İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

1. Erkan DÜNDAR İş Güvenliği Uzmanı MÜSİAD İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SEMİNERİ RİZE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun İş ve Sosyal Yaşantımızda Getirdiği Yenilikler Yasal Sorumluklarımız

2. İşSağlığıveGüvenliğiNedir? Tanım ‘İşyerindeişinyürütülmesisırasında, çeşitlinedenlerdenkaynaklanansağlığazararverebilecekkoşullardankorunmakamacıylayapılansistemlivebilimselçalışmalardır’ İşyerlerindeçalışanlarınsağlıklıvegüvenliçalışmalarınısağlamaküzerealınmasıgerekentedbirlerdizisidir.

3. Üretimin Gerçekleşebilmesi İçin; Önemli Olan Üç Unsurun Uyum İçersinde Bulunmasıdır. + Tehlike ve Risk + = Enerji Araç-Gereç Çalışan İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMEL AMACI Bu Uyumun En Uygun Biçimde Olmasını Sağlamak ve Bu Konuda Çalışmalar Yapmak ve gerekli emniyet tedbirlerini almaktır

4. İş Sağlığı ve GüvenliğininTemel Amacı; • Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak, • Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak, • Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek, • Üretimin devamlılığını sağlamak, • Verimi artırmak.

5. İş Güvenliği Mevzuatı • 4857 sayılı İş Kanunu 22 Mayıs 2003 günü T.B.M.M.’de kabul edilmiş ve 10 Haziran 2003 tarihinde 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 4857 sayılı İş Kanununun beşinci bölümü “İş Sağlığı ve Güvenliği” başlığını taşımakta olup, 77. ile 90.maddeleri arasındaki 13 madde bu konuyla ilgilidir. • Ülkemizin Avrupa Birliği uyumu süresince yayınlaması gereken söz konusu mevzuat genel anlamda Avrupa Birliği’nde yer alan kanun ve direktifler baz alınarak ve genelde aynen Türkçe’ye tercüme edilerek yayımlanmıştır.

6. Söz konusu mevzuat aşağıdaki hiyerarşi ile sıralanmaktadır • İş Kanunu • İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu • Örgütsel Yönetmelikler • Teknik Yönetmelikler • Tüzükler • Tebliğler • İLO Sözleşmeleri

7. 4857 sayılı İ ş KanunuMADDE:77 • İşveren/İşveren vekili ve Çalışanların • Yasal Sorumlulukları • İşveren/İşveren vekili • İSG konusunda her türlü önlemi almak • Araç ve gereçleri noksansız bulundurmak • Denetlemek • Bilgilendirme ve eğitim • Kaza ve meslek hastalıklarını bildirim • İşçi(Çalışan) • Alınan her türlü önleme uymak

8. 4857 sayılı İ ş Kanunu 4857 sayılı İş Kanununun; *77. maddesi “Eğitim Zorunluluğu, Çalışma Risklerine Karşı İşçiyi Bilgilendirme” *80. maddesi “iş sağlığı ve Güvenliği Kurulu” *81. maddesi “İşyeri Hekimi” *82. maddesi “İş Sağlığı ve İş Güvenliği Uzmanı Bulundurma “ Konularında düzenlenmiştir.

9. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 1-KAPSAM VE İSTİSNALAR 2-İŞVEREN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ 3-ÇALIŞAN(İŞÇİ) GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ 4-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU 5-OSGB VE İSGB BİRİMLERİ VE ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ 6-İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI ÇALIŞTIRMA VE YASAL ATAMALAR 7-İŞ KAZASI HALLERİ VE İDARİ-ADLİ-HUKUKİ SÜREÇ 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ 9-CEZAİ YAPTIRIMLAR

10. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 1-KAPSAM VE İSTİSNALAR MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. (2) Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz: a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.c) Ev hizmetleri.ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

11. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 2-İŞVEREN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1-Risk Analizi ve Değerlendirmesini yapmak veya Yaptırmakla (İSG,madde:4-5-10-23) 2-Çalışanlarına İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi vermekle (İSG,madde:16,17,18) 3-Acil Durum Ekipleri Kurmak ve Acil Eylem Planları Hazırlamakla (İSG,madde:11,12,13) 4-İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimini Yapmakla (İSG,madde:14) 5-İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Kurmakla (50 ve üzeri,İSG,madde:22) 6-İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırmakla (50 üzeri ocak-2013,50 altı tehlikeli ve çok tehlikeli temmuz-2013,diğer 2 yıl sonra) (İSG,madde:6) 7-Denetim,Gözetim ve Sürekli İyileştirme (İSG,madde:4)

12. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 3-ÇALIŞAN(İŞÇİ) GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1-Çalışmaktan Kaçınma Hakkı (İSG,madde:13) 2-Acil Durumlarda Müdahale Etme ve Tahliye (İSG,madde:12) 3-Kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. c) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. ç) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. d) Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.(İSG,madde:19)

13. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 4-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU İş sağlığı ve güvenliği kurulu(İSG,madde:22)MADDE 22 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

14. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 5-OSGB VE İSGB BİRİMLERİ VE ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ OSGB(ORTAK SAĞLIK GÜVENLİK BİRİMİ): Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi, İSGB(İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİRİMİ): İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi, (İSG,madde:3-Tanımlar)

15. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 6-İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI ÇALIŞTIRMA VE YASAL ATAMALAR İş sağlığı ve güvenliği hizmetleriMADDE 6 – (1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren;a) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.

16. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU A-İş Kazasıtanımı ve İş Kazası Halleri(5510 SayılıSosyalSigortalarveGenelSaglikSigortasiKanununun 13. Maddesinegöre) 7-İŞ KAZASI HALLERİ VE İDARİ-ADLİ-HUKUKİ SÜREÇ İSG,madde:14) B-İdari Süreç C-Adli ve Hukuki Süreç

17. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 7-İŞ KAZASI HALLERİ VE İDARİ-ADLİ-HUKUKİ SÜREÇ a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. BirOlayınİşKazasıOlabilmesiİçin:1- İşileilgiliolması,2- İşyerindeveyaYasadasıralananyerlerinbirindemeydanagelmesi,3-Kişiyi hemenveyasonradanbedenenveyaruhsalolarakhasarauğratmasıgerekmektedir

18. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 7-İŞ KAZASI HALLERİ VE İDARİ-ADLİ-HUKUKİ SÜREÇ • B-Adli ve Hukuki Süreç • İŞ KAZALARINDA YAPILMASI GEREKEN İDARİ İŞLEMLER • 1-İş kazasına uğrayan personel derhal gerekli sağlık yardımları yapılır. • 2-İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır. • 3-Kaza jandarma veya polise derhal bildirilir. • 4-Kaza ilgili Sigorta İl / sigorta Müdürlüğüne vizite kağıdı ile yada sistemden giriş yaparak en geç kazadan sonraki üç gün içinde bildirilir.(İSG, Mad.14)Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirim formu ile en geç iki iş günü içinde haber verilir.(İşkur) • (İş Kanunu Mad. 77 ) • 5-Kaza ile ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. • Dosyada ayrıca ; • -işçinin sigortalı işe giriş bildirgesi • -işe giriş sağlık raporu • -eğitim belgesi ile diğer sertifikalar ve kişisel koruyucuları teslim belgeleri yer alır.

19. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 7-İŞ KAZASI HALLERİ VE İDARİ-ADLİ-HUKUKİ SÜREÇ B-Adli ve Hukuki Süreç 1- Ceza Davaları (Türk Ceza Kanuna Göre) • Ceza,Kusur ve Tazminat İlişkisi: • Ceza davalarında, asli yada tali kusur alan gerçek kişiler, işveren vekili olsun ya da olmasın, daha sonra açılacak alacak veya tazminat davalarında, oranı değişmekle birlikte mutlaka kusur alırlar. 2- Hukuk Davaları a) Sosyal Güvenlik Kurumunun açtığı alacak davaları (SGK dayanılarak) b) Kazalı işçi veya yakınlarının açtığı maddi manevi tazminat davaları (Borçlar Kanununa dayanılarak)

20. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 7-İŞ KAZASI HALLERİ VE İDARİ-ADLİ-HUKUKİ SÜREÇ B-Adli ve Hukuki Süreç İş Kazası (Ölümlü) Ceza Davası (2-6 yıl) (2-15 yıl) SGK Kurumu Alacak Davası (Hukuk) Ölenin Ailesi Tazminat Davası (Maddi- Manevi)

21. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 7-İŞ KAZASI HALLERİ VE İDARİ-ADLİ-HUKUKİ SÜREÇ B-Adli ve Hukuki Süreç • 1-Ceza davalarında, suçların şahsiliği prensibi gereğince, kusurlar ve cezalar gerçek kişilere verilir. (Şirket Ortakları, Yöneticiler, Gen.Mdr,Fab.Mdr., Mühendis, Formen v.b.) • 2-Ceza davalarında, kusurlar ve cezalar, tüzel kişilere (şirket veya kurum) verilmez.

22. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ YürürlükMADDE 38 – (1) Bu Kanunun;a) 6, 7 ve 8 inci maddeleri;1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra,2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra,3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde,c) Diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, yürürlüğe girer.

23. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ İSG KanunMaddelerininYürürlüğeGirmeSüreleri MADDE 4 İşvereningenelyükümlülüğü 6 ay sonra MADDE 5 Risklerdenkorunmailkeleri 6 ay sonra MADDE 9 TehlikesınıfınınbelirlenmesiYayımıtarihinde MADDE 10 Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçümvearaştırma 6 ay sonra MADDE 11 Acil durum planları, yangınlamücadeleve ilk yardım 6 ay sonra MADDE 12 Tahliye 6 ay sonra

24. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ MADDE 13 Çalışmaktankaçınmahakkı 6 ay sonra MADDE 14 İşkazasıvemeslekhastalıklarınınkayıtvebildirimi 6 ay sonra MADDE 15 Sağlıkgözetimi 6 ay sonra MADDE 16 Çalışanlarınbilgilendirilmesi 6 ay sonra MADDE 17 Çalışanlarıneğitimi 6 ay sonra MADDE 18 Çalışanlarıngörüşlerininalınmasıvekatılımlarınınsağlanması 6 ay sonra MADDE 19 Çalışanlarınyükümlülükleri 6 ay sonra MADDE 20 Çalışantemsilcisi 6 ay sonra MADDE 22 İşsağlığıvegüvenliğikurulu 6 ay sonra MADDE 23 İşsağlığıvegüvenliğininkoordinasyonu 6 ay sonra

25. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ MADDE 13 Çalışmaktankaçınmahakkı 6 ay sonra MADDE 14 İşkazasıvemeslekhastalıklarınınkayıtvebildirimi 6 ay sonra MADDE 15 Sağlıkgözetimi 6 ay sonra MADDE 16 Çalışanlarınbilgilendirilmesi 6 ay sonra MADDE 17 Çalışanlarıneğitimi 6 ay sonra MADDE 18 Çalışanlarıngörüşlerininalınmasıvekatılımlarınınsağlanması 6 ay sonra MADDE 19 Çalışanlarınyükümlülükleri 6 ay sonra MADDE 20 Çalışantemsilcisi 6 ay sonra MADDE 22 İşsağlığıvegüvenliğikurulu 6 ay sonra MADDE 23 İşsağlığıvegüvenliğininkoordinasyonu 6 ay sonra

26. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ MADDE 13 Çalışmaktankaçınmahakkı 6 ay sonra MADDE 14 İşkazasıvemeslekhastalıklarınınkayıtvebildirimi 6 ay sonra MADDE 15 Sağlıkgözetimi 6 ay sonra MADDE 16 Çalışanlarınbilgilendirilmesi 6 ay sonra MADDE 17 Çalışanlarıneğitimi 6 ay sonra MADDE 18 Çalışanlarıngörüşlerininalınmasıvekatılımlarınınsağlanması 6 ay sonra MADDE 19 Çalışanlarınyükümlülükleri 6 ay sonra MADDE 20 Çalışantemsilcisi 6 ay sonra MADDE 22 İşsağlığıvegüvenliğikurulu 6 ay sonra MADDE 23 İşsağlığıvegüvenliğininkoordinasyonu 6 ay sonra

27. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ MADDE 24 Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişinyetki, yükümlülükvesorumluluğu 6 ay sonra MADDE 25 İşindurdurulması 6 ay sonra MADDE 26 İdariparacezalarıveuygulanması 6 ay sonra MADDE 27 Hükümbulunmayanhallervemuafiyet 6 ay sonra MADDE 28 Bağımlılıkyapanmaddelerikullanmayasağı 6 ay sonra MADDE 29 Güvenlikraporuveyabüyükkazaönlemepolitikabelgesi 6 ay sonra MADDE 30 İşsağlığıvegüvenliğiileilgiliçeşitliyönetmelikler 6 ay sonra MADDE 37 Yürürlüktenkaldırılanhükümler 6 ay sonra GeçiciMadde 2 Mevcutyönetmelikler 6 ay sonra GeçiciMadde 3 Sağlıkraporları 6 ay sonra

28. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 8-6331 NOLU İSG KANUNU YÜRÜLÜK TARİHLERİ VE MADDELERİ  MADDE 6 İşsağlığıvegüvenliğihizmetleriKamukurumlarıile 50’den azçalışanıolanveaztehlikelisınıftayeralanişyerleriiçin 2 yıl MADDE 7 İşsağlığıvegüvenliğihizmetlerinindesteklenmesisonra MADDE 8 İşyerihekimleriveişgüvenliğiuzmanları 50’den azçalışanıolantehlikeliveçoktehlikelisınıftayeralanişyerleriiçin 1 yılsonraDiğerişyerleriiçin 6 ay sonra

29. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU 9-CEZAİ YAPTIRIMLAR !MADDE 4:İşverenin genelyükümlülüğü -Yerinegetirilmeyen her biryükümlülükiçin 2.000 TL !İşverenin; risk değerlendirmesiyapmamasıveyayaptırmaması 3.000 TL / Aykırılığındevamettiği her ay içi 4.500 TL İşverenin; belirlenennitelikteişgüvenliğiuzmanıveişyerihekimigörevlendirmemesigörevlendirmemesi/çalıştırmaması çalıştırılmayan her birkişiiçin 5.000 TL / Aykırılığındevamettiği her ay için 5.000 TL

30. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞi KANUNU TEŞEKKÜRLER EDERİM