INSANLARDA REME B Y ME VE GELISME

2. INSANLARDA �REME Insanlarda erkek �reme organi sperm �retirken,disi �reme organi yumurta �retir. Bir yumurta ile bir spermin birlesmesiyle bebek olusmaya baslar.

3. SPERM VE YUMURTA Sperm: Erkek �reme h�cresi olan sperm disi �reme h�cresi olan yumurtaya g�re daha k���kt�r. Sperm yumurtaya g�re hareketli bir yapiya sahiptir. Hareket etmesini kuyruk saglar. Sperm: Bas kismi, orta kismi ve kuyruk olmak �zere 3 ana b�l�mden olusur. Yumurta: Disi �reme h�cresi olan yumurta sperme g�re daha b�y�kt�r. Sperm hareketli iken yumurta hareketsizdir. Yumurta h�creleri insan v�cudundaki en b�y�k h�credir. Yumurta: H�cre zari sitoplazma ve �ekirdekten meydana gelir.

4. ERKEK �REME H�CRESI:SPERM

5. DISI �REME H�CRESI: YUMURTA

6. INSANLARDA �REME Sperm adi verilen erkek �reme h�creleri testislerde �retilir. Testislerde olusturularak olgunlasan spermler,sperm kanali ile disari atilir. Bu salgi bezleri,spermin disari atilmasini kolaylastiran salgilari �retir. Disi �reme h�creleri olan yumurta h�creleri,disinin yumurtaliklarinda olusturularak depolanir. Yumurta ve sperm annenin yumurta kanalinda bulusarak gelismeye baslar. Bu bulusmanin olabilmesi i�in yumurtaliklarda �retilen yumurta h�crelerinin yumurta kanalina girmesi gerekir.D�l yatagindan annenin v�cudunun disina uzanan esnek bir kanal vardir. D�l yolu adi verilen bu kanal sayesinde spermler annenin d�l yatagi ve yumurta kanalinda ilerleyerek yumurta ile bulusur. Sperm ve yumurtanin bulusmasi ile d�llenme ger�eklesir. Yumurta kanalinda birleserek gelisimine baslayan yumurta ve sperm,embriyoyu meydana getirir. Embriyo daha sonra d�l yataginin yumusak bir yastiga benzeyen duvarlarina tutunarak gelisimini burada devam ettirir. Embriyonun b�y�y�p gelismesi sonucunda bebek meydana gelir. Bebek dogana kadar d�l yataginda kalir.�reme,bir canlinin(organizmanin) canliligini s�rd�rmesi i�in gerekli degildir. Canli,�reme h�creleri olmadan da yasamini devam ettirebilir. �reme olayiyla canlilar sadece nesillerinin devamini saglar.�

8. Annenin karnindaki birka� haftalik embriyo... Gelisimini ana rahminde tamamlayacak.Gelisimini tamamlamasi i�in bagli oldugu vitelino torbasindan ilk birka� hafta ihtiya� duyar ve buradan beslenir.8 hafta s�ren gebeligin sonunda vitelino torbasi islevini kaybeder... O zaman g�bek bagi ile annesine bagli olan embriyo annesinden y�ksek porotein i�eren besinleri alir. Disaridaki hayat devam ederken o sakince annesinin karninda y�zer..

9. 16. hafta da onun eklerinin gelistigi zamandir. G�zleri kapali durur, ama kendisi hareket ettirmesi i�in baslamasi i�in hen�z el ve ayaklarini oynatacak durumda degil. 4 boyut ultrasyon cihazi sayesinde onun tamamen v�cudunun �zelliklerini, y�z ifadesini g�rebilirsiniz.

10. 24. haftada cigerleri tamamen olusmamistir eger bu sekilde su an dogarsa, yasama �midi var. Simdi kollarini ayaklarini hareket ettirir, g�zlerini kirpistirir ve parmagini emer. Artik i�inde bulundugu ortami fark etmeye baslar.

11. Bu evrede b�t�n embriyolar uyurlar, hatta r�ya g�r�rler.

12. Artik 9 ayini doldurdu doguma hazir durumda. 40 haftada bir ceninden insana d�n�s�yor.

13. Birka� g�n i�inde cigerler devreye girecek ve rahimden �ikmak i�in dogum sinyalleri verecek. Annesinin rahminin i�inde sakin sakin uyur. Dogumla kendisinin sakin olarak s�ren olusumunun ve ge�irdigi tecr�beler sonucu, evi olan ana rahmini birazdan birakacagini bilmiyor.

14. Artik dogumun sadece anne i�in aci veren olay degildir. Cenin i�inde aci veren ve gerilimli bir ortam olacaktir.

16. �OCUKLUKTAN ERGENLIGE GE�IS Insanlar bebeklikten baslayarak yetiskin bir birey oluncaya kadar s�rekli bir degisme ve gelisme yasarlar. Boylari uzar,kilolari artar. Insanlarin degisim ve gelisimlerini bebeklikten itibaren fotograflarina bakarak g�rebiliriz. Insanlarin gelisim d�nemleri s�yle siralanabilir. Bebeklik d�nemi,�ocukluk d�nemi,ergenlik d�nemi,yetiskinlik d�nemi ve yaslilik d�nemi��

17. ERGENLIK D�NEMI Ergenlik d�neminde bireyin v�cudu,ruhsal durumu,duygulari,anne baba ve arkadaslariyla olan iliskilerinde degisimler meydana gelir.Ergenlik,�ocukluktan eriskinlige ge�isin yasandigi �ok �nemli bir d�nemdir. Bu d�nem ortalama 11 yasinda baslar ve 20 yasina kadar devam eder. Ergenlik s�recinde kiz ve erkeklerde bir�ok bedensel ve ruhsal degisiklikler meydana gelir. Bu degisiklikler ergenlige ge�is d�neminde salgilanan hormonlarin etkisiyle ger�eklesir. Ergenli d�neminde yasanan ruhsal ve bedensel degisimler insanlardaki normal gelisim s�recinin bir par�asidir. Ergenlik d�neminin �zellikle ilk yillarinda �yasanan bedensel degisimler bedenimize yabancilik �ekmemize ve utanmamiza sebep olabilir. Ancak unutmamaliyiz ki bedenimizde g�zlemledigimiz t�m degisimler insanlarda g�zlemlenen gelisim s�recinin dogal bir sonucudur. Bu degisimler �ocukluktan yetiskinlige ge�is yapildigini g�sterir. Bedensel degisimlerin yani sira,�zellikle ergenligin ilk d�nemlerinde duygusal dalgalanmalara da sik rastlanir. Ergenlik d�nemindeki bir kisi bir g�n kendini keyifli hissederken ertesi g�n keyifsiz ve sikintili hissedebilir. Bu �ok normaldir. �

18. ERGENLIK D�NEMINDEKI KISININ �ZELLIKLERI 1.Kendini bir g�n mutlu hissederken ertesi g�n sikintili hissedebilir. 2.Sik sik baskalarini elestirir. 3.Ebeveynleriyle(anne ve babasiyla) sorunlar yasayabilir. 4.Kimsenin kendisini anlamadigini d�s�nebilir. 5.Kendini huzursuz hissedebilir. 6.Zaman zaman i�ine kapanabilir. Sorun gibi algilanan bu olaylar unutulmamalidir ki gelisimin dogal bir sonucudur.�

19. ERGENLIK D�NEMININ SAGLIKLI GE�IRILEBILMESI I�IN YAPILMASI GEREKENLER: 1.Kisi arkadaslariyla d�s�ncelerini paylasmali ve onlari dinlemelidir. 2.Kisi ailesiyle,arkadaslariyla saglikli iletisim kurmalidir. 3.Bos zamanlarini iyi degerlendirmelidir. 4.Sosyal etkinliklere katilmalidir. 5.Kisi spor yapmali,hobilerine zaman ayirmalidir. 6.Gerektiginde uzman bir kisiden psikolojik destek almalidir.

20. HAZIRLAYAN: AD:ERNUR SOYAD:ENDIR�E OKUL:HEKIMOGLU ALI PASA I.�.O SINIF:6/A NO:125 DERS:FEN VE TEKNOLOJI KONU:CANLILARDA �REME VE B�Y�ME �GRETMEN:ATAMAN G�NG�R