ทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการอ้างอิง

1. ทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการอ้างอิงทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการอ้างอิง

2. แผนการจัดการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ เรื่องทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการอ้างอิง เครื่องมือช่วยค้นคว้า ความหมายและลักษณะของทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้ ประเภทของทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการอ้างอิง อ้างอิงที่ให้คำตอบอบโดยตรง อ้างอิงที่แนะนำแหล่งคำตอบ

3. ความหมาย หนังสืออ้างอิงคืออะไร ? ทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการอ้างอิง (Reference books) เป็นหนังสือที่แตกต่างไปจากหนังสือทั่วไป จัดทำขึ้นเพื่อใช้ตอบปัญหาเฉพาะเรื่อง ไม่จำเป็นต้องอ่านทั้งเล่ม เนื้อหาแต่ละตอนจะมีความสมบูรณ์ในตัวเองสิ่งตีพิมพ์ วัตถุประสงค์ให้ผู้อ่านได้ความรู้และข้อเท็จจริงที่ถูกต้องเชื่อถือได้ เขียนโดยผู้ทรงคุณวุฒิ หรือผู้เชี่ยวชาญในสาขานั้นๆ ลักษณะพิเศษ คือ จะมี สัญลักษณ์ อ หรือ R หรือRef ทรัพยากรสารสนเทศอ้างอิงคืออะไร?

4. เครื่องมือช่วยค้นสารสนเทศ เพื่อความสะดวกในการค้นหาข้อมูล ทรัพยากรสารสนเทศ เพื่อการอ้างอิง จะมีเครื่องมือช่วยค้นคว้าสารสนเทศที่ต้องการได้ รวดเร็วหลายลักษณะ ได้แก่ อักษรนำเล่ม (volume guide) จะปรากฏที่สันหนังสือ

5. ดัชนีริมหน้ากระดาษ(Thumb index) เป็นการตัดกระดาษริมขวาของ หนังสืออ้างอิงให้เป็นรูปครึ่งวงกลมแล้ว กำกับด้วยตัวอักษรเพื่อช่วยค้นหา คำต่างๆที่ต้องการได้อย่างรวดเร็ว

6. คำนำทาง (Guide word ) • คือคำที่ปรากฏอยู่ที่มุมบนของ หน้ากระดาษทุกหน้า เพื่อแนะนำ ว่าเรื่องที่จะค้นได้อยู่ในหน้านั้นๆ

7. ดัชนี หรือ ดรรชนี (Index) • คือ คำสำคัญหรือ หัวข้อสำคัญ ที่ปรากฏบนหนังสือนำมาเรียง ตามลำดับอักษร มีเลขหน้ากำกับไว้ บอกให้ทราบว่า คำนี้จะพบที่หน้าใด บ้างในเล่ม

8. ประเภทหนังสืออ้างอิง หนังสืออ้างอิง แบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ 1. หนังสืออ้างอิงที่ให้คำตอบได้โดยตรง สามารถตอบคำถามได้ทันที ได้แก่

9. พจนานุกรม (Dictionary) • เป็นหนังสือรวบรวมคำ ความหมายของคำ การอ่านออกเสียง การสะกดคำและที่มาของคำและอื่นๆ มีการเรียบเรียงคำตามลำดับอักษรและ สระเพื่อความสะดวกในการค้นหา ที่มีใช้ในภาษาไทย

10. ตัวอย่างการใช้พจนานุกรมตัวอย่างการใช้พจนานุกรม คำ ชนิดของคำ เสียงอ่าน ชนก, ชนก-[ชะนก, ชะนะกะ-]น. ชายผู้ให้เกิด, ประวัติของคำ พ่อ. (ป.;ส.) ชนกกรรม [ชะนะกะกัม] น. คำที่ประกอบ กรรมอันนำให้เกิดหรือกรรมอันเป็น ขึ้นใหม่ ต้นเค้าทั้งข้างดีหรือข้างชั่ว ตัวอย่างการใช้คำ เช่นกรรมอันทำให้เกิดเป็นคนชั้นสูง หนังสือที่อ้าง เป็นชนกกรรมฝ่ายกุศล. (อรรศาสน์). ชนนี [ชนนะนี] น. หญิงผู้ให้เกิด, แม่. (ป.; ส.) ความหมาย

11. ประเภทของพจนานุกรมแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ พจนานุกรมภาษา (GeneralLanguage dictionary) พจนานุกรมเฉพาะวิชา (Subject dictionary) พจนานุกรมภาษาเดียว พจนานุกรมสองภาษา พจนานุกรมหลายภาษา

12. สารานุกรม(Encyclopedia) คือหนังสือที่รวบรวมความรู้ในแขนงวิชาต่างๆ ไว้ในเล่มเดียวกันหรือชุดเดียวกัน ให้คำอธิบาย เรื่องราวของสิ่งต่างๆ อย่าง ละเอียดจัดเรียงเนื้อหา ตามลำดับอักษร มีดัชนี ช่วยค้น สารานุกรมอาจมี เล่มเดียวจบหรือ หลายเล่มจบ เรียกว่า หนังสือชุด

13. ประเภทสารานุกรม ประเภทของสารานุกรมแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ สารานุกรมเฉพาะวิชา เช่น สารานุกรมวิทยาศาสตร์ สารานุกรมทั่วไป เช่น สารานุกรมไทยฉบับราชบัณฑิตยสถาน

14. สิ่งพิมพ์รัฐบาล (Government Publication) • เป็นสิ่งพิมพ์ที่ออกโดยหน่วยงานของรัฐ อาจเป็นระดับ กระทรวง กรม กอง หรือรัฐวิสาหกิจ เพื่อเผยแพร่ผล การปฏิบัติงานความเคลื่อนไหวของ หน่วยงาน หรือความก้าวหน้าทาง วิชาการ เป็นแหล่งที่ให้ข้อเท็จจริง ปฐมภูมิ (primary Source )

15. หนังสือ อื่นๆ วารสาร รายงานการสำรวจวิจัย เอกสารอัดสำเนา ประเภทสิ่งพิมพ์รัฐบาล แผ่นปลิว หนังสือรายปี ภาพโฆษณา หนังสือพิมพ์

16. อักขรานุกรมชีวประวัติอักขรานุกรมชีวประวัติ อักขรานุกรมชีวประวัติ (Biographical dictionary) เป็นหนังสือที่รวบรวมชีวประวัติ ของบุคคลบุคคลสำคัญ จัดเรียงชีวประวัติตามลำดับอักษร สำหรับชาวต่างประเทศเรียงตามลำดับ นามสกุล ให้รายละเอียดเกี่ยวกับ ปีเกิด ปีตาย ภูมิลำเนา การศึกษา สถานภาพ ครอบครัว อาชีพ หน้าที่การงาน และผลงาน

17. ประเภทของอักขรานุกรมชีวประวัติประเภทของอักขรานุกรมชีวประวัติ อักขรานุกรมชีวประวัติแบ่งออกเป็น 2 ประเภท อักขรานุกรมชีวประวัติบุคคลทั่วไป อักขรานุกรมชีวประวัติบุคคลกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง บุคคลที่เสียชีวิตแล้ว บุคคลที่ยังมีชีวิต

18. หนังสืออ้างอิงทางภูมิศาสตร์หนังสืออ้างอิงทางภูมิศาสตร์ หนังสืออ้างอิงทางภูมิศาสตร์ (Geographical source) เป็นหนังสือที่รวบรวมความรู้ ข้อเท็จจริง และรายละเอียด เกี่ยวกับชื่อ สถานที่ทางภูมิศาสตร์ ได้แก่ ชื่อประเทศ เมือง แม่น้ำ ภูเขา มหาสมุทร เป็นต้น

19. ประเภทของหนังสืออ้างอิงทางภูมิศาสตร์ประเภทของหนังสืออ้างอิงทางภูมิศาสตร์

20. รายปี( Yearbooks) • หนังสือประเภทนี้จัดพิมพ์รายปี รวบรวม ความรู้เกี่ยวกับเหตุการณ์ บุคคลสำคัญ และความก้าวหน้าของวิทยาการ สาขาต่างๆ ในรอบปีที่ผ่านมา เสนอข้อความสั้นๆ ในรูปของตาราง สถิติและปฏิทินเหตุการณ์ หรืออื่นๆ

21. ประเภทของหนังสือรายปีแบ่งออกเป็น 2 ประเภท หนังสือรายงานประจำปี(Subject records of progress) หนังสือรายปีทั่วไป ( General yearbook) สมพัตสร(Almanac) หนังสือรายปีสรุปข่าวปัจจุบัน ( News Summary ) หนังสือรายปีสารานุกรม ( Encyclopedia yearbook)

22. หนังสือคู่มือ(Hand Books ) • เป็นหนังสือที่รวบรวมความรู้เบ็ดเตล็ด โดยให้ข้อเท็จจริงอย่างสั้นๆ เพื่อใช้เป็นคู่มือสำหรับค้นหาคำตอบในเรื่องใดเรื่องหนึ่งได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว แบ่งเป็น 2 ประเภท ☺ หนังสือคู่มือทั่วไป รวบรวมความรู้ ข้อเท็จจริงเรื่องสั้นๆ หลายสาขาวิชา หรือเบ็ดเตล็ด ☺ หนังสือคู่มือเฉพาะวิชา เป็นหนังสือรวบรวมความรู้เฉพาะ สาขาวิชา ไม่รวมถึงหนังสือประเภทตำราเรียน เช่น คู่มือการใช้คอมพิวเตอร์ คู่มือการทำอาหาร ฯลฯ

23. นามานุกรมหรือ ทำเนียบนาม(Directory) • เป็นหนังสือรวบรวมรายชื่อบุคคลหรือ องค์กร โดยมีการจัดเรียงชื่ออย่างมีระบบ .บุคคลจะใช้ชื่อ นามสกุล ที่อยู่ ตำแหน่ง หน้าที่การงาน หมายเลขโทรศัพท์ .องค์กรหรือสถาบัน จะใช้ชื่อ ที่ตั้ง หมายเลขโทรศัพท์ หน้าที่ ความรับผิดชอบบุคลากร และ อื่นๆ

24. ประเภทของทำเนียบนามแบ่งได้ 6 ประเภท นามานุกรมอื่นๆ ทำเนียบนามสินค้าและบริการ(รายชื่อห้างร้าน บริษัท) ทำเนียบสมาชิกสมาคมวิชาชีพ(สมาคมแพทย์ สมาคมห้องสมุดฯลฯ) ทำเนียบนามรัฐบาล(หน่วยงานรัฐบาลในระดับกระทรวง ทบวง กรม และสำนักงาน) ทำเนียบนามท้องถิ่น(สมุดรายนามผู้ใช้โทรศัพท์ โรงเรียน เขตการศึกษา) ทำเนียบนามสถาบัน(โรงเรียน วิทยาลัย และมหาวิทยาลัย)

25. 2. หนังสืออ้างอิงที่แนะนำแหล่งคำตอบ ได้แก่

26. บรรณานุกรม(Bibiography ) • เป็นหนังสือที่รวบรวมรายชื่อสิ่งพิมพ์ เรียบเรียงไว้อย่าง เป็นระบบ ให้รายละเอียดเกี่ยวกับชื่อผู้แต่ง ชื่อหนังสือครั้งที่พิมพ์ สถานที่พิมพ์ ผู้จัดพิมพ์ ปีพิมพ์ หรือ จำนวนหน้า จำนวนเล่ม ราคา บรรณานุกรม บางเล่มเรียกว่า บรรณนิทัศน์ การจัดเรียงลำดับมีหลายวิธี

27. การจัดเรียงลำดับ บรรณานุกรม • การจัดเรียงลำดับ มีหลายวิธี คือ ☻จัดเรียงลำดับอักษรแบบพจนานุกรม ☻จัดเรียงลำดับประเภทของชื่อผู้แต่ง หรือตามอักษรหัวเรื่อง ☻จัดเรียงลำดับตามระบบการแบ่งหมวดหมู่

28. ประเภทของบรรณานุกรม ▪ บรรณานุกรมทั่วไป (Universal Bibliographies) เป็นหนังสือรวมรายชื่อสิ่งพิมพ์ไม่จำกัดปีพิมพ์ สาขาวิชา ภาษา หรือประเทศที่จัดพิมพ์ ▪บรรณานุกรมแห่งชาติ (National Bibliographies)เป็นหนังสือรวมรายชื่อสิ่งพิมพ์ที่จัดพิมพ์ขึ้นในประเทศใดประเทศหนึ่ง หรือมีเนื้อหาเกี่ยวกับประเทศใดประเทศหนึ่งหรือเขียนเป็นภาษาของชาตินั้น โดยไม่จำกัดสาขาวิชา ▪บรรณานุกรมเฉพาะวิชา (Subject Bibliographies) เป็นหนังสือรวมรายชื่อสิ่งพิมพ์ในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่งโดยเฉพาะ

29. (ต่อ) ▪บรรณานุกรมเฉพาะบุคคล(lndividualBibliographies) เป็นหนังสือรวมรายชื่องานเขียนของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง และงานเขียน ของผู้อื่นที่เขียนเกี่ยวกับบุคคลนั้น จัดทำขึ้นเพื่อให้ความสะดวก ในการศึกษาเกี่ยวกับชีวิต แนวคิด และผลงานของบุคคลนั้น ▪บรรณานุกรมเพื่อการค้า(Trade Bibliographies) เป็นหนังสือรวมรายชื่อสิ่งพิมพ์ใหม่ซึ่งจัดทำโดยสำนักพิมพ์เพื่อเผยแพร่ให้ผู้ซื้อทราบ ▪บรรณานุกรมของบรรณานุกรม (Bibliographies) เป็นหนังสือ รวมรายชื่อหนังสือบรรรานุกรมในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่งโดยเฉพาะ

30. ดรรชนี(Index) • เป็นสิ่งพิมพ์ที่รวบรวมชื่อบทความทางวิชาการ ที่จะเป็นประโยชน์ในการศึกษา ค้นคว้าวิจัย ซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร ต่างๆ สามารถใช้สืบค้นเพื่อ เข้าถึงบทความที่ต้องการได้ ได้แก่ ชื่อผู้แต่ง ชื่อบทความ ชื่อวารสารที่ลงเรื่องนั้นๆ ปีที่ ฉบับที่ วันเดือนปีของวารสาร และเลขหน้าที่ลงบทความ

31. ประเภทของดรรชนีวารสารประเภทของดรรชนีวารสาร ประเภทของดรรชนีวารสาร แบ่งเป็น 4 ประเภท ดรรชนีวารสารเฉพาะวิชา ดรรชนีวารสารที่ห้องสมุดจัดทำขึ้นเอง ดรรชนีวารสารทั่วไป ดรรชนีวารสารเฉพาะชื่อ

32. สารสนเทศเพื่อการอ้างอิงออนไลน์สารสนเทศเพื่อการอ้างอิงออนไลน์ • ทรัพยากรสารสนเทศเพื่อการอ้างอิงออนไลน์ ปัจจุบันมีเป็นจำนวนมาก เพื่อความเข้าใจและสะดวกในการสืบค้น ขอยกตัวอย่างเพื่อความเข้าใจดังนี้ ♦ พจนานุกรม http://dictionary.cammbridgc.org/ ♦ สารานุกรม http://www.encyclopedia.com ♦ หนังสือรายปี http://siamaregives.com/index. ♦ อักขรานุกรมชีวประวัติ http://www.s9.com/

33. (ต่อ) ♦ นามานุกรม (สมุดโทรศัพท์หน้าเหลืองฉบับภาษาไทย) http://www.yellowpages.co.th/ ♦ สิ่งพิมพ์รัฐบาล http:thaigov.net/links.php ♦ บรรณานุกรม จัดทำโดยสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.)http://ue.thailis.or.th/ ♦ดรรชนีวารสารไทย ออนไลน์ http://library2.nind.ac.th/index/top.htm

34. การประเมินคุณค่าสารสนเทศเพื่อการอ้างอิงการประเมินคุณค่าสารสนเทศเพื่อการอ้างอิง • การประเมินคุณค่าสารสนเทศเพื่อการอ้างอิง มีหลักการประเมินดังนี้ ☺ความน่าเชื่อถือ สิ่งสำคัญประการแรกคือ คุณวุฒิ ความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ และความเชี่ยวชาญของผู้แต่ง ผู้รวบรวมหรือ ผู้รับผิดชอบ ตลอดจนถึงความมีชื่อเสียงของสำนักพิมพ์หรือ สถาบันที่อุปถัมภ์

35. (ต่อ) ☺ขอบเขต จะต้องพิจารณาว่า หนังสืออ้างอิงนั้น มีขอบเขต ครอบคลุมเนื้อหาวิชาตามที่ระบุไว้หรือไม่ เนื้อหา มีความทันสมัย และมีบรรณานุกรมมาอ้างอิง ประกอบการเขียน

36. (ต่อ) • ☺การเสนอเรื่องราวหรือเนื้อหาวิชา ต้องมีข้อมูลที่ถูกต้อง ชัดเจน เชื่อถือได้ ปราศจากอคติ ในการแสดงความคิดเห็น

37. (ต่อ) ☺แบบการเขียน พิจารณาดูว่าเป็นหนังสือที่ผู้เขียน เขียนขึ้นสำหรับผู้อ่าน ทั่วไป สำหรับนักศึกษาวิชาเฉพาะที่มีความลึกซึ้งในวิชา ☺การจัดลำดับของเนื้อหาวิชา พิจารณาดูว่าหนังสืออ้างอิงชื่อนั้น จัดเรียงลำดับเนื้อ เรื่องอย่างไร เช่น เรียงลำดับอักษร เรียงตามลำดับหมวดหมู่วิชา หรือเรียงตามที่ตั้งทางภูมิศาสตร์

38. (ต่อ) ☺การจัดรูปเล่ม ต้องพิจารณาถึงลักษณะของตัวพิมพ์ ชนิดของกระดาษ การจัดคอลัมน์ การเข้าเล่ม ว่ามีคุณภาพเพียงใด ☺ลักษณะพิเศษ จะต้องพิจารณาส่วนประกอบอื่นที่ช่วยให้หนังสืออ้างอิงชื่อนั้นมีลักษณะเด่น แตกต่างไปจากเล่มอื่น เช่น มีภาพประกอบ แผนภูมิ ตาราง กราฟ และบรรณานุกรม

39. จบแล้วนะคะ จบแล้วนะคะ