Palearktyczna Nearktyczna Neotropikalna Etiopska Orientalna Austarlijska

2. Palearktyczna • Nearktyczna • Neotropikalna • Etiopska • Orientalna • Austarlijska

3. Kraina zoogeograficzna obejmująca cały kontynent europejski , Wyspy Kanaryjskie, Azory, Maderę, Wyspy Zielonego Przylądka, Afrykę powyżej zwrotnika Raka, Półwysep Arabski poza pasem przybrzeżnym zaliczanym do krainy etiopskiej, Wyspy Japońskie, Azję Mniejszą i te regiony Azji, które leżą na północ od Himalajów. Jest największą powierzchniowo krainą zoogeograficzną.Prawie cała Palearktyka leży w strefie klimatu zimnego i umiarkowanego, jedynie w południowej części – podzwrotnikowego.

4. Niezbyt bogata, jak na tak wielki obszar, fauna jest typowa dla poszczególnych stref klimatyczno-roślinnych, ułożonych równoleżnikowo – od tundry na północy, przez tajgę, lasy liściaste i zarośla wiecznie zielone, po stepy i pustynie na południu. Najbardziej charakterystyczne gatunki zwierząt: • w strefie okołobiegunowej: niedźwiedź polarny, lis polarny, renifer, zając bielak, lemingi, sowa śnieżna, pardwa górska; • w strefie umiarkowanej: ssaki kopytne: żubr, jeleń, sarna, piżmowiec, daniel, muflon, wielbłądy itp.; drapieżne: niedźwiedź brunatny, irbis; ssaki z rodziny łasicowatych; wiele gatunków gryzoni.

5. Część gatunków na południowych krańcach Palearktyki to przybysze z krainy etiopskiej, np.: antylopy – adaks i oryks, drapieżniki: lampart i gepard, a ponadto hiena pręgowana, ichneumon i jeżozwierz afrykański. Elementami orientalnymi w faunie części azjatyckiej są m.in: syberyjski podgatunek tygrysa, liczna grupa bażantów oraz przedstawiciel ssaków naczelnych – makak japoński.

6. Gadów jest mało, a z płazów głównie występują ogoniaste. Z licznej gromady ptaków żyje tu niespełna 1 000 gatunków i tylko jedna rodzina endemiczna – płochacze. Wśród ssaków są jedynie dwie endemiczne rodziny gryzoni: ślepce i selewinki. Wynika to z faktu, że większość zwierząt Palearktyki należy do rzędów i rodzin szeroko rozmieszczonych, których przedstawiciele zamieszkują głównie obszary tropikalne i subtropikalne.

7. Palearktyka wykazuje duże podobieństwo do Nearktyki i bywa łączona z nią w jeden region zoogeograficzny - Holarktykę. W epoce lodowcowej Eurazja miała połączenie z Ameryką Północną i wiele gatunków zwierząt przewędrowało na sąsiedni kontynent (częściej z Palearktyki do Nearktyki niż odwrotnie): np. niedźwiedź brunatny (Ursus arctos - w Ameryce Północnej znany jako grizzly), jeleń szlachetny (Cervus elaphus - wapiti), bizon (Bison bison) i renifer (Rangifer tarandus - karibu).

8. Wielbłąd dwugarbny [baktrian], • Koń Przewalskiego, • Jeleń, • Sęp kasztanowaty, • Puchacz.

9. Baktrian, wielbłąd dwugarbny - duży ssak parzystokopytny, gatunek wielbłąda występujący zarówno w stanie dzikim (Camelus ferus) na stepach centralnej Azji (Mongolia i Chiny), jak również jako zwierzę hodowlane (Camelus bactrianus). Sądzi się, że baktriany zostały udomowione około 2500 r. p.n.e., prawdopodobnie w rejonie północnego Iranu lub południowo-wschodniego Turkmenistanu, co było niezależne od procesu udomowienia wielbłądów jednogarbnych - dromaderów. Baktrian różni się od dromadera nieco tęższą budową, mniejszymi rozmiarami (w tym - krótszymi nogami) i znacznie obfitszym owłosieniem. • Zdecydowana większość z szacowanej na 1,4 miliona sztuk obecnej populacji baktrianów jest udomowiona; największa znana dzika populacja tych zwierząt - żyjąca na pustyni Gobi - liczy około 1000 sztuk. • Wielbłądy są silnymi zwierzętami przystosowanymi do życia na piaszczystym terenie: mają grubą skórę na kolanach i szerokie kopyta; ich nozdrza mogą się otwierać i zamykać, chroniąc przed wdychaniem piasku. Grube futro pozwala zwierzęciu zachować temperaturę ciała podczas zimnych pustynnych nocy oraz izoluje przed upałem za dnia. Baktriany znane są także ze względu na swą gospodarkę wodną: zwierzę może jednorazowo wypić nawet 120 litrów wody, by przez następnych kilka dni nie pić w ogóle. • Baktriany mają około 2 metrów w kłębie i ważą nawet ponad 725 kg. Samce większe od samic. Są one roślinożerne, ich zasadnicza dieta składa się z traw, liści i zbóż. Wiele spośród udomowionych baktrianów jest żywionych przez ludzi. • Baktriany hodowane są przede wszystkim dla mleka, jako siła pociągowa i jako wierzchowce.

10. Koń Przewalskiego (Equus przewalskii) - jedyny dziko żyjący gatunek koni. Ostatnie dziko żyjące osobniki spotyka się w Mongolii i Chinach. • Gatunek ten został nazwany na cześć rosyjskiego odkrywcy, podróżnika i geografa Nikołaja Przewalskiego, który w 1879 r. zebrał materiały badawcze, na podstawie których Poliakov opisał to zwierzę w 1881 roku. Wiele koni Przewalskiego zostało schwytanych na początku XX wieku i umieszczonych w ogrodach zoologicznych. Z tych 12-15 rozmnażało się w niewoli i od nich pochodzi obecna populacja tego gatunku. • Przypomina konia domowego, od którego odróżnia go krótka, stojąca grzywa oraz brak grzywki na czole. Ponadto różni się ilością chromosomów, choć krzyżówki są płodne. W szacie letniej sierść krótka, rdzawa na grzbiecie i bokach, brzuch żółtobiały. W szacie zimowej sierść dłuższa i jaśniejsza. Na grzbiecie ciemna pręga. Nogi pręgowane do wysokości mniej więcej kolan. Klacze mniejsze od ogierów. • Wymiary długość 180 cm - 230 cm oraz ogon do 90 cmWysokość w kłębie - 125 - 145 cmCiężar około 200-350 kg. • Niegdyś zamieszkiwał w licznych stadach stepy i półpustynie Azji Środkowej porośnięte przez roślinność halofilną. Dobrze rozmnaża się w niewoli. • W ogrodach zoologicznych na całym świecie w 2005 żyło około 1500 koni tego gatunku wywodzących się od 31 koni które umieszczono w zoo w 1945 oraz około 250 koni żyjących na wolności w Mongolii.

11. Jeleń milu (Elaphurus davidianus) należy do zwierząt doszczętnie wytępionych w swoim naturalnym środowisku. Występował niegdyś na bagnisto-równinnych obszarach północnych Chin. W drugiej połowie XIX w. francuski misjonarz Armand David dowiedział się o istnieniu tego zwierzęcia w cesarskim parku NanHaitsu. On tez był pierwszym Europejczykiem, który zobaczył ten nieznany gdzie indziej gatunek jelenia. Pierwszą parą żywych milu zdobyli Francuzi, nie przeżyły one jednak transportu. Następne zwierzęta dotarły szczęśliwie do Europy. Jedna para dostała się do Anglii i zaopiekował się nią książę Bedford, który podjął w parku Woburn Abbey ich hodowlą. Tymczasem w Chinach do 1900 r. zagładzie uległy wszystkie milu. • Przez wiele lat starano się powiększyć w europejskich hodowlach pogłowie jelenia, który ongiś zainteresował ojca Davida. W latach 70. naszego wieku żyło w Europie 550 szt. tych zwierząt, z czego 292 w Woburn Abbey. Wtedy właśnie milu znowu powrócił do Chin, na razie do pekińskiego ZOO. Gatunek przetrwał w ogrodach zoologicznych żyje obecnie około 1000 milu, a kilkanaście sztuk tego cennego jelenia jest w polskich kolekcjach.

12. Sęp kasztanowaty (Aegypius monachus (L., 1766)) - duży ptak padlinożerny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący półwyspy: Iberyjski, Apeniński i Bałkany oraz pasma górskie Azji aż po Pacyfik. Jeszcze w XIX wieku mógł się gnieździć w Tatrach, być może również na terenie dzisiejszej Polski (nie są to jednak potwierdzone informacje, a tylko przypuszczenia). Na pewno natomiast kilkunastokrotnie obserwowano osobniki zalatujące. Obecnie sporadycznie zalatuje w południowe rejony kraju. • Cechy gatunku  Brak dymorfizmu płciowego - obie płci ubarwione jednakowo. Głowa i szyja pokryta rzadkim puchem, na szyi kryza z lancetokształtnych piór. Grzbiet, spód i skrzydła ciemnobrunatne, jedynie lotki czarne. Dziób ciemny, nogi szare. W locie widoczne bardzo długie i szerokie skrzydła, na końcach palczasto rozwidlone. Szybuje ze skrzydłami ustawionymi poziomo i ogonem lekko rozłożonym. • Wymiary średnie  dł. ciała 110 - 120 cmrozpiętość skrzydeł 265 - 290 cmwaga 6,3 - 12,5 kg • Biotop  Góry i obszary pagórkowate, choć sporadycznie pojawia się w różnorodnych miejscach. • Gniazdo  Na drzewach. Jaja  Wyprowadza jeden lęg w roku, składając w marcu jedno jajo. • Wysiadywanie  Jaja wysiadywane są przez okres około 55 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 3 do 3,5 miesiącach. Pożywienie  Padlinożerny, trawi również kości dużych ssaków. • Ochrona  Gatunek objęty ochroną.

13. Puchacz (Bubo bubo L., 1758) – duża sowa z rodziny puszczykowatych. Zamieszkuje Europę i Azję. W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy, osiadły. • Cechy gatunku  Największa krajowa sowa. Na głowie charakterystyczne "uszy" utworzone z piór, tęczówki pomarańczowe. Wyraźny dymorfizm płciowy. Duża okrągła głowa, zokrąglone skrzydła i krótki ogon. • Wymiary średnie  dł. ciała ok. 70 cmrozpiętość skrzydeł 165 cmwaga ok. do 2,5 kg. • Biotop  Stare, zwarte, rozległe lasy (częściej iglaste) w pobliżu bagien i jezior. Zamieszkuje również w górach. • Gniazdo  Na drzewie, częściej iglastym, w środkowej części korony, w rozwidleniu konarów, rzadziej w dużych dziuplach. Najczęściej zajmuje gniazdo dużych ptaków jak myszołów czy bocian czarny, natomiast w górach gnieździ się na półkach i w załomach skał. • Jaja  Niemal kuliste, równobiegunowe, białe ze słabym połyskiem. Skorupka chropowata, gruba. Średnie wymiary 60x49 mm. Jeden lęg w roku pod koniec marca lub na początku kwietnia. W zniesieniu przeważnie 2-5 jaj. • Wysiadywanie  Od złożenia pierwszego jaja trwa ok. 32-35 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 35 dniach. • Pożywienie  Ptaki i ssaki wielkości od wróbla i myszy, aż po cietrzewia czy zająca, jednakże nie gardzi gryzoniami, królikami czy też wronami. Poza tym, prawdopodobnie dla ułatwienia trawienia, zjada wiele pokarmu roślinnego. • Głos : Samiec odzywa się najintensywniej w porach wieczornych lub o zmroku przerywanym co 8 sekund, bardzo donośnym (słyszanym do 5 km) "HUoo" lub "PHUoo". Samica odpowiada tym samym lecz o oktawę wyższym głosem. • Ochrona  Z uwagi na małą liczebność objęty ścisłą ochroną gatunkową. Ptak ginący, a w niektórych krajach Europy w ogóle niespotykany. Niezbędna jest dalsza ochrona, głównie terenów lęgowych.

14. Kraina zoogeograficzna obejmująca północną część Meksyku, Amerykę Północną i Grenlandię. Ze względu na duże podobieństwo do Palearktyki bywa czasem łączona z nią w jedną krainę holarktyczną.Nearktyka leży w strefie klimatu zimnego i umiarkowanego. Fauna przypomina w ogólnym zakresie palearktyczną, zwłaszcza na obszarach porośniętych tundrą i tajgą. Jest to pozostałość z czasów epoki lodowcowej, kiedy to gatunki rozprzestrzeniały się między Eurazją a Ameryką dzięki połączeniu obu kontynentów w rejonie Cieśniny Beringa.

15. Najbardziej charakterystyczne gatunki zwierząt: • Ssaki: • niedźwiedź czarny i grizzly - głównie w Górach Skalistych • piżmowół - w tundrze • karibu i łoś (amerykańskie podgatunki) - w tajdze • jeleń wirginijski i skunks - w lasach liściastych na wschodzie kontynentu • bizon - dawniej na preriach, obecnie tylko w parkach narodowych • pekari • ptaki: kardynały, tanagry, kolibry, dzikie indyki i in. • gady: grzechotniki, gekony, legwany, helodermy i in. • płazy: salamandry, ambystomy i in. • ryby: niszczuki, amia, liczne okoniowate i karpiowate.

16. Stosunkowo niewiele jest tu endemitów. Można do nich zaliczyć jadowite jaszczurki - helodermy, płazy - ambystomy i amfiumy, a ze ssaków: skunksa, szopa pracza, niedźwiedzia grizzly, widłorogi oraz gryzonie: ursona, goffery, szczuroskoczki i sewele.

17. Część gatunków na południowych krańcach Nearktyki to przybysze z krainy neotropikalnej, dzięki utworzonemu pod koniec trzeciorzędu połączeniu z Ameryką Południową, np. ptaki - kolibry i kondory, ssaki - dydelf północny, pancernik peba i jeżozwierz nadrzewny.

18. Wilk wschodni • Bizon • Jaguar

19. Wilk wschodni (Canis lupus lycaon) – podgatunek wilka, średniej wielkości, smukły, o długich nogach i szerokich uszach, barwa sierści najczęściej blado-szara czasami z domieszką czerwonawą oraz z ciemnym nalotem na grzbiecie. Dawniej najszerzej rozpowszechniony podgatunek w tej części świata, obecnie coraz rzadszy. Pierwszy opisany z wilków na terenie Ameryki północnej. Zamieszkuje południowo-wschodnie tereny Kanady i północno-wschodnie USA (oprócz Minnesoty). Ostatnio poprzez podobną nazwę często mylony z podgatunkiem wilka czerwonego, czerwonym wilkiem wschodniokanadyjskim – (Canis rufus lycaon).

20. Bizon (Bison bison) - duży ssak łożyskowy z rodziny krętorogich, rzędu parzystokopytnych, największy obecnie ssak Ameryki Północnej. • Występowanie: prerie oraz rzadkie, prześwietlone lasy Ameryki Północnej. • W warunkach naturalnych żył w olbrzymich stadach; szacuje się, że przed kolonizacją Ameryki przez Europejczyków populacja bizona liczyła miliony osobników. Pod koniec XIX wieku stanął przed groźbą wyginięcia, głównie z powodu nadmiernego odstrzału; polowanie na bizony było wówczas ulubionym sportem białych uzbrojonych w broń palną. Przyjeżdżali oni specjalnymi pociągami, a polowanie odbywało się czasem z okien wagonów. Do wytępienia bizonów przyczynili się także Indianie, którzy wierzyli, że bizony porozumiewają się między sobą. Dlatego też żaden bizon nie mógł ujść z polowania, aby "nie przekazał informacji innym stadom bizonów". Indianie nie obawiali się o wyginięcie bizonów, gdyż wierzyli, że jest ich nieograniczona liczba, ukryta pod ziemią, zaś na powierzchnię wychodzą jedynie "nadwyżki". W istocie przetrwanie bizonom zapewniały "strefy buforowe" oddzielające terytoria poszczególnych szczepów Indian, gdzie zakazane były polowania. Strefy tej "ziemi niczyjej" zmniejszały się jednak w miarę napływu osadników europejskich, zajmujących coraz większe ilości ziemi, będącej strefą łowną Indian. Gatunek, będący naturalnym źródłem pożywienia Indian, uratowało od wyginięcia Amerykańskie Towarzystwo Ochrony Bizona (American Bison Society) oraz utworzenie kilku parków narodowych. W latach 90. XX wieku populację bizonów oceniano na około 20 tysięcy osobników. • Wyróżnia się dwa podgatunki: • bizon preriowy (B. bison bison) - zamieszkiwał Wielkie Równiny, wędrowny • bizon leśny (B. bison athabascae) - mała osiadła populacja w północno-zachodniej Kanadzie i na Alasce, wyższy i cięższy od poprzedniego, osiadły • Bizon preriowy w całej okazałości • Długość  2,1-3 m • Długość ogona  0,5-0,6 m • Masa ciała  450-1000 kg; największy osobnik ważył 1140 kg. • Wysokość w kłębie  samica 1,6-1,8 m, samiec 1,8-2,0 m ; samice są (średnio) mniejsze od samców • Ubarwienie  brązowe; przednią część ciała okrywa gęsta sierść, tworząca coś w rodzaju "peleryny" i potęgująca wrażenie masywności zwierzęcia; młode osobniki są rudawe; • Pożywienie  trawa • Dojrzałość płciowa  ok. 3 roku życia • Rozród  ciąża trwa około 9 miesięcy; po tym czasie na świat przychodzi zazwyczaj jeden cielak, który już po kilku godzinach dołącza z matką do stada; czas karmienia mlekiem 7-8 miesięcy.

21. Jaguar (Panthera onca) - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych. Jest największym kotem Nowego Świata i jest czczony przez jego rdzennych mieszkańców, w tym starożytnych Majów i Azteków. Jaguar zamieszkuje tereny trawiaste i tropikalne lasy Ameryki Południowej i Środkowej, pustynie południowej Ameryki Północnej. W 2004 roku zaobserwowano jaguary w Arizonie (Stany Zjednoczone). Na tym wielkim obszarze swego rozmieszczenia jaguar tworzy podgatunki, różniące się między sobą ubarwieniem. Preferuje obszary zasobne w wodę (bagna), podtapiane okresowo lasy (znakomicie pływają) i zarośla krzaczaste nad brzegami rzek. Na otwartych przestrzeniach i w głębi puszczy występują rzadko - unikają otwartych przestrzeni, ponieważ najlepiej czują się w półmroku panującym w tropikalnej puszczy. Niezwykły wzór sierści doskonale maskuje je wśród plam światła i cienia. Sierść Jaguara:Jaguary jak wszystkie duże koty ma wspaniały wygląd. Najczęściej spotyka się jaguary o sierści czerwonawożółtawej. Brzuch, wewnętrzna powierzchnia nóg, podgardle, broda i podbródek są zazwyczaj białe.Grzbiet i boki ciała są częściowo upstrzone czarnymi okrągłymi lub podłużnymi plamami, częściowo zaś pokryte większymi od nich plamami i pierścieniami żółtawoczerwonawymi, otoczonymi czarną obwódką (rozetki). Jaguar przypomina bardzo lamparta, od którego jednak jest masywniejszy.U wszystkich odmian jaguara, mimo wielkiej zmienności ubarwienia, zawsze można znaleźć czarną plamę w kącie pyska i ciemną plamę z białym lub żółtym środkiem na tylnej części ucha. Zdarzają się też jaguary ciemniejsze lub zupełnie czarne (formy melanistyczne). Jaguar należy do największych kotowatych, jest trzeci pod względem wielkości po tygrysie i lwie. Średnia długość ciała mieści się w granicach 1-1,9 m, licząc od końca pyska do podstawy ogona, ogon ma około 65 cm. Waga u samców może dochodzić do 100 kg. Opisywano też olbrzymie okazy o długości ciała 2,5 m i wadze 131-151 kg. Jaguar preferuje samotniczy tryb życia, gdzie wędruje po swoim obszarze łowieckim. Wciągu dnia wyleguje się w jaskiniach lub innych zacisznych miejscach. Samiec patrolując swoje rozległe terytorium znaczy je moczem, ostrzegając innego samcem że te terytorium jest już zajęte. Jest zwierzęciem aktywnym w nocy tak jak wszystkie inne koty ma zdolność doskonałego widzenia w mroku. W okresie godowym samce poszukują samic, dochodzi wtedy do walk między samcami Pożywienie jaguara stanowią zwykle duże ssaki (tapiry, kapibary, pekari) w razie głodu zjada on nie tylko drobne ssaki i ptaki, lecz napada też krokodyle i żółwie. Często jego łupem padają również ryby. Zwierzę niebezpieczne również dla zwierząt hodowlanych, stąd wytępione na dużym obszarze swego pierwotnego zasięgu (np. w Ameryce Północnej). Najsilniejsze szczęki wśród kotowatych

22. Jaguar jest samotnikiem który polega głównie na swojej sile. Poluje przede wszystkim na ziemi i to najczęściej w nocy chcąc zabić, czai się i rzuca z zasadzki na ofiarę, starając się szybko wbić kły swoimi bardzo mocnymi szczękami (najsilniejsze wśród wielkich kotów) w kark lub szyję albo głowę; opowieści o skręcaniu przez jaguara łapami kręgów szyjnych są mitem. Na krótkich odcinkach jaguar może biegać bardzo szybko. Po zabiciu zwierzęcia ciało przenosi w spokojniejsze miejsce, gdzie stara się najeść do syta. Po zaspokojeniu głodu zakopuje resztki w ziemi i odchodzi. Czasem po kilku godzinach wraca do swej ofiary, by się znowu pożywić. Głodny lub zagrożony może się rzucić na człowieka. Jaguary większą część roku żyją samotnie, w sierpniu i wrześniu samce poszukują samic, dochodzi wtedy do walk między samcami. Po ok. stu dniach ciąży samica rodzi dwoje lub troje młodych, wyróżniających się jaśniejszym ubarwieniem. Kocięta ważą od 700 do 900 gramów, otwierają oczy po dwóch tygodniach, a mleko ssą przez sześć miesięcy Młode jaguary odjęte od piersi matki oswajają się pozornie bardzo łatwo, zwykle jednak po dwóch lub trzech latach robią się niebezpieczne dla otoczenia, nawet swych wychowawców. W ogrodach zoologicznych jaguary żyją bardzo długo i często się rozmnażają.

23. Kraina zoogeograficzna obejmująca obszar Antyli i Ameryki Południowej aż do granicy z krainą nearktyczną (północny Meksyk) oraz wyspy Galapagos. Należy do państwa zwierzęcego Neogea. Większość powierzchni tej krainy leży w strefie klimatu tropikalnego, jedynie na południowych krańcach występuje umiarkowany. Dominującą formacją roślinną są coraz bardziej niszczone lasy równikowe, zaś dalej na południe - obszary sawannowe i stepowe (pampa).

24. Ptaki - najbogatsza na świecie awifauna licząca ok. 3 500 gatunków i aż 32 rodziny endemiczne, np.: nandu, kusaki, tukany, skrzydłoszpony, kariamy, a z rzędu wróblowych – garncarzowate i mrówkowody, z których każda rodzina liczy ponad 200 gatunków. Większość gatunków kolibrów żyje właśnie w krainie neotropikalnej (poza nią - tylko kilka). • ssaki - przedstawiciele całego podrzędu małp szerokonosych brak małp wąskonosych, owadożernych oraz charakterystyczne sześć rodzin gryzoni, m.in. szynszylowate, kapibary, marowate i agutiowate. Endemicznymi rodzinami są leniwce i częściowo mrówkojady, a także przedstawiciele nietoperzy: liścionosy i wampiry. O dawnym połączeniu z Australią świadczy występowanie torbaczy – dydelfów i zbójników. • gady - licznie reprezentowane legwany oraz węże – jadowite i dusiciele (np. anakonda i boa • Płazy -występują tylko bezogonowe i beznogie w tym żaby jadowite

25. Fauna krainy neotropikalnej jest bardzo różnorodna i odmienna od spotykanej w innych krainach, dużo tu również form endemicznych (20). Wynika to z faktu, że przez długi okres rozwijała się w izolacji. Ssaki drapieżne wniknęły na obszar Ameryki Południowej dopiero przed milionem lat, po jej połączeniu się z Amerykę Północną.

26. Ocelot • Kondor wielki • Tamaryna białoczuba • Lama • Tapir anta

27. Ocelot (Leopardus pardalis syn. Felis pardalis) – drapieżnik z rodziny kotowatych (Felidae). Występowanie Zasięg występowania Ameryka Południowa Ameryka Środkowa południe Ameryki Północnej Występuje przeważnie w wilgotnych lasach. Często przebywa niedaleko ludzkich siedzib. Spotykany również na polach i na plantacjach trzciny cukrowej. Środowisko lasy równikowe środowisko otwarte, np. torfowiska, sawanny środowiska wilgotne, jeziora, stawy namorzyny Cechy Długość ciała: 70-100 cm Długość ogona: 30-45 cm Wysokość w kłębie: 50 cm Waga: 12-16 kg Ciąża: 70-80 dni Liczba młodych: 2-4 Dojrzałość płciowa: samiec - 2,5 roku, samica - 2 lata Pożywienie: drobne kręgowce Długość życia: 12-15 lat posiada 36 chromosomów (inne koty mają po 38) Pożywienie Oceloty żywią się wieloma zwierzętami, w tym: szczurami, świnkami morskimi, małpami, pancernikami, mrówkojadami, aguti, różnymi jeleniowatymi, młodymi pekari, jaszczurkami, wężami, żółwiami i różnymi ptakami. Często zakradają się do kurników. Rozmnażanie Dojrzałość płciową samice osiągają w wieku 2 lat, a samce pół roku później. Okres godowy trwa od października do stycznia. Po ciąży trwającej ok. 70 dni w dziupli rodzą się 2-4 kocięta, które otwierają oczy po 15 dniach. Dwa lata młode uczą się od matki różnych technik polowań, a wkrótce potem wyruszają na poszukiwanie własnego terytorium. Wygląd Oceloty mają krótką, jedwabistą sierść o barwie zależnej od otoczenia, w którym żyją. Koty żyjące w lasach mają żółtą lub rudą sierść, a zamieszkujące krzaki - szarą. Nieregularny wzór z ciemnych plam i pręg zdobi futro ocelota. Na grzbiecie i bokach plamy tworzą rozety, na głowie, ogonie i łapach przechodzą w ciemne pasy. Brzuch jest jasny. Uszy czarne (z białymi plamkami) i zaokrąglone są osadzone na niewielkiej głowie. Ma silne łapy z ostrymi pazurami. Tryb życia Te małe koty łączą się w pary. Prowadzą nocny tryb życia. Dzień spędzają na drzewach. Ochrona Najintensywniej polowano na oceloty w latach 60. i 70. Z powodu pięknego rysunku i jedwabistości futra, skóry tych kotów były i są bardzo cenne. Obecnie oceloty są chronione przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES) i choć handel skórami jest zabroniony, nadal się je zabija. Inne Na młode oceloty polują węże boa, anakondy i kajmany Wrogami naturalnymi tych kotów są inne oceloty, pumy i jaguary Zwierzęta te nie boją się wody - bardzo dobrze pływają Oceloty mogą poruszać się bezszelestnie nawet po suchych liściach, dzięki miękkim poduszeczkom Samice często wyrywają sobie sierść ze skóry na brzuchu, aby wyścielić nią gniazdo Małe zwierzęta przynoszone przez matkę do gniazda służą młodym do nauki polowania

28. Kondor wielki (k. olbrzymi) (Vultur gryphus L. 1758) - duży ptak padlinożerny z rodziny kondorowatych, zamieszkujący Andy począwszy od Wenezueli na północy po Przylądek Horn na południu. Cechy gatunku  Upierzenie zasadniczo czarne, pokrywy skrzydłowe białe, głowa i szyja nagie, na granicy upierzenia pióra tworzą kryzę. Naga skóra różowawocielista. Samiec na głowie posiada mięsisty wyrostek. Wymiary średnie  dł. ciała ok. 120-135 cmrozpiętość skrzydeł ok. 310 cmwaga ok. 8-12 kg Biotop  Partie gór powyżej linii lasu oraz inne bezleśne, skaliste tereny. Gniazdo  Szczeliny skalne lub bardzo duże dziuple, w wysokich partiach gór lub na morskim klifie. Jaja  Wyprowadza jeden lęg co dwa lata, składając jedno, rzadziej dwa jaja. Wysiadywanie  Jajo wysiadywane jest przez okres 54-58 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta zdobywają zdolność do lotu w wieku około 6 miesięcy. Pożywienie  Głównie padlina dużych ssaków, czasem również jaja ptaków morskich.

29. Tamaryna białoczuba (Saguinus oedipus) - gatunek ssaków z rodziny pazurkowców, rzędu naczelnych. Tamaryna ta jest gatunkiem zagrożonym wymarciem. Występowanie Tamaryna białoczuba żyje w północnej Kolumbii, gdzie zamieszkuje tereny krzewiaste oraz lasy. Opis Tamaryna białoczuba osiąga długość ciała ok. 30 cm, ogona 30-40 cm, natomiast waży ok. 0,5 kg. Ssak ten posiada skąpo owłosioną szeroką, ciemnoszarą twarz; białą, długą, stojącą grzywę; grzbiet ciemnobrązowy bądź ceglastobrunatny; spód ciała; kończyny białawe. Posiadają one bogaty repertuar dźwięków. Odżywianie Tamaryna białoczuba odżywia się owadami, pająkami, małymi ptakami, jaszczurkami, żabami, owocami, kwiatami oraz sokiem z drzew.

30. Lama (Lama glama) - udomowiony ssak parzystokopytny z rodziny wielbłądowatych. Ubarwienie różne, od czarnego po białe, często niejednolite. Bezpośrednim przodkiem lamy jest gwanako. Lama jest nieco większa od tego gatunku. Długość ciała 120 cm, ogona 15 cm. Wysokość w kłębie do 120 cm. Występuje w Peru, Boliwii i Argentynie. Wykorzystywana jest (głównie przez Indian) do celów transportowych, dostarcza też mięsa i wybornego mleka. Wełna lamy jest przerabiana na grube sukno, gnój służy na opał. Systematyka Często mianem lamy określa się także inne wielbłądowate z rodzaju Lama występujące w rejonie andyjskim: alpaki, guanako oraz wigonie zaliczane do rodzaju Vicugna. Klasyfikacja biologiczna zwierząt tradycyjnie określanych mianem lamy od dawna sprawiała kłopot zoologom. Linneusz zaliczył je do rodzaju Camelus. Cuvier w 1800. zaproponował rodzaj Lama, a w 1842. Lesson wyizolował wigonia do rodzaju Vicugna. Nadal jednak istnieją rozbieżności w klasyfikowaniu guanako, alpaki i lamy. Duża plastyczność przystosowawcza i szeroki zasięg występowania, a także ukierunkowana hodowla (udomowienie tych zwierząt nastąpiło ok. 4500 lat temu) przyczyniły się do powstania wielu różnic morfologicznych pomiędzy badanymi populacjami. Naukowcy nie są zgodni, czy są to trzy odrębne gatunki: Lama glama Lama guanicoe Lama pacos czy udomowione formy jednego gatunku: Lama guanicoe Lama guanicoe f. glama Lama guanicoe f. pacos

31. Tapir anta (Tapirus terrestris) - ssak należący do rzędu nieparzystokopytnych z rodziny tapirowatych. Duży, zwalisty ssak z charakterystycznym, zagiętym do dołu nosem (tworzącym małą trąbę) i grzebieniastym wierzchem głowy. Głowa, grzbiet, boki i kończyny o kolorze czarnobrązowym, brzuch jaśniejszy. Końce uszu białe. Zmysł wzroku słabo rozwinięty. Ogon krótki, szczątkowy. Tylne kończyny z trzema palcami zakończonymi kopytami, kończyny przednie z trzema dużymi i jednym małym palcem. Ciężar ciała skupia się głównie na środkowych palcach. Na głowie i szyi ciemna, sztywna grzywa. Na ciele występują krótkie, sztywne włosy.Młode osobniki ubarwione maskująco w charakterystyczne żółtawe lub białawe pręgi i rzędy plamek. Długość ciała 176 - 215 cm Długość ogona 10 cm Wysokość w kłębie 77 - 108 cm waga ciała 180 - 270 kg (samice większe i cięższe od samców) Tropikalne i subtropikalne rejony Ameryki Południowej, na wschód od Andów, od północnej Kolumbii do północnej Argentyny. Liczny w amazońskich lasach deszczowych, poza tym obszarem rozproszony. Żyje w tropikalnych lasach deszczowowych, nad brzegami rzek, bagien i obszarach zalewowych. Spotyka się go również na otwartych sawannach z wystarczającymi dużymi zbiornikami wodnymi i gęstą roślinnością. Dochodzi do wysokości 1700 m n.p.m.

32. Tapiry są aktywne głównie nocą lecz na niektórych obszarach można je też spotkać za dnia. Poruszają się po stałych, wydeptanych ścieżkach, które mogą przetrwać kilkadziesiąt lat. Prowadzą samotniczy tryb życia. Areały osobnicze mogą się ze sobą wzajemnie pokrywać. Sa dobrymi pływakami i nurkami, przed niebezpieczeństwem chronią się głównie w wodzie. Głównym zmysłem jest wrażliwy słuch. Żywią się roślinnością przybrzeżną, dzikim ryżem i innymi podobnymi roślinami. Zjadają też owoce i rośliny uprawne. Żerują głownie nad brzeganmi rzek. Nos służy jako organ chwytny, rośliny zrywa ostrymi siekaczami i rozciera zębami bocznymi o szerokich koronach. Ze względu na drapieżniki większość dnia spędza w ukryciu. Mimo sporej wagi dobrze wspina się na strome brzegi. Gruba skóra chroni tapira przed skaleczeniami podczas przedzierania się przez gęstą roślinność. Są płochliwe i zachowują się bardzo cicho. Podobnie jak spokrewnione z nimi konie jedzą dużo pokarmu, lecz nie trawią go całkowicie. W odchodach zostawianych przy brzegach rzek, stwierdzono niestrawione nasiona. Występują na odludnych terenach lub w dobrze chronionych rezerwatach. Ciąża u tapira trwa 390-400 dni. Najczęściej rodzi się jedno młode (rzadziej bliźnięta) o masie ok. 5 kg. U tapirów okres rozwoju młodocianego wynosi ok. 420 dni (w tym okresie młode przebywa z matką). Dojrzałość płciową uzyskują ok. 2,5 do 3 lat.

33. Kraina zoogeograficzna obejmująca kontynent afrykański na południe od zwrotnika Raka i przybrzeżny pas Półwyspu Arabskiego. Należy do państwa zwierzęcego Arktogea. Do krainy etiopskiej często zalicza się też Madagaskar, który jednak charakteryzuje się jednak tak odmienną fauną, że zdaniem wielu specjalistów zasługuje na wydzielenie w osobną krainę madagaskarską. Kraina etiopska leży w strefie klimatów równikowych i zwrotnikowych, a dominującymi formacjami roślinnymi są las równikowy i sawanna.

34. Najbardziej charakterystyczne gatunki zwierząt: ptaki - ok. 1700 gatunków, wśród nich 12 rodzin endemicznych, m.in. strusie, trzewikodzioby, sekretarze, turaki i czepigi ssaki - lwy, liczne antylopy, zebry, Szympansy i goryle, a z endemitów: duzi roślinożercy: hipopotamy i żyrafy mrówniki Gryzonie: kretoszczury, postrzałki i wiewiórolotki owadożerne: tenreki, złotokrety i ryjoskoczki. gady - kameleony (rodzina prawie endemiczna, gdyż tyko pojedyncze gatunki występują w Europie i Azji).

35. Fauna tego obszaru jest bardzo bogata i zróżnicowana, rozwijała się bowiem na kontynencie ukształtowanym już przed 100 milionami lat. Wiele jest endemitów takich jak dobrze znane żyrafy, zebry, słonie afrykańskie czy hipopotamy, inne mniej popularne to sekretarze oraz mrównik. Wykazuje dużo podobieństw do fauny krainy orientalnej, gdyż przez długi czas rozwijały się one jako całość, a ponadto Afryka i Azja mają od dawna połączenie lądowe.

36. Struś afrykański • Antylopa eland • Drzewica dwubarwna • Żuraw koroniasty • Gwanako

37. Struś (Struthio camelus) - duży ptak nielotny z rodziny strusiowatych, zamieszkujący południowa Afryka, na południe od rzeki Zambezi. W okresie godowym zarówno głowa i szyja jak i nogi żywoczerwone. Ubarwienie - samiec: Czarne, jedynie pióra na końcach skrzydeł i ogona białe. Samica - cała brązowa, końce wszystkich piór jasne. Głowa, górne 2/3 szyi i nogi nagie. Barwa skóry pozwala odróżnić poszczególne podgatunki. Posiada dwa palce u stopy. Większy - odpowiednik palca środkowego - potężny, zaopatrzony w pazur, mniejszy - odpowiednik palca zewnętrznego pozbawiony pazura. W żołądku mięśniowym zwanym mielcem znajdują się gastrolity pomagające w trawieniu pokarmu. Ma doskonały wzrok - widzi dobrze na odległość do 5 km. Zwykle w stadach po 5-6 osobników (jeden samiec z haremem), w towarzystwie innych zwierząt. Rzadko stada do 50 sztuk. Są to największe i najszybsze nielotne ptaki lądowe. Na dłuższych dystansach biegają z prędkością 50 km/h, a w sprincie nawet 70 km/h. Mogą żyć nawet 75 lat. Wymiary średnie  wysokość: 1,7-2,5 mmasa: 93-160 kgSamice są nieco mniejsze od samców. Biotop - Pustynie i półpustynie o skąpej roślinności. Struś masajski - sawanna. Gniazdo  W formie płytkiego dołu w piasku. W gnieździe jaja wszystkich samic haremu (15 do 60 sztuk). Jaja  Duże, nawet do półtora kilograma, o objętości kilkudziesięciu kurzych jaj. Wysiadywanie  Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 5 do 6 tygodni głównie przez samca (w dzień czasem zmieniany przez którąś z samic). Rodzice wykazują silny instynkt opiekuńczy.

38. Eland (Taurotragus oryx) – największa współczesna antylopa z rodziny krętorogich nazywana też kanną. Zamieszkuje głównie rezerwaty w Afryce na południe od sahary. Ciało elanda jest pokryte krótką sierścią o kolorze szarobrązowym, jednak na tylnej stronie przednich kończyn widnieją czarne plamy, a po bokach ciała znajdują się pionowe, kremowe pasy. Wzdłuż grzbietu biegnie czarna pręga. Kończyny przystosowane do długich wędrówek zakończone są dwoma palcami pokrytymi racicami. Ruchliwe uszy osadzone na podłużnej głowie wychwytują każdy szelest. Śrubowato skręcone u nasady rogi występują u obu płci.U samców na dolnej stronie szyi zwisa fałd luźnej skóry, a na czole mają kędzierzawą grzywkę. Elandy są zwierzętami stadnymi. W czasie suszy łączą się w grupy liczące od 25 do 70 osobników. Podczas pory deszczowej wędrują niewielkimi grupami w poszukiwaniu pożywienia. Żywią się liśćmi, młodymi pędami oraz świeżą trawą. Nie muszą mieć stałego dostępu do wody, lecz potrzebują wtedy soczystych roślin. W razie braku świeżego pokarmu jedzą korę drzew, owoce i nasiona. Z powodu wysokiej temperatury w dzień najczęściej pasą się nocą. Między grudniem a styczniem rozpoczynają się walki o samice. Gdy wszystkie samice zostaną pokryte, byk odchodzi, by wieść dalej samotne życie. Po dziewięciu miesiącach ciąży samica rodzi w ukryciu jedno (zazwyczaj) młode ważące około 30 kg. W gęstych zaroślach cielę zostaje 4 tygodnie. Potem razem z matką dołącza do stada. W wieku pięciu miesięcy przestaje ssać mleko, lecz z matką przebywa do 1. roku życia.

39. Samice dojrzewają płciowo w wieku dwóch, a samce trzech lat. Z powodu braku odporności na choroby przenoszone przez bydło domowe wiele osobników zginęło. Niektóre elandy zostały udomowione, a nawet wykorzystywane jako zwierzęta pociągowe. Teraz, w naturalnym środowisku można je spotkać jedynie w rezerwatach. Wysokość w kłębie:130-180 cmDługość ciała:200-300 cmDługość ogona:60-90 cmDługość rogów:Około 65 cmWaga:samice 300-600, samce 700-1000 kgDługość życia:8-10 lat

40. Koronniki (żurawie koroniaste) (Balearicinae Brasil, 1913) - podrodzina ptaków z rodziny żurawiowatych. Zamieszkują Afrykę na południe od Sahary. Najbardziej charakterystyczną cechą jest imponująca korona z piór na głowie. W przeciwieństwie do innych ptaków z rodziny żurawiowatych, koronniki siadają na drzewach, budują tam też gniazda. Do podrodziny należy 1 rodzaj i 2 gatunki: koronnik czarny (Balearica pavonina) koronnik szary (Balearica regulorum) Koronniki są w Afryce obdarzane szacunkiem ze względu na swą dostojność i szlachetność. Koronnik szary (Balearica regulorum) został wybrany symbolem Ugandy i znajduje się w centralnym punkcie flagi państwowej tego kraju oraz na jego godle. Podczas panowania brytyjskiego był umieszczany na wojskowych odznakach, które nosili żołnierze ugandyjscy.

41. Gwanako (także guanako) (Lama guanicoe) - ssak z rzędu parzystokopytnych, przodek lamy. Długość ciała do 225 cm, wysokość w kłębie do 130 cm. Długa płowa sierść na grzbiecie i bokach, krótsza jasna na brzuchu. Kończyny smukłe, szyja długa, cienka, ogon bardzo krótki. Żyje w niewielkich stadach w Andach i w Patagonii. Długość  90-120 cm Ogon  24-27 cm, krótki, puszysty Masa ciała  96-130 kg. Ubarwienie  sierść jasnobrązowa, na grzbiecie długa, ciemniejsza, na brzuchu krótka, wyraźne jaśniejsza. Pożywienie  trawy, krzewy i porosty Występowanie  góry na zachodnim wybrzeżu Ameryki Południowej.

42. Kraina orientalna (kraina indomalajska) - kraina zoogeograficzna obejmująca południową część kontynentu azjatyckiego (tę, która nie jest zaliczana do krainy palearktycznej i etiopskiej) oraz Archipelag Malajski aż do Filipin i Małych Wysp Sundajskich. Należy do państwa zwierzęcego Arktogea. Leży w strefie klimatów równikowych i zwrotnikowych, a główną jej formacją roślinną jest las równikowy oraz częściowo sawanna.

43. Najbardziej charakterystyczne gatunki zwierząt: • ptaki - ok. 1900 gatunków, wśród nich bażanty (np. paw indyjski) i przedstawiciele rzędu wróblowych - kurtaczki, tymaliowate i kwiatówki oraz endemiczne turkuśniki i filipińczyki • ssaki - słoń indyjski, nosorożce, tygrysy, niedźwiedź malajski, pandy, bawoły, tapir malajski i małpy, a także endemiczne lotokoty, tupaje, wyraki i gibbony. • gady - pytony, aligator chiński, kobra indyjska • płazy - żaby latające i inne bezogonowe.

44. Fauna tego obszaru jest bardzo bogata i wykazuje duże podobieństwo do występującej w krainie palearktycznej i etiopskiej. Wynika to z faktu, że w toku ewolucji właśnie w Azji Południowej formowało się wiele grup zwierząt, które następnie zasiedlały sąsiednie krainy. Dlatego też mało jest tu endemitów.

45. Gibbon białoręki • Pyton tygrysi

46. Gatunek ssaka naczelnego z rodziny gibonowatych. Najpospolitszy i najlepiej poznany z gibonów. Często spotykany w ogrodach zoologicznych. Jeden z najmniejszych gatunków małp człekokształtnych. Występowanie: południowo-zachodnie Chiny, Indochiny, Półwysep Malajski i Sumatra Ubarwienie futra od czarnego i ciemnobrązowego do jasnobrązowego, z jasną obwódką wokół twarzy, dłonie i stopy jasne. Długość ciała do 60 cm, masa ciała od 4-8 kg. Prowadzą nadrzewny tryb życia, schodząc na ziemię tylko sporadycznie. Tworzą stada rodzinne z wyraźnie zaznaczonym udziałem samca w wychowaniu młodych. Po urodzeniu młodym zajmuje się początkowo samica. W miarę jego rozwoju samiec przejmuje część opieki nad potomkiem.

47. Pyton tygrysi (Python molurus)- Jeden z największych pytonów świata. Mniejszy od pytona siatkowanego. Istnieją 2 podgatunki pytona tygrysiego: • Pyton tygrysi jasnoskóry (Python molurus molurus) - podgatunek nominalny Zamieszkuje wschód Pakistanu, Indie, Nepal i Cejlon (Sri Lanka). • Pyton tygrysi ciemnoskóry (Python molurus bivittatus) Żyje na Birmie, południu Chin, w Laosie, Malezji i Indonezji, a także na wyspach: Celebes, Jawa i Borneo. Systematyka nie wyróżnia podgatunku P.m. pimbura - który oficjalnie zaliczany jest do P.m.molurus Opis Piękny, ogromny i zazwyczaj łagodny wąż. Z tego względu często hodowany w domach. Posiada silne i masywne ciało o obwodzie większym niż udo dorosłego mężczyzny. Dorosły osobnik potrafi stwarzać zagrożenie dla życia człowieka. Ubarwienie węża brązowe cętki na pomaranczowuym,żółtym tle. Istnieje szereg odmian barwnych jak albino (na zdjeciu), green, labirynth Rozmiary W zależności od podgatunku, osobnik nominalny może dorosnąć do 8m.(Rekord 8,23 i 182,5 kg) Osobniki hodowane w Polsce rzadko przekraczają 5m (samice). Pożywienie Głównie ssaki - myszy, szczury, króliki. Na wolności atakuje także np. młode antylopy. Biotop mokradła Uwagi  Gatunek chroniony międzynarodową konwencją CITES oraz odpowiednimi przepisami Unii Europejskiej. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody wymaga rejestracji.

48. Kraina australijska – kraina zoogeograficzna obejmująca obszar Australii, Tasmanii, Moluków, Nowej Gwinei, Nowej Zelandii i większości wysp Oceanu Spokojnego. Należy do państwa zwierzęcego Notogea. Większa część obszaru należy do strefy klimatów zwrotnikowych, jedynie na południowych krańcach występuje klimat umiarkowany. Głównymi formacjami roślinnymi są: stepy i pustynie (w centralnej części Australii), zarośla wiecznie zielone (w południowej), sawanna i las równikowy (w północnej). Wschodni skraj Australii i Nowa Zelandia są pokryte lasami liściastymi.

49. Najbardziej charakterystyczne rodziny i gatunki zwierząt: • ssaki - torbacze: kangurowate, pałankowate, wombatowate i in. oraz stekowce: dziobak i kolczatkowate (gatunki endemiczne) • ptaki - 13 rodzin endemicznych, m.in. emu, kazuary, kiwi, kagu, kakadu, cudowronki i miodojady • gady - krokodyle, warany (m.in. największa współcześnie żyjąca jaszczurka - waran z Komodo).

50. Kraina australijska charakteryzuje się fauną o dużej odmienności od fauny innych regionów świata, przede wszystkim obecnością stekowców i torbaczy i nieobecnością łożyskowców (poza nietoperzami i gatunkami zawleczonymi przez człowieka).