โรคไข้สมองอักเสบ

1. โรคไข้สมองอักเสบ พ.ญ. ภาวินี ด้วงเงิน สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

2. ไข้สมองอักเสบ • เป็นโรคที่มีเกิดมาจากการอักเสบของเนื้อสมอง • ไวรัสเป็นสาเหตุที่พบบ่อย และสำคัญ ปัจจุบันพบว่ามีเชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุของโรคไข้สมองอักเสบมากกว่า 100 สายพันธุ์ทั่วโลก • อาการและอาการแสดง • ไข้ • ปวดศีรษะรุนแรง • พฤติกรรมเปลี่ยนแปลง • ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง เช่น ซึมลง • Focal neurologic deficits • Seizures

3. เชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุของโรคไข้สมองอักเสบเชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุของโรคไข้สมองอักเสบ • Herpes viruses – HSV-1, HSV-2, varicella zoster virus, cytomegalovirus, Epstein-Barr virus, human herpes virus 6 • Adenoviruses • Influenza A • Enteroviruses, poliovirus • Measles, mumps, and rubella viruses • Rabies • Arboviruses – examples: Japanese encephalitis; St. Louis encephalitis virus; West Nile encephalitis virus; Eastern, Western and Venzuelan equine encephalitis virus; tick borne encephalitis virus • Bunyaviruses – examples: La Crosse strain of California virus • Reoviruses – example: Colorado tick fever virus • Arenaviruses – example: lymphocytic choriomeningitis virus • Nipah virus

4. การตรวจทางห้องปฏิบัติการการตรวจทางห้องปฏิบัติการ • Viral encephalitis; เบื้องต้น - CSF profile: WBC 5-1000 / mm. Cell count: พบ lymphocyte มาก - CSF sugar ≥ 50 mg/dl, CSF sugar/blood sugar ≥ 0.5 เท่า - CBC มักจะพบเม็ดเลือดขาวต่ำ และมี lymphocyte เด่น ยืนยัน ตัวอย่างที่ใช้ตรวจเพื่อยืนยันการวินิจฉัยคือ CSF, เนื้อสมอง หรือ ซีรัม วิธีการขึ้นกับชนิดของเชื้อ

5. http://www.cdc.gov/ncidod/dvbid/arbor/worldist.pdf

6. Encephalitis outbreak world wide • West Nile encephalitis in New York (1999; 56 confirm cases/ 7 death), Russia (1999; 84 confirm cases/ 40 death). • Nipah virus outbreak in Malaysia ( Sep 1998-May 1999; 265 cases/ 105 death). • Japanese encephalitis outbreak in Uttar Pradesh,Indiain 2005; 1,145 cases/ 296 death.

7. Japanese Encephalitis

8. Japanese Encephalitis • Flavivirus related to St. Louis encephalitis • Most important cause of arboviral encephalitis worldwide, with over 45,000 cases reported annually • Effected most in children • Transmitted by culex mosquito, which breeds in rice fields • Mosquitoes become infected by feeding on domestic pigs and wild birds infected with Japanese encephalitis virus. Infected mosquitoes transmit virus to humans and animals during the feeding process. • Incubation period: 5-15 days.

9. http://www.cdc.gov/ncidod/dvbid/arbor/schemat.pdf

10. Distribution of Japanese Encephalitis in Asia, 1970-1998

11. โรค/กลุ่มโรคที่มีความสำคัญสูงโรค/กลุ่มโรคที่มีความสำคัญสูง • Atypical pneumonia suspected SARS • Severe diarrhea. • Encephalitis • Meningococcal meningitis 24 hr • Acute severely ill or death of unknown infection. • Food poisoning outbreak • Cluster of diseases with unknown etiology • โปลิโอ - AFP โปลิโอ - AFP • Anthrax • AEFI:รุนแรง หรือตาย • บาดทะยักในทารกแรกเกิด • คอตีบ • พิษสุนัขบ้า • DHF • หัด • ไอกรน • Hand foot mouth • Leptospirosis • บิด(Dysentery) • Admitted pneumonia • Influenza Weekly

12. Encephalitis morbidity and mortality, Thailand 1976-2005

13. Japanese B Encephalitis morbidity and mortality, Thailand 1976-2005

14. Top Ten Leading Rate Encephalitis and Japanese Encephalitis situation by Province 2006 Encephalitis Japanese Encephalitis

15. อัตราป่วยของโรค Encephalitis unspecified(ต่อ แสนประชากร) จำแนกตามกลุ่มอายุ ปี พ.ศ. 2545 - 2549 ต่อ แสนประชากร

16. อัตราป่วยของโรค Japanese Encephalitis B (ต่อ แสนประชากร) จำแนกตามกลุ่มอายุ ปี พ.ศ. 2545 - 2549 ต่อ แสนประชากร

17. การสอบสวนโรค • ยืนยันการวินิจฉัย และหาเชื้อสาเหตุของการเกิดโรค • สอบสวนโรคเฉพาะราย ประวัติอาการ อาการแสดง ประวัติเสี่ยงต่างๆ เช่น อาชีพ ประวัติเดินทาง ประวัติการสัมผัส (การกิน หรือการสัมผัสสัตว์) • ค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม ในชุมชน และในโรงพยาบาล (โดยอาการดูข้อมูลย้อนหลังของผู้ป่วยที่มีอาการไข้สมองอักเสบ หรือเยื่อหุ้มสมองอักเสบ) • สอบสวนประวัติการเลี้ยงและการตายของสัตว์ในบ้านผู้ป่วย หรือในชุมชน • สำรวจสิ่งแวดล้อม ในบ้านผู้ป่วย และสภาพแวดล้อมในชุมชนโดยรอบ • เก็บตัวอย่างกรณีพบผู้ป่วยรายใหม่ • Vaccine coverage ในพื้นที่

18. การควบคุมและป้องกันโรคการควบคุมและป้องกันโรค ควบคุมโรค • พ่นหมอกควันเพื่อลดปริมาณยุงในกรณีที่มีการระบาด • ในกรณีที่ยังไม่ทราบการวินิจฉัยแน่ชัด หรือสงสัยเชื้อสาเหตุอื่น เช่น จากเชื้อ Enterovirus ควรมีมาตรการป้องกันการติดเชื้อจากระบบทางเดินอาหาร จนกว่าจะได้รับการวินิจฉัยว่าไม่ใช่ Enterovirus • การป้องกันโรค ป้องกันโรค • ให้ความรู้เรื่องแก่ประชาชนเกี่ยวกับโรค การติดต่อ การป้องกัน (ยุงกัด หรือพื้นที่ที่มีการเลี้ยงแหล่งเพาะพันธุ์โรคควรมีการดูแลเป็นพิเศษ) • ทำลายแหล่งเพาะพันธุ์โรค

19. สถานการณ์โรคไข้หวัดนกสถานการณ์โรคไข้หวัดนก

20. Human Avian influenza situation world wide 2003 -2007, status at Jun 15,2007

21. Human Avian influenza situation in world wide 1 Jan 2007 - Jun 15,2007

22. Avian influenza situation in poultry and wild birds, 2003 - 2007

23. Avian influenza situation among poultry and wild birds, 1 Jan – 18 Jun, 2007

24. Description of Human AI cases, Thailand (25 cases) • Rapid Test for Flu A in confirmed H5 human cases: 1 of 17 tested case was positive • Oseltamivir treatment: 14 of 25 cases were given, 5 of them survived. • Started median: 7.5 days after onset (1-28 days) • Survivors:6 days after onset (3-9 days) • Non-survivors: 7.5 days after onset (1-28 days)

25. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการป่วยใน 25 ราย • สัมผัสไก่ที่ตายโดยตรง 15 ราย • ชำแหละไก่ที่ป่วย • ดูดเสลดไก่ • อยู่ในหมู่บ้านที่มีประวัติสัตว์ปีกตาย • 23 ราย (ไก่ชน ไก่บ้าน ตาย) • 1 ราย (เป็ดตาย) ไม่ได้สัมผัสกับสัตว์ป่วย 9 ราย แต่สัมผัสกับขี้ไก่ที่ปนเปื้อนบนดิน 25ราย (12 ราย เป็นเด็กต่ำกว่า 15 ปี) ไม่ได้อยู่ในหมู่บ้านที่มีสัตว์ปีกตาย 1ราย กลับไปดูแลลูกที่ป่วยหนัก

26. History of Japanese Encephalitis • 1800s – recognized in Japan • 1924 – Japan epidemic. 6125 cases, 3797 deaths • 1935 – virus isolated in brain of Japanese patient who died of encephalitis • 1938 – virus isolated from Culex mosquitoes in Japan • 1948 – Japan outbreak • 1949 – Korea outbreak • 1966 – China outbreak • Today – extremely prevalent in South East Asia. 30,000-50,000 cases reported each year.