1 / 23

Eikozanoidy Kwas arachidonowy i jego pochodne

Eikozanoidy Kwas arachidonowy i jego pochodne. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiej Akademii Medycznej. Kwas arachidonowy. Kwas arachidonowy: kwas eikoza-5,8,11,14-tetraenowy wzór półstrukturalny: CH 3 (CH 2 ) 4 CH=CHCH 2 CH=CHCH 2 CH=CHCH 2 CH=CH(CH 2 ) 3 COOH .

herman
Télécharger la présentation

Eikozanoidy Kwas arachidonowy i jego pochodne

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. EikozanoidyKwas arachidonowy i jego pochodne Zakład Chemii Medycznej Pomorskiej Akademii Medycznej

  2. Kwas arachidonowy Kwas arachidonowy: kwas eikoza-5,8,11,14-tetraenowy wzór półstrukturalny: CH3(CH2)4CH=CHCH2CH=CHCH2CH=CHCH2CH=CH(CH2)3COOH 9 8 6 5 3 1 10 20 11 12 14 15 17 19

  3. Kwas arachidonowy • syntetyzowany jest z egzogennych kwasów tłuszczowych • prekursor kilku grup związków o silnym i bardzo zróżnicowanym działaniu biologicznym • pochodne zalicza się do grupy hormonów tkankowych • stężenie wolnego kwasu arachidonowego w komórkach jest na ogół bardzo niewielkie. • jeden ze składników fosfolipidów błonowych.

  4. Kwas arachidonowy Fosfolipaza A2 katalizuje przy udziale jonów wapnia i ATP uwalnianie kwasu arachidonowego z błon fosfolipidowych • czynniki powodujące przemieszczenie fosfolipazy A2 z cytozolu do błony komórkowej: • reakcja antygen-przeciwciało, • stymulacja fizyczna (zimno, miejscowe zmiany składu i stężenia jonów) • bodziec zapalny • angiotensyna II • adrenalina • trombina • Steroidy przeciwzapalne hamują fosfolipazę A2

  5. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 izoprostany kwas arachidonowy syntazy PGH (cyklooksygenazy) lipoksygenazy epoksygenazy/P450 HPETE PGG2 • EET • Śródłańcuchowe HETE • w-końcowe HETE hepoksyliny (trioksyliny) PGH2 HETE • Prostanoidy: • prostaglandyny (PG) • prostacykliny (PGI) • tromboksany (TX) lipoksyny Leukotrieny (LT)

  6. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy lipoksygenazy lipoksygenazy –niehemowe dioksygenazy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych • stwierdzono istnienie ok. 40 lipoksygenaz roślin i ssaków. • substratem dla lipoksygenaz jest kwas arachidonowy • wbudowują atomu tlenu do łańcucha kwasu tłuszczowego • nadrodzina lipoksygenaz zawiera cztery rodziny: • 5- lipoksygenazy • 8-lipoksygenazy • 12-lipoksygenazy • 15-lipoksygenazy • W rodzinie 12-LOX wyróżniamy typy: • płytkowy, • leukocytarny • epidermalny. HPETE hepoksyliny (trioksyliny) HETE lipoksyny Leukotrieny (LT)

  7. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy lipoksygenazy 5-HPETE HPETE kwas 5-hydroperoksyeikozatetraenowy hepoksyliny (trioksyliny) • Hepoksyliny: • monohydroksyepoksy pochodne AA • odpowiadają za uwalnianie wapnia wewnątrzkomórkowego • otwierają kanały potasowe. HETE lipoksyny Leukotrieny (LT)

  8. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy lipoksygenazy 5-HETE kwas 5-hydroksyeikozatetraenowy HPETE hepoksyliny (trioksyliny) Lipoksyny – trihydroksyeikozanoidy działanie podobne do leukotrienów antagonizują one prozapalne działanie leukotrienów (?) są endogennymi inhibitorami procesów zapalnych (?) czynniki sygnalizujące ich zakończenie(?) HETE lipoksyny Leukotrieny (LT)

  9. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy lipoksygenazy HPETE Leukotrien A4 hepoksyliny (trioksyliny) Leukotrien B4 HETE lipoksyny Leukotrieny (LT) Leukotrien C4

  10. LTB4 działa chemotaktycznie; najsilniej na neutrofile, znacznie słabiej na eozynofile stymuluje uwalnianie enzymów lizosomalnych oraz rodników nadtlenkowych przez neutrofile zwiększa przepuszczalność naczyń Leukotrieny cysteinylowe (LTC4, LTD4, LTE4) kurczą centralne i obwodowe drogi oddechowe zwiększają nadreaktywność oskrzeli stymulują wydzielanie śluzu przez komórki kubkowe oskrzeli zwiększają przepuszczalność naczyń działają chemotaktycznie (LTD4 swoisty czynnik chemotaktyczny dla eozynofilów) Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy lipoksygenazy HPETE hepoksyliny (trioksyliny) HETE lipoksyny Leukotrieny (LT)

  11. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy 2 izoformy cyklooksygenazy: COX-1 - produkowana konstytutywnie COX-2 - produkowana indukcyjnie syntazy PGH (cyklooksygenazy) PGG2 PGH2 • Prostanoidy: • prostaglandyny (PG) • prostacykliny (PGI) • Tromboksany (TX)

  12. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy syntazy PGH (cyklooksygenazy) wytwarzane przez prawie wszystkie komórki wydzielane są bezpośrednio po wytworzeniu nie są magazynowane w komórkach Różnią się: grupami funkcyjnymi - hydroksylową i ketonową ich połozeniem lub połozeniem wiązania podwójnego w pierścieniu ilością wiązań podwójnych w łańcuchach (PG1, PG2, PG3) PGG2 PGH2 • Prostanoidy: • prostaglandyny (PG) • prostacykliny (PGI) • Tromboksany (TX) Prostaglandyna A1 C1

  13. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy • Prostaglandyny (w ilościach 1 ng/ml) modulują • funkcje mięsni gładkich. • Działanie różnych prostaglandyn może być przeciwstawne: • prostaglandyny F stymulują skurcz • prostaglandyny A i E rozkurcz mięśni gładkich • Stymulują stany zapalne • Kontrolują kanały jonowe • Modulują przekazywanie sygnałów przez synapsy • Działają antagonistycznie w stosunku do adrenaliny syntazy PGH (cyklooksygenazy) PGG2 PGH2 • Prostanoidy: • prostaglandyny (PG) • prostacykliny (PGI) • Tromboksany (TX)

  14. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy syntazy PGH (cyklooksygenazy) PGI2 PGG2 Zapobiegają nadmiernemu krzepnięciu krwi PGH2 • Prostanoidy: • prostaglandyny (PG) • prostacykliny (PGI) • Tromboksany (TX)

  15. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy syntazy PGH (cyklooksygenazy) PGG2 PGH2 Pobudzją agregację płytek i obkurczają małe naczynia krwionośne • Prostanoidy: • prostaglandyny (PG) • prostacykliny (PGI) • Tromboksany (TX)

  16. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 kwas arachidonowy epoksygenazy/P450 • Wpływają na: • uwalnianie hormonu peptydowego • napięcie mięśniówki gładkiej naczyń krwinośnych • transport jonów (np. układy transportowe w nerkach) • regulują proliferację komórek • biorą udział w procesach zapalenia i hemostazie • biorą udział w szlakach wewnątrzkomórkowej sygnalizacji • EET • Śródłańcuchowe HETE • w-końcowe HETE

  17. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 izoprostany kwas arachidonowy • Izoprostany • są izomerami prostaglandyn: • zbudowane są z pierścienia cyklopentanowego • oraz z dwóch łańcuchów bocznych, • w których występują wiązania podwójne i grupa hydroksylowa. • obydwa łańcuchy znajdują się po tej samej stronie pierścienia cyklopentanowego • produkowane na drodze nieenzymatycznego mechanizmu wolnorodnikowego • są wydalane przez nerki

  18. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 izoprostany kwas arachidonowy • Funkcje biologiczne izoprostanów: • indukcja mitogenezy w komórkach mięśni gładkich naczyń krwionośnych • działanie naczynioskurczowe – na naczynia krwionośne nerek • efekt natriuretyczny • modulowanie funkcji płytek krwi

  19. Fosfolipidy błonowe fosfolipaza A2 izoprostany kwas arachidonowy • Wzmożona synteza izoprostanów: • w chorobach mięśnia sercowego • choroba niedokrwienna, • zawał, • wady zastawkowe • miażdzyca – stężenie izoprostanów koreluje dodatnio z czynnikami ryzyka • hipercholesterolemia, • hiperhomocysteinemia, • palenie papierosów,), • choroby wątroby (marskość), • cukrzyca • układu oddechowego (astma, sarkoidoza), • choroby tkanki łącznej (toczeń rumieniowaty układowy).

  20. Kwas prostanowy

  21. Struktury głównych prostaglandyn i tromboksanów

  22. Prostaglandyny

More Related