Leki stosowane w chorobach układu krążenia

1. Leki stosowane w chorobach układu krążenia

2. Najczęściej występujące schorzenia układu krążenia • Choroba nadciśnieniowa • Choroba niedokrwienna serca/zawał • Zaburzenia rytmu serca • Niewydolność serca • Zaburzenia gospodarki lipidowej

3. Najczęściej stosowane leki w chorobach układu krążenia • preparaty naparstnicy • leki dopaminergiczne • leki przeciwarytmiczne • blokery kanału wapnia • inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę –IKA • leki moczopędne • leki beta-adrenolityczne • antagoniści receptora angiotensynowego – sartany • leki przeciwlipemiczne: fibraty, statyny

4. Regulacja czynności serca -inotropizm Regulacja siły skurczu mięśnia serca • „+” inotropizm- zwiększenie siły skurczu • „-” inotropizm -zmniejszenie siły skurczu

5. Regulacja czynności serca-chronotropizm Regulacja częstości pracy serca • „+” chronotropizm- zwiększenie częstości pracy serca • „-” chronotropizm -zmniejszenie częstości pracy serca

6. Regulacja czynności serca -batmotropizm Regulacja pobudliwości mięśnia serca • „+” batmotropizm- zwiększenie pobudliwości serca • „-” batmotropizm -zmniejszenie pobudliwości serca

7. Regulacja czynności serca- dromotropizm Regulacja szybkości przewodzenia bodźców • „+”dromotropizm- zwiększenie szybkości przewodzenia impulsów • „-” dromotropizm -zmniejszenie szybkości przewodzenia impulsów

8. Układ współczulny Nerwy współczulne przyspieszają pracę serca Wydzielana jest noradrenalina, adrenalina, które: 1. Zwiększają częstotliwość skurczów serca - (działanie chronotropowe +) 2. Zwiększają pobudliwość mięśnia sercowego (działanie batmotropowe +) 3. Zwiększają szybkość przewodzenia stanu pobudzenia (działanie dromotropowe +) 4. Zwiększają siłę skurczu mięśnia (działanie inotropowe +) wzrost objętości wyrzutowej i minutowej serca

9. Układ przywspółczulny

11. Układ współczulny -receptory • wpływ amin katecholowych (adrenaliny, noradrenaliny) i układu współczulnego zależy od receptorów, na które działają. • są dwa zasadnicze rodzaje receptorów adrenergicznych: •  - dzieli się na 1, 2, 3, •  - dzieli się na 1,2,3,

12. Układ przywspółczulny- receptory Działanie ujawnia się poprzez wpływa na dwa typy receptorów: • muskarynowy – M1 , M2 , M3 , M4 , M5 • nikotynowy – N

13. Agonista • Agonista- substancja łącząca się z receptorem, wywołując reakcję w komórce. • jest przeciwieństwem antagonisty, który łącząc się z receptorem, blokuje go nie wywołując reakcji • antagonista blokuje także receptor przed aktywowaniem go przez agonistę

14. Bradykardia Bradykardia - stan kiedy częstość akcji serca wynosi poniżej 50 razy na minutę. Leczenia wymaga tylko bradykardia objawowa, tzn. powodująca np. omdlenia, utraty przytomności.

15. Tachykardia • Tachykardia inaczej częstoskurcz to przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę. Tachykardia nie zawsze jest objawem choroby. Najczęściej akcja serca przyspiesza wskutek zdenerwowania lub wysiłku fizycznego (tachykardia zatokowa).

16. Leki działające inotropowo „+” Stosuje się w niewydolności mięśnia sercowego   1/ glikozydy nasercowe 2/ leki dopaminergiczne • 3/ różne (glukoza, glukagon, kofeina, amrinon) • 4/inhibitory fosfodiesterazy • 5/ leki uczulające na jony wapnia • 6/ agoniści kanałów wapniowych • 7/ antagoniści kanałów potasowych

17. Glikozydy nasercowe •  Digitalis(purpurea, lanata), Strofantus (gratus, Komb’e), Scilla maritima, Convalaria majalis, Adonis vernalis • łączą się z białkami mięśnia serca- osłabiony mięsień serca może się silniej i wydatniej kurczyć

18. Glikozydy nasercowe – mechanizm działania • hamują działanie pompy sodowo-potasowej. • powodują przez to zwiększenie stężenia wewnątrzkomórkowego sodu i wapnia, przez co wywierają dodatni efekt inotropowy (zwiększają siłę skurczów mięśnia serca). • na czynność naczyń i serca działają bezpośrednio i pośrednio, wpływając na układ nerwowy współczulny i przywspółczulny.

19. Glikozydy nasercowe – mechanizm działania Wpływają na układ przywspółczulny, aktywując go. Zwiększenie napięcia nerwu błędnego zwalnia rytm pracy serca.

20. Glikozydy nasercowe – farmakokinetyka Glikozydy nasercowe dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Cechują się dobrą dystrybucją w tkance mięśniowej. Metabolizowane są w wątrobie, wydalane drogą nerkową (głównie digoksyna) i z żółcią (głównie digitoksyna)

21. Glikozydy nasercowe •      uczulają mięsień serca na Ach •      w dawkach leczniczych działają tylko na serce •   w dawkach toksycznych powodują utrudnienie, a nawet zatrzymanie akcji serca w skurczu • działanie glikozydów zależy od stężenia K+ () i Ca++ ()

22. Glikozydy nasercowe -wskazania • niewydolność krążenia pochodzenia sercowego, • niewydolność krążenia z migotaniem przedsionków i szybką czynnością komór, • częstoskurcz nadkomorowy, • blok przedsionkowo-komorowy, • napadowa tachykardii nadkomorowa • strofantyna-stosowana w ostrej niewydolności krążenia (nie podaje się doustnie)

23. Glikozydy nasercowe- przeciwwskazania • częściowy blok serca, • kiłowe i miażdżycowe zmiany aorty, • tętniak aorty, • wczesny okres zawału mięśnia sercowego, • hipokaliemia

24. Glikozydy nasercowe-przedawkowanie, objawy • bradykardia • nudności, wymioty • bólem brzucha, biegunka • zaburzeniami percepcji barw (widzenie "na żółto") • zaburzeniami świadomości, splątaniem • zaburzeniami rytmu serca: • ekstrasystole komorowe • częstoskurcz komorowy • częstoskurcz przedsionkowy z blokiem.

25. Dawki glikozydów: • dawka nasycająca- całkowita ilość gramów potrzebna do szybkiego wysycenia białek krwi oraz mięśnia sercowego i uzyskania efektu leczniczego • dawka nasycająca dzienna • dawka nasycająca jednorazowa • dawka podtrzymująca dzienna- dawka równa ilości eliminowanej w ciągu dnia

26. Aminy katecholowe

27. Aminy katecholowe (adrenalina, noradrenalina) • katecholaminy, pochodne katecholu; substancje biologicznie czynne, są neuroprzekaźnikami i hormonami • epinefryna (adrenalina), norepinefryna (noradrenalina) • działają na tkanki za pomocą receptorów adrenergicznych typu α1 i α2 oraz typu β1 i β2. • adrenalina działa przede wszystkim za pośrednictwem receptorów typu β1 i β2. • noradrenalina pobudza głównie α1 i α2, słabiej receptory β1, a prawie wcale nie działa na receptory β2.

28. Aminy katecholowe- mechanizm działania • w układzie nerwowym pełnią rolę neuroprzekaźników • w układzie krążenia • zwiększają częstość i siłę skurczów serca oraz objętość tłoczonej przez serce krwi • powodują skurcz tętniczek w skórze, nerkach i trzewiach, a rozkurcz tętniczek mięśniowych i wieńcowych, co przystosowuje organizm do podjęcia obrony lub ucieczki w sytuacjach stresowych. Objawem działania amin jest zwiększenie ciśnienia skurczowego i zmniejszenie ciśnienia rozkurczowego krwi.

29. Aminy katecholowe- mechanizm działania • pobudzają rozkład zmagazynowanych substancji energetycznych - glikogenolizę i lipolizę oraz tworzenie glukozy w procesie glukoneogenezy, a także wykorzystywanie przez wątrobę mleczanów powstających w mięśniach (zwiększenie stężenia glukozy i kwasów tłuszczowych we krwi). Glukoza i kwasy tłuszczowe są zużywane do uzyskiwania potrzebnej w sytuacjach stresowych energii

30. Aminy katecholowe- mechanizm działania • zwiększają wentylację płuc, hamują agregację płytek krwi, regulują uwalnianie reniny i pobudzają aktywność ośrodkowego układu nerwowego • adrenalina rozluźnia mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, oskrzeli i pęcherzyka moczowego, a wywołuje skurcz mięśni przywłosowych

31. Adrenalina (epinefryna) • bezpośrednio pobudza zarówno receptory α-, jak i β-adrenergiczne, przez co wykazuje działanie sympatykomimetyczne. • wyraźny wpływ na receptory α widoczny jest wobec naczyń krwionośnych, ponieważ w wyniku ich skurczu następuje zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi

32. Adrenalina (epinefryna) c.d. • przyspiesza czynność serca jednocześnie zwiększając jego pojemność minutową, w nieznaczny sposób wpływając na rozszerzenie naczyń wieńcowych; rozszerza też źrenice i oskrzela. ułatwiając i przyśpieszając oddychanie. • hamuje perystaltykę jelit, wydzielanie soków trawiennych i śliny oraz obniża napięcie mięśni gładkich

33. Adrenalina (epinefryna) - zastosowanie lecznicze • podana dożylnie działa szybko, ale krótko i jest w tej postaci stosowana przy reanimacji. • ma ona w tym zastosowaniu działanie pobudzające kurczliwość mięśnia sercowego, poprawiające przewodnictwo bodźców w sercu, a także poprawę skuteczności defibrylacji elektrycznej. • jest stosowana w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego • w przypadkach napadów astmy oskrzelowej, kiedy nie pomaga podawanie innych leków i występuje zagrożenie życia • podana doustnie zostaje rozłożona przez soki trawienne i nie działa

34. Adrenalina (epinefryna) - zastosowanie lecznicze • jest lekiem pierwszego rzutu w zatrzymaniu krążenia niezależnie od mechanizmu • jest lekiem preferowanym w leczeniu anafilaksji (reakcji alergicznych) i lekiem drugiego rzutu w leczeniu wstrząsu kardiogennego

35. Adrenalina (epinefryna) - działanie niepożądane • objawy pobudzenia układu współczulnego: tachykardia, zaburzenia rytmu serca, kołatania, dławica piersiowa, nadciśnienie tętnicze, niepokój, drażliwość, bezsenność, bóle i zawroty głowy, bladość powłok, drżenia, osłabienie. • zaburzenia oddawania moczu • duszność, zaburzenia metabolizmu glukozy, pocenie, ślinienie • ryzyko komorowych zaburzeń rytmu serca, częstoskurczu komorowego lub migotania komór.

36. Noradrenalina (norepinefryna) • działanie fizjologiczne noradrenaliny jest podobne, ale mniej intensywne, do adrenaliny • noradrenalina wpływa dwojako na układ krążenia: • zwęża naczynia obwodowe, • natomiast rozszerza naczynia wieńcowe w sercu

37. Noradrenalina (norepinefryna) c.d • aktywuje głównie receptory a1, co powoduje skurcz naczyń tętniczych i żylnych, podniesienie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego oraz zmniejszenie pojemności minutowej serca. • w znacznie mniejszym stopniu pobudza receptory b1 w mięśniu sercowym, czego następstwem jest zwiększenie częstotliwości rytmu serca oraz zwiększenie siły skurczowej

38. Noradrenalina (norepinefryna)c.d • na drodze odruchowej pobudza również nerw błędny, zmniejszenie częstotliwości rytmu serca, • powoduje uogólniony skurcz naczyń krwionośnych, zmniejszenie ukrwienia nerek, wątroby i mięśni szkieletowych. • nie zmniejsza przepływu wieńcowego • pobudza receptory a w mięśniu macicy, działanie skurczowe • stymulacja receptorów a w trzustce zmniejszenie wydzielania insuliny

39. Noradrenalina (norepinefryna) - wskazania • ostra obwodowa niewydolność krążenia, • wstrząs anafilaktyczny, septyczny, pourazowy (po wyrównaniu hipowolemii czyli uzupełnieniu objętości krwi). • reakcje anafilaktyczne polekowe i poprzetoczeniowe • dodawana jest do środków znieczulenia miejscowego w celu opóźnienia wchłaniania leku w miejscu podania

40. Noradrenalina (norepinefryna) - przeciwwskazania • wstrząs hipowolemiczny • choroby zakrzepowe • stosowanie anestetyków wziewnych, • ciężkie niedotlenienie lub hiperkapnia (może wywołać ciężkie zaburzenia rytmu serca). • czas porodu • należy zachować ostrożność u chorych przyjmujących inhibitory MAO (mono-aminooksydazy)

41. Noradrenalina- działania niepożądane • objawy pobudzenia układu współczulnego: niepokój, drażliwość, bezsenność, drżenia, osłabienie, bóle i zawroty głowy, bladość powłok, nadciśnienie tętnicze, potliwość, zaburzenia rytmu serca, kołatania, bóle zamostkowe, bradykardia • martwica w miejscu wstrzyknięcia • zaburzenia koordynacji czynności skurczowej macicy w czasie porodu • w przypadku przedawkowania wzrost ciśnienia tętniczego, drgawki, zaburzenia rytmu serca, krwotoczny udar mózgu • rzadko: zaburzenia ukrwienia błony śluzowej przewodu pokarmowego, skurcz tętniczek nerkowych, zwiększenie stężenia kwasu moczowego

42. Dopamina –mechanizm działania • syntetyczny odpowiednik naturalnej aminy katecholowej, prekursora norepinefryny • działa zarówno w ośrodkowym, jak i obwodowym układzie nerwowym: pobudza presynaptyczne i postsynaptyczne receptory dopaminergiczne (DA1, DA2) oraz receptory adrenergiczne a1 i b1, podobnie jak epinefryna i norepinefryna,

43. Dopamina -zastosowanie • zamiast glikozydów nasercowych • stosowane w ostrej niewydolności krążenia, • w małych dawkach stosowana u pacjentów z oligurią (małą ilością wydalanego moczu) • w dawkach większych jako lek inotropowy, zwłaszcza we wstrząsie kardiogennym i septycznym, • po urazach i w niewyrównanej przewlekłej niewydolności krążenia

44. Dopamina- działania niepożądane • niepokój, • drżenie, nudności, • kołatanie serca i zaburzenia rytmu • pozanaczyniowo podana wywołuje martwicę tkanek (musi być podawana przez żyłę centralną) • przeciwwskazania: nie wolno jej stosować u chorych z guzem chromochłonnym nadnerczy

45. Leki dopaminergiczne- inne • dobutamina-syntetyczna pochodna dopaminy; • działa bezpośrednio na receptory 2 w sercu; • inotropowo i tonotropowo +, • zmniejsza opór naczyń obwodowych • zastosowanie.: w ostrej niewydolności mięśnia sercowego (np. po zawale), we wstrząsie kardiogenny • przeciwwskazania:jak dopamina

46. Układ bodźcotwórczo-przewodzący • - określona grupa komórek mięśnia sercowego, która ma zdolność do wytwarzania oraz przewodzenia rytmicznych impulsów nerwowych wywołujących skurcz serca.

47. Leki przeciwarytmiczne Są to leki normalizujące zaburzenia rytmu serca, niektóre normalizują nieprawidłową częstość skurczów –częstoskurcz (tachykardia) lub rzadkoskurcz (bradykardia)

48. Leki przeciwarytmiczne –mechanizm działania • mechanizm działania leków przeciwarytmicznych polega na obniżaniu automatyzmu układu bodźcoprzewodzącego • efekt kliniczny jest złożony i polega na wpływie tych leków na komórki mięśniasercowego, układ autonomiczny i o.u.n. (ośrodkowy układ nerwowy)

49. Leki przeciwarytmiczne - klasyfikacja Leki można podzielić na określone grupy w zależności od przyjętego kryterium. Najczęściej stosowane są dwa podziały: • Podział Williamsa, uwzględniający kryteria elektrofizjologiczne • Podział kliniczny, uwzględniający cel zastosowania

50. Podział Williamsa (4 podstawowe grupy) Grupa I – leki hamujące pompę sodową – stabilizują błonę komórkową, wywierają działanie znieczulające miejscowo, dzieli się je na 3 podgrupy • IA- chinidyna, prokainamid, dizopiramid, ajmalina –