بسم الله الرحمن الرحيم

1. موضوع:تعلیم وتربیت ومدارس درعهدپهلوی درس:تاریخ آموزش وپرورش دراسلام وایران استاد:آقای دکترمجتبوی طراحان:سیدمهدی مرتضوی ومحمدمحمودیان تیرگانی بهار1392 بسم الله الرحمن الرحيم

2. دگر گوني در نظام اموزشي وپدايش مدارس در دوره ي قاجار: نيمه ي اول قرن 18 م. دگرگوني هاي مهمي در ايران رخ داد که يکي از اينها اقتباس آموزش و پرورش نوين از اروپا و تلاش شاهان، به ويژه شماري از دولت مردان براي گسترش آن در شهرهاي بزرگ آن روز، و سپس در نقاط کوچک تر بود..

3. . اين رويداد مهم، از نظر صوري با تأسيس دارالفنون در سال 1852 م. آغاز شد، ولي در عمل، مقدمات آن از سال 1810 م. که دو محصل ايراني به اروپا اعزام شدند، شروع شده بود و ساختمان مدرسه نيز از مدتي قبل ساخته شده بود.

4. با ايجاد و گسترش مدارس نوين، پاي دختران به مدرسه باز شد. در نظام سنتي نيز، شماري از دختران مي توانستند چند سال به مکتب يا به مدارس علميه بروند. اما در نظام جديد تربيتي محدوديتي براي اين امر وجود نداشت

5. در سال 1328هجري قمري(1290هجري شمسي) قانون اساسي معارف در 28 ماده به تصويب رسيد که تعريف مکتب و مدرسه، ضرورت پروگرام مدرسه و مکاتب توسط وزارت معارف، اجباري بودن تعليمات ابتدائيه در خانه يا مدرسه، انواع مدارس رسمي و غير رسمي با لزوم اطاعت دولت از ايجاد مدارس توسط اشخاص و شرايط بانيان مدارس، ممنوع بودن تنبيه بدني و ... از مهم ترين عنوان هاي اين مواد بود.

6. توسعه ي مدارس جديد در دوره ي پهلوي اول تا قبل از سال 1304 هجري شمسي، مؤسسات آموزش عالي، چون دانشکده ي علوم، دانشکده ي کشاورزي کرج (مدرسه ي فلاحت)، دانشکده ي ادبيات، دانشکده ي حقوق، مدرسه ي طب، و همچنين دارالمعلمين مرکزي، براي تربيت معلم مدرسه ي ابتدايي و متوسطه، ايجاد شده بود توسعه ي مدارس جديد دردوره ي پهلوي اول:

7. و تعدادي محصل نيز براي تحصيل در رشته هاي کشاورزي، آموزش و پرورش و امور نظامي به کشورهاي اروپايي اعزام شده بودند. اما از سال 1304 به بعد، نظام جديد آموزش، رشد قابل توجهي يافت.

8. در سال هاي 1313- 1306 ، قوانين و تصويب نامه هايي درباره ي آموزش اجباري و رايگان در رابطه با دوره ي ابتدايي و همچنين آموزش پولي در دوره ي دبيرستان و عالي و تأسيس شبکه ي مدارس دولتي و روحاني و تأسيس دانش سرا و دانشگاه به تصويب رسيد.

9. برابر اين مصوبه، تمام مراکز تحصيلي، حتي مدارس و دانشگاه هاي غير ايراني، تحت نظر وزارت فرهنگ قرار گرفت. در سال 1302 ، تعداد محصلين ايران در حدود 55 هزار نفر بود. در سال 1315 ، ايران داراي 4901 مدرسه و 257 هزار محصل و 11370 آموزگار بود. در سال 1319 تعداد مدارس به 8237 و تعداد محصلين به 497 هزار و تعداد معلمين به 13646 نفر رسيد

10. برنامه ي تحصيلي بلند پروازانه اي که در دوران پهلوي اول، براي گسترش آموزش و تغيير نظام تعليم و تربيت، که منحصر به شهرها بود، با مشکلاتي از جمله کمبود آموزگاران ورزيده، روبه رو بود و براي رفع آن، قانون تعليم و تربيت در سال 1312 به تصويب رسيد.

11. پيش بيني شده بود که تا سال 1317 تعداد 25 دانش سراي مقدماتي تأسيس شود. در شهريور 1320 ، تعداد 36 دانش سرا در سطوح مختلف در سراسر کشور وجود داشت. ازسال 1304 به بعد، مکتب خانه هاي قديمي با گسترش مدارس جديد، تعطيل و روحانيون از آموزش رسمي حذف شدند. کساني مي توانستند به تعليم و تربيت ادامه دهند که از لباس روحانيت خارج شده و ضوابط وزارت فرهنگ را بپذيرند. نظام آموزشي دوران پهلوي اول در تقابل رويارويي با روحانيت و ساخت مذهبي جامعه بود.

12. در دوره رضاشاه تاسیس مدارس توسط زنان با توجه به زمینه هایی كه در دوره قاجار ایجاد شده بود، تداوم یافت. بسیاری از مدارسی كه در سالهای نخستین قدرت گیری رضاشاه در فارس و به ویژه در شیراز فعالیت می كردند، سعی می نمودند آموزش دختران را برمبنای شیوه های آموزشی جدید پیش ببرند. مدارس این دوره درواقع همان مدارس تاسیس شده در عصر قاجار بودند كه اینك صرفا بر تعداد دانش آموزان و مقاطع تحصیلی شان می افزودند. تاسيس مدارس دخترانه در دوره ي پهلوي اول تاسیس مدارس دخترانه در دوره پهلوی اول

13. ۱ــ مخدرات: تاسیس ۱۳۱۲.ش، مدیر: كوكب الشریعه مویدی • 2ــ دوشیزگان پهلوی: تاسیس ۱۳۱۴.ش، موسس و مدیر: پروین مارشال • پیرغیبی • ۳ــ هدایت: تاسیس ۱۳۱۴.ش، مدیر: شمس الملوك ذوالقدری • ۴ــ دوشیزگان پارس: تاسیس ۱۳۱۴.ش، مدیر: نفیسه حق نویس • ۵ــ افتخاریه: تاسیس ۱۳۱۴.ش، مدیر: خدیجه سلطانی • ـ6ـ مختلط فرح: تاسیس ۱۳۱۴.ش، موسس و مدیر: كبری یلدایی • ۷ــ علوی: تاسیس ۱۳۱۵.ش، مدیر: سكینه جباری مدارس دخترانه ي شيراز كه در دوره ي پهلوي اول تاسيس شدند مدارس دخترانه شیراز كه در عصر پهلوی اول تاسیس شدند:

14. مدارس دخترانه ي فارس در دوره ي پهلوي اول: ۱ــ شهرستان جهرم:دبستان دولتی دخترانه، تاسیس ۱۳۰۷.ش ۲ــ شهرستان فسا:دبستان دولتی دخترانه، تاسیس ۱۳۰۷.ش ۳ــ شهرستان كازرون:دبستان دولتی دخترانه، تاسیس ۱۳۰۷.ش ۴ــ شهرستان اصطهبانات:دبستان دولتی دخترانه، تاسیس ۱۳۰۷.ش ۵ــ شهرستان نی ریز:دبستان دولتی دخترانه، تاسیس احتمالا ۱۳۱۵ــ۱۳۱۴.ش ۶ــ شهرستان لار:دبستان دولتی دخترانه، تاسیس ۱۳۱۴.ش

15. آن چه که از بررسي تاريخ مکتب خانه ها به دست مي آيد اين است که مکتب خانه ها داراي سازمان و با برنامه ي روشن نبودند و به گونه ي مستقل و يا پشتيباني علما و روحانيون اداره مي شد و معلمان مکتب نيز، از بين طلاب علوم ديني بوده و از کتاب ها و شيوه هاي آموزشي حوزه هاي علميه بهره مي گرفتند. ادمه ي بحث مدارس جديد

16. . اين شيوه ي آموزشي سال هاي متمادي ادامه داشته و بدون هيچ دگرگوني به کار خود ادامه مي داد و کم ترين توجهي نيز به دگرگوني هاي بين المللي و دگرگوني هاي شيوه هاي آموزشي در جهان از خود نشان نداد و حتي شمار زيادي از مکتب داران با افرادي که با بهره گيري از شيوه هاي جديد آموزشي از غرب، مدعي تغيير در شيوه ي آموزشي در ايران نيز بودند، سرسختانه به مبارزه برخاستند و هيچ گونه تغيير و تحول در روش هاي سنتي و قديمي را برنتابيدند.

17. اين ناسازگاري بين دو شيوه و در واقع بين دو نظام آموزشي قديم و جديد، در نهايت به دخالت دولت انجاميد و در زمان پهلوي اول، دگرگوني هاي بسياري در نظام آموزشي انجام پذيرفت که مهم ترين اين دگرگوني ها خارج شدن نظام مکتب خانه اي و روحانيون از نظام آموزشي کشور بود.