SORUN ÇÖZME ve YARATICI DÜŞÜNME

1. SORUN ÇÖZME ve YARATICI DÜŞÜNME Prof. Dr. Abdülkadir Varoğlu BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ

2. KARAR SÜRECİ KURUMSAL AMAÇ VE HEDEFLERİN BELİRLENMESİ BİLGİ / GÖREVLENDİRME (AMAÇ VE HEDEFLERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ) ALTERNATİFLERİN GELİŞTİRİLMESİ ALTERNATİFLERİN KARŞILAŞTIRILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ BİLGİ / VERİ (YENİ ALTERNATİFLERİN GELİŞTİRİLMESİ) AMAÇ VE HEDEFLERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ VE YENİ AMAÇ VE HEDEFLERİN BELİRLENMESİ ALTERNATİFLER ARASINDAN SEÇİM BİLGİ / ÖLÇÜT KARARIN UYGULANMASI (DÜZELTİCİ FAALİYET) YÖNETİM BİLGİ / KULLANICI TEPKİSİ

3. ANALİTİK YÖNTEMLERE İHTİYAÇ BİLGİ İHTİYACI PROBLEM ÇÖZÜMÜ PROBLEMİN BELİRLENMESİ TECRÜBE, FİKİR YARGI, GÖRÜŞ MODEL GELİŞTİRME YÖNEYLEM TEKNİKLERİ PROBLEMİN TANIMI ALTERNATİF GELİŞTİRİLMESİ (HAREKET SEÇENEKLERİ, DEĞİŞKENLER, VARSAYIMLAR, ETKİLİLİK ÖLÇÜTÜ) TÜM BİLGİLERİN TOPLANMASI SEÇENEKLERİN ANALİZİ EN İYİ ÇÖZÜMÜN ELDE EDİLMESİ DENEYSEL VERİ VE BİLGİLER BİLGİSAYAR KULLANIMI DİĞER VERİ VE BİLGİLER ÇÖZÜMÜN UYGULANMASI UYGULAMA SONUÇLARININ DEĞERLENMESİ GERİ BESLEME

4. GİRDİ BİLGİ KARAR SÜRECİ TAHMİN SİSTEMİ UYGULAMA ÇIKTI PLAN FİLTRE SİSTEMİ KARAR ÖLÇÜTÜ KARAR DEĞER SİSTEMİ GERİ BESLEME

5. YARATICILIĞI ARTIRMANIN İLKELERİ • YARGILAMAYI ERTELEMEK • 2. SAYISAL ARTIŞ İLE KALİTEYİ BESLEMEK • 3. ÖNERİNİN YENİ VE ÇARPICI OLMASINI SAĞLAMAK • 4. FİKİRLERİ BİRLEŞTİRMEK VE GELİŞTİRMEK • 5. İNCELEME SÜRECİNE ARA VERMEK

6. Yaratıcı Düşünmenin Temelleri Bütün bilgi kanallarını açık tutmak, Az sayıda önemli soruna yoğunlaşmak. Güç oyunu yerine, zamanlaması doğru ikna sürecini tercih etmek. Kesinlik, yönlendiricilik ve katılıktan kaçınmak (Ana fikir oyunu). Misyonu çok boyutlu gözden geçirmek.

7. Yaratıcı Düşünme - Yaratıcı Gerilim 1. Tasarımcılık 2. Hizmette olma • Sosyal Atmosfer a. İnsanlara • Organizasyon b. Vazifeye • Öğrenme Süreçleri (Zihinsel Modeller) 3. Öğreticilik Sistemik Yapı Üretken Gerçeğin Algılanma Düzeyleri Yorumlayıcı Davranış Kalıbı Tepkisel Olaylar

8. Yaratıcılık Yetenekleri • Paylaşılan vizyonun oluşturulması • Kişisel vizyon ve hayalleri teşvik • Paylaşmak ve destek istemek • Vizyon oluşumunu süreklileştirmek • İçe ve dışa dönük olmak • Negatif (korku) kaynaklı vizyon yerine pozitif (tutku) kaynaklı vizyon geliştirmek

9. Yaratıcılık Yetenekleri • Zihinsel Modelleri Test Etme • Kavramsallaştırma ve soyut düşünme • Sorgulama ile şüphecilik dengesi • Söylenenlerle yapılanları uyumlandırmak • Savunmacı süreçleri minimize ederek her ortamda konuşulanları benzer hale getirmek

11. HAZIRLIK / KULUÇKA / AYDINLANMA / DENETİM BEYİN MANTIKLI DÜŞÜNME OLGULARIN ÇÖZÜMLENMESİ SAYILARIN İŞLENMESİ GÖRSELLEŞTİRME GÜNDÜZ RÜYASI KAVRAMSALLAŞTIRMA SOL BEYİN SAĞ BEYİN HAZIRLIK VE DENETİM KULUÇKA VE AYDINLANMA SAĞ YARIMKÜRE SOL YARIMKÜRE SOL ALT SAĞ ALT PLANLAMA YAKLAŞIMI ÖRGÜTLENMİŞOLGULAR GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ AYRINTILAR İYİ TEPKİLER DUYGUSAL YANITLAR KİŞİLERARASI İLİŞKİLER BAŞATLIK PROFİLİ LİMBİK

12. Beynin sol lobu; konuşma, matematiksel işlemler, diziler, sayılar, mantık ve analiz gibi konularda üstün olup, ve lineer çalışmaktave bilgiyi tek tek işlemektedir. Beynin sağ lobu, ritm, hayal kurma, renkler, boyut, hacim, müzik, sanat gibi fonksiyonlar icra eder, bilgiyi bütünsel ve şekilsel işler.

13. Yapılan araştırmalar beyin lopları ve hızlı öğrenme arasında şöyle bir ilişkinin olduğunu ortaya koymuştur. Beynin her iki lop fonksiyonlarını birlikte ve dengeli olarak kullanmayı içeren bir öğrenme "gerçek öğrenme"dir. Sonuç: Beynin her iki lobunun fonksiyonları da öğrenmenin içine katılmalıdır.

14. Yaratıcılık Yetenekleri • Sistem Düşüncesi • Olaylar, nesneler ve süreçler yerine ilişkileri kendi sürekliliğinde algılamak • “Düşman ve suçlu dışarıda” düşüncesinden kaçınmak • Stratejik açıdan önemli karmaşıklıklara ve dinamik yapıya yönelmek • Yüksek verimlilik alanlarına yönelmek • Semptomlarla uğraşmaktan kaçınmak

15. YARATICI DÜŞÜNMEMEK İÇİN BAZI ALIŞKANLIK ÖNERİLERİ • Tepkisel olun: kendinizden kuşkulanın ve başkalarını suçlayın. • Kafanızda net bir sonuç olmadan çalışın. • Acil işi ilk önce halledin. • Kazanan/kaybeden ilişkilerini düşünün. • Kazanamıyorsanız uzlaşın • Değişimden korkun ve geliştirmeyi bir yana bırakın.

16. KARAR MALİYETİ YÜKSEK BELİRSİZLİK MALİYETİ KARAR MALİYETİ BİLGİ ELDE ETME MALİYETİ DÜŞÜK KISA UZUN PLANLAMA UFKU

17. DURUM-BİLGİ İLİŞKİSİ SPEKÜLASYON BİLGİ TÜRLERİ EKSİK BİLGİ TAM BİLGİ BELİRSİZLİK RİSK BELİRLİLİK DURUM

18. KARAR MODELLERİ BİRAZ DAHA BİLGİ ÇOK BİLGİ AZ BİLGİ KRİZ KARARI FIRSAT KARARI PROBLEM KARARI SEZGİ ÖN ALIR VE OLAYLARI KONTROL EDER OLAYLARIN PEŞİNDEN GİDER SEZGİ OLAYLARI PARALEL ÇÖZER PROBLEM OLUŞUR KRİZ OLUŞUR LİDER FIRSAT KARARLARI VEREBİLENDİR

19. STRATEJİK DÜŞÜNME İÇİN ÖĞRENME YÖNTEMİ ÖĞRENEN ORGANİZASYONLARA DÖNÜŞÜMÜN EN ÖNEMLİ ARACI ÇİFT DÖNGÜLÜ ÖĞRENMEYE GEÇİŞTİR. TEK DÖNGÜLÜ ÖĞRENME ÇİFT DÖNGÜLÜ ÖĞRENME 1. ADIM 1. ADIM 3. ADIM 2. ADIM ARA ADIM 3. ADIM 2. ADIM 1. ADIM: ÇEVREYİ ALGILAMA, TARAMA VE GÖZDEN GEÇİRME SÜRECİ 2. ADIM: TOPLANAN BİLGİNİN NORMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 3. ADIM: UYGUN FAALİYETİN BAŞLATILMASI SÜRECİ 1. ADIM: ÇEVREYİ ALGILAMA, TARAMA VE GÖZDEN GEÇİRME SÜRECİ 2. ADIM: TOPLANAN BİLGİNİN NORMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI ARA ADIM: NORMLARININ UYGUNLUĞUNUN SORGULANMASI 3. ADIM: UYGUN FAALİYETİN BAŞLATILMASI SÜRECİ

20. GELENEKSEL ORGANİZASYONLARDA ÖĞRENME SÜRECİ YAPISI BASINÇ GERİLİMİNE DAYALI MİMARİLER • VAR OLAN BİLGİYE DAYALI • TEK DÖNGÜLÜ ÖĞRENME

21. ÖĞRENEN ORGANİZASYONDA ÖĞRENME SÜRECİ YAPISI ÇEKME GERİLİMİNE DAYALI MİMARİLER • ÇİFT DÖNGÜLÜ ÖĞRENMEYE • DAYALI • SORGULAMAYA DAYALI, • YARATICI

22. DEĞİŞİMİ ANLAMA ve • ALGILAMA • ESNEK BÜROKRASİ ORGANİZASYON SİSTEMLERİ BİLEN ORGANİZASYON 1.AŞAMA: KATI BÜROKRASİ • RASYONELLİK • DEĞİŞİME UYUM GÜÇLÜĞÜ ANLAYAN ORGANİZASYON 2.AŞAMA: ÜST YÖNETİM TAKIMI BÜROKRASİ

23. ALT ve ORTA KADEME • PERSONELİN YÖNLENDİRİLMESİ • DÜZELTME ve İYİLEŞTİRMENİN • YAYGINLAŞTIRILMASI • ÖĞRENMENİN TEŞVİK EDİLMESİ • YAYGIN AÇIK İLETİŞİM • YAPICI DİYALOGLAR ORGANİZASYON SİSTEMLERİ DÜŞÜNEN ORGANİZASYON 3.AŞAMA: PROJE ORG. ÖĞRENEN ORGANİZASYON 4.AŞAMA: ORGANİK YAPI

24. SORUN ÇÖZME ve YARATICI DÜŞÜNME Prof. Dr. Abdülkadir Varoğlu BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ