Cinsel Terapiler Temel İlkelerden Klinik Uygulamaya

1. Cinsel TerapilerTemel İlkelerden Klinik Uygulamaya Dr. Rifat Karlıdağ İÜTF Psikiyatri AD

2. Cinsel işlev bozukluğu?

3. Cinsel İşlev Bozuklukları • İstek bozukluğu • Uyarılma bozukluğu • Orgazm bozukluğu • Ağrı bozuklukları • Disparoni • Vaginismus

4. Cinsel İşlev Bozuklukları • Primer • Sekonder • Durumsal • Total

5. Cinsel İşlev Bozuklukları • Yatkınlık Yaratıcı Faktörler • Yetiştirilme tarzı • Bozuk aile ilişkiler • Yetersiz/yanlış cinsel bilgiler • Travmatik cinsel yaşantılar

6. Cinsel İşlev Bozuklukları • Başlatan Faktörler • Doğum • Eşler arasındaki genel ilişki bozukluğu • Sadakatsizlik • Organik hastalıklara reaksiyon • Yaş • Depresyon ve anksiyete • Travmatik cinsel yaşantılar

7. Cinsel İşlev Bozuklukları • Sürdürücü Faktörler • Performans anks • Başarısızlık korkusu • Partnerler arasındaki cekicilik kaybı • Genel ilişkideki bozukluklar • Yakın ilişkiye girme korkusu • Yetersiz cinsel bilgi • Cinsel mitler • Kısıtlı ön sevişme • Psikiyatrik hastalıklar • Kendini yetersiz tanıma

8. Cinsel İşlev Bozuklukları • Eşler arasında sık görülen sorunlar • Eşler arasındaki iletişim eksikliği veya yokluğu • Doyurulmamış duygusal ihtiyaçlar • Cinsel hoşnutsuzluk • Ekonomik tartışmalar • Sadakatsizlik • Çocuk konusundaki tartışmalar • Baskıcı ya da şüpheci eş • Eşlerin yakın akraba sorunları

9. TEDAVİ YAKLAŞIMI • Değerlendirme • Dinleme • Güven verme • Cinselliğe izin verme • Bilgilendirme • İletişimi artırmayı sağlama • Öznel öneriler

10. Terapist • Anlayışlı, destekleyici olmalı • Cinsel konular üzerinde rahat konuşabilmeli, mümkün olduğunca hastaların kullandığı kelimeleri kullanmalı

11. İlk görüşmede ne yapacağınızı düşünmeden hastayı dinleyin, anlamaya çalışın ve anladığınızı bir iki cümleyle ona anlatın, hasta anlaşıldığını bilsin, bazen hasta kendi çözümünü anlattıklarının içinde belirtir, hasta sizi yorum yapmaya zorlar yorum yapmayın

12. Değerlendirme görüşmelerinin amaçları • Sorunun ne olduğunu ve nelerin değiştirilmek istendiğini saptamak… (tedavinin amacı) • Hazırlayıcı ortaya çıkarıcı faktörleri saptamak • Tedavi planını yapmak • Sonuçlandırıcı faktörleri saptamak

13. DEĞERLENDİRME • Her bir partnerden şu bilgiler alınmaya çalışılır • Cinsel sorun: sorunun tam olarak ne olduğu ve nasıl geliştiği • Aile ve çocukluk öyküsü: ebeveynlerle ilişkiler, ebeveynlerin kendi arasındaki ilişki biçimi ve ailenin cinselliğe karşı tutumu • Cinsel gelişim ve deneyimler: ergenlik, cinsel ilginin başlaması, daha önceki deneyim ve sorunlar, masturbasyon, travmatik cinsel yaşantı, homosexualite

14. DEĞERLENDİRME • Cinsel bilgilenme: kişinin bilgilenme kaynakları, derecesi, cinsel bilgilerini yeterli bulup bulmaması, halen var olan eksikleri • Eş ilişkisi: ilişkinin genel özellikleri, ilişkinin başlaması ve gelişmesi, daha önceki cinsel uyum, sadakat, ilişkiye bağlılık, çocuklar ve çocuklarla ilgili roller, eşe duyulana ilgi ve cinsel çekim • Tedavi motivasyonu • İş, sosyal ilgiler, dini inançlar

15. DEĞERLENDİRME • Medikal öykü, kullandığı ilaçlar: geçirdiği ya da halen mevcut fiziksel hastalıkları ve bunlarla ilgili tedaviler • Psikiyatrik öykü: özellikle depresif hastalık • Alkol ve madde kullanımı öyküsü • Görünüm ve duygudurumu • Uygunsa fizik muayene • Sorunu çift dışında kimler biliyor • Çift kimlerle yaşıyor • Görüşmede aptalı oynamak • Görüşme sonunda tedavi sonucuyla ilgili umut verme

16. DEĞERLENDİRME • Çiftin sorununu sorgularken, sorular ayrıntıları ortaya çıkarıcı biçimde olmalı, bazı şeyleri herkesin bildiğini ya da aynı biçimde yaptığını var saymamalı • Görüşmede sorun yaşanan alanla ilgili “düşünce, duygu ve davranış” örüntülerini anlamaya odaklanılmalı

17. DEĞERLENDİRME • Sorunu çözmek için kullandıkları kendi çözümleri • Sorundan kaçınmak için kullandıkları yollar • Terapide nereden başlanacağını belirlemek için hastaların sıkıntılı oldukları noktaları belirleme (dokunma, soyunma, kendi bedenine bakma….) • Değerlendirme görüşmelerinin sonunda hekim sorunu kuş bakışı görebilmeli

18. TEDAVİ YAKLAŞIMI • Tedaviye başlamak için; • Cinsel sorunun en az 3 aydan beri sürmesi • Kendi çabaları ile sorunu çözememiş olmalı • Sorun temelde pikolojik faktörlere bağlı olmalı • Eşler arsındaki ilişkinin bütününü tehdit ediyor olmalı

19. Cinsel Terapinin Amaçları • Cinsel bilgi eksikliğinin giderilmesi • İletişim kurma becerisinin geliştirilmesi ve eşler arasındaki iletişimin zenginleştirilmesi • Sorunun ortaya çıkmasında rol oynayan olumsuz düşüncelerin ve hatalı düşünme biçimlerinin fark edilmesi, bu hatalı davranışların yerine doğru davranışların geliştirilmesi ve davranış repertuarının genişletilmesi

20. Ödevlerle İlgili Hususlar • Ödevin ne olduğu, amacı, mantığı açık ve ayrıntılı olarak anlatılmalı • Çiftlere ödev sözel olarak tekrarlatılmalı • Çiftin ödeviyle ilgili duygu ve düşünceleri incelenmeli, olumlu ve olumsuz duygu ve düşünceler tek tek ele alınmalıdır

21. Ödevlerle İlgili Hususlar • Ödev tam yapılmadan bir diğerine geçilmemeli • Her seansta tek bir ödev verilmeli • Her görüşmede ödev hakkında geri bildirim alınmalı • Ödev iş listesini 1. sırasına konulmalı • Çift sadece verilen ödeve odaklanmalı, bir sonraki ödevi düşünmemeli

22. TEDAVİ YAKLAŞIMI • Tedaviye engel durumlar; • Ciddi evlilik sorunları • Evlilik dışı ilişkiler • Major psikiyatrik hastalıklar • Alkolizm • Gebelik • Yetersiz motivasyon • Yeterli zaman ayırma koşullarının olmaması

23. TEDAVİ YAKLAŞIMI • Çoğu olguda çiftin cinsel yanıt verebilmesi için uygun bir psikolojik ortamın sağlanması gereklidir • Yapılan işleri şöyle sıralayabiliriz; • “performans anksiyetesini” veya “ başarısızlık korkusunu” azaltmak • Duygusal güvenlerini artırmak, varolan olumlu duygularını ortaya çıkarmak • Cinsel ilişkideki kronikleşmiş kızgınlıkları, gücenmeleri çözmeye çalışmak İyileşmenin gerçekleşmesi için genellikle birincinin, sıklıkla üçünde değişme gereklidir

24. TEDAVİ YAKLAŞIMI • Sevişme şekline sınırlar koyma ör: hemen tüm sorunlarda cinsel birleşmeye geçici olarak yasak konur • İletişimi kolaylaştırma: çiftin konuşabilmesini, kızgınlıklarını ifade edebilmelerini sağlamak • Cinsel fonksiyonla ilgili eğitim

25. BAZI TEDAVİ TEKNİKLERİ • Bedeni tanıma • Bedene odaklı sıralı sevişme • Çiftin anlaşması ile cinsel birleşme ve orgazma sınır konur, temiz olarak sevişmeleri bir losyon kullanmaları hatırlatılır • Genitallere dokunmadan kadında sütyen ve külot, erkeklerde külot varmışcasına sıralı bir sevişmedir, ortalama 20 dk kadın, 20 dk erkek aktif ve pasif olarak yer değiştirir • Duyarlı bölgeler ve etkilenme biçimleri ortaya çıkar, fakat daha önemlisi çiftin birbirine yaklaşmasını sağlar, 3-4 sevişme çifte bedenleri ve ve uyarılma şekliyle ilgili epeyi bilgi verir • Daha sonra genitallere odaklaşan sevişmeye geçilir

26. BAZI TEDAVİ TEKNİKLERİ • Kegel egzersizleri • Cinsel organın idrarı tutarcasına sıkıp bırakılmasıdır • İlk önce sıktıktan sonra 3’e kadar sayılır ve on kez yapılır günde (6X10= 60) , daha sonra peş peşe sıkıp gevşetme şeklinde yapılır

27. BAZI TEDAVİ TEKNİKLERİ • Gevşeme egzersizleri • Gözler kapalı rahat bir pozisyonda oturulur • Burundan derin nefes alınıp ağızdan verilir, günde 3X10 yeterlidir • Daha sonra soluk alıp vermeyle bazı kas grupları kasılıp gevşetilir • Sırasıyla birer kere ayak parmakları, topuk, baldır, bacak, kalça, genital bölge, mide, kol, omuz, baş ve tüm beden • Hasta, yeşil bir tarlada kırmızı gelincikler gibi hoşuna gidecek bir manzara hayal eder, bu çalışma 10-15 dk sürmelidir

28. Terapistin özellikleri • Bilgili ve deneyimli olmak diğer sağlık hizmetleri için ideal olsa da cinsel sorunların tedavisi için yeterli değildir • Tedavi yaklaşımında bulunan kişi otoriter, alaycı, suçlayıcı, kınayıcı veya yargılayıcı olmamalıdır • Cinselliği olumlu bir değer olarak gören, esnek, rahat ve güven verici olmalıdır

29. Terapistin özellikleri • Terapötik yaklaşımda bazı temel özellikler; • Empatik anlayış • Sıcak davranmak • Güven vermek • Saygı göstermek • Cesaretlendirmek ve destek olmak • Umutlandırmak

30. Cinsel sorunların tedavisinde, cinsel bilgilendirme özellikle de bizim toplumumuz için çok önemlidir Cinselliğin psikolojisi, fizyolojisi ve anatomisiyle ilgili bilgilerinizi hastanın duymak, bilmek isteyebileceği kadar kullanın Gereksiz bilgi vermeyin Bilginizi tereddütsüz, kaygısız, anlaşılır, yansız bir dille duyarlı iletmeye çalışın

31. Hastanın kullandığı kelimelerden yararlanarak bir anlatım dili bulabilirsiniz Sorunun yanı sıra bireyi ve çifti gözden kaçırmayın Odak tek tek bireyler değil çiftin ilişkisidir, hedef de çiftin iletişimini artırmaktır Bazen bir sorun kolayca halledilebilir, görünür, fakat bir tarafın cinsel işlev bozukluğu üzerine kurulmuş dengeyi bozmak istemeyen çiftle başaçıkmak mümkün olmayabilir