Przestrzeganie prawa to obowiązek każdego, także ucznia

1. Przestrzeganie prawa to obowiązek każdego, także ucznia Bezpieczna szkoła – bezpieczny uczeń Szkoła Podstawowa nr 2 im. mjra Henryka Sucharskiego w Kwidzynie

2. Co to jest prawo? System norm prawnych, czyli zakazów lub nakazów postępowania.

3. Kto ustanawia prawo? W Polsce prawo mogą stanowić organy państwa: Sejm i Senat, Prezydent, Rada Ministrów, organy władzy samorządowej.

4. Co to jest przestrzeganie prawa? Świadome zachowanie zgodne z obowiązującymi normami prawnymi (zakazami lub nakazami).

5. Podział prawa • Prawo wewnętrzne • Prawo konstytucyjne • Prawo cywilne • Prawo pracy • Prawo karne • Prawo administracyjne • Prawo rodzinne i opiekuńcze • Prawo finansowe • Prawo międzynarodowe

6. Co to jest prawo cywilne? Zespół norm prawnych regulujących stosunki między ludźmi a także sytuację prawną osób i rzeczy.

7. Co to jest prawo karne? Zespół przepisów prawnych normujących odpowiedzialność karną człowieka za czyny zabronione pod groźbą kary kryminalnej.

8. Zasady prawa karnego Zasada odpowiedzialności karnej za czyn • możesz być ukarany tylko za czyn popełniony lub za zaniechanie • nie wolno karać za myśli, poglądy lub zamiary

9. Zasady prawa karnego Zasada winy • osoba popełniająca czyn zabroniony może zostać skazana wtedy, gdy istnieją czynniki wiążące ją z danym czynem • nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeśli nie można mu przypisać winy w czasie czynu, np. posiadał jakąś formę upośledzenia, która odbierała mu zdolność oceny okoliczności i czynu

10. Zasady prawa karnego Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej • przestępstwo jest czynem własnym sprawcy (nie istnieje odpowiedzialność zbiorowa) • nie można przejąć odpowiedzialności za czyn innej osoby

11. Zasady prawa karnego Zasada humanitaryzmu • wymagania stawiane przez prawo nie mogą przekroczyć możliwości człowieka • kary nie mogą poniżać człowieka ani być okrutne

12. Zasady prawa karnego Nie ma przestępstwa bez ustawy Nie ma kary bez ustawy Prawo nie działa wstecz

13. Sytuacje, w których uczniowie muszą przestrzegać prawa: na drodze – kodeks drogowy w szkole - regulaminy w rodzinie – kodeks rodzinny na ulicy – w kontakcie z innymi ludźmi kodeks cywilny w państwie – Konstytucja RP

14. Przykłady łamania prawa spóźnianie na lekcje, wagary, kłamstwa, oszukiwanie, mataczenie, przeklinanie, poniżanie, wywieranie presji na innych, zastraszanie, pobicia, stosowanie przemocy fizycznej, kradzieże, niszczenie mienia szkoły, własności innych osób,

15. Przykłady łamania prawa używanie alkoholu, marihuany, narkotyków i środków psychotropowych, wykorzystywanie seksualne, dyskryminacja, demoralizacja, itd.

16. Skutki nieprzestrzegania prawa: coraz więcej ofiar i oprawców, nieprzestrzeganie prawa niszczy osobę, która je łamie

17. Jak prawo określa dziecko łamiące przepisy? MAŁOLETNI– osoba, która nie ukończyła 18 roku życia (w prawie cywilnym). NIELETNI– osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17 (w prawie karnym) MŁODOCIANY– osoba, która w chwili popełnienia czynu nie ukończyła 21 lat, a w chwili orzekania w pierwszej instancji 24 lat

18. Odpowiedzialność nieletnich: czynów popełnionych przez osoby nieletnie nie nazywa się przestępstwami i osoby takie nie podlegają odpowiedzialności karnej stosuje się wobec nich środki przewidziane w ustawie z 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich

19. Odpowiedzialność cywilna nieletnich: małoletni, który nie ukończył 13 lat, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę; odpowiedzialność ta jest przeniesiona na osobę sprawującą opiekę nad małoletnim.

20. Odpowiedzialność karna nieletnich za popełnienie czynu zabronionego pod groźbą kary: kodeks karny przewiduje w pewnych wyjątkowych wypadkach możliwość zastosowania do nieletniego ogólnych zasad odpowiedzialności karnej; ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, reguluje postępowanie wobec nieletniego dopuszczającego się czynu zabronionego.

21. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich: • Ustawie podlegają: • osoby, które nie ukończyły 18 lat, w stosunku do których stosuje się środki wychowawcze w związku z występującą demoralizacją; • osoby między 13 a 17 rokiem życia, wobec których toczy się postępowanie o czyny karalne wypełniające znamiona przestępstw; • osoby do ukończenia 21 roku życia, wobec których wykonywane są orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze określone w ustawie.

22. Kiedy nieletni odpowiada jak dorosły? Jeżeli nieletni ukończył lat 15 i dopuścił się czynu zabronionego takiego jak: • zamach na życie Prezydenta RP, • zabójstwo i morderstwo, umyślne ciężkie uszkodzenie ciała, • umyślne sprowadzenie katastrofy godzącej w bezpieczeństwo powszechne, • przejęcie kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym przez sprawcę stosującego podstęp, gwałt na osobie lub groźbę bezpośredniego użycia takiego gwałtu, • umyślne sprowadzenie katastrofy w komunikacji, • zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem lub wspólnie z inną osobą, • wzięcie lub przetrzymanie zakładnika, • rozboje.

23. Co to jest demoralizacja? Odrzucanie oraz negowanie przyjętych wartości, norm, zasad etyki, praw życia zbiorowego i indywidualnego. Przykłady: • uczeń częściej jest na wagarach niż w szkole, • pali papierosy, pije alkohol, zażywa narkotyki, • przejawia wulgarne i agresywne zachowania, • nie respektuje poleceń rodziców i nauczycieli, • przebywa w niestosownych do wieku środowiskach

24. Co to są czyny karalne? Przestępstwo to czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia albo występek, przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy. Zbrodnia to czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą Występek to czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

25. Schronisko dla nieletnich Może do niego trafić nieletni w przypadku, gdy zachodzi obawa ukrycia się nieletniego, zatarcia śladów czynu karalnego, nie można jego ustalić.

26. Schronisko interwencyjne Może do niego trafić nieletni, który: • popełnił czyn karalny wymieniony, • stwarza poważne zagrożenie społeczne lub zagrożenie dla bezpieczeństwa schroniska zwykłego.

27. Zakład poprawczy Jest najsurowszym środkiem stosowanym wobec nieletnich. • Decyzja sądu o umieszczeniu nieletniego w zakładzie poprawczym następuje wówczas, gdy zastosowane uprzednio środki wychowawcze nie spowodowały oczekiwanych zmian w zachowaniu i postawach lub też ze względu na wysoki stopień demoralizacji zachodzi przypuszczenie, że inne łagodniejsze środki mogą okazać się zawodne. • Do zakładu poprawczego kierowani są nieletni w wieku 13-17 lat.

28. Koniec Prezentacja wykonana w ramach programu „Bezpieczna szkoła – Bezpieczny uczeń” • Zródła: • Kodeks karny • Kodeks cywilny • Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich • Kodeks karny wykonawczy