4560 Ma Gezegenlerin Ve Dünyanın oluşumu

1. 4560 Ma Gezegenlerin Ve Dünyanın oluşumu 4510 Ma Ayın oluşumu 4470 Ma En yaşlı Ay kayaçları 4000 Ma En yaşlı kıtasal kayaçlar 3800 Ma Su erozyonunun kanıtları 4000 2700 Ma Atmosferik oksijenin Artmaya başlaması 3500 Ma Manyetik alan kaydı Primitif bakteri fosilleri 3000 2500 Ma Ana kıta oluşum fazının tamam- lanması 2000 1500 1000 542 Ma Canlı türlerinde patlama Toplu yokolmalar 500 200 Ma Günümüz 359 Ma 251 Ma 65 Ma 443 Ma Toplu yokolma 125 Ma İlk çiçekli bitkiler 0.2 Ma Homo Sapiens’ in İlk ortaya çıkışı 420 Ma İlk karasal hayvanlar 5 Ma İlk hominidler

2. Manto Sıvı demir dış çekirdek Kabuk Katı demir İç çekirdek

3. SİSTEM OLARAK DÜNYAMIZ İKLİM SİSTEMİ Buzulküre Atmosfer Hidrosfer Biyoser Litosfer PLAKA TEKTONİĞİ SİSTEMİ İç çekirdek Astenosfer Manto Dışçekirdek JEODİNAMO SİSTEMİ

4. Yoğunluğu düşük olan kıtasal kabuk daha yoğun manto üzerinde yüzmektedir. Kıtasal kabuk okyanusal kabuktan daha az yoğundur. 0 (km) Kıtasal kabuk (2.8 g/cm3) Okyanusal kabuk (3.0 g/cm3) 10 20 30 Mantle (3.4 g/cm3) Moho süreksizliği 40 50 Yatay mesafe ölçeksizdir

5. Okyanusal kabuk Kıtasal kabuk ‘Mafik’magnezyumvedemicezengin ‘Felsik’ K-feldispatvesilisçe zengin 0 (km) Kıtasal kabuk (2.8 g/cm3) Okyanusal kabuk (3.0 g/cm3) 10 20 30 Manto (3.4 g/cm3) Moho süreksizliği 40 50 Yatay mesafe ölçeksizdir

6. Dünyanın ana katmanlarının yoğunluğu Alüminyum (8%) Demir (6%) Magnezyum (4%) Silisyum (28%) Kalsiyum (2.4%) Diğer (5.6%) KABUK Kabuk Oksijen (46%) Demir (6.3%) Alüminyum (2.4%) Magnezyum (22.8%) Silisyum (21%) Manto Kalsiyum (2.5%) MANTO Oksijen (44%) Dış çekirdek İç Çekirdek Nikel (5%) Derinlik (km) DIŞ ÇEKİRDEK Demir (85%) Kükürt (5%) Oksijen (5%) Density (g/cm3) İÇ ÇEKİRDEK Demir (94%) Nikel (6%) Derinlik (km)

8. Dünyamız açık bir sistemdir Dünyanın iç motoru ise dünyanın oluşumu sırasında madde birikiminden ve farklı-laşmasından kaynaklanan ısı ve kararsız radyoaktif elementlerin bozunmasından açığa çıkan ısıyla çalışır. Güneş Dünyanın dış motoru olarak işlev görür. Güneş enerjisi iklim ve hava koşullarını belirler. Sun Dünyadan yayılan ısı yeriçinden ve güneşten gelen ısıyı dengeler. Meteorlar uzaydan Dünyamıza gelen kütlelerdir.

9. DÜNYAMIZIN ENERJİ KAYNAKLARI 1- Güneş radyasyonu: 2- Radioaktifbozunma: 3- Gel-git ısısı: 4- İlksel Isı: 5- Çekirdek Oluşumu:

10. ISI TRANSFERİ ÜÇ BİÇİMDE OLMAKTADIR. 1. RADYASYON 2. İLETİM 3.KONVEKSİYON

11. Konveksiyon sıcak suyun yükselmesine neden olur. Yükselen su soğuyarak yanal olarak hareket eder ve çökmeye başlar. Bu olay plakaların oluşmasına ve bir- birinden uzaklaş- masına neden olur. Sıcak malzeme manto İçerisinde yükselir. Plakaların birbirine yak- laştığı yerde soğumuş plaka manto içine sürük-lenir. Plate Plate Manto içerisine çöker, ısınır ve yeniden yükselir. Dibe çöken su ısınır ve yeniden yükselir

14. Dünyamızın en dış katmanı olan litosfer, plaka olarak adlandırılan bir düzineye yakın büyük parçaya ayrılmıştır. Levhaların sınırlarını deprem odak noktalarının ve volkanizmanın dağılımından çıkartabiliriz.

17. Birbirinden uzaklaşan levha sınırları Okyanusal levhaların birbirinden uzaklaşması Atlantik Ortası Sırtı Kuzey Amerika Levhası Avrasya Levhası

18. Birbirinden uzaklaşan levha sınırları Okyanusal levhaların birbirinden uzaklaşması Volkanlar ve depremlerin yoğunlaştığı bölge Atlantik Ortası Sırtı Kuzey Amerika Levhası Avrasya Levhas

19. Birbirinden Uzaklaşan Levha Sınırları Kıtasal plakaların birbirinden uzaklaşması Doğu Afrika Rift Vadisi Somali Levhacığı AfrikaLevhası

20. Birbirinden Uzaklaşan Levha Sınırları Kıtasal plakaların birbirinden uzaklaşması Birbirine paralel vadiler; volkanlar ve depremler Doğu Afrika Rift Vadisi Somali Levhacığı Afrika Levhası

21. Doğu Afrika Rifti-kıta üzerinde birbirinden uzaklaşan levha sınırı

25. Birbirine yaklaşan levha sınırları Okyanusal levha-Okyanusal levha yakınlaşması Mariana Çukuru Mariana Adaları Filipin Levhası Pasifik Levhası

26. Birbirine yaklaşan levha sınırları Okyanusal levha-Okyanusal levha yakınlaşması Derin deniz hendeği; volkanik ada yayı Mariana Çukuru Mariana Adaları Filipin Levhası Pasifik Levhası

27. Birbirine yaklaşan levha sınırları Okyanusal levha-Kıtasal levha yakınlaşması And Dağları Peru-Şili hendeği Güney Amerika Levhası NazcaLevhası

28. Birbirine yaklaşan levha sınırları Okyanusal levha-Kıtasal levha yakınlaşması Volkanik dağ zinciri oluşur And Dağları Peru-Şili hendeği Güney Amerika Levhası NazcaLevhası

29. Birbirine yaklaşan levha sınırları Kıtasal levha-Kıtasal levha yakınlaşması Tibet Platosu Himalaya Ana bindirme fayı Avustralya-Hindistan Levhası Avrasya levhası

30. Birbirine yaklaşan levha sınırları Kıtasal levha-Kıtasal levha yakınlaşması Kabuk parçalanarak faylar boyunca üzt üste gelerek yüksek dağlar ve geniş bir plato oluşturur Tibet Platosu Himalaya Ana bindirme fayı Avustralya-Hindistan Levhası Avrasya Levhası

31. Transform-Faylı Sınırlar Okyanus Ortası Sırtı Transform Fayı Yayılma merkezlerinin birbirinden ötelenmesi Avrasya Levhası Kuzey Amerika Levhasu

32. Transform-Faylı Sınırlar Kıtasal Transform Fay Pasifik Levhası Kuzey Amerika Levhası

33. San Andreas Fayı

37. Magma Oluşumu Magma oluşumu için üç temel koşuldan en az birinin etkili olması gerekmektedir. • Sıcaklık yükselmesi • 2. Basınç serbestleşmesi • 3. Ortama su ilavesi

38. Sıcaklık Düşük ---------------------Yüksek Düşük ----------Yüksek Basınç Derinlik (basınç) arttıkça kayaçların ergime sıcaklığı artar. 05.05.b1

39. Sıcaklık Düşük ---------------------Yüksek Düşük ----------Yüksek Basınç 05.05.c1

40. Sıcaklık Düşük ---------------------Yüksek Düşük ----------Yüksek Basınç 05.05.c2

41. Sıcaklık Düşük ---------------------Yüksek Düşük ----------Yüksek Basınç Ortama suyun eklenmesi kayacın ergime sıcaklığını düşürür. 05.05.c3

42. VOLKANLARIN DAĞILIMI

43. Sıcaklık Düşük ---------------------Yüksek Düşük ----------Yüksek0 Basınç Uzaklaşan levha sınırlarında magma oluşumu 05.05.c2

44. Birbirine yaklaşan levha sınırında ergime (Okyanusal levha-Okyanusal levha yakınlaşması) Sıcaklık Düşük ---------------------Yüksek Düşük ----------Yüksek Basınç Suyun mantoya eklenmesi

45. Birbirine yaklaşan levha sınırında ergime (Okyanusal levha-Kıtasal levha yakınlaşması) Çoğunlukla Asidik ve ortaç kayaçlar oluşur Bazik magma kabuğu ergitir Bazik magma oluşur Suyun eklenmesi mantoyu ergitir 05.10.b1

46. Yitim zonuna suyun taşınması Okyanus ortası sırtta suyun dolaşımı sonucunda su oluşan kayaçlar içerisindeki gözeneklere girer ve minerallerin içerisinde kristal suyu olarak bulunur. Minerallerdeki su derinlerde minerallerin parçalanmasıyla açığa çıkar (dehidratasyon) 05.10.c1

47. Yiten dilimdeki dehidratasyon (suyun açığa çıkması) reaksiyonları Yitimden önce okyanusal kabukta kil mineralleri, mikalar, karbonatlar, sülfatlar ve amfiboller bulunmaktadır. Basınç artarken amfibol parçalanarak su açığa çıkar.

48. Kıtasal çarpışma sırasında magma oluşumu Volkanlar çok azdır Kabuğun ergimesi asidik kayaçları (granit) oluşturur. Kabuksal kayaçların derinlere gömülmesi ve ısınması Çarpışmada önceki yitim sırasında oluşan ergime artık devam etmemektedir. 05.10.d1

49. Kıtasal çarpışma

50. Sıcak nokta volkanizması