H O Ş G E L D İ N İ Z..

1. H O Ş G E L D İ N İ Z..

2. EHECENTEROHEMORAJİK E.COLİ Mik.Uzm. Mehmet Aksakal Hatay Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi 02.08.2011

3. Korunma

6. Sunum İçeriği Tarihçe E. coli ve EHEC genel özellikleri Bulaş yolu Epidemiyoloji Patogenez Klinik Bulgular Laboratuvar Tanısı Tedavi Korunma Sonuç

7. SORU GIDA DA KLASİK PATOJENLERİN VAR OLMADIĞININ BELİRLENMESİ, O GIDANIN SAĞLIKLI OLDUĞUNU GÖSTERİRMİ?

8. Tarihçe • 1885→Bebek diyaresi Bacterium coli commune theador escherich (1857-1911) • 1893→E. coli türü içinde • patojen ve non patojen • carl o jensen (1864-1934)

9. İnsanlarda İYE • Virülansı düşük nedeni ile klinik mikrobiyoloji açısından fazlaca önemsenmeyen bu bakterinin • İshale neden olan tipleri, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra saptanmış ve bu bakteriye bakış değişmiştir.

10. E. coli 1 • E. coli basit by.de bile ürer ve kültürden kolaylıkla izole edilebilir. • E.coli basilleri O (somatik), H (flagella) ve K (kapsül) yüzey antijenlerine göre sınıflandırılırlar ve serotip olarak isim alırlar. • Değişik hastalıklarda farklı kökenleri olan E. coli suşları olduğundan bu sınıflandırmalar önem kazanmaktadır. • EHEC suşları ile oluşan salgın ve sporadik vakalarda farklı O:H serotipleri rol alır.

11. E. coli 2 • Ancak patojen ve kommensal yaşayan ‘patojen olmayan suşlar’ birçok özellikleri ortaktır. • Bu yüzden dışkı florasında bulunan E.coli suşları içinden virulan tipleri ayırt ederek barsak inf. larının tanısını koymak kolay değildir.

12. E. coli 3 • İshal etkeni E. coli’lerin ag.lerini, toksinlerini, virulans genlerini saptamaya yönelik çok sayıda tanı yöntemi tarif edilmiştir. • Bu yöntemler genellikle E. coli tiplerini başarıyla saptayabilmekle birlikte bir kısmı henüz rutin kullanıma uygun değildir.

13. E. coli patolojik özelliklerine göre altı patotipe (virotip) ayrılır • Shiga toksin oluşturan E.coli (STEC)[ya da verotoksijenik E.coli (VTEC)] • Enteropatojenik E.coli (EPEC) • Enterotoksijenik E.coli (ETEC) • Enteroinvazif E.coli (EİEC) • Enteroagregatif E.coli (EAggEC) • Düffüz adrean E.coli (DAEC) (Klinik önemi tartışmalıdır)

14. EHEC Enfeksiyonları • HÜS, TTP, Salgın mg.→halk sağlığı sorunu*** • HÜS Avrupa’da çocuklarda görülen akut böbrekyetmezliğinin en sık nedeni • Non O157 EHEC enf.larının klinik görünümü farklı, ama O157:H7 enf. kadar virülant özelikte

15. EHEC Enfeksiyonları • Etken: Shiga toksin oluşturan E. coli (STEC) [ya da verotoksijenik E.coli (VTEC)] • Shiga toksin: stx1 ve stx2. • Serotipler: Shiga toksin oluşturan yaklaşık 200 farklı E. coli O serotip. (100 ü insanda hst. yapar)

16. EHEC Enfeksiyonları • Klinik olarak en önemli serotip O157:H7 (% 40-45) • Non O157:H7→(% 60-65) [(O26, O111, O103, O45, O145, O165, O113) ] • Almanyadaki salgındaki serotip→O104:H4

17. Bulaş Yolu • Koyun, sığır gibi geviş getiren hayvanların GİS’de • Kontamine gıda ve sularla, • Hayvan teması ile • İnsandan insana geçişle (yakın temas: aile içi, kreş, bakım evleri gibi) bulaşmaktadır.

18. Salgınlarda şüpheli bulunan yiyecekler; • Çiğ, pastörize edilmemiş süt ve peynir • Az pişmiş et • Bazı çiğ sebzeler (brüksel lahanası, marul, ıspanak, turp) ve • Pastörize edilmemiş elma şarabı. ***Her geçen gün farklı kaynaklar saptanmaktadır!!!!

19. Dış koşulara dirençli bir bakterimi? • Asidik koşullara dayanıklıdır. • Soğuğa dirençli • Pişirme ve pastörizasyona etkisiz. (70 °C) • 5 – 50 °C ürer. • Enfektivite dozu: 10-100 bakteri • İnkübasyon süresi: 3-8 gün

20. Epidemiyoloji 2011 Almanya Salgını * Etken → EHEC * Serotip →O104:H4 * Vaka → 3.594 * HÜS → 852 (% 26.7) * Ölüm → 51 * Bulaş → Çemen otu * Cinsiyet → Çoğunluk genç bayan!!!

21. SORU • ALMANYADAKİ SALGINDA NEDEN GENÇ KADINLAR BEKLENMEDİK DÜZEYDE ETKİLENMİŞLERDİR?

22. Epidemiyoloji • STEC Enf.ları Avrupa Birliği ülkelerinde epidemiyolojik sürveyans kapsamında izlenmektedir. • 2004-2009 yılları arasında Avusturya ve Almanya, yiyecekler ve hayvanlarda STEC O104 ile ilgili bazı pozitif bulgulara rast. • Ancak STEC O104:H4 serotipi Avrupadan hiç bildirilmedi • Dünyadan sadece 2005 te güney korede bireysel vaka.

23. Epidemiyoloji

24. Epidemiyoloji • 2009 yılında bildirilen 3.573 STEC enf. Vakasının yaklaşık yarısı STEC O157:H7 • Almanya’da her yıl yaklaşık 1000 EHEC vakası bildirilmiştir. HÜS:65, EX: 2

25. Epidemiyoloji • Dünyada O157:H7 salgınları -1982→McDanald’s salgını, oregon,michigan -1993→Majör epidemi -1996→Japonya, kırmızı turp, hst:11bin-12bin, HÜS:9.451, ex:11 -1997→25 milyon pound (375 milyon kilo) hamburger yok edildi (Nebraska) • 2011→Almanya, çemen otu, hst:3594, ex: 51 (EHEC O104:H4)

26. Epidemiyoloji • Ülkemizde 2005 yılında bildirimi zorunlu. • Bugüne kadar bildirim olmamış • Daha önceki çalışmalarda %0-1

27. Patogenez • Enterosit yüzeyine yapışarak mikrovillusların silinmesine (Esp’ler) neden olur (emilim bozukluğu ile sulu ishal) • Kolona yerleşerek shiga toksin salgılar. Protein sentezini durdurarak hücre ölümüne yol açar (kapiller tromboz nedeniyle kanlı ishal) • Dolaşıma geçerek böbrek endotel hücresine bağlanıp, en ürkütücü komplikasyon “Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS)” neden olur.

28. Klinik Bulgular • Tipik bulgusu→ Ani başlayan akut gastroenterittir! (1.ci gün sulu diyare!). • Abdominal  kramplar! ve kanlı ishal! : orta şiddete ve kendini sınırlayıcı tipte. • Buna genellikle hafif ateş! ve bazen kusma eşlik eder • Lökosit az!! • İyileşme: 5-7 gün de • STEC O157 Enf. geçiren çocukların yaklaşık % 15 inde HÜS gibi ciddi komplikasyonlar gelişir. • Non O157 salgınlarında kompikasyon gelişme sıklığı iyi bilinmemektedir???

29. Klinik Bulgular STEC Enf. Şiddeti • E.Coli serotipine • Stx türüne • Bakterinin virülan özelliklerine • Hastanın yaşına • Enfektivite dozuna

30. Klinik Bulgular • Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS) -Hemolitik anemi -Trombositopeni -Böbrek yetmezliği -Nörolojik bozukluklar (nöbetler, bilinç bozukluğu) *Ölümle sonuçlanabilir *toksine bağlı gelişir

31. Laboratuvar Tansı • Salgın durumunda EHEC enfeksiyonu olduğunu kanıtlamak için aşağıdakitestlerdenen az bir!tanesi pozitif olarak rapor edilmelidir;

32. Laboratuvar Tansı 1-Toksinin gösterilmesi * Dışkı kültüründe patojen bakterinin tespiti ve ELİSA yöntemi ile sigatoksinin varlığının gösterilmesi. * Zenginleştirilmiş dışkı kültürü veya E. coli izolasyonu sonrası PCR yöntemi ile şigatoksin geninin tespit edilmesi.

33. Laboratuvar Tanısı 2- Serolojik yöntemler • E. coli serogrubuna karşı oluşmuş anti-lipopolisakkarit (LPS) Ig M varlığı (ELİSA veya western-blot yöntemi ile). • E. coli serogrubuna karşı oluşmuş iki dışkı materyalinde artan anti LPSIg Gtitresinin gösterilmesi.

34. TEDAVİ • Hastaların çoğu 5-10 gün içerisinde iyileşirler. • Dünya sağlık örgütü (DSÖ) EHEC ile enfekte hastalarda antibiyotik ve ishali durdurucu ilaçlarla tedavi önermemektedir! • Antibiyotik kullanımı ya da barsak hareketlerini yavaşlatan tedavi →komplikasyonların (HÜS,TTP) ortaya çıkma ihtimalini arttırmaktadır.

35. TEDAVİ • Tedavide→sıvı desteği en önemli yeri tutmaktadır. • HÜS→kan nakli ve diyaliz desteği gerekebilir.

36. Korunma • En etkili yolu hijyen kuralarına uymak! • Gıdaların hazırlık aşamasında, yemek yemeden önce, tuvalet kullanımından sonra eller mutlaka temiz su ile yıkanmalıdır! • Pişirilmeden tüketilecek gıdalar→ temiz su ile bol bol yıkanmalıdır. • Pişirilerek tüketilen gıdaların→ özellikle etlerin, 70 ºC veya daha yüksek ısıda pişirilmesi gerekir. • Süt ve süt ürünleri→pastörize edilmiş olmalı • Kontamine olma ihtimali olan sularda yüzmemek

37. Korunma • Yiyecekleri uygun ısılarda muhafaza etmek • Çiftlikten sofraya gıda güvenliği yaklaşımı esas alınmalı • Meme ve sağım hijyeni sağlanmalı • Mezbahalarda kesim işlemi sırasında etin dışkıyla bulaşması önlenmeli.

38. YANIT • GIDADA KLASİK PATOJENLERİN VAR OLMADIĞININ BELİRLENMESİ, O GIDADA YENİ BİR PATOJEN OLMADIĞI ANLAMINA GELMEZ.

39. YANIT • GENÇ KADINLARIN YAZ ÖNCESİ KİLO VERMEK AMACIYLA SEBZE VE MEYVE AĞIRLIKLI (ÇİĞ BİTKİ FİLİZLERİ AĞIRLIKLI BESLENMELERİ) VE BUNA BAĞLI OLARAK YOĞUN ENFEKSİYONA MUHATAP OLMALARI…

40. Sonuç • Yeni ya da çok nadir görülen gıda kaynaklı bir patojen (O104:H4) ile karşı karşıyayız. • Ancak gıdada klasik patojenlerin var olmadığının belirlenmesi, o gıdada yeni bir patojen olmadığı anlamına gelmez. • Seneye, derslerde artık bu bakteriye (O104:H4) de en az E. coli O157:H7 serotipi kadar yer verilecektir.