Download
1 / 25
250 likes | 499 Vues
Koleje Wąskotorowe na Pomorzu Zachodnim. Historia Kolejek Wąskotorowych.
E N D
Historia Kolejek Wąskotorowych Na terenie województwa Zachodniopomorskiego na początku XX wieku istniała cała sieć Kolejek Wąskotorowych o łącznej długości aż 750 Km, i była największą tego typu siecią kolejową w Polsce lub nawet w Europie. W latach 20. i 30. XX wieku niektóre z nich przebudowano na rozstaw toru 1435 mm tak, że w 1939 r. istniało jeszcze ca. 640 km linii wąskotorowych. Dążąc do centralizacji zarządzania już w 1937 r. utworzono LBD (Landesbahndirektion) z siedzibą w Szczecinie z której w 1940 powstała PLB (PommerscheLandesbahnen). W wyniku tego poszczególne koleje utraciły możliwość zarządzania, a PLB przejęła ich majątek i własność prawną. W 1945 r. koleje te przejęły PKP, jednak ze względu na duże zniszczenia wojenne oraz kradzież infrastruktury niektóre odcinki nie zostały już odbudowane. Na początku lat 50. czynnych było jeszcze ok. 580 km linii o ujednoliconym rozstawie 1000 mm. Obecnie tylko w sezonie letnim eksploatowana jest jedna linia długości ok. 40 km z Gryfic Wąskotorowych do Pogorzelicy.
Cała sieć podzielona byłą na 7 części : • Stargardzka KW • Reska KW • Gryficka KW • Kołobrzeska KW • Koszalińska KW • Sławieńska KP • Słupska KP
Stargardzka Kolej Wąskotorowa Do Stargardzkiej KW zbudowanej przez firmę Lenz & Co., należało 119,6 km torów o szerokości 1000 mm i 2 km linii normalnotorowej łączącej stację początkową z koleją państwową. Pierwsza linia otwarta w dniu 14 stycznia1895 połączyła Stargard Szczeciński przez Starą Dąbrowę, Kozy Pomorskie z Ińskiem i w miejscowości Trąbki przecięła w poziomie normalnotorową linię Szczecin – Gdańsk. Linia była budowana dalej i wkrótce dotarła do Ziemska a w dniu 12 maja 1895 otwarto odcinek do Kanii, przedłużony w listopadzie do Dobrej Nowogardzkiej, gdzie łączył się z Reską KW. W dniu 20 sierpnia 1896 otwarto linię z Kóz Pomorskich przez Dobrzany do Poźrzadła Dworu a rok później, w dniu 1 października 1897 kolejny odcinek z Ziemska do Jankowa Pomorskiego. Ostatnią inwestycją była budowa skrzyżowania z linią Runowo Pomorskie – Szczecinek i przedłużenie torów kolejki do stacji Drawsko Pomorskie Wąsk. co nastąpiło 15 listopada 1910.
Reska Kolej Wąskotorowa Do Reskiej KW należało 52,9 km torów o szerokości 1000 mm. W dniu 26 lipca 1896 r. otwarto linię z Dobrej Nowogardzkiej przez Mieszewo do Łobzaoraz z Mieszewa do Żelmowa. W dniu 18 listopada 1907 r. linię przedłużono do stacji Resko Północne, gdzie łączyła się z linią Płoty–Łobezoraz Kołobrzeską Koleją Wąskotorową. W 1912 r. kolejka uzyskała połączenie z powiatową koleją normalnotorową NaugarderKreisbahn przez co wzrosły przewozy towarowe i ułatwiono skomunikowania pociągów w ruchu pasażerskim.
Kołobrzeska Kolej Wąskotorowa Do Kołobrzeskiej KW należało 123 km torów o szerokości 1000 mm. Pierwszy odcinek Kołobrzeg – Gościno – Rymań o długości 36 km został otwarty w dniu 27 maja 1895 r. Kilka dni później, w dniu 1 czerwca 1895 r. uruchomiono odcinek Rymań – Resko Płn. Wąsk. gdzie później linia otrzymała połączenie z Reską KW. W dniu 22 września 1895 r. ruszyły pociągi na trasie z Gościna do Sławoborzaa w dniu 9 grudnia 1899 r. połączono Kołobrzeską KW z Gryficką KW budując odcinek ze Skrzydłowa do Tąpadeł. 10 lat później, w dniu 10 listopada 1909r. uruchomiono odcinek z Gościna do wsi Pobłocie Wielkie, a po kolejnych 6 latach przedłużono go do KarlinaWąsk. i otwarto odnogę z LubiechowadoWłościborza.
Sławieńska Kolej Powiatowa Do Sławieńskiej KP należało 63,39 km torów i podobnie jak na liniach Koszalińskiej KW miały one szerokość 750 mm. Pierwsza linia ze Sławna do Polanowa została otwarta w dniu 21 grudnia 1897 r., dwie następne z Polanowa do Gołogóry i ze wsi Nacław do Jacinek w roku następnym. W 1910 r. wykonano połączenie ze stacją PollnowStaatsbahnhof przez co sieć wydłużyła się do 65 km. W 1921 r. oddano nowy dworzec kolei państwowej więc zmianie uległ przebieg torów w obrębie Polanowa. W 1926 r. zamknięto odcinek górski z Żydowa Pom. do Gołogóry i do 1934 r. rozebrano na nim tor. W 1934 trasa Sławno – Jacinki została przebudowana i zmieniono prześwit toru na normalny (1435 mm), a z Jacinek do Polanowa utworzono splot dla linii wąskotorowej 750 mm i normalnotorowej 1435 mm (odcinek trzyszynowy). Po tych zmianach linia Sławno – Jacinki uległa skróceniu o ok. 3 km a na pozostałym odcinku Nacław – Polanów – Żydowo o długości 21,2 km jeszcze przez ponad 10 lat kursowały pociągi wąskotorowe. W 1945 wszystkie te linie pod nadzorem oddziałów trofiejnych Armii Czerwonej zostały rozkradzione przez jeńców wojennych a szyny i częściowo tabor wywiezione do ZSRR.
Słupska Kolej Powiatowa Do Słupskiej KP początkowo należało 55,4 km torów o szerokości 750 mm. W dniu 14 sierpnia 1897 r. otwarto linię Słupsk – Żelkowo – Smołdzino i Żelkowo – Dargoleza, w 1902 r. wydłużoną o 5,9 km do Cecenowa. W dniu 6 grudnia 1913 r. oddano do użytku dwie linie normalnotorowe Ustka – Komnino – Kępno Słupskie oraz Komnino – Smołdzino, która na odcinku Siecie – Smołdzino po 16 latach zastąpiła kolejkę wąskotorową. Od tej pory do Smołdzina można było dojechać tylko pociągiem normalnotorowym. Wkrótce rozebrano niepotrzebny odcinek Żelkowo – Siecie więc jedyną linią wąskotorową pozostała trasa Słupsk – Kępno Słupskie – Dominek – Żelkowo – Dargoleza – Cecenowo o długości 52 km. Ciekawostką jest że przez kolejnych 9 lat, do 1922 na odcinku Kępno Słupskie – Dominek istniały dwa równoległe tory: 750 mm i 1435 mm. Na odcinku tym panował ożywiony ruch (do 20 pociągów na dobę) i wg ówczesnych rozkładów jazdy na trasie tej dochodziło nieraz do wyścigów dwóch pociągów osobowych. W 1920 r. częściowo po nowej trasie przekuto na tor normalny odcinek Słupsk – Kępno Słupskie a w 1922 r. fragment Kępno Słupskie – Klęcino. Przez kolejnych 11 lat funkcjonował jeszcze odcinek wąskotorowy Klęcino – Dargoleza – Cecenowo (17,29 km) i wreszcie jesienią 1933 r. przekuto na szerokość normalną ostatni fragment Klęcino – Dargoleza równocześnie przeznaczając trasę Dargoleza – Cecenowo do rozbiórki. Po przebudowie linii na tor 1435 mm trasa Słupsk – Dargoleza uległa skróceniu o 2,7 km. Wszystkie te linie zostały rozkradzione przez Armię Czerwoną w kwietniu/maju 1945 r.
Koszalińska Kolej Wąskotorowa – Kolejką opiekuje się Towarzystwo Miłośników Koszalińskiej Wąskotorówki (TMKW) założone w 2005r. Przez Miłośników wąskotorówek z Koszalina i okolic bez których kolejka nie była by reaktywowana. Początkowo na terenie lokomotywowni znajdowały się tylko zniszczone wagony, lecz z czasem TMKW zaczęło sprowadzać tabor z Dobrej Nowogardzkiej, gdzie stacjonowała niegdyś Stargardzka KW. Towarzystwo z Koszalina zaczęło remontować zniszczone torowisko. Kolejka zaczęła regularne kursy do Manowa w sezonie wakacyjnym, zaczęto zbierać fundusze na dalszy remont Kolejki, sprowadzać coraz większą liczbę taboru do Koszalina. Na dzień dzisiejszy Koszalińska Kolej Wąskotorowa ma jeden Motowóz MBxd2-307, Lokomotyw e spalinową typu Lxd2 (oznaczenie fabryczne L45H) o numerze 476 oraz wagony takie jak Wagon Rumuński 2 klasy, wagon Letniak i wagon Brankard ( służbowy ).
Gryficka Kolej Wąskotorowa Gryficka Kolej Wąskotorowa – Po przejęciu kolejki przez Gminę Rewal zmieniono nazwę na Nadmorska Kolej Wąskotorowa . Gmina Przejęła całą Kolejkę w którą wchodziło torowisko, lokomotywownie, tabor, budynki gospodarcze. Na dzień dzisiejszy baza kolejki znajduje się w Gryficach są tam 2 lokomotywownie, wagonownia i wiata na wagony.
Rewitalizacja NKW Obecnie Nadmorska kolej przechodzi rewitalizację która składa się z wybudowania 3 budynków dworcowych, odremontowania 3 budynków i położenia 10 km nowego torowiska.
Rewitalizacja Taboru 11 Października z Gryfic wyjechał pociąg towarowy na którym znajdowało się 14 pojazdów NKW. Tabor przejdzie gruntowny remont w zakładach KARPA w Krzyżu Wlkp.
