Het huwelijkscontract: een (on)bewuste stap in uw successieplanning

2. Het huwelijkscontract:een (on)bewuste stap in uw successieplanning Spreker: Cindy Dhondt

3. I. SITUERING ▪ Huwelijksrecht primeert op erfrecht ▪ Huwelijkscontract: wanneer? waarom? II. WETTELIJK STELSEL ▪ Tip 1: zorg voor uw langstlevende echtgenoot ▪ Tip 2: weet wat u nalaat en aan wie III. SCHEIDING VAN GOEDEREN ▪ Tip 3: geef (financiële) zekerheid aan uw thuiswerkende echtgenoot ▪ Tip 4: bescherm uw langstlevende echtgenoot tegen de overige erfgenamen • Tip 5: wijzigt uw vermogen, herbekijk dan uw huwelijkscontract

4. SITUERING

5. Huwelijksrecht primeert op erfrecht • eerst vindt huwelijkscontract uitwerking daarna worden erfrechtelijke regels toegepast • kinderen worden niet onterfd door huwelijkscontract hun erfrechten worden enkel uitgesteld • bij het huwelijkscontract dient geen rekening gehouden met het “beschikbaar deel”

6. Huwelijkscontract: wanneer? waarom? Tijdstip • bij aanvang van het huwelijk • gedurende het huwelijk: afsluiten of wijzigen Beweegredenen • familiefortuin veilig stellen tegen echtscheiding • bescherming tegen schuldeisersrisico • bescherming tegen echtscheidingsrisico etc.

7. Huwelijkscontract: wanneer? waarom? Misverstanden over gemeenschap van goederen • geen huwelijkscontract nodig • enkel voor niet-kapitaalkrachtige mensen • opportuun voor thuiswerkende echtgenoot Misverstanden over scheiding van goederen • een huwelijkscontract nodig voor “eigen” karakter • een must voor kapitaalkrachtige mensen • nefast voor thuiswerkende echtgenoot

8. WETTELIJK STELSEL

9. Tip 1: zorg voor uw langstlevende echtgenoot Jan en Els zijn 20 jaar gehuwd onder het wettelijk stelsel, zonder huwelijkscontract. Zij hebben samen twee kinderen. Jan heeft zijn hele leven lang gewerkt. Els heeft gekozen voor een part-time job om nog voldoende tijd te hebben voor het huishouden en de opvoeding van de kinderen. Jan en Els hebben samen hard gewerkt om hun vermogen op te bouwen en willen hier optimaal van genieten. Zij willen elkaar de zekerheid geven dat dit ook nog zal kunnen wanneer één van hen komt te overlijden.

10. Tip 1: zorg voor uw langstlevende echtgenoot • doelstelling: wat de echtgenoten samen hebben opgebouwd tijdens het huwelijk, moet aan de LLE toekomen • oplossing: huwelijkscontract met a) verblijvingsbeding b) keuzebeding c) sterfbedconstructie

11. Tip 1: zorg voor uw langstlevende echtgenoot Verblijvingsbeding: • “Langst leeft, al heeft” / “Langst leeft, erft al” • het volledige gemeenschapsvermogen komt in volle eigendom toe aan de LLE • voordeel: de LLE kan beschikken over het volledige gemeenschapsvermogen • nadeel: enkel mbt gemeenschapsvermogen • nadeel: fiscaal dubbel belast (bij + eerste echtgenoot én bij + LLE) • nadeel: de LLE kan beschikbaar deel toekennen aan derden

12. Tip 1:zorg voor uw langstlevende echtgenoot Keuzebeding: • bij + eerste echtgenoot heeft de LLE de keuze om: • het volledige gemeenschapsvermogen in volle eigendom te verwerven • enkel de roerende goederen van het gemeenschapsvermogen in volle eigendom te verwerven • enkel de onroerende goederen van het gemeenschapsvermogen in volle eigendom te verwerven • niks van het gemeenschapsvermogen in volle eigendom te verwerven • successieplanning à la carte door LLE, want enkel fiscaal dubbel belast op vermogen dat LLE naar zich toe trekt

13. Tip 1:zorg voor uw langstlevende echtgenoot Sterfbedconstructie: • één van de echtgenoten wordt aangeduid als begunstigde en verwerft bij ontbinding van huwelijk het volledige gemeenschapsvermogen • ≠ met verblijvingsbeding: geen successierechten! • nadeel: bij ontbinding van huwelijk, dus ook bij echtscheiding • nadeel: wanneer de begunstigde eerst komt te overlijden, betaalt de LLE successierechten op het volledige gemeenschapsvermogen • dus: enkel “op het sterfbed” toe te passen

14. Tip 2: weet wat u nalaat en aan wie Bert en Anne zijn 5 jaar gehuwd onder het wettelijk stelsel. Weliswaar met een huwelijkscontract (keuzebeding), want Bert en Anne willen dat de langstlevende niets te kort komt later. Bert erft van zijn suikertante een stuk bouwgrond in de Vlaamse Ardennen met prachtig uitzicht op het glooiende landschap. Bert en Anne zijn in de wolken want zij dromen al lang van een eigen huisje “op den buiten”. Voor het bouwen van “hun” woning gaan zij samen een lening aan. Huisje, tuintje, twee kindjes … Samen genieten, maar ook alleen wanneer één van hen komt te overlijden. Want daarvoor hebben zij een goed huwelijkscontract afgesloten. Althans, dat denken Bert en Anne …

15. Tip 2: weet wat u nalaat en aan wie • doelstelling: Bert en Anne willen dat “hun” vermogen volledig toekomt aan de langstlevende, vandaar het keuzebeding in hun huwelijkscontract • probleem: de bouwgrond (erfenis) en de woning (recht van natrekking) behoren tot het eigen vermogen van Bert → geen gemeenschapsvermogen, dus geen toepassing van het keuzebeding

16. Tip 2: weet wat u nalaat en aan wie • oplossing: huwelijkscontract met inbreng in huwgemeenschap → een eigen goed wordt gemeenschappelijk goed → kan gecombineerd worden met een recht van terugname (echtscheidingsrisico)

17. SCHEIDING VAN GOEDEREN

18. Tip 3: geef (financiële) zekerheid aan uw thuiswerkende echtgenoot Cedric en Aurelie zijn gehuwd met zuivere scheiding van goederen. Aangezien Cedric meer dan voldoende verdient om in hun levensstandaard te voorzien, besluiten Cedric en Aurelie dat Aurelie niet langer hoeft te gaan werken en zich kan concentreren op het huishouden. Aurelie wil evenwel (financiële) zekerheid, want wie weet wat de toekomst brengt.

19. Tip 3: geef (financiële) zekerheid aan uw thuiswerkende echtgenoot • doelstelling: Aurelie wil zekerheid dat zij niet met lege handen achterblijft wanneer het tot een echtscheiding en/of overlijden van Cedric zou komen • probleem: Aurelie heeft geen eigen beroepsinkomsten

20. Tip 3: geef (financiële) zekerheid aan uw thuiswerkende echtgenoot • oplossing: huwelijkscontract met verrekeningsbeding → verrekening tussen de echtgenoten ingeval van echtscheiding en/of van overlijden (bepalen welke goederen in aanmerking komen en welke de verdeelsleutel zal zijn) → statuut van de goederen wijzigt niet (eigen goederen blijven eigen) → geen successierechten op de huwelijkse aanwinsten en op de helft van de inbreng (eigen goederen) door de overleden echtgenoot

21. Tip 4: bescherm uw langstlevende echtgenoot tegen de overige erfgenamen Thomas en Stephanie zijn gehuwd met zuivere scheiding van goederen. Hun ouders wilden dit zo. Thomas had immers een woning gekregen van zijn ouders, terwijl de ouders van Stephanie de ganse inrichting van deze gezinswoning, waaronder een paar waardevolle antiekstukken, bekostigd hadden. Alles netjes op papier. Samen hebben Thomas en Stephanie twee kinderen. Thomas wil ervoor zorgen dat na zijn overlijden de woning volledig aan Stephanie toekomt, zodat zij deze desgevallend kan verkopen zonder dat de kinderen moeilijk kunnen doen.

22. Tip 4: bescherm uw langstlevende echtgenoot tegen de overige erfgenamen • doelstelling: Thomas en Stephanie willen dat de langstlevende echtgenoot over de gezinswoning (eigen goed van Thomas) én over de huisraad (eigen goederen van Stephanie) kan beschikken, d.w.z. verkopen en beslissen wat te doen met de opbrengst • probleem: LLE heeft enkel het vruchtgebruik op de eigen goederen van de overleden echtgenoot

23. Tip 4: bescherm uw langstlevende echtgenoot tegen de overige erfgenamen • testament en schenking: geen oplossing → is herroepbaar → beschikbaar deel kinderen moet gerespecteerd worden → kinderen kunnen inkorting vorderen

24. Tip 4: bescherm uw langstlevende echtgenoot tegen de overige erfgenamen • oplossing: huwelijkscontract met toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen (TIGV) → creatie van een gemeenschappelijk vermogen binnen het stelsel van scheiding van goederen → voordeel: differentiatie mogelijk tussen echtscheiding en overlijden (i) bij echtscheiding: gelijke verdeling of recht van terugname (ii) bij overlijden: keuzebeding (onder last)

25. Tip 5: wijzigt uw vermogen, herbekijk uw huwelijkscontract Jan en Els zijn 20 jaar gehuwd onder het wettelijk stelsel, met een huwelijkscontract (keuzebeding voor de LLE). Zij hebben samen twee kinderen. Jan heeft zijn hele leven lang gewerkt. Els heeft gekozen voor een part-time job om nog voldoende tijd te hebben voor het huishouden en de opvoeding van de kinderen. Plots komt de suikertante van Jan te overlijden en erft Jan een riante villa. Jan en Els besluiten om hun eigen bescheiden woning te verkopen en gaan in de villa wonen.

26. Tip 5: wijzigt uw vermogen, herbekijk uw huwelijkscontract • doelstelling: Jan wil dat de villa, net zoals het gemeenschappelijk opgebouwde vermogen, na zijn overlijden toekomt aan Els • oplossing: in het huwelijkscontract met keuzebeding tevens een inbreng van de villa in de huwgemeenschap voorzien

27. Vragen?