάγνωση ασθενειών.

4. ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ • Ο φλεβοκαθετηριασμός είναι μια πολύ χρήσιμη μέθοδος απομόνωσης αίματος, καθώς είναι μια σχετικά μη επεμβατική μέθοδος προκειμένου να απομονωθούν κύτταρα και εξωκυττάριο υγρό από το σώμα για εργαστηριακό έλεγχο. Οι εξετάσεις αίματος είναι οι συχνότερα απαιτούμενες εργαστηριακές εξετάσεις γιατί έχουν σημαντική διαγνωστική αξία. Οι νοσηλευτές/νοσηλεύτριες είναι συνήθως αυτοί που εκτελούν την πράξη της αιμοληψίας, σε ειδικές περιπτώσεις όμως μπορούν να προβούν σε αυτή και γιατροί.

5. ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΦΛΕΒΙΚΟ ΑΙΜΑ • Γενική εξέταση αίματος • Βιταμίνη Β12 επίπεδα ορού • Φερριτίνη (Fer) • Φυλικό Οξύ επίπεδα ορού • Οροαντίδραση Coobs • Ηλεκτροφόρηση Αιμοσφαιρίνης • Σίδηρος Ορού (Fe+++) • Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών (ΤΚΕ) • Χρόνος Ροής-Πήξεως (Lee-White) • Χρόνος Προθρομβίνης (Quick) ΑΡΤΗΡΙΑΚΟ ΑΙΜΑ • Οξυγόνο αίματος (PO2) • Διοξείδιο του άνθρακα (PCO2) • PH αίματος

6. ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ • Αλδολάση (Αldolase, ADL) • Αλβουμίνη Oρού (ALB) • Aμινοτρανσφεράση Ασπαρτική (AST, SGOT), Αλανίνης (ALT, SGPT) • Αμυλάση (Amylase, AMS) • Γαλακτική Δεϋδρογενάση LDH + Ισοένζυμα • Γάμμα Γλουταμυλική Τρανσπεπτιδάση γ-GT,ήGGT • Γλυκόζη (σάκχαρο) αίματος (GLU) • Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη • Δοκιμασία ανοχής γλυκόζης • Κρεατινική Κινάση (CK) • Κρεατινική Φωσφοκινάση (CPK) • Κρεατινίνη αίματος (CRE) • Λιπάση Ορού (LPS) • Ολική δεσμευτική ικανότητα Σιδήρου (TIBC) • Ουρία αίματος (URE) • Ουρικό Οξύ ορού (URCA) • Tριγλυκερίδια Ορού (ΤRI) • Φερριτίνη oρού (FER) • Φωσφατάση Όξινη Ολική (ACP) • Χολερυθρίνη Ορού Ολική (ΤΒL), Αμεση (DBL), Εμμεση (ΙΒL ) • Χολινεστεράση Ορού (Cholinesterase) • Χοληστερόλη Ορού, LDL, HDL

7. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ • Αντισώματα Αντιεχινοκκοκικά (EGA, Εξέταση Wienberg) • Αντισώματα έναντι Brucella Melitensis • Αντισώματα έναντι ιού HIV (HIV-I και HIV-II) με την μέθοδο ELISA • Αντισώματα έναντι ιού HIV με την μέθοο Western Blot (RNA) • Ηπατίτιδος Α Αντίσωμα (HAV) • Ηπατίτιδας Β Αντιγόνο Επιφανείας (ΗBsAg) • Ηπατίτιδας Β Aντίσωμα Eπιφανείας (Αnti-HBs) • Ηπατίτιδας Β Αντίσωμα c (Αnti-HBc-IgM) • Hπατίτιδας B Aντιγόνο e (HBeAg ) • Hπατίτιδας Β Aντιγόνο DNA (HBV DNA) • Ηπατίτιδας Β Αντίσωμα c (Anti-HBc-IgG) • Ηπατίτιδας Β Aντίσωμα e (Anti-HBe) • Hπατίτιδας C Αντίσωμα (Αnti-HCV) • Ηπατίτιδας D Αντίσωμα (Anti-HDV) • Καλλιέργεια Πύου-Αντιβιόγραμμα • Καλλιέργεια αίματος-Αντιβιόγραμμα • Οροαντίδραση Wright (Brucella Melitensis / Abortus Slide Test) • Oροαντίδραση Rose Bengal (για Βρουκέλλωση) • Οροαντίδραση Widal (Salmonella Typhi/ Paratyphi Slide Test) • Οροαντίδραση RPR (Τreponema Συφιλίδος) • Οροαντίδραση VDRL (Treponema Συφιλίδος)

8. ΜΕΤΑΛΛΑ, ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ, ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΤΟΞΙΚΑ ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ • Κάλιο ορού (Κ+) • Mαγνήσιο αίματος (Mg++) • Νάτριο ορού (Νa+) • Χλώριο (Cl-) • Aσβέστιο του Ορού (Ca++) • Φωσφόρος Ορού (P) • Σελήνιο ορού • Μόλυβδος ορού (Pb) • Αρσενικό ορού (As) • Υδράργυρος ορού (Hg)

9. ΟΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 1) Οι βιοχημικοί δείκτες οστικής εναλλαγής περιλαμβάνουν τους δείκτες οστικής παραγωγής (bone formation) στο αίμα και συγκεκριμένα: • Ολική Αλκαλική φωσφατάση ALP (SAp), • Οστικό κλάσμα της αλκαλικής φωσφατάσης (ΒΑLΡ), • Oστεοκαλσίνη (ΒGp), • Ν-τελικό προπεπτίδιο προκολλαγόνουτύπου Ι (ΡΙΝΡ), • C-τελικό προπεπτίδιο προκολλαγόνου τύπου Ι (ΡΙCp). 2) Οι βιοχημικοί δείκτες οστικής απορρόφησης (bone resorption) στο αίμα περιλαμβάνουν: • Ν-τελοπεπτίδιο κολλαγόνου τύπου Ι (ΝΤΧ), • C-τελοπεπτίδιο κολλαγόνου τύπου Ι (CTX), • Ανθεκτικό στο τρυγικό άλας κλάσμα όξινης φωσφατάσης ΑCP (ΤRAp 5b). 3) Η οστική απορρόφηση στα ούρα εκφράζεται με τους κάτωθι λόγους (πηλίκα): (Α) Ασβέστιο/Κρεατινίνη, (Ca/Cr) (Β)Υδροξυπρολίνη/Κρεατινίνη, (ΟΗΡ/Cr) (Γ)Πυριδινολίνη /Κρεατινίνη, (ΡΥD/Cr) (Δ)Δεοξυπυριδινολίνη/Κρεατινίνη, (DΡD/Cr) (Ε)NTX /Kρεατινίνη, (ΝΤΧ/Cr)

10. ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ-ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ • Aντιγόνo Ιστοσυμβατότητας HLAB27 • Αντιπυρηνικός Παράγων (ANF-Antinuclear Factor) • Αντισώματα DNA-DS Διπλής Eλικος (Double-Stranded, Native, High Avidity), Μονής Ελικας (Denatured, Low Avidity, a-d-DNA) • Αντισώματα ANA (Αντιπυρηνικά, Antinuclear Antibodies) • Aντισώματα Eκχύλισης Πυρήνος (ENA-SM, Extractable Nuclear Antigen) • Aντισώματα Ριβονουκλεοπρωτείνης (ENA-RNP, Ribonucleoprotein) • Αντισώματα Αντιμιτοχονδριακά (AMA) • Αντισώματα Καρδιολιπίνης Ro (RoA), La (LaA) (για μυοκαρδίτιδα) • C-Αντιδρώσα Πρωτείνη (CRP) • Πρωτείνες Oλικές (Λευκώματα) ορού • Ηλεκτροφόρηση Πρωτεϊνών Ορού SEPP, σφαιρινών ορού SEPS, ανοσοσφαιρινών SEPIG • Κύτταρα Ερυθηματώδους Λύκου (LE Cell Test) • Κρυοσφαιρίνες Ορού (Serum Cryoglobulines) • Ρευματοειδής Παράγων, Ra Test, RF • Συμπλήρωμα, Κλάσμα C3, Κλάσμα C4 • Tίτλος Αντιστρεπτολυσίνης (ΑSTO) • SCL70 • Anti-TPO

11. ΝΕΟΠΛΑΜΣΑΤΙΚΟΙ-ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ • AFP (a-Fetal-Protein) • Aλφα Εμβρυϊκή Σφαιρίνη • CA 12-5: Ovarian Ca, Breast Ca • CA 15-3: Ovarian Ca , Breast Ca • CA 19-9: Δείκτης Peptic Ca • CA 50: Δείκτης Peptic Ca+Uterine Ca+Lung Ca • CA 72-4:Peptic Ca + Lung Ca. • GASTRIN (Γαστρίνη): Peptic Ca. • ΝSE: Neuron Specific Enolass: Δείκτης Lung Ca • PSA: Prostatic Serum Antigen (Δείκτης Ca προστάτη) • SCC: Squamous Cell Ca: (Lung Ca + Peptic Ca + Uterine Ca) • TPA: Δείκτης Ca ουροδόχου • CEA: Καρκινοεμβρυϊκό Αντιγόνο

12. ΟΡΜΟΝΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ • Aυξητική Ορμόνη Αίματος-Σωματο τροπίνη (STH) • Θυροξίνη Ολική Ορού (Thyroxine Total-TT4) • Θυροξίνη Ελεύθερη Ορού (Thyroxine Free Serum - FT4) • Θυρεοειδοτρόπος Ορμόνη (TSH) • Παραθορμόνη Ορού ( PTH) • Tριϊωδοθυρονίνη ορού ( Τ3 ) • Προλακτίνη Ορού (έλεγχος για προλακτίνωμα) • Τεστοστερόνη ορού (έλεγχος υπογοναδισμού) • FSH (Θυλακιοτρόπος) • LH (Ωχρινοτρόπος)

13. ΟΡΜΟΝΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ(2) Ορμονικός έλεγχος αίματος επί προ-κλιμακτηριακών γυναικών: Γίνεται την 2-5η μέρα της περιόδου • Τ3, T4, TSH αίματος • Tεστοστερόνη αίματος • Προλακτίνη αίματος • Θειϊκή DEA • FSH αίματος • LH αίματος • Oιστραδιόλη αίματος • Οιστρόνη (Ε1) • Οιστριόνη (Ε2) • Προγεστερόνη

14. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΟΥΡΩΝ • Ασβέστιο ούρων 24ώρου • Γενική ούρων • Λεύκωμα Bence-Jones ούρων, για Πολλαπλούν Μυέλωμα • Ουρικό Οξύ ούρων 24ώρου • Ομογεντισικό Οξύ Ούρων (Homogentisic Acid ) για Ωχρονοσία • Ηλεκτροφόρηση Βλενοπολυσακχαριδών ούρων • Καλλιέργεια ούρων - Αντιβιόγραμμα

15. ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΡΘΡΙΚΟΥ ΥΓΡΟΥ • Λευκά (WBC) αρθρικού υγρού • Σάκχαρο αρθρικού υγρού • RF αρθρικού υγρού • Kρύσταλλοι αρθρικού υγρού • Απλή Καλλιέργεια αρθρικού υγρού • Καλλιέργεια για Koch αρθρικού υγρού

16. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ • Εξετάσεις σιέλου • Το 2008 επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι οι λιγότερο δαπανηρές αναλύσεις σιέλου θα αντικαθιστούσαν τελικά κάποιες εξετάσεις αίματος, αφού στη σίελο περιέχεται περίπου το 20% των πρωτενών που εντοπίζονται στο αίμα. • Μικρογαλάκτωμα • Το Φεβρουάριο του 2011 Καναδοί ερευνητές ανέπτυξαν ένα μικροτσίπ που μπορεί να χρησιμεύσει στις εξετάσεις αίματος. Ονομάζεται μικρογαλάκτωμα, μια σταγόνα αίματος η οποία παγιδεύεται στο στρώμα μιας άλλης ουσίας. Μπορεί να καθοριστεί το ακριβές μέγεθος των σταγονιδίων. Το νέο τεστ μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα, την ακρίβεια και την ταχύτητα των εργαστηριακών εξετάσεων με χαμηλό κόστος. Το μικροτσίπ κοστίζει περίπου 20 €. • SIMBAS • Το Μάρτιο του 2011 μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλευ, του Δουβλίνου και του Βαλπαράιζο ανέπτυξαν μια συσκευή που ενσωματώνει ένα ή περισσότερα εργαστηριακά τεστ σε ένα τσιπ λίγων χιλιοστών που μπορεί να διαγνώσει ασθένειες σε περίπου 10 λεπτά χωρίς τη χρήση εξωτερικών σωλήνων ή επιπλέον στοιχείων. Η πρωτότυπη ονομασία του είναι SIMBAS (Self-powered Integrated Microfluidic Blood Analysis System) που χρησιμοποιεί μικροσκοπικές αυλακώσεις για να διαχωρίσει κύτταρα του αίματος από το πλάσμα (99% των κυττάρων του αίματος απομονώθηκαν με αυτή τη μέθοδο κατά τη διάρκεια πειραμάτων). Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν πλαστικά υλικά για να μειώσουν το κόστος κατασκευής.

17. Η εργασια ωσ εκπαιδευτικο υλικο • Η παρουσίαση αυτή απευθύνεται σε φοιτητές της Ιατρικής σχολής καθώς επίσης και σε άλλους ενδιαφερόμενους για Ιατρικά θέματα καθώς οι έννοιες παρουσιάζονται με εύληπτο τρόπο. • Τα μαθησιακά αποτελέσματα που αποκομίζει ο εκπαιδευόμενος έπειτα από τη μελέτη αυτής της παρουσίασης είναι θεωρητικές κυρίως γνώσεις για τις εξετάσεις αίματος. Βιβλιογραφικά στοιχεία: • Άρθρο από Wikipedia με τίτλο ‘Εξετάσεις αίματος’