Wat doet Europa voor onderwijs en beroepsopleiding?

1. Wat doet Europa voor onderwijs en beroepsopleiding? Een introductie in het Europees beleid inzake onderwijs en beroepsopleiding. Studeren in Europa. Tanja Biebaut & Jef Vanraepenbusch, EUROGUIDANCE – DBO Antwerpen, 26 januari 2010

2. Overzicht • Een introductie in het Europees beleid inzake onderwijs en beroepsopleiding. • Studeren in Europa. • Wegwijs in de Europese mogelijkheden: EUROGUIDANCE, PLOTEUS, EUROMODULES…

3. Onderwijs & BO en de Europese Commissie? (BO = beroepsopleiding) 2 belangrijke actoren: • DG Onderwijs & Cultuur met het ‘LLP-programma’ • DG Werkgelegenheid met de ‘Europese werkgelegenheidsstrategie’ en de financiele tool ‘ESF’

4. 23-24/03/2000: De top van Lissabon Lancering van de ‘Lissabonstrategie’: Strategisch doel voor de 21ste eeuw. Europa wordt de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie van de wereld met: -> een duurzame economische groei; -> meer en betere banen; -> hechtere sociale samenhang; -> een goede bescherming van het milieu. Europa echter is niet bevoegd voor onderwijs en BO = nationale materie! Oplossing: ‘De open coördinatie methode’ (OCM).

5. ‘De open coördinatie methode’ (OCM) . Gemeenschappelijke doelstellingen. . Hoe bereiken? - Autonomie van de lidstaat. - Wel vergelijking van beleidspraktijk. - Leren van ervaringen.

6. OCM: Opvolging van de resultaten? Morele druk… door: -> Standaarden/benchmarks: concrete doelen zowel kwantitatief of kwalitatief. -> Uitwisseling van goede praktijkvoorbeelden. -> Peer review: LS laten bepaalde initiatieven beoordelen door ander LS. -> Follow-up en rapportering.

7. Onderwijs & opleiding 2010 (1) De ‘Education and Training 2010 work programme’ (E&T 2010) goedgekeurd op de Europese Raad van 2002, als een belangrijke bijdrage aan de Lissabonstrategie.

8. Onderwijs & opleiding 2010 (2) Is een integratie van de lopende acties in: -> BO: ‘Kopenhagen proces’ -> HO: ‘Bologna proces’ -> De aanbeveling (2001) over mobiliteit De EC en de Raad: 2-jaarlijkse herziening.

9. Onderwijs & opleiding 2010 (3) -> Vrijwillig & bottom-up ontwikkeling. -> Focus op de noden van de burgers en gebruikers. -> Samenwerking inclusief: LS, EC, EFTA, kandidaat-LS en sociale partners!

10. Onderwijs & opleiding 2010 (4) Evaluatie O&O 2010: • De meeste benchmarks 2010 niet gehaald; • Vitale benchmark leesvaardigheid daalt; • Toepassingen LLL en meer mobiliteit blijven uitdagingen; • Beter inspelen op behoeften arbeidsmarkt en hele samenleving; • Partnerschappen tss onderwijs & opleiding enerzijds en arbeidsmarkt anderzijds.

11. Onderwijs opleiding 2020 (1) Strategische doelstellingen: SD1: Van een LLL en de mobiliteit van lerenden een realiteit maken; SD2: De kwaliteit en de efficiëntie van onderwijs en opleidingen verhogen; SD3: Kansengelijkheid, sociale cohesie en actief burgerschap bevorderen; SD4: Innovatie en creativiteit (inclusief ondernemerschap) op alle onderwijs- en opleidingsniveaus bevorderen.

12. Onderwijs opleiding 2020 (2) Conclusies van de Raad van 12 mei 2009: • Volwassenparticipatie in LLL: 15%; • Jongeren met beperkte basisvaardigheden minder dan 15%; • Tertiair onderwijs 30-34 jarigen minstens 40%; • Vroegtijdige schoolverlaters minder dan 10%; • Onderwijs in de vroege kinderjaren 95%; • Voor eind 2010 een benchmark ontwikkelen voor: mobiliteit, inzetbaarheid & talen leren.

13. EQF (1) = European Qualification Framework. Een meta-raamwerk om de transparantie van bestaande kwalificatie-raamwerken en -systemen op nationaal en sectorieel vlak te verhogen, en om de transfer en erkenning van kwalificaties voor de burger te verbeteren.

14. EQF (2) Zal mobiliteit voor lerenden en werkenden verhogen, en zo de Europese arbeidsmarkt beter doen functioneren. In Vlaanderen: de ‘Vlaamse Kwalificatiestructuur’ (VKS). Linken van alle nationale raamwerken aan EQF tegen 2012 (op vrijwillige basis, maar morele druk!).

15. EQF (3) Stimuleren van een benadering gebaseerd op leerresultaten (output) voor de ontwikkeling van standaarden en kwalificaties, voor evaluatie en valideringsprocedures, studiepuntenstelsels, kwaliteitszorg & curricula.

16. SBKB (guidance) (1) 2 Resoluties (05/04 en 11/08) over het versterken van het beleid, de systemen en de praktijken in SBKB in de EU. Toegang tot informatie, trajectbegeleiding en begeleiding bevorderen. Een betere begeleiding in LLL-strategieën.

17. SBKB (guidance) (2) European Lifelong Guidance Policy Network (ELGPN) EUROGUIDANCE: Europees netwerk van SBKB-begeleiders -> zie aparte presentatie. PLOTEUS: Databank van Europese leermogelijkheden -> zie aparte presentatie.

18. Instrumenten: Het Europees Sociaal Fonds (ESF) Financiele steun voor de implementatie van de ‘Europese Werkgelegenheidsstrategie’ bij de LS, om zo de ‘Lissabonstrategie’ te realiseren. Investeren in ‘Human Capital’. Ontwikkelen en implementeren van LLL- strategieën voor individuen, bedrijven, de economie en de samenleving.

19. Instrumenten: Het Levenslang Leren Programma (LLP) Mobiliteit, projecten, partnerschappen en netwerken. Voor wie? -> Leerjongeren tot mensen op de arbeidsmarkt, -> lkr, begeleiders, mentoren… in de BO, -> Private en publieke instellingen in de BO

20. Meer informatie? Europees beleid inzake Onderwijs & Opleiding: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc28_en.htm http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc1132_en.htm Europees Sociaal Fonds: – Agentschap Vlaanderen (ESF) http://www.esf-agentschap.be/ Het Levenslang Leren Programma: – Agentschap Vlaanderen (EPOS) http://epos-vlaanderen.be/ - EACEA http://eacea.ec.europa.eu/

21. Studeren in Europa Welke mogelijkheden zijn er ? • Beurzen in het kader van Europese en andere programma’s • Studeren in het buitenland zonder enige financiële steun: FREE MOVER

22. Beurzen in het kader van Europese en andere programma’s (1) • De “gemakkelijke weg” • Jaarlijks +/- 3.000 Vlaamse jongeren • Het aantal beurzen is beperkt ! • Opgelet: de beurs dekt niet alle kosten, in principe alleen de meerkost die het verblijf in het buitenland met zich meebrengt.

23. Beurzen in het kader van Europese en andere programma’s (2) • Je stopt met je studies na het S.O.: • - Werkervaringsstages (2 tot 26 weken) in een ander land van Europa met LEONARDO DA VINCI. • - Vrijwilligerswerk (2 maand -> 1 jaar) via YOUTH IN ACTION. • - MONDIAAL en PEJA via JINT

24. Beurzen in het kader van Europese en andere programma’s (3) • Je studeert verder in het hoger onderwijs • Hoger professioneel onderwijs (prof. Bachelor) • -> Vanaf het 2de jaar: • - ERASMUS: studeren en stages!!! (+Belgica) • - VLIR (Noord-Zuid) • -> Na je studies: Werkervaringsstages in Europa • - LEONARDO DA VINCI (2 tot 26 weken) • - COMENIUS taalassistentschappen (toekomstige taalleerkrachten) • - Vrijwilligerswerk (2 maand -> 1 jaar) via YOUTH IN ACTION. • - MONDIAAL en PEJA via JINT

25. Beurzen in het kader van Europese en andere programma’s (4) • Academisch onderwijs aan hogescholen & universiteiten (Acad. bachelor & master) -> Vanaf het3de jaar bachelor: • - ERASMUS: studeren en stages!!! (+Mundi, +Belgica) • - (EC-US, Canada, Japan, Aust, NZ, Korea) • - VLIR (Noord-Zuid)

26. Beurzen in het kader van Europese en andere programma’s (5) • -> Na je studies • - LEONARDO DA VINCI werkervaring (2 tot 26 weken) • - COMENIUS: taalassistentschappen (toekomstige taalleerkrachten) • - Vrijwilligerswerk (2 maand -> 1 jaar) via YOUTH IN ACTION. • - MONDIAAL en PEJA via JINT • - EU: The research mobility portal, Marie Curie Fellowships, EIT • - Bilaterale akkoorden: • - specialisatiebeurzen • - navorsingsbeurzen • - vakantiebeurzen • - Studiebeurzen aangeboden door andere instanties: • - NFWO • - NAVO • - EC • - Belgische stichting Roeping • - British Council • - ......

27. Studeren in het buitenland zonder enige financiële steun:FREE MOVER • De “moeilijke” weg • Begin op tijd aan de voorbereiding en planning, informeer je grondig: hiermee beginnen minimum 1 jaar voor de vertrekdatum is geen overbodige luxe !

28. FREE MOVER: checklist (1) • 1. Beheers je in voldoende mate de taal van het gastland ? • (ook om de cursussen vlot te kunnen volgen) soms moet je een bep. minimumniveau behalen op een taaltest, bv. in de UK vragen sommige instellingen score 6 of hoger op de IELTS (Intern. English Language Testing System). Een voorbereidend jaar kan in sommige gevallen nuttig zijn (vb. UK: Bridging Course)

29. FREE MOVER: checklist (2) en (3) • 2. Weet je iets af van de cultuur en gebruiken van het gastland ? • 3. Waar zul je verblijven ? In sommige landen is er een gebrek aan passende of betaalbare (huur, waarborgsom) huisvesting.

30. FREE MOVER: checklist (4) • 4. Verblijfsvergunning (visa buiten de EU) In de EU heb je verblijfsrecht voor de duur van de opleiding als je die opleiding aan een “erkende instelling” volgt, -> is de instelling erkend ? • Verblijfsrecht houdt meestal 2 bijkomende zaken in: • - beschikken over voldoende financiële middelen • - ziekteverzekering

31. FREE MOVER: checklist (4a) • Speciaal geval:Onderdanen uit derde landen die legaal in een lid-staat van de EU verblijven kunnen in de regel gedurende max. 3 maanden (met of zonder visum naargelang de nationaliteit) worden toegelaten tot een andere lidstaat dan die waarin zij verblijven. Tijdens deze periode mogen zij geen betaalde arbeid verrichten, maar zij kunnen wel bepaalde opleidingen volgen (zomercursus, taalcursus, ...) • Welke andere documenten heb je nodig ? (bv. rijbewijs,...)

32. FREE MOVER: checklist (5) • 5. Beschik je over voldoende financiële middelen om de studie-periode te kunnen overbruggen ? EN om terug naar huis te reizen ?? maak een REALISTISCH BUDGET ! • (Je financ. middelen moet je kunnen bewijzen !) • Recht op een studiebeurs van de Vlaamse Gemeenschap? • Recht op een studiebeurs in het gastland (zelden) ? • Studentenjob(niet in alle landen mogelijk: een verblijfsvergunning is niet altijd een arbeidsvergunning) ?

33. FREE MOVER: checklist (6) • 6. Is je ziekteverzekering in orde ? • Aanvullende verzekeringen nodig ? (-> aanrader) • -Repatriëring in geval van ziekte/ ongeval • -Wettelijke aansprakelijkheid

34. FREE MOVER: checklist (7) • 7. Geeft mijn Vlaams diploma toegang tot deze buitenlandse studie ? • Zal je met het diploma dat je in het gastland zult behalen, aan de slag kunnen in Vlaanderen of ergens anders ? Probleem van de GELIJKWAARDIGHEID van het diploma en de voorwaarden voor de eigenlijke BEROEPSUITOEFENING !

35. FREE MOVER: checklist (8) • 8. In sommige landen moet je zeer vroeg inschrijven aan een universiteit of hogeschool, in de loop van het schooljaar voorafgaande aan de start van je studies: • -UK: centrale procedure via UCAS voor 15/12 • -NL: centrale procedure voor 01/12 bij het CBAP voor sommige opleidingen

36. Meer info ? • - CLB • - De coördinator voor Europese en internationale zaken van je universiteit of hogeschool • - Internet: • http://www.euroguidance.be/

37. Wegwijs in de Europese mogelijkheden: EUROGUIDANCE, PLOTEUS, EUROMODULES…

38. EUROGUIDANCE Voor personen, goederen, diensten en kapitaal bestaan binnen Europa geen grenzen meer. Dit betekent o.a. dat jongeren steeds meer kunnen werken en studeren in Europa. De studie- en loopbaanbegeleiding krijgt hierdoor een Europese dimensie. EUROGUIDANCE is het netwerk van ‘National Resource Centres for Vocational Guidance’ ('Nationale Steunpunten voor loopbaanbegeleiding’).

39. EUROGUIDANCE Voornaamste taken: • Informatie verschaffen over mogelijkheden van onderwijs en opleiding in Europa, hoofdzakelijk ten behoeve van loopbaanbegeleiders; • Ondersteunen van de uitwisseling van kwaliteitsinformatie over onderwijs- en opleidingssystemen en over kwalificaties in de Europese Unie en de Europese Economische Ruimte; • Het Ploteus-portaal ondersteunen.

40. http://www.euroguidance.be/ • Studeren met behulp van steun van Europese of andere programma's; • Studeren zonder steun van Europese of andere programma's: de 'free movers‘; • Studeren buiten de Europese Unie en buiten Europa; • Werken in het buitenland (Europa, USA, Australie,...).

41. http://www.euroguidance.be/ Ook: - Informatie voor keuzebegeleiders over de Europese en internationale dimensie in Keuzebegeleiding; - Relevante documenten van de Europese Commissie en internationale instellingen; - Relevante netwerken, organisaties en fora op Europees en internationaal niveau;

42. http://www.euroguidance.be/ - Europese en internationale projecten rond keuzebegeleiding; - Europese en internationale financieringsbronnen om projecten op te zetten rond keuzebegeleiding; - Downloads; • Mobiliteit voor keuzebegeleiders. Werkervaring opdoen in het buitenland …

43. EUROMODULES • Het is niet zo eenvoudig om iemand die naar het buitenland wil om te studeren of te werken raad te geven. Daarom hebben we de Euromodules ontwikkeld. • Door middel van de ontwikkeling van deze opleiding willen we een bron van informatie aanbieden voor al wie betrokken is bij de studie- of loopbaanbegeleiding. • We besteden tijd aan verschillende punten, zoals de Europese wetgeving, studeren en onderzoek binnen en buiten de Unie, werken en zelfstandig worden binnen de Unie, …

44. EUROMODULES • De opleiding bestaat uit verschillende modules. Ieder deel behandelt een welbepaald onderdeel van de algemene problematiek. • De modules worden in digitale versie op Smartschool aangeboden. Op dit overlegplatform is er ook een community voorzien, waar men de mogelijkheid krijgt om van gedachten te wisselen en te chatten met de andere deelnemers. • Na elke module is er een zelfevaluatie voorzien. Deelname is gratis, instappen kan op ieder moment, registeren kan op de volgende link: http://www.euroguidance.be/

45. Smartschool EUROGUIDANCE

46. Smartschool EUROGUIDANCE

47. Smartschool EUROGUIDANCE http://dbo.smartschool.be/ Gratis registreren door een mail te sturen met je naam en e-mailadres naar: Tanja.biebaut@ond.vlaanderen.be Jozef.vanraepenbusch@ond.vlaanderen.be

48. PLOTEUS

49. PLOTEUS U vindt er informatie over leermogelijkheden op alle onderwijsniveaus in de Europese ruimte. Die informatie wordt aangevuld met een beschrijving van nationale onderwijs- en opleidingsstelsels , Europese uitwisselingsprogramma's en huisvestingsmogelijkheden in het land van uw keuze. Deze portaal maakt maximaal gebruik van bestaande informatie. PLOTEUS is een service van de Europese Commissie in samenwerking met het Euroguidance netwerk. http://ec.europa.eu/ploteus/

50. ON THE MOVE ON THE MOVE is een interactieve site voor jongeren die overwegen te studeren of te werken in Europa.http://www.euroguidance.be/